İçeriğe atla

Kunduz

Başlığın diğer anlamları için Kunduz (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Kunduz
Yaşadığı dönem aralığı: 7,246-0 myö
Messiniyen-Günümüz[1] 
Yeni Dünya kunduzu
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Rodentia
Familya:Castoridae
Alt familya:Castorinae
Cins:Castor
Linnaeus, 1758
Türler
C. canadensis – Yeni Dünya kunduzu
C. fiber – Eski Dünya kunduzu
†C. californicus
†C. praefiber
†C. neglectus
Dağılımı
Bir kunduz tarafından kemirilmiş bir ağaç

Kunduz, kunduzgiller (Castoridae) familyasından Castor cinsine mensup, Kuzey yarımküre su kıyılarında yaşayan kemiricilerin ortak adıdır. Yaşayan iki türü vardır: Eski Dünya kunduzu (Castor fiber) ile Yeni Dünya kunduzu (Castor canadensis).

Fiziksel özellikleri

Şişman, kamburumsu görünüşlü, yuvarlak başlı, kısa kulaklıdırlar. Kuyruk hariç ortalama 71 santimetre uzunluğunda ve 23 kilogram ağırlığındadırlar. Geniş ve yassı kuyrukları ortalama 38 santimetre uzunluğunda olup, pullu bir deriyle kaplıdır. Bu kuyrukları yüzerken dümen vazifesi görür. Kuyruklarını, bent ve yuva yaparken çamur ve toprağı sıkıştırmak ve düzlemek için duvarcı malası gibi kullanırlar.

Davranış

Kunduzlar tek eşlidir. Koloni hayatı yaşarlar. Genelde gececil hayvanlardır. Geceleri üretken bir şekilde çalışırlar.

Kunduz yuvası

Yuvalarını, adacıklarda ağaç dallarını kubbe şekline getirip çamurla sıvayarak oluştururlar. Tipik bir yuva 2m yüksekliğinde ve 6m çapındadır. Bu barınaklara girişler su altından, tünellerle gerçekleşir. Her barınak en fazla sekiz kunduzdan oluşan geniş aileye ev sahipliği yapar.

Kunduz Yuvası - Kuzey Amerika
Kunduz Yuvası Kesiti

Kunduz barajı

Kunduzlar ağaç dallarını, bitki örtüsünü, kayaları ve çamuru kullanarak barajlar inşa ederler. Yuvalarına yakın mesafede, mansap yönünde inşa edilen bu setler, suyun akışını yavaşlatır, tortuyu yakalar. Barınağın çevresindeki suyun derinliğini artırır, erozyonu azaltır.[2]Suyun akış basıncını azaltmak için akışın yönünü değiştirerek inşaata başlarlar. Ön pençeleriyle çamur, dişlerinin arasında da ahşap taşırlar. Oluşan baraj göleti çakal, kurt ve ayı gibi yırtıcı hayvanlara karşı koruma sağlar. Kış aylarında yiyeceklerini barındırmalarına yardımcı olur. Bu yapılar doğal çevreyi değiştirerek, genel ekosistemin bu değişim üzerine inşa edilmesine yol açar. Meydana gelen sulak alanların ekosistemdeki diğer organizmalar üzerindeki etkileri nedeniyle kunduzlar kilittaşı tür olarak kabul edilirler. Yaşam alanı oluşturan, önemli ölçüde değiştiren, sürdüren veya yok eden bir tür oldukları için ekosistem mühendisi [en] olarak anlandırırlar. Bilinen en büyük kunduz barajı Kanada'nın Alberta kentindeki Wood Buffalo Ulusal Parkı'ndadır ve uzunluğu 775 metredir.[3]

Kunduz barajı - Yaroslavl, Rusya

Korunma

Eskiden Asya'nın kuzey memleketlerinde, Kanada'nın ve Avrupa'nın Tuna gibi büyük nehirlerin kıyılarında bol bulunurlardı. Britanya adalarındaki bireylerin nesli tükenmek üzeredir. Avrupalılar Kuzey Amerika'ya ayak bastıklarında kunduzlar, hemen hemen bütün orman nehirlerinde bulunurdu. Kolay avlandıklarından nesilleri azaldı. Bugün Don ve Elbe nehirlerinin bazı yerlerinde, Polonya ve Rusya'nın hızlı akan sularında nesilleri korunmaya çalışılmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "Castor". paleobiodb.org. 10 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2021. 
  2. ^ "Beaver dams without beavers?". Science Magazine. 21 Haziran 2024. 9 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Beaver Gallery". Parks Canada. 28 Mayıs 2024. 11 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2024. 

Kitap

Wikimedia Commons'ta Kunduz ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Wikispecies'te Kunduz ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Balık kartalı</span>

Balık kartalı, monotipik balık kartalıgiller (Pandionidae) familyasından balıkla beslenen yırtıcı bir kuş türü. İri, uzun kanatlı, suya dalarak avlanan bir avcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eski Dünya kunduzu</span> Kunduz türü

Eski Dünya kunduzu, Avrupa kunduzu olarak da bilinir, kunduzgiller (Castoridae) familyasından vücudu yüzmeye uyum sağlamış, su civarında yaşayan bir kemirici türü.

<span class="mw-page-title-main">Fırat</span> Türkiyeden başlayıp Basra Körfezine uzanan ırmak

Fırat, Güneybatı Asya'nın en uzun ırmağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Nehri</span> Türkiyenin Karadeniz bölgesinde bir ırmak

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gediz Nehri</span> Türkiyede bir nehir

Gediz Nehri, Anadolu'dan Ege Denizi'ne dökülen Büyük Menderes Nehri'nden sonra ikinci büyük akarsudur.

