İçeriğe atla

Kurguda evrim

Paul Merwart'ın Camille Flammarion'un 1894 tarihli romanı La Fin du Monde'un 1911 baskısı için yaptığı bir illüstrasyonda, tüm kadınlar güzel olacak şekilde evrimleşmiştir .

Evrim, Charles Darwin'in zamanından önce başlamasına ve Darwin'in olduğu kadar ilerlemeci ve Lamarckist görüşleri de yansıtmasına rağmen, 19. yüzyılın sonlarınan itibaren bilimkurgudaki spekülatif evrim de dahil olmak üzere kurguda önemli bir tema olmuştur.[1] İster insanlığın mükemmelliğe doğru nasıl evrimleşebileceği açısından iyimser olarak, ister insan doğası etkileşiminin ve hayatta kalma mücadelesinin korkunç sonuçları açısından kötümser olarak alındığında, Darwinci evrim edebiyatta yaygındır. Diğer temalar, insanlığın başka türler veya akıllı makineler tarafından değiştirilmesini içerir.

Bağlam

Charles Darwin'in 1859 tarihli Türlerin Kökeni'nde ortaya koyduğu doğal seçilim yoluyla evrimi, modern biyolojide baskın teoridir,[2][3] ancak buna bir felsefe olarak ve kurguda daha önceki iki evrim teorisi eşlik eder., ilerlemecilik (ortogenez) ve Lamarkizm .[1] İlerlemecilik, evrimin bir mükemmellik hedefine doğru ilerleme olduğu ve bir şekilde bu amaca yönelik olduğu görüşüdür.[4] Jean-Baptiste de Lamarck'tan uzun süre öncesine dayanan bir felsefe olan Lamarkizm, evrimin, bir hayvanın yaşamı boyunca kullanma veya kullanmama yoluyla edinilen özelliklerinin kalıtımı tarafından yönlendirildiği görüşüdür.[5]

İlerlemecilik

İlerleme ve evrim fikirleri, 18. yüzyılda Darwinizm'den çok önce popülerdi ve Nicolas-Edme Rétif'in alegorik 1781 öyküsü La découverte Australe par un homme volant [fr] volant'a yol açtı. (Uçan Bir Adam Tarafından Güney Yarımkürenin Keşfi).[1]

Evrimsel biyolog Kayla M. Hardwick 2013 yapımı Çelik Adam filminden alıntı yapıyor, burada kötü adam Faora şöyle diyor: "Senin bir ahlak anlayışına sahip olman ve bizim sahip olmamamız, bize evrimsel bir avantaj sağlıyor. Ve eğer tarih bize bir şey öğrettiyse, o da evrimin her zaman kazandığıdır." Evrimin kazandığı fikrinin ilerlemeci olduğuna dikkat çekerken, evrimin kötülüğe ahlaki ve iyiye göre bir avantaj sağladığı, zorlu canavarların yaratılmasına yol açtığı fikrinin popüler bir bilimkurgu yanılgısı olduğuna dikkat çekiyor (iddia ediyor).[6] Hardwick, "kötü adam özelliklerinin" evrimine örnekler olarak HG Wells'in 1895 tarihli The Time Machine'indeki Morlock'ları, Robert Heinlein'in 1959 tarihli Starship Troopers'ındaki böcek kast sistemini ve Don Siegel'in 1956 tarihli Invasion of Body Snatchers'daki etkili kolonizasyonu veriyor.[6]

Lamarkizm

19. yüzyıl Fransız edebiyatında, Camille Flammarion'un 1887 tarihli Lumen ve 1894 tarihli Omega: The Last Days of the World, J.-H. Rosny'nin 1887 Les Xipéhuz ve 1910 La mort de la terre ve Jules Verne'in 1901 La grande forêt, le village aérien . Filozof Henri Bergson'un sözde élan vital tarafından yönlendirilen yaratıcı evrimi, muhtemelen JD Beresford'un İngiliz evrim fantezisi olan 1911 tarihli The Hampdenshire Wonder'a ilham verdi.[1]

Darwinizm

Henrique Alvim Corréa'nın HG Wells'in 1898 tarihli " The War of the Worlds " kitabının 1906 baskısı için resim

Darwin'in evrim versiyonu, kurguda, hem fantezilerde hem de onun daha korkunç " en iyinin hayatta kalması " etkilerinin hayali keşiflerinde, olası insan evrimine büyük bir dikkatle odaklanılarak geniş çapta araştırılmıştır. HG Wells'in daha önce bahsedilen Zaman Makinesi, 1896 tarihli Dr. Moreau'nun Adası ve 1898 tarihli Dünyaların Savaşı adlı eseri, hayatta kalma mücadelesinde insan doğasının karanlık taraflarının olası korkunç sonuçlarını karamsar bir şekilde araştırıyor.[1] Daha genel olarak, Joseph Conrad'ın 1899 Heart of Darkness ve RL Stevenson'ın 1886 Dr Jekyll ve Mr Hyde'ı ana akım İngiliz edebiyatındaki Darwinci düşünceyi tasvir eder.[7]

