İçeriğe atla

Kuron Lagünü

Kuron Dili ve Lagün

Kuron Lagünü (Rusça: Куршский залив, Litvanca: Kursiu marios, Lehçe: Zalew Kuroński, Almanca: Kurisches Haff, Letonyaca: kursu joma), Baltık Denizi'nden Kuron Dili ile ayrılan tatlı su lagünüdür. Yüzölçümü 1.619 kilometre karedir. Neman Nehri (Litvanca: Nemunas), nehre girişlerinin yaklaşık % 90'ını sağlar.

13. yüzyılda, lagünün etrafındaki alan, Küronyalıların ve Eski Prusyalıların atalarının topraklarının bir parçasıydı. Daha sonra, Küçük Litvanya'nın bir parçası oldu. 1252'de Töton Şövalyelerinin kontrolüne girdi. 1945'ten sonra Litvanya SSC'nin bir parçası haline geldi.

İki dünya savaşı arası dönemde Almanya ile Litvanya arasında yeni sınır olarak, Rusnė yakınlarındaki Kuron Lagünü'ne akan nehir seçildi. Bu sınırı, artık Litvanya ile Rusya paylaşmaktadır, çünkü II. Dünya Savaşı'ndan sonra Kuron Dili'nin güney ucu ve nehrin güneyindeki Alman bölgesi, SSCB'ye ait olan Kaliningrad Oblastı'nın bir parçası haline geldi.

Küronyalılar

Nüfuzları neredeyse tükenme noktasına gelen Küronyalılar (Kuršininkai olarak da bilinir), bazılarının hala yaşadığı Kuron Dili'nden Baltık kıyıları boyunca yayılarak Danzig (Gdansk) bölgesine kadar olan bölgeye yerleşmiştir. Küronyalılar, Almanlar tarafından asimile edildi. Küronyalılar, I. Dünya Savaşı sonuna kadar, Letonyalı olarak kabul ediliyordu. Bu, Letonya'nın toprak talebini meşrulaştırılması için kullanılıyordu.

Doğa tarihi ve ekoloji

Yaklaşık 7.000 yıl önce oluşan Lagün, bir tatlı su lagünüdür. Su derinlikleri ortalama 3,8 metre (12 ft).[1] Su kirliliğinden rahatsız olmasına rağmen biyolojik çeşitliliği vardır. Lagündeki Alg patlaması 2000'lerde doğrulandı.

Kaynakça

  1. ^ "Site name:Lithuanian coastal site". Vilnius University Ecological Institute. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Namibya</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Namibya ya da resmî adıyla Namibya Cumhuriyeti, eski adıyla Güney Batı Afrika, batı sınırı Atlantik Okyanusu olan güney Afrika'da bir ülkedir. Kuzeyinde Zambiya ve Angola, doğusunda Botsvana, güney ve doğusunda Güney Afrika Cumhuriyeti ile sınır paylaşmaktadır. Zimbabve ile sınırı olmamasına rağmen, Zambezi Nehri'nin 200 metreden daha az bir kısmı iki ülkeyi en yakın noktalarında ayırır. Namibya Kurtuluş Savaşı sonrasında, 21 Mart 1990 tarihinde Güney Afrika Cumhuriyeti'nden bağımsızlığını kazandı. Başkenti ve en büyük şehri Windhoek'tir. Namibya Birleşmiş Milletler (BM), Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC), Afrika Birliği (AU) ve İngiliz Milletler Topluluğu'na üye bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Letonya</span> Kuzey Avrupada yer alan bir ülke

Letonya ya da resmî adıyla Letonya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'da yer alan bir ülkedir. Kara sınırlarını kuzeyde Estonya, güneyde Litvanya; doğuda ise Rusya ve Belarus ile paylaşmaktadır. Aynı zamanda Letonya, İsveç ile denizden sınırdaştır. Letonya'nın en büyük şehri ve başkenti Riga'dır. 1 Mayıs 2004'ten beri Avrupa Birliği üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya</span> Kuzeydoğu Avrupada yer alan Baltık ülkesi

Litvanya, resmî adıyla Litvanya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'daki Baltık bölgesinde yer alan bir ülkedir. Baltık Devletlerinden biri olup Baltık Denizi'nin doğu kıyısında yer alır. Kuzeyde Letonya, doğu ve güneyde Belarus, güneyde Polonya ve güneybatıda Rusya ile sınırı vardır. Batıda ise İsveç ile deniz sınırı bulunur. Litvanya, 65.300 km²'lik bir alanı kaplar ve 2,86 milyon nüfusa sahiptir. Ülkenin başkenti, aynı zamanda en büyük şehri de olan Vilnius'tur. Diğer büyük şehirler sırasıyla Kaunas, Klaipėda, Šiauliai ve Panevėžys'dir. Litvanlar, etnolinguistik olarak Balt halklarının bir parçasıdır ve Hint-Avrupa dil ailesinin Baltik kolunda hayatta kalan birkaç dilden biri olan Litvanca dilini konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Prusya</span> 1525-1947 yılları arasında Orta Avrupada varlığını sürdürmüş eski bir Alman devleti

Prusya, tarihin değişik dönemlerinde değişik anlamlarda kullanılmış bir isim olmakla birlikte en çok 1713-1867 yılları arasında kendine Prusya Krallığı adını veren ve Orta Avrupa'da hüküm süren Alman devletinin ismidir.

<span class="mw-page-title-main">Töton Şövalyeleri</span> Hristiyan tarikatı

Töton Şövalyeleri ya da Teutonik Şövalyeler, yahut tam adıyla Kudüs Azize Meryem Hastanesi ve Töton Şövalyeleri Tarikatı, bir Cermen-Roma dini tarikatıdır. Tarikat, Katolik hacılara, hac yolunda yardım etmek, hasta ve yaralı Katoliklerin bakımlarını sağlamak üzere hastane kurmak amacıyla kurulmuştur. Adlarını özellikle Orta Çağ’da Haçlı Seferleri'ne katılarak duyurdular. Normalde asıl üyelerin sayısı her zaman sınırlıydı ancak ihtiyaç durumunda gerek gönüllülerin gerekse paralı askerlerin katılımıyla sayıları hayli artmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Kaliningrad</span>

Kaliningrad, Rusya'nın Kaliningrad Oblastı'nın en büyük şehri ve idari merkezidir, Litvanya ve Polonya arasında kalan bir Rus dış bölgesidir. Şehir, Rusya anakarasının yaklaşık 663 kilometre batısında yer almaktadır. Şehir, Baltık Denizi'ndeki Vistül Lagünü'nün başında, Pregolya Nehri üzerinde yer alır ve Rusya'nın Baltık Denizi'ndeki tek limanıdır. 2020 yılında şehrin nüfusu 489.359 idi. Kaliningrad, Baltık bölgesinin üçüncü büyük şehri ve Baltık Denizi'nin yedinci büyük şehri olan Saint Petersburg'dan sonra Kuzeybatı Federal Bölgesi'nin ikinci büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Oder Nehri</span> Orta Avrupada Çek Cumhuriyetinden ve Polonya-Almanya sınırı boyunca akan nehir

Oder Nehri, Çekya'da doğarak Avrupa'nın kuzey kesimindeki ovaları sular ve Baltık Denizi'ne dökülür. Yaklaşık 850 kilometrelik uzunluğuyla, Vistül'den sonra Polonya'nın ikinci uzun nehridir. Aşağı Oder ve kolu olan Neisse Nehri, Polonya ve Almanya arasındaki sınırı oluşturur. Oder'in en uzun kolu olan Warta Nehri Polonya'nın tam ortasından geçer.

<span class="mw-page-title-main">Karlofça</span>

Karlofça, Sırbistan'ın kuzeyinde, Voyvodina'nın içinde yer alan tarihî bir kasaba ve belediye merkezidir. İdari olarak Voyvodina içinde, Güney Baçka İlçesi sınırlarındadır. 26 Ocak 1699'da burada imzalanan Karlofça Antlaşması'yla tarihî önem taşır.

Litvanya tarihi bugünkü Litvanya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Letonya tarihi</span>

Letonya tarihi bugünkü Letonya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Atacama Çölü</span> Güney Amerikada bir çöl

Atacama Çölü, Şili'nin kuzeyinde bulunan dünyanın en kurak sıcak çölüdür. Batısında Büyük Okyanus bulunur. Kuzeyde Peru, doğuda ise Bolivya ve Arjantin sınırlarını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Kurlandiya</span> tarihi bölge

Kurlandiya, bugünkü Letonya'ya bağlı tarihi bölge. Çoğu zaman Semigalya ve Selonya adlı iki bölge ile beraber anılır.

<span class="mw-page-title-main">Klaipėda</span>

Klaipėda (

<span class="mw-page-title-main">Kuron Dili</span> Baltık Denizinde bir kumul dil

Kuron Dili Kuron Lagününü Baltık Denizinden ayıran, 98 km uzunluğunda ince ve uzun kumul bir dildir. Güney ucu Rusya'nın Kaliningrad Oblastında kuzey ucu da Litvanya'nın güneybatısında bulunur. UNESCO Dünya Mirasları listesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Vilnius Bölgesi</span>

Vilnius Bölgesi, başlangıçta etnik Baltık kabileleri tarafından yerleşim yeri olarak kullanılan Litvanya'nın bir parçasıydı fakat zamanla Lehlerin ve Doğu Slavların kültürel etkisine girdi.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya-Sovyet Savaşı</span>

Litvanya-Sovyet Savaşı veya Litvanya-Bolşevik Savaşı Litvanca: Karas su bolševikais), I. Dünya Savaşı'nın ardından yeni bağımsızlığını ilan eden Litvanya ile Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti arasındaki savaştır. Bu savaş 1918-1919 arasındaki batıya doğru gerçekleşen geniş kapsamlı Sovyet saldırısının bir parçasıydı. Saldırı, Almanya birliklerinin bulunduğu Ukrayna, Belarus, Litvanya, Letonya, Estonya, Polonya topraklarında Sovyet cumhuriyetleri kurma ve Alman Devrimi'ni başarıya ulaştırmaktı. Aralık 1918'in sonunda Kızıl Ordu birlikleri Litvanya sınırlarına ulaştı ve büyük bir çatışma olmadan Ocak 1919'un sonuna kadar Litvanya topraklarında hakimiyet sürdü. Sovyet hakimiyeti altında Litvanya-Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Şubat ayında geçici başkenti Kaunas'ı ele geçirmek isteyen Sovyet güçlerinin ilerlemesi, Litvanya ve Almanya birlikleri tarafından durduruldu. Nisan 1919'dan itibaren, Litvanya savaşı Polonya-Sovyet Savaşı ile paralel bir şekilde gitti. Polonya'nın Litvanya, özellikle Vilnius Bölgesi üzerinde toprak iddiaları vardı ve bu gerilimler Polonya-Litvanya Savaşı'na sıçradı. Tarihçi Norman Davies durumu şu şekilnde anlatır; "Almanya ordusu Litvanya milliyetçilerini destekliyordu, Sovyetler Litvanya komünistlerini destekliyordu, Polonya Ordusu ise hepsiyle savaşıyordu." Mayıs ayının ortalarında, Silvestras Žukauskas tarafından yönetilen Litvanya ordusu, kuzeydoğu Litvanya'daki Sovyetlere karşı bir saldırı başlattı. Haziran ortasına kadar, Litvanyalılar Letonya sınırına ulaştı ve Sovyet güçlerini, Sovyetlerin Ağustos 1919'un sonuna kadar tuttuğu Zarasai yakınlarındaki göl ve tepeler arasında sıkıştırdı. Daugava Nehri ile ayrılan Sovyet ve Litvanyalı güçler, Ocak 1920'de Daugavpils Savaşı'na kadar cephelerini korudular. Eylül 1919 gibi erken bir tarihte Sovyetler bir barış anlaşması müzakere etmeyi teklif etti, ancak görüşmeler Mayıs 1920'de başlayabildi. Sovyet-Litvanya Barış Antlaşması 12 Temmuz 1920'de imzalandı. Sovyet Rusya bağımsız Litvanya'yı tamamen tanıdı.

Litvanya Kurucu Meclisi, 1920 yılında, 1922 Litvanya Anayasası'nı hazırlamak ve kabul etmek için demokratik olarak seçilen meclis.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Litvanya</span>

Küçük Litvanya veya Prusya Litvanya, Prusya'da tarihi bir etnografik bölgedir, daha sonra Prusya Litvanyalılarının yaşadığı Almanya'daki Doğu Prusya bölgesini tanımlamak için kullanılan isimdir. Küçük Litvanya, bu vilayetin kuzey kısmını kapsamış ve adını bölgenin Litvanca konuşan nüfusundan almıştır. 13. yüzyılda Cermen Şövalyeleri'nin işgalinden önce, daha sonra Küçük Litvanya olarak bilinen bölgenin ana kısmında Skalvians ve Nadruvians kabileleri yaşamıştır. Arazi, Litvanya ve Cermen Düzeni arasındaki savaş sırasında bir ölçüde yok oldu. Savaş Melno Antlaşması ile sona ermiş ve toprak yeni gelen Litvanyalılar, geri dönen mülteciler ve geri kalan yerli Baltık halkları tarafından yeniden oluşturulmuştur. Küçük Litvanya terimi ilk kez 1517 ve 1526 arasında ortaya çıkmıştır. 1920 yılında Versay Antlaşması ile Milletler Cemiyeti'nin zorunlu bölgesi haline gelen ve 1923'ten 1939'a kadar Litvanya'ya ilhak edilen Klaipėda Bölgesi bu bölgeden hariçtir. 1945'ten beri Litvanya'nın küçük bir kısmı modern Litvanya ve Polonya sınırları içerisindeyken, bölgenin çoğu Rusya'nın Kaliningrad Oblastı'nın bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Vistül Kordonu</span>

Vistül Kordonu, kumluktan oluşmakta ve Baltık Denizi'ni Vistül Lagünü'nden ayırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Vistül Lagünü</span>

Vistül Lagünü, 56 mil (90 km) uzunluğunda, 6 ila 15 mil genişliğinde ve Baltık Denizi'nden Vistül Kordonu'yla ayrılan derin acı su lagünüdür. Şimdi Vistula Körfezi olarak da biliniyor. Modern Almancada lagünün adı, Frisches Haff'tır. Bu isim daha önceki halinden Friesisches Haff'tan türetilmiştir.