<span class="mw-page-title-main">Akşam kocabaşı</span>

Akşam kocabaşı, ispinozgiller (Fringillidae) familyasından Kuzey Amerika'ya özgü bir kocabaş türü. Geçmişte Hesperiphona vespertina olarak adlandırılmış ve daha sonra bu kuşun bir kocabaş türü olduğu anlaşılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sel</span> su taşkını

Sel, genellikle kuru olan araziyi sular altında bırakan bir su taşkını olayıdır. "Akma halinde olan su" anlamına gelen kelime, gelgitin içeri akışına da uygulanabilmektedir. Taşkınlar hidroloji disiplinin bir çalışma alanıdır. Tarım, inşaat mühendisliği ve halk sağlığı gibi alanlarda önemli bir endişe kaynağıdır. Genellikle insanların çevreye verdiği değişiklikler, sellerin yoğunluğunu ve sıklığını arttırır. Örneğin; ormansızlaşma ve sulak alanların kaldırılması gibi arazi kullanımı değişiklikleri, su seti akışındaki değişikliklere ve iklim değişikliğine yol açar. Aynı zamanda deniz seviyesinin yükselmesi gibi daha büyük çevresel sorunlara da yol açmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kaya kırlangıcı</span>

Kaya kırlangıcı, kırlangıçgiller (Hirundinidae) familyasından kayalık alanlarda yaşayan bir kırlangıç türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Yakut boğazlı sinek kuşu</span> Kuş Türü

Yakut boğazlı sinek kuşu, Kuzey Amerika'da Mississippi nehrinin doğusunda yuva yapan tek sinek kuşu türü.

<span class="mw-page-title-main">Kayın baştankarası</span>

Bataklık baştankarası, baştankaragiller (Paridae) familyasından bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Küçük sinekkapan</span>

Küçük sinekkapan, sinekkapangiller (Muscicapidae) familyasından bir sinekkapan türü.

<span class="mw-page-title-main">Kahverengi pelikan</span> pelikangiller (Pelecanidae) familyasından 8 pelikan türünün en küçüğü olan bir su kuşu

Kahverengi pelikan, pelikangiller (Pelecanidae) familyasından 8 pelikan türünün en küçüğü olan bir su kuşu türüdür. Amerika'da yaşayan bu kuş türü ABD'nin güney ve batı sahillerinde en iyi bilinen kuş türlerinden biridir. Batı Yarımkürede bulunan üç pelikan türünden biri olduğu gibi balıkları denize dalarak avlayan iki pelikan türünden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Sincap</span>

Sincap, sincapgiller familyasından uzun kuyruk tüyleri ile dikkat çeken kemirici memelilerin ortak adıdır. Anadolu'nun çeşitli yörelerinde "çekelez" ya da "tiyin" olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Dünya kunduzu</span>

Yeni Dünya kunduzu ya da Kuzey Amerika kunduzu veya Kanada kunduzu, kunduzgiller familyasından vücudu yüzmeye uyum sağlamış, su civarında yaşayan kunduz cinsinden bir kemirici türü. Kuzey Amerika'nın yerlisi olsa da sonradan Güney Amerika'ya da yayılmıştır. Çok gözde kürk hayvanıdır ve geçmişte ticaret karakollarındaki en önemli kürk kaynağı idi.

<span class="mw-page-title-main">Hamerkop</span> Kuş türü

Hamerkop ya da çekiç başlı, çekiç başlı leylek, leyleğe benzeyen orta büyüklükte suda gezerek avlanan bir kuş türüdür. Uzun gagası ve kafasının arkasındaki sorguç şeklindeki tüyleri çekice benzediğinden dolayı bu adla anılır. Afrika'da Madagaskar'dan Arabistan'a kadar olan bölgede haliçler, göl ve akarsu kıyıları, kayalık sahiller gibi çeşitli su havzalarında yaşar. Göçmen olmayan ancak mevsimsel olarak yerel yer değişikliğinde bulunan hamerkop yöresel olarak Afrika ve Madagaskar'da yüksek popülasyona sahiptir ve korunma durumu asgari endişe altında türler arasındadır. Boyu ortalama 56 cm, ağırlığı ise ortalama 470 g'dır. Monotipik Scopidae familyasının monotipik Scopus cinsinde sınıflandırılır.

Plaj gelişimi; deniz, göl veya nehir suyunun toprağı aşındırdığı kıyı şeridinde meydana gelir. Kumlar, kayalık ve tortul malzemeleri kum birikintilerine aşındıran, asırlık, tekrarlayan işlemlerle kumun biriktiği yerlerdir. Nehir deltaları, göl veya okyanus kıyılarını genişletmek için nehrin çıkışında birikerek yukarıdan silt bırakır. Tsunamiler, kasırgalar ve fırtına dalgalanmaları gibi felaketler plaj erozyonunu hızlandırır.

Sedimanter yapılar, çökelme anında oluşan her türlü özelliği içerir. Sedimentler ve tortul kayaçlar, farklı partikül boyutlarına sahip tortu katmanlarının üst üste yığılmasıyla oluşan tabakalanmayla meydana gelir. Bu yataklar milimetreden santimetre kalınlığa kadar değişir ve hatta metre veya birkaç metre kalınlığa kadar çıkabilir.

<span class="mw-page-title-main">Su seti</span>

Su seti ya da su bentleri set, Dyke, dolgu, floodbank veya stