İçeriğe atla

Kuray Kurganları

Kuray Kurganları (RusçaКурай), Güney Altay ve Batı Tuva arasında bulunan Tiele-Türk[1] kurgan kültürü (VII/VIII-IX. yüzyıllar.[2]) Kurganlarda; yaylı toka (Kurgan-I/II), üzengiler (K-II), ıslık topları ve bilemek için bir eğe (K-II), balta (K-II), metal plaka (K-II), iki deri kemer, demir saplı bıçaklar (K-II), iğne kasası (K-III), altın plaka (K-III), eyer (K-III), gümüş/altın küpe (K-IV/VI), savaş baltası (K-IV), demir ataş (K-IV), çakmaktaşı (K-IV), kayış ucu (K-IV) tahta tarak (K-VI) ve değirmen taşları bulunmuştur.[3][4]

Keşifler

1935 yılında Sayan-Altay arkeoloji ekibi tarafından incelenen kurgan alanından Göktürkler'e ait 11 kurgan çıkmıştır.[5]

Gümüş maşrapa ve kuşak ucundaki Orhun-Yenisey Runiki

Kuray-I maşrapasındaki metinde zikzak şeklindeki yazı biçimi metnin anlamlandırılmasında hatalara yol açmıştır.

Kiselev'in çevirisi: "erk ... şadın erligin eş" «Adam ... (isim?) ... (ile) Şad’ın cesur arkadaşı.».[6]

Güncel okuma ve anlamlandırma: (e)r(ü)ş s(i)l(i)k (ė)ş(i)m (e)s(ü)rs(e)ŋ (i)g(i)n (u)n(a)ş "Çok sayıda pâk (temiz) dostum; sarhoş olursan hastalığını (önceden) kabullen."[7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Савинов, Д. Г. (1984). Народы Южной Сибири в древнетюркскую эпоху (Rusça). Изд-во Ленинградского университета. ss. 48-76. В этническом отношении население курайской культуры может быть условно определено как алтае-телеские тюрки, если иметь в виду общность, образовавшуюся в результате взаимодействия собственно тюркских и телеских племён на северной периферии Древнетюркских каганатов." "(Kurai kültürünün anıtları, Güney Altay, Batı Tuva ve muhtemelen Kuzey Moğolistan'ın komşu bölgelerinin dağ-bozkır bölgelerini kapsar. Etnik olarak, Kurai kültürünün nüfusu şartlı olarak Altay-Tele Türkleri olarak tanımlanabilir) 
  2. ^ Киселев, Сергей Владимирович (1951). Древняя история Южной Сибири (Rusça). Изд-во Академии наук СССР. 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022. находка в курайском кургане №.1 шестой группы и удил и стремени позднейшего типа позволяет относить его погребение ко времени более позднему, чем VIII в. Среди других находок в горном Алтае пока известно очень мало подобных погребений." "(Altıncı grubun Kuray höyüğü No.1'deki buluntu ve daha sonraki tipteki çubuk ve üzengiler - gömülmesini VIII. Yüzyıldan daha sonraki bir zamana atfetmemize izin veriyor.) 
  3. ^ Д.Г. Савинов. Древнетюркские курганы Узунтала. ss. 102-122. 
  4. ^ Bahaeddin Ögel. Türk Kültür Tarihi. s. 146. 
  5. ^ Toraman, Ali (20 Aralık 2019). "Türk Tarihinin Kaynakları: Altay'da Göktürk Maddi Kültürünün Arkeolojik Kaynaklarına Genel Bir Bakış". Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi. 4 (2): 23-54. ISSN 2548-091X. 1 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022. 
  6. ^ Киселев, Сергей Владимирович (1951). Древняя история Южной Сибири (Rusça). Изд-во Академии наук СССР. s. 536. 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022. 
  7. ^ Aydin, Erhan (1 Ocak 2022). "Dağlık Altay Yazıtlarından Kuray I (A 4) Üzerinde Yeni Bir Okuma ve Anlamlandırma". Journal of Old Turkic Studies. 6 (1): 7-20. doi:10.35236/jots.1045375. 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kumuklar</span> Türk etnik grubu

Kumuklar, veya Kumuk Türkleri, Dağıstan, Çeçenya ve Kuzey Osetya'nın yerlisi bir Türk halkıdır Kuzey Kafkasya'daki Türkler arasında en kalabalık olanlardır. 1930'lara kadar Kuzey Kafkasya halkları arasında Kumukça lingua franca olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İskitler</span> Avrasya bozkırlarında yaşamış tarihî Halk

İskitler veya yayıldıkları doğu bölgelerindeki isimleri ile Sakalar, MÖ 8. yüzyıl ile MS 3. yüzyıl arasında Avrupa'nın doğusu ile Orta Asya'da, Tanrı Dağları ve Fergana Vadisi'ni de içine alan bölgelerde yaşamış, Tuva ve (Altay-Sayan) kökenli, Doğu Avrasya-Batı Avrasya kültür ve genetik bileşenlerini içerdiği varsayılan heterojen göçebe halktır. İskitler için tarih boyunca Grek kaynaklarında Skuthēs (Σκύθης), Asur kaynaklarında Aşguzai, Fars kaynaklarında Sakā ve Çin kaynaklarında Sai tabirleri kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Diaohi</span>

Diaohi veya Dayaeni, muhtemelen MÖ 12. yüzyılda, Bronz Çağı Çöküşü (Hitit) sonrası dönemde oluşmuş, Kuzeydoğu Anadolu bölgesinde bulunan kabileler birliğiydi. Burada yaşayan kabilelerin Kartveli dillerini veya Hurri dilini konuştukları tahmin edilmektedir.

Ön-Türk ya da Proto-Türk, MÖ 30. yüzyıl – MS 6. yüzyıl Urheimat ve Sprachbund ayrışmasına kadar Türkçe konuşan toplulukların ortak atasını kapsayan tanımdır.

<span class="mw-page-title-main">Başkurtlar</span> Türk halkı

Başkurtlar Rusya'ya özgü bir Kıpçak Türk etnik grubudur. Rusya Federasyonu Cumhuriyeti Başkurdistan'da ve Doğu Avrupa'nın Kuzey Asya ile buluştuğu Ural Dağları'nın her iki tarafını da kapsayan daha geniş tarihi Badzgard bölgesinde yoğunlaşmışlardır. Başkurtların daha küçük toplulukları da Tataristan Cumhuriyeti'nde, Perm Bölgesi, Çelyabinsk, Orenburg, Tümen, Yekaterinburg ve Kurgan bölgelerinde ve Rusya'nın diğer bölgelerinde yaşamaktadır; Kazakistan ve Özbekistan'da oldukça büyük azınlıkları vardır.

Rutullar, Rusya'ya bağlı Dağıstan'da yaşayan küçük bir yerli halk. Kuzey Azerbaycan'da da yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Aşina</span> Boy

Aşina, Türk veya Kök Türk bir Göktürk soyu, Göktürk Kağanlığı'nın kurucu boyudur. Efsaneye göre Aşina soyu bir dişi kurttan türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arjaan</span>

Arjaan veya Arzhan, Rusya'nın Krasnoyarsk Krayı'nda ve hemen güneyindeki Tuva Cumhuriyeti'nde bulunmuş, MÖ 9. ve MÖ 8. yüzyıllarda inşa edildiği düşünülen İskitlere ait kurganlarının bulunduğu arkeolojik alandır.

<span class="mw-page-title-main">Çalkandular</span>

Çalkandular, Çalkandılar ya da Çalkanlar veya Kuular, Rusya'yın orta güney bölgesindeki Altay Cumhuriyetinde yaşayan Türk halklarından Altayların 850 kişilik kabilesi. UNESCO'ya göre dilleri ve kültürleri yok olma tehlikesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Murad Adji</span>

Murad Eskenderoviç Adjiev, Sovyet ve Rus bilim insanı, türkolog, araştırmacı yazar. Kadim Türklerin ana vatanı Altay'dan başlayan Büyük Kavimler Göçü tezinin müellifi. Coğrafyacı, Doktorasını iktisat alanında yapmıştır. Doçent. Kumuk kökenli.

<span class="mw-page-title-main">Sekiz Oğuz</span> Türk boylar birliği

Sekiz Oğuz — Türk boylar birliği. «Sekiz oymak».

Leonid Potapov, Rus etnograf, Türkolog. Tarih bilimi doktoru, profesör. Altaylar, Şorlar, Hakaslar, Tıvalar ve Güney Sibirya'nın öteki toplumlarının tarih ve kültürleri üzerine çalışan bilim kişisi. Birçok ödülün sahibi.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan kültürü</span>

Azerbaycan kültürü Azerbaycan'da yaşayan halkların ve Azerbaycan tarihinde yer alan devletlerin kültürü. Bölgede yaşanan siyasi ve askeri olaylar ve Azerbaycan'ın Doğu ve Batı arasında yerleşmesi kültürün gelişimini etkileyen temel faktörlerdir. Azerbaycan Doğu Avrupa ve Batı Asya'dadır ve Avrupa Konseyi üyesidir.

Salbık Kurganı, Hakasyada tarihi bir kurgandır.

<span class="mw-page-title-main">Maykop kültürü</span> Batı Kafkasyaya hakim olmuş arkeolojik kültür

Maykop kültürü, Tunç Çağı'nda Batı Kafkasya bölgesinde hakim olmuş başlıca arkeolojik kültürlerinden biriydi.

Çantu veya Çantuu — Moğolistan güneybatısında Kobdu aymağında yaşayan bir Türk halkıdır. Özbek soyundan geldikleri veya Uygur soyundan geldikleri savunulmaktadır.

Kudırge Kurganı, Altay Cumhuriyeti'ndeki Çulışman ırmağının doğusunda bulunan göçebe Türk kurganıdır. Diğer Altay kültür çevresinde bulunan kurganlardan farklı olarak Kudırge tipi kurganlar çoğunlukla tepelerin eteklerinde bulunmuştur. Kurganlardan; üstünde av sahnesinin çizili olduğu kemik eyer, eğri kılıç, demir ok ucu, bakır yüzük, iki demir toka, oymalı süslemeli koruyucu boynuz halkası, ahşap ve demir plakalar, süslü bir gümüş kayış ucu ve bir çift üzengi çıkmıştır.

Suo(guo) (Çince: 索國), Çin yıllığı Zhou Kitabı'nda bahsi geçen ve konumu tartışmalı tarihi bölge. Tabgaçlar, Kuzey Altay ve Yenisey ile bağlantılı olabileceği iddia edilmesine rağmen kesin bir tespit yapılamamıştır.

Şibe Kurganları, Ursul Nehri'nin sol kıyısında, Taldi Nehri'nin birleştiği yerin 1–2 km üzerinde bulunan göçebe Türk kurganıdır. 124 kurgandan oluşan alan, dört büyük gruba ayrılıyordu. Kurganlardan; Kürk kıyafetler, deri-altın-ahşap plakalar, boncuklar, demir bıçak, Çin kupası, deri çanta, kil kap, sürahi, tahta kürekler ve ahşap kazıklar çıkmıştır.

Bu Rusya'da kullanılan dillerin bir listesidir. Bazı dillerin diğer ülkelerde daha fazla konuşanı ve bazılarının resmi statüsü dahi bulunmaktadır.