İçeriğe atla

Kunrei-shiki

Kunrei-shiki (Japonca訓令式ローマ字, romanize: Kunrei-shiki rōmaji), Japoncanın Latin alfabesine dönüştürmek için Japonya Bakanlar Kurulu tarafından hazırlanan bir romanizasyon sistemidir. Adı, sistemin kendisinde Kunreisiki rômazi olarak verilmiştir.

Kunrei-shiki, modern standart Japonca için değiştirilmiş eski Nihon-shiki romanizasyonuna dayanmaktadır. Örneğin, Nihon-shiki'de romanlaştırılmış kanadukai olan かなづかい kelimesi, standart modern Japoncada kanazukai olarak telaffuz edilir ve Kunrei-shiki'de bu şekilde romanize edilmiştir. Sistem, II. Dünya Savaşı'ndan sonra Hepburn romanizasyon sistemiyle rekabet etti.[1]

Kullanım

Kana hecelerinin Kunrei-shiki okunuşları

gojūon yōon
あ ア aい イ iう ウ uえ エ eお オ o(ya)(yu)(yo)
か カ kaき キ kiく ク kuけ ケ keこ コ koきゃ キャ kyaきゅ キュ kyuきょ キョ kyo
さ サ saし シ siす ス suせ セ seそ ソ soしゃ シャ syaしゅ シュ syuしょ ショ syo
た タ taち チ tiつ ツ tuて テ teと ト toちゃ チャ tyaちゅ チュ tyuちょ チョ tyo
な ナ naに ニ niぬ ヌ nuね ネ neの ノ noにゃ ニャ nyaにゅ ニュ nyuにょ ニョ nyo
は ハ haひ ヒ hiふ フ huへ ヘ heほ ホ hoひゃ ヒャ hyaひゅ ヒュ hyuひょ ヒョ hyo
ま マ maみ ミ miむ ム muめ メ meも モ moみゃ ミャ myaみゅ ミュ myuみょ ミョ myo
や ヤ ya(i)ゆ ユ yu(e)よ ヨ yo
ら ラ raり リ riる ル ruれ レ reろ ロ roりゃ リャ ryaりゅ リュ ryuりょ リョ ryo
わ ワ waゐ ヰ i(u)ゑ ヱ eを ヲ o
ん ン n
Dakuten
が ガ gaぎ ギ giぐ グ guげ ゲ geご ゴ goぎゃ ギャ gyaぎゅ ギュ gyuぎょ ギョ gyo
ざ ザ zaじ ジ ziず ズ zuぜ ゼ zeぞ ゾ zoじゃ ジャ zyaじゅ ジュ zyuじょ ジョ zyo
だ ダ daぢ ヂ ziづ ヅ zuで デ deど ド doぢゃ ヂャ zyaぢゅ ヂュ zyuぢょ ヂョ zyo
ば バ baび ビ biぶ ブ buべ ベ beぼ ボ boびゃ ビャ byaびゅ ビュ byuびょ ビョ byo
ぱ パ paぴ ピ piぷ プ puぺ ペ peぽ ポ poぴゃ ピャ pyaぴゅ ピュ pyuぴょ ピョ pyo
  • Kırmızı yazılan heceler artık kullanımdan kaldırılmıştır.
  • He (へ) edat olarak kullanıldığında he değil e olarak yazılır (Nihon-shiki'deki gibi).
  • Ha (は) edat olarak kullanıldığında ha olarak değil wa olarak yazılır.
  • wo (を/ヲ) yalnızca o yazan bir parçacık olarak kullanılır.
  • Uzun ünlüler inceltme işaretli bir aksanla gösterilir: uzun o, ô olarak yazılır.
  • Bir morfem sınırıyla ayrılan ünlüler, uzun ünlü olarak kabul edilmez. Örneğin, おもう (思う) omô değil, omou olarak yazılır.
  • Hece n (ん) ünlülerden önce n' ve y olarak, ünsüzlerden önce ve kelime sonunda n olarak yazılır.
  • İkiz ünsüzler her zaman sokuon'dan (っ) sonra ünsüzün ikiye katlanmasıyla işaretlenir.
  • Bir cümlenin ilk harfi ve tüm özel isimler büyük harfle yazılır.

Kaynakça

  1. ^ Unger, John Marshall (1996). Literacy and Script Reform in Occupation Japan: Reading between the Lines. Oxford University Press. s. 78. ISBN 978-0-19-535638-0. 

Dış bağlantılar

  • Horvat, Andrew. "The Romaji (Roomaji) Conundrum." (Archive) – Excerpt from Horvat's book: Japanese Beyond Words: How to Walk and Talk Like a Native Speaker. Hosted at the David See-Chai Lam Centre for International Communication of Simon Fraser University.

İlgili Araştırma Makaleleri

İbrani alfabesi, Sami dilleri grubuna bağlı ve İsrail'in resmî dili olan İbranicenin ve Aşkenaz Yahudilerinin konuştuğu bir Cermen dili olan Yidiş ile Sefarad Yahudilerinin dili olan Ladino gibi diğer Yahudi dillerinin yazımında kullanılan Arami alfabesi kökenli bir ünsüz alfabesi.

<span class="mw-page-title-main">Pinyin</span> Standart Mandarin için Çince yazısında kullanılan romanizasyon sistemi

Pinyin ya da Hanyu Pinyin Standart Mandarin için Çince yazısında kullanılan romanizasyon sistemidir. Yani her biri ayrı bir ideogram olan Çince karakterlerin Latin alfabesi ile yazılıp okunabilmesini sağlar. Bu sistem 1979 yılından itibaren Çin hükûmeti tarafından resmen benimsenmiştir. Pinyin sistemi, hem en yeni hem de Mandarince telaffuzu en yakın sunan romanizasyon yöntemidir. Artık eskimiş olan Wade-Giles sistemi geçmişte yaygın kullanılmasına karşın yavaş yavaş terkedilmektedir.

Bağlaçlar veya rabıt (bağlama) edatları; kelimeleri, kelime gruplarını veya cümleleri biçim veya anlam yönüyle birbirine bağlayan kelimeler: ve, veya, ile, ama, de (da), ancak, çünkü, eğer, hâlbuki, hem … hem …, hiç değilse, ise, ki, lâkin, meğer, nasıl ki, ne … ne …, öyle, öyle ki, sanki, şu var ki, üstelik, yahut, yalnız, yani, yoksa, zira vs. Bağlaçlar, ifadeleri ilgi ve önem sırasına koyarak düzenlememize yardımcı olur.

Akadca, Doğu Sami dillerine ait Antik Mezopotamya'da, özellikle Asur ve Babil imparatorluklarında kullanılmış ölü dil. Dil, kayda geçmiş ilk Sami dili olup, aslen soysal açıdan akraba olmadığı Sümerce için kullanılmış çivi yazısı ile yazılmıştır. Akadca ismini Akad İmparatorluğu'nun başkenti Akad şehrinden almıştır. Bir izole dil olan Sümerce ve Akadcanın birbirleri üzerindeki karşılıklı etkileşimleri, bu iki dilin bir dil birliği içerisinde sınıflandırılmasına yol açmıştır.

Ğ, Latin alfabesinden türetilen Türk, Azeri ve Kazak alfabelerinde; ayrıca Kırım Tatarcası, Çerkesçe, Lazca ve Tatarcanın yazımında kullanılan Latin kökenli alfabelerde de bulunan bir harftir. Kullanıldığı yazı dizgelerinde ötümlü artdamaksıl sürtünmeli ünsüz olan /ɣ/, ötümlü artdamaksıl sürtünmesiz ünsüz /ɰ/ veya ötümlü küçükdilsil sürtünmeli ünsüz /ʁ/ seslerini temsilen yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Haiku</span>

Haiku bugün tüm dünyada meşhur olan geleneksel bir Japon şiir türüdür. Dünyanın en kısa şiir türü sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Yazı sistemi</span> kağıda veya başka bir ortama kaydedilmiş görsel dillerin sistemi, dilde ifade edilebilecek ögeleri temsil etmek için kullanılır

Yazı sistemi, bir dildeki unsurları ve tarif edilebilir durumları temsil etmek için kullanılan bir çeşit semboller sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Japonca</span> Doğu Asya dili

Japonca, Japonlar tarafından konuşulan Japon dil ailesine bağlı bir dildir. Başta Japonya ve Japon diasporasındakiler olmak üzere yaklaşık 128 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. Japonya'da de facto millî dil olarak kabul edilip Palau'da tanınmış azınlık dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Brahmi alfabesi</span>

Brahmi alfabesi, ünlüleri ünsüz sembollerle ilişkilendirmek için bir aksan işaretleri sistemi kullanan bir abugidadır. Yazı sistemi, Maurya döneminden erken Gupta dönemine kadar yalnızca nispeten küçük evrimsel değişiklikler geçirdi ve MS 4. yüzyılda bile okuma yazma bilen bir kişinin Maurya yazıtlarını hala okuyabildiği düşünülmektedir. Bundan bir süre sonra, orijinal Brahmi yazısını okuma yeteneği kayboldu. En eski ve en iyi bilinen Brahmi yazıtları, kuzey-orta Hindistan'daki Asoka'nın MÖ 250-232'ye tarihlenen kayaya oyulmuş fermanlarıdır. Brahmi'nin deşifresi, 19. yüzyılın başlarında, Hindistan'daki Doğu Hindistan Şirketi yönetimi sırasında, özellikle Kalküta'daki Bengal Asya Topluluğu'nda, Avrupa'nın akademik ilgisinin odak noktası haline geldi. Brahmi, Cemiyetin sekreteri James Prinsep tarafından 1830'larda Cemiyetin dergisinde yayınlanan bir dizi bilimsel makalede deşifre edildi. Buluşları, diğerleri arasında Christian Lassen, Edwin Norris, H. H. Wilson ve Alexander Cunningham'ın epigrafik çalışmalarına dayanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Japonca Braille</span>

Japonca Braille, Japoncanın Braille yazı sistemidir. Orijinal Braille yazı sistemine bağlıdır, ancak bağlantıları daha incedir. Japoncadaki adı tenji (点字). Türkçeye tam olarak "nokta karakterleri" olarak çevrilir. Çok karışık olacağından, kanji yazımı olmadan, Japoncayı sadece hiragana ve katakana hece yazıları ile yazmaya dayalı bir sistemdir.

Rōmaji, Japoncanın yazımında kullanılan latin alfabesidir. Genel olarak kısaltmalarda ve Japoncanın latin alfabesine tercümesinde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Hepburn romanizasyonu</span>

Hepburn romanizasyonu, Japoncanın Latin alfabesine tercüme edilmesi için yaratılmış bir sistemdir. 1887 yılında James Curtis Hepburn tarafından Japonca-İngilizce sözlüğünün hazırlanması amacıyla icat edilmiştir. Hepburn sistemi bu güne kadar Japoncanın Latin alfabesine tercüme edilmesinde kullanılan en yaygın sistemdir.

Bürünbirimcik ya da mora, bazı dillerdeki vurgu ya da dilsel eş değerlemenin boyutunu ortaya koyan, hece değerinin belirlendiği ses bilimsel birimdir. Bürünbirimcik, hece kavramından farklı olup heceden farklı bir zamansal ölçüme dayanmaktadır. Bununla birlikte, bürünbirimciğin birçok farklı tanımı vardır. İngilizcede kullanılan mora terimi Latincede "kalabalık, gecikme" anlamlarına gelir ve Yunanca "chronos" kelimesinin birebir çevirisidir. 1968'de Amerikan dil bilimci James D. McCawley bürünbirimciği "iki parçadan oluşan uzun bir hece ya da tek bir parçadan oluşan kısa bir hece" olarak tanımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Man'yōgana</span>

Man'yōgana, Japoncayı yazmak için Çince karakterler kullanan eski bir yazı sistemidir. Japoncayı fonetik olarak temsil etmek için geliştirilen ilk bilinen kana sistemidir. Bu tür kanalar en erken MS 7. yüzyılın ortalarından beri kullanılıyordu. Man'yōgana adını Man'yōgana ile yazılmış Nara döneminden kalma bir Japon şiir antolojisi olan Man'yōshū'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arapça dilbilgisi</span> Arapça dil kuralları

Arapça dilbilgisi Arap dilinin yapısını inceler. Arapça bir Sami dili olmakla birlikte diğer Sami dillerin dilbilgisi kurallarıyla benzerlik göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Japonca giriş yöntemleri</span>

Japonca giriş yöntemleri, bir bilgisayara Japonca karakterler girmek için kullanılır.

Polivanov sistemi, Japonca özel adları veya terimleri Rusçada temsil etmek veya bu dillerde Japonca dil öğrenimine yardımcı olmak için Japoncayı Rus Kiril alfabesine çeviren bir sistemdir. Sistem 1917 yılında Yevgeni Polivanov tarafından geliştirilmiştir.

Sokuon, Japoncada küçük bir hiragana veya katakana tsu şeklinde bir semboldür. Daha az resmi bir dilde, "küçük tsu" anlamına gelen chiisai tsu (小さいつ) veya chiisana tsu (小さなつ) olarak adlandırılır. Japonca yazımda birçok amaca hizmet etmektedir.

Nihon-shiki, Japoncanın Latin alfabesine dönüştürmek için hazırlanan bir romanizasyon sistemidir. Japonca için başlıca romanizasyon sistemleri arasında en düzenli olanıdır ve kana yazı sistemiyle neredeyse bire bir ilişkisi bulunmaktadır.

N, Japoncadaki kanalardan biridir. お, 无 kanjisinin soshō stiline dayanırken オ, 尓 kanjisinin köküne dayanır.