Evrimci biyolog JBS Haldane, 1927'deki Olası Dünyalar koleksiyonunda The Last Judgment adlı iyimser bir hikâye yazdı. Bu, Olaf Stapledon'ın milyar yıllık bir zaman diliminde insanlardan evrimleşen birçok türü tasvir eden 1930 Son ve İlk İnsanlar'ını etkiledi. Arthur C. Clarke'ın 1950 Childhood's End ve Brian Aldiss'in 1959 tarihli Kum Taneleri Gibi Galaksiler'inde olduğu gibi, Darwinizm'e farklı bir yaklaşım, 1950'lerden itibaren popüler olan, insanların az çok tanrısal zihinsel kapasite geliştirecekleri fikridir. Başka bir bilimkurgu teması, Dünya'daki insanlığın yerini başka türlerin veya akıllı makinelerin almasıdır . Örneğin, Olof Johannesson'un 1966 tarihli Büyük Bilgisayar'ı insanlara akıllı makinelerin evrimleşmesini sağlama rolünü verirken, Kurt Vonnegut'un 1985 Galapagos'u yeni bir türü betimleyen birkaç romandan biridir.[1]

Ayrıca bakınız

  • Kurguda genetik
  • Kurgudaki parazitler

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f "Evolution". The Encyclopedia of Science Fiction. Gollancz. 5 Temmuz 2018. 23 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2018. 
  2. ^ Why Evolution is True. Oxford University Press. 2009. s. 17. ISBN 0-19-923084-6.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ "Evolution Resources". Washington, D.C.: National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. 2016. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Monad to man: the Concept of Progress in Evolutionary Biology. Harvard University Press. 1996. ss. 526-539. ISBN 978-0-674-03248-4.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ Zirkle (1935). "The Inheritance of Acquired Characters and the Provisional Hypothesis of Pangenesis". The American Naturalist. 69: 417-445. doi:10.1086/280617. 
  6. ^ a b "Natural selection at the movies: Only the bad guys evolve". Nothing in Biology Makes Sense [except in the light of evolution]. 22 Ekim 2014. 23 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2018. 
  7. ^ Levine (5 Ekim 1986). "Darwin and the Evolution of Fiction". The New York Times. 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Modern evrimsel sentez, Darwin'in Evrim Kuramı ile Mendel'in kalıtım kuramını modern moleküler biyoloji ve matematiksel popülasyon genetiği ışığında birleştiren modern evrim kuramının adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Herbert Spencer</span> İngiliz filozof ve sosyolog

Herbert Spencer, İngiliz filozof ve sosyolog.

<span class="mw-page-title-main">Charles Darwin</span> İngiliz biyolog ve doğabilimci (1809-1882)

Charles Robert Darwin evrimsel biyolojiye yaptığı katkılarla tanınan İngiliz doğa bilimci, jeolog ve biyologdur. Tüm yaşam türlerinin ortak bir atadan türediği yönündeki önermesi günümüzde genel kabul görmekte ve bilimde temel bir kavram olarak kabul edilmektedir. Alfred Russel Wallace ile ortak bir yayında, evrimin bu dallanma modelinin, var olma mücadelesinin seçici üremede yer alan yapay seçilime benzer bir etkiye sahip olduğu doğal seçilim adını verdiği bir süreçten kaynaklandığına dair bilimsel teorisini ortaya koymuştur. Darwin insanlık tarihinin en etkili isimlerinden biri olarak tanımlanmış ve Westminster Abbey'e gömülerek onurlandırılmıştır.

Evrim, popülasyondaki gen ve özellik dağılımının nesiller içerisinde seçilim baskısıyla değişmesidir. Bazen dünyanın evrimi, evrenin evrimi ya da kimyasal evrim gibi kavramlardan ayırmak amacıyla organik evrim ya da biyolojik evrim olarak da adlandırılır. Evrim, modern biyolojinin temel taşıdır. Bu teoriye göre hayvanlar, bitkiler ve Dünya'daki diğer tüm canlıların kökeni kendilerinden önce yaşamış türlere dayanır ve ayırt edilebilir farklılıklar, başarılı nesillerde meydana gelmiş genetik değişikliklerin bir sonucudur.

<span class="mw-page-title-main">Darwinizm</span> doğal seçilim yoluyla gerçekleşen biyolojik evrim kuramı

Darwinizm veya Darwincilik, İngiliz doğa tarihçisi Charles Darwin'in canlıların doğal seçilim yoluyla geliştiğini savunan evrim kuramı. Darwinizm, tüm organizma ve türlerin varoluş sürecini, bireyin birbiriyle rekabeti, yaşamda kalma ve üreme yeteneklerini artıran küçük, kalıtsal varyasyonlarla tetiklenen "doğal seçilim" ile oluştuğu konusunda yoğunlaşmıştır. Darwinizm, türlerin var oluşunu ve yaşamın kaynağını, çeşitli şekilde anlatan diğer açıklamalar gibi, çeşitli varsayım ve ön kabullerden oluşan bir teoridir. 1859 yılında Darwin'in Türlerin Kökeni kitabının yayınlanmasından sonra, kendisinden önceki kuramlar üzerinde genel bilimsel kabul görmüştür. Ayrıca yaratılışçılar tarafından bilimsel bir yaklaşımdan ziyade bir ideolojiymişçesine kullanıldığı iddiası vardır.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Baptiste Lamarck</span> Fransız doğa bilimci (1744 – 1829)

Jean-Baptiste Lamarck, Fransız doğa bilimci, biyolog, akademisyen ve asker. Evrim konusunda yaptığı kapsamlı çalışmalarla bilinir.

Akıllı tasarım, evrenin ve içerisindeki canlıların doğal seçilim gibi modern bilimin kabul ettiği süreçlerle oluşabileceğini, fakat bu süreçlerin zeki ve bilinçli bir varlık tarafından tasarlandığını iddia eden bir görüş. Akıllı tasarım iddiası, bilim çevreleri tarafından yeni yaratılışçılık olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğal seçilim</span> fenotipteki farklılıklar nedeniyle bireylerin farklı şekilde hayatta kalması ve üremesi; evrimin temel mekanizması

Doğal seçilim, canlıların fenotiplerindeki farklılıklardan ötürü hayatta kalma şansının ve üreme başarısının değişkenlik göstermesidir. Evrimin esas mekanizmalarından biri olup, bir popülasyonun nesiller boyunca karakteristik olan kalıtsal özelliklerindeki değişimdir. Charles Darwin, kendi görüşüne göre kasıtlı olarak gerçekleştirilen yapay seçilime karşılık kendiliğinden gerçekleşen "doğal seçilim" terimini popülerleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yaratılışçılık</span> varlığın, doğaüstü bir güç tarafından yoktan meydana getirildiği inancı

Yaratılışçılık evren, Dünya, yaşam ve insanlar gibi unsurların ilahi yaratımın doğaüstü eylemlerinden kaynaklandığına dair dini inançtır. Yaratılışçılık doğal fenomenlerin kökeni ve gelişimini tanımlayan evrim gibi bilimsel açıklamaları kabul veya reddetme konusunda farklılık gösteren bir dizi dini görüşü içerir.

İlerlemecilik, ilericilik ya da progressivizm, her alanda ileri düzeyde önlemler uygulayarak insanların mevcut durumlarını iyileştirmeyi ve toplumun statüsünü yükseltmeyi amaçlayan, bu doğrultuda toplumsal reformu destekleyen politik felsefedir. Bilim, teknoloji, ekonomik kalkınma ve sosyal organizasyondaki ilerlemelerin insanın yaşam koşullarını geliştirmede büyük öneme sahip olduğunu ifade eden İlerleme Düşüncesine dayanır. Modern siyasette ilerlemecilik, siyasi değişim ve hükûmet eylemlerinin desteği yoluyla sıradan insanların çıkarlarını temsil etmeyi amaçlayan bir sosyal veya siyasi harekettir ve genellikle sol-liberal geleneğin bir parçası bağlamında düşünülür. Ancak bu, ideolojilerin eş anlamlı olduğu anlamına gelmez.

<span class="mw-page-title-main">Francis Galton</span>

Francis Galton FRS FRAI, Kraliçe Victoria çağında yaşamış ve öjenik kavramını öne sürmüş İngiliz bilgin ve çok yönlü bir bilim insanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Michael Behe</span> Amerikalı biyokimyager

Michael J. Behe Amerikalı biyokimyacı.

<span class="mw-page-title-main">Evrimsel psikoloji</span> evrim teorisinin sosyal ve doğa bilimlerinde uygulanması

Evrimsel psikoloji (EP), bellek, algı, dil gibi psikolojik özellikleri çağdaş evrimsel bir bakış açısıyla inceleyen bilim dalıdır. Evrimsel psikoloji, bunun yanında insanın hangi psikolojik özelliklerinin, ne tür bir uyarlanma geliştirdiğini, yani doğal seçilim veya cinsel seçilimin işlevsel sonuçlarını belirlemeye çalışır. Kalp, akciğer ve bağışıklık sistemi gibi fizyolojik mekanizmalar hakkındaki uyarlanımcı düşünce ile evrimsel biyolojideki düşünce ortaktır.

<span class="mw-page-title-main">Evrim düşüncesinin tarihi</span> bilim tarihinin bir yönü

Evrim düşüncesi; türlerin zaman içerisinde değişmelerini ifade eden kavram olarak köklerini eski çağlardan; Yunanistan'dan, Roma'dan, Çin'den ve Orta Çağ İslâm biliminden alır. 17. yüzyıl sonlarında biyolojik taksonominin başlangıcıyla Avrupa'daki biyolojik düşünce; doğal teolojiye tam olarak uyan ve ortaçağ Aristo metafiziği kavramı olan, her türün kendi karakteristiği olduğunu öne süren özcülükten etkilendi. Diğer yandan Aydınlanma Çağı'nda evrimsel kozmoloji ve mekanik felsefe, fizik bilimlerinden doğa tarihine kadar yayıldı. Natüralistler türlerin çeşitliliğine odaklandı ve sonradan "soy tükenmesi" kavramı ile doğa görüşünün temelini sarsan paleontoloji ortaya çıktı. 19. yüzyılın başlarında Jean-Baptiste Lamarck, ilk tamamen biçimlendirilmiş evrim teorisi olan türlerin transmutasyonu teorisini ortaya attı.

Evrimin kanıtları ve canlıların ortak atadan geldiği, bilim insanlarının uzun yıllar boyunca çeşitli alanlar ve disiplinlerde canlıların akrabalık derecesi ve ortak kökenine dair çalışmalarda ortaya çıkarılmış olup bu kanıtlar, evrimsel süreçlerin meydana geldiğini göstererek evrimin bir olgu olarak gerçekliğini doğrulamış ve Dünya üzerindeki yaşamın türlülük ve çeşitliliğine neden olan doğal süreçler hakkında bir bilgi zenginliği sağlamıştır. Bu kanıtlar, yaşamın zaman içinde nasıl ve neden değiştiğini açıklayan ve bilimsel bir kuram olan modern evrimsel sentezi desteklemektedir. Evrimsel biyologlar, test edilebilir varsayımlarda bulunup hipotezleri test ederek ve nedenlerini açıklayan ve gösteren kuramlar geliştirerek ortak atayı belgelerler.

<span class="mw-page-title-main">Sosyokültürel evrim</span>

Sosyokültürel evrim, sosyokültürel evrimcilik veya kültürel evrim, toplumların ve kültürün zaman içinde nasıl değiştiğini tanımlayan sosyobiyoloji ve kültürel evrim teorilerinin ortaya konduğu alandır. Sosyokültürel gelişme, bir toplumun veya kültürün karmaşıklığını artırma eğiliminde olan süreçleri takip ederken, sosyokültürel evrim, karmaşıklıkta azalmaya yol açabilen veya karmaşıklıkta görünürde önemli değişiklikler olmaksızın varyasyon veya çoğalma üretebilen (kladogenez) süreçleri de dikkate alır. Sosyokültürel evrim, "yapısal yeniden yapılanmanın zaman içinde etkilendiği, nihayetinde atasal biçimden niteliksel olarak farklı bir biçim veya yapı ürettiği süreçtir".

<span class="mw-page-title-main">John Maynard Smith</span>

John Maynard Smith, İngiliz evrimsel biyolog ve genetikçiydi. Aslen II. Dünya Savaşı sırasında havacılık mühendisliği yapan Maynard Smith, tanınmış biyolog J.B.S. Haldane danışmanlığında genetik alanında ikinci derecesini aldı. Maynard Smith, George R. Price ile birlikte oyun teorisinin evrime uygulanmasında etkili oldu. Cinsiyetin evrimi ve sinyal teorisi gibi diğer problemler üzerine teoriler geliştirdi.

Michael Ruse, biyoloji felsefesinde uzmanlaşmış ve bilim ile din arasındaki ilişki, yaratılış-evrim tartışması ve bilimdeki sınır belirleme sorunu üzerinde çalışmış İngiltere doğumlu Kanadalı bir bilim filozofudur. Ruse Florida Eyalet Üniversitesi'nde ders vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">George Romanes</span> Evrimci biyolog

George John Romanes FRS, Kanadalı-İskoç evrimsel biyolog ve fizyologdur. İnsanlar ve diğer hayvanlar arasında bilişsel süreçlerin ve mekanizmaların benzerliğini öne sürerek karşılaştırmalı psikoloji adını verdiği şeyin temelini atmıştır.

Ortakyaşam (mutualizm), kurguda, özellikle bilimkurguda bir olay örgüsü aracı olarak görünür. Benzer bir tema olan kurgudaki asalaklıktan şu şekilde ayrılır; mutualizmde dahil olan organizmalar karşılıklı yarar sağlarken, asalaklıkta parazit ev sahibine zarar verir.