İçeriğe atla

Kurşun dökme

Bir kurşun dökme takımı, bir kaşıkta mum alevi üzerinde eritilecek bir dizi şekilli kurşun külçe içerir.
Soğuk suya batırıldıktan sonra bir parça erimiş kurşun

Kurşun dökme, erimiş metaller kullanılarak yapılan bir kehanet ve fal tekniğidir. Tipik olarak erimiş kurşun veya kalay suya bırakılmaktadır. Avusturya, Bosna Hersek, Bulgaristan, Almanya, Finlandiya, Estonya, Letonya, İsviçre, Çek Cumhuriyeti ve Türkiye dahil olmak üzere çeşitli kültürlerde bulunmaktadır.[1] Bazı kurşun dökme teknikleri insan sağlığı üzerinde potansiyel olarak zararlı etkilere sahip olabilmektedir.

Kurşun dökme genellikle kadınlar tarafından yapılmaktadır. Yapılan araştırmalar ile Anadolu'da kurşun dökmenin kökenlerinin 2500 yıl önceye kadar uzandığı keşfedilmiştir.[2]

Yöntemi

Kurşun (veya son zamanlarda kalay) şekilleri bir kepçede ateş üzerinde eritilir ve erimiş sıvı daha sonra suya dökülür. Ortaya çıkan şekil ya doğrudan gelecek için bir alamet olarak yorumlanır ya da gölgeler oluşturmak için mum ışığında çevrilir ve şekiller daha sonra bu şekilde yorumlanır. Şekiller simgesel olarak yorumlanır, örneğin kabarcıklı bir yüzey parayı, kırılgan veya kırık bir şekil ise talihsizliği ifade eder. Kurşunun erimeden önceki şekli, kişinin hayatının belirli bir bölümüne işaret edebilir. Örneğin, seyahat için gemiler, kariyer ilerlemesi için anahtarlar gibi.[3]

Finlandiya

Finlandiya'da gelenek, yılbaşı gecesi ocakta bir kepçede "teneke" eritip hızlıca soğuk su dolu bir kovaya atarak fal bakmaktır. Bu uygulama uudenvuodentina olarak bilinmektedir. Dükkanlar bu amaçla at nalı şeklinde kepçeler ve küçük külahlar satmaktadır. Şekiller genellikle sadece kelimenin tam anlamıyla değil, aynı zamanda sembolik açıdan da yorumlanır: kabarcıklı bir yüzey para, kırılgan veya kırık bir şekil talihsizlik anlamına gelir. Gemiler seyahate, anahtarlar kariyerde ilerlemeye, bir sepet iyi bir mantar yılına ve bir at yeni bir arabaya işaret etmektedir.[3]

Başlangıçta kurşun ve kalaydan yapılan fal bakma tekniği, Tukes'in (Güvenlik ve Kimyasallar Ajansı) "uudenvuodentina"da kurşun kullanımını yasaklamasından sonra 2018'den beri çoğunlukla kurşunsuz kalaydan yapılmaktadır.[4]

Dünyanın en büyük uudenvuodentinası, 41 kilogramdır. 2010 [5] Yılında Finlandiya'nın Loviisa kentindeki Valko gönüllü itfaiye teşkilatı üyeleri tarafından yapılmıştır ve rekor kırılmıştır.[6]

Almanya, Avusturya ve İsviçre

Almanca: Bleigießen tasvir eden bir karikatür (1900)

Almanca: Bleigießen (kurşun dökme) gelecek yılın talihini tahmin etmek için Yeni Yıl'da düzenlenen geleneksel bir etkinliktir.[7] Ortaya çıkan farklı şekiller, her biri kendi yorumuna sahip çeşitli nesneler, hayvanlar ve yapılardan herhangi birine benzerliklerine göre tanımlanmaktadır.[8] 2018'de kabul edilen AB düzenlemeleri ile, kurşun içeren zehirli ürünlerin (kurşun dökme dahil) satışını sınırlamaktadır. Alternatifler arasında suya kurşun yerine erimiş balmumu ya da kalay dökülmesi yer almaktadır. Çek Cumhuriyeti'nde kurşun dökme geleneksel Noel geleneklerinden biridir.[9]

Türkiye

Türkiye'de kurşun dökmenin çeşitli ruhsal sorunlara yardımcı olduğu, nazarı önlediği ve geleceği öngördüğü düşünülmektedir. Ritüeller çeşitlilik gösterse de erimiş kurşunun suya dökülmesi ile kurşun dökme işlemi gerçekleştirilir.[10][11] Ankara Üniversitesi'nden bilim insanları, bu geleneğin kadın sağlığı üzerindeki etkilerini inceleyen bir çalışma gerçekleştirmiştir. Antimon zehirlenmesi ve kurşun zehirlenmesi risklerinin bu işlem yapılırken yüksek olduğunu bildirdiler.[11]

Benzer bir geleneksel uygulama olarak Bosna Hersek'te de bulunmaktadır.[12]

Yahudi halk hekimliğinde

Yidiş halk hekimliğinde Bley-gisn segulası bir şifacı kadının bir mezmur veya büyü okumasını ve ardından erimiş kurşunu suyla dolu bir kaba atmasını içermektedir. Kehanet veya nazarın giderilmesi için kullanılır.[13] Geleneksel olarak, hamile kadınların veya çocukların hastalıklarının korkuya bağlı olduğu durumlarda, korkuya neden olan nesnenin ne olduğunu bulmak için başvurulurdu; metalin aldığı şeklin belirli bir hayvana benzerliğinden, bir hekim kadın korkunun nedeninin bir kedi, köpek, at vb. olduğunu tahmin ederdi.[14]

Kaynakça

  1. ^ "Molybdomancy: A New Year's Eve Tradition". ULUKAYIN (İngilizce). 26 Aralık 2021. 28 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2021. 
  2. ^ "Kurşun dökme geleneğinin 2 bin 500 yıllık olduğu anlaşıldı". 31 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2024. 
  3. ^ a b "Uudenvuoden taikoja". 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2024. 
  4. ^ "Lyijyn myynti kuluttajille on laitonta – tarkista myymäsi juotostinat". Turvallisuus- ja kemikaalivirasto (Tukes) (Fince). 30 Ağustos 2018. 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. 
  5. ^ "Maailman suurin uudenvuoden tina valettiin Loviisassa". iltalehti.fi. 3 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2015. 
  6. ^ Valkon VPK valoi maailman suurimman uudenvuoden tinan 41 kg. YouTube. 1 Ocak 2010. 7 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2015. 
  7. ^ "Bleigießen – Lead Pouring". www.german-way.com. 1 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2019. 
  8. ^ "The German Custom of Bleigiessen". www.mrshea.com. 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2019. 
  9. ^ "Alternativen fürs Orakel-Gießen: Das erste bleifreie Silvester". Spiegel Online. 31 Aralık 2018. 1 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2019. 
  10. ^ pp. 233 ff., Healing Secular Life: Loss and Devotion in Modern Turkey, Christopher Dole, University of Pennsylvania Press, 2012, 0812206355
  11. ^ a b "Kurşun döktürmenin inanılmaz zararı" 3 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet (retrieved December 21, 2017)
  12. ^ "Traditional Medicine in the Pristine Village of Prokoško Lake on Vranica Mountain, Bosnia and Herzegovina", Broza Šarić-Kundalić et al., Scientia Pharmaceutica 78, #2 (2010 June 30), pp. 275–290, DOI:10.3797/scipharm.1003-06.
  13. ^ Zeveloff, Naomi (4 Kasım 2015). "How I Rid Myself of the Evil Eye". The Forward. 4 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2024. 
  14. ^ Rosenthal, Herman; Harkavy, Herman Rosenthal, Alexander Harkavy (1902). "Babski refues". In Singer, Isidore; et al. (eds.). The Jewish Encyclopedia. Vol. 2. New York: Funk & Wagnalls. p. 398–399.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cam</span>

Cam ya da sırça, saydam veya yarı saydam, genellikle sert, kırılgan olan ve sıvıların muhafazasına imkân veren, inorganik amorf yapıda katı bir malzeme. Antik çağlardan beri gerek inşaat malzemesi, gerekse süs eşyası olarak camdan faydalanılmaktadır. Günümüzde hâlen basit araç gereçlerden iletişime ve uzay teknolojilerine kadar çok yaygın bir kullanım alanı vardır. Örneğin pencere camları, cam ambalaj, ayna, lamba, sofra takımı ve optiklerde yaygın pratik, teknolojik ve dekoratif kullanıma sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcüce</span>

Gürcüce, bir Kafkas halkı olan Gürcülerin konuştuğu dil. Gürcistan'ın resmî ve öğretim dilidir. Modern Gürcüce, Kartli diyalekti temelinde gelişmiş ve 5. yüzyıldan itibaren Gürcü edebiyatının tek dili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bizmut</span>

Bizmut sembolü Bi ve atom numarası 83 olan kimyasal elementtir. 15. grupta, 6. periyotta yer alan bir metaldir. Pentavalent geçiş metalidir ve azot grubundadır; aynı gruptaki arsenik ve antimon ile benzerlik gösterir. Her ne kadar önemli ticari cevherler sülfür ve oksit formlarından oluşsa da elementer bizmut doğal olarak ortaya çıkabilir. Serbest element formundaki kurşunun %86'sı yoğunluğuna sahiptir. Yeni üretildiğinde gümüşi beyaz renkli ve kırılgan bir metaldir ancak yüzey oksidasyonu ona birçok renkte yanardöner renkler verebilir. Bizmut en doğal diyamanyetik elementtir ve metaller arasındaki en az termal iletkenlik değerlerinden birine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Hamam</span>

Hamam, özel bir düzenle ısıtılan sıcak ve soğuk suyu bulunan, yıkanma amacıyla kullanılan yapı.

<span class="mw-page-title-main">Basınçlı döküm</span> Erimiş metalin yüksek basınç altında kalıp boşluğuna zorlanmasıyla ifade edilen metal döküm işlemi

Basınçlı döküm, erimiş metalin yüksek basınç altında kalıp boşluğuna basınç altında basılmasıyla ifade edilen metal döküm işlemidir. Kalıp boşluğu, şekillendirilmiş ve enjeksiyon işleminde enjeksiyon kalıbına benzer çalışan iki sertleştirilmiş takım çeliğinden kalıp yarımı kullanılarak yapılır. Çoğu basınçlı döküm demir dışı metallerden, özellikle çinko, bakır, alüminyum, magnezyum, kurşun, kalay ve kalay esaslı alaşımlardan yapılır. Dökülen metalin türüne bağlı olarak sıcak veya soğuk kamaralı makineler kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Karaz kültürü</span>

Karaz Kültürü,Erken Tunç Çağı'na ait bir kültürdür. Sovyet arkeolog Boris Kuftin'in çalışmalarında ortaya konulan, Geç Kalkolitik Çağ ve Tunç Çağı boyunca Doğu Anadolu Bölgesi, Transkafkasya, Azerbaycan ve Kuzeybatı İran'ı içine alan bir yayılma gösteren kültürdür.

<span class="mw-page-title-main">Lehimleme</span>

Lehimleme iki ya da daha fazla sayıda metal parçanın, görece düşük erime sıcaklığına sahip bir dolgu metali eritilip bağlantı yerine akıtılarak, tutturulması işlemidir.

<span class="mw-page-title-main">Dökümhane</span> metal döküm üretilen fabrika veya işyerleri

Dökümhane, metal döküm üretilen fabrika veya işyerleridir. Dökümhanede bu işi yapan kişilere dökümcü denilir. Eritilen ve bir sıvı haline gelen metaller istenilen şekildeki bir kalıba dökülerek soğumasının ardından yapılması istenilen döküm ortaya çıkmış olur. En sık işlenen metaller arasında alüminyum ve dökme demir bulunmaktadır. Bu metallerin yanı sıra, bronz, çelik, magnezyum, bakır, kalay ve çinko gibi metaller dökümhanelerde döküm üretmek amacıyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Mirası</span> kültürel veya fiziksel önemi nedeniyle UNESCO tarafından listelenen yer

Dünya Mirası, UNESCO tarafından listelenen, özel kültürel veya fiziksel öneme sahip yerlerden her birine verilen addır. Genel Kurul tarafından seçilen 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı bu listeyi güncellemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Askerî teknoloji</span>

Askerî teknoloji, savaş hâlinde kullanılan teknoloji tatbikatı. İmkânı dahilinde uygulaması askerî olan ve sivil olmayan teknoloji türünü kapsar. Genellikle yararlı veya yasal sivil uygulamaların eksikliği nedeniyle askerî eğitim olmadan kullanılması tehlikelidir.

IV. Nesil III. Nesil reaktörlerin halefi olarak tasarlanan nükleer reaktör tasarımlarıdır. Birinci nesil sistemlerin çoğu kullanımdan kaldırıldığı için dünya çapında faaliyette olan reaktörlerin çoğu ikinci ve 3 nesil sistemlerdir. Generation IV International Forum, IV. nesil reaktörlerin gelişimini koordine eden uluslararası bir organizasyondur. V. Nesil reaktörler tamamen teoriktir ve henüz uygulanabilir olarak görülmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kalay(II) klorür</span> kimyasal bileşik

Kalay(II) klorür ya da stanit klorür, SnCl2 formülüne sahip, beyaz kristal halinde bir katıdır. Kararlı bir dihidrat oluşturur, ancak sulu çözeltileri, özellikle sıcaksa, hidrolize uğrama eğilimindedir. SnCl2 yaygın bir şekilde indirgeyici madde (bir asit çözeltisi içinde) olarak ve kalay kaplamada elektrolitik banyolarda kullanılır. Kalay (II) klorür, diğer kalay klorür (kalay(IV) klorür (SnCl4) ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şişeleme hattı</span>

Şişeleme hatları, bir ürünü, genel olarak bir içeceği, büyük ölçekte şişelere dolduran üretim hatlarıdır. Hazırlanan yiyecekler ayrıca soslar, şuruplar, turşular, yağlar ve sirke gibi şişelenir. PepsiCo ve The Coca-Cola Company şirketlerinin fabrikalarında dakikada minlerce plastik şişede meşrubat sunuluyor.

<span class="mw-page-title-main">Tatar mutfağı</span> Tatarlara özgü yemek kültürü

Tatar mutfağı, başta Rusya içindeki Tataristan olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Tatarların yemek kültürüdür.

<span class="mw-page-title-main">Makyaj altı krem</span>

Renk pigmentli krem, bilinen adıyla fondöten cilde eşit, homojen bir renk oluşturmak, kusurları örtmek ve bazen doğal cilt tonunu değiştirmek için yüze uygulanan sıvı veya pudra makyajdır. Bazı temeller ayrıca daha karmaşık kozmetikler için nemlendirici, güneş koruyucu, sıkılaştırıcı veya baz katman olarak da işlev görür. Vücuda uygulanan temel, genellikle "vücut boyama" veya "vücut makyajı" olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Teneke kutular</span>

Teneke kutu için genel bir terim olan içecek kutusu ve konserve kutusu ifadeleri kullanılır. Her ikisi de bazen diğer malzemelerle birleştirilmiş, metalden yapılmış ince duvarlı saklama kaplarıdır. Teneke kutular sızdırmazlık, hafif koruma, düşük kütle, genellikle istiflenebilirlik ve ayrıca belirli bir mukavemet, darbe ve korozyona karşı direnç ile karakterize edilir.

Metal zehirlenmesi veya metal toksisitesi; belirli metallerin belirli biçim ve dozlarda yaşam üzerindeki zehirleyici etkisidir. Birtakım metaller, zehirli çözünür bileşikler oluşturduklarında zehirlidir. Birtakım metallerin biyolojik bir rolü yoktur, başka bir deyişle yaşam için zorunlu (esansiyel) minerallerden değildir veya belirli bir türevdeyken zehirlidir. Söz konusu metalin kurşun olması durumunda, kurşunun ölçülebilir herhangi bir miktarının sağlık üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Metal zehirlenmesinin genellikle ağır metaller ile anlamdaş olduğu düşünülür, ancak berilyum ve lityum gibi daha hafif metaller de belirli durumlarda zehirli olabilir. Bütün ağır metaller özellikle zehirli değildir ve demir gibi bazı metaller canlıda çok önemli bir yer tutar. Metal zehirlenmesinin tanımı, anormal derecede yüksek dozlarda zehirli etki gösteren eser elementleri de kapsayabilir. Metal zehirlenmesinin tedavisi için şelasyon tedavisi bir seçenek olabilir; bu yöntem, metalleri vücuttan uzaklaştırmak için şelasyon ajanlarının uygulanmasını içine alan bir tekniktir.

<span class="mw-page-title-main">Ocak zinciri</span>

Ocak zinciri, güğüm, ocak ve kazan gibi aletlerin asıldığı, bir ucu tavandaki kirişe bağlı büyük zincirdir. Rize, Trabzon ve Artvin'in Arhavi, Hopa ve Borçka ilçelerinde kullanılmaktadır. Zincir halkaları burgulu bir şekilde yapılır ve bahçe ocağı da denen taş ocağa kadar uzatılır. Zincirin uçlarına ikili bir demir çengel monte edilir. Ocağın zincire bağlanması için kokancsi denilen demir kanca kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Geleneksel Güreşler Federasyonu</span>

Türkiye Geleneksel Güreşler Federasyonu, 5841 sayılı Cumhurbaşkanı kararının 3 Haziran 2022 tarihli ve 31855 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanması ile özel hukuk hükümlerine tabi, tüzel kişiliğe sahip ve bağımsız statüde kurulmuştur. Aşırtmalı Aba Güreşi, Kapışmalı Aba Güreşi, Karakucak Güreşi, Kuşak Güreşi, Şalvar Güreşi ve Yağlı Güreş spor dallarında faaliyet göstermektedir.

Kalsinasyon, katı kimyasal bileşiklerin ısıl işlemine atıfta bulunur; bu sayede bileşik, genellikle safsızlığı veya uçucu maddeleri uzaklaştırmak ve/veya termal ayrışmaya maruz kalmak amacıyla, ortamdaki sınırlı oksijen kaynağı altında erimeden yüksek sıcaklığa yükseltilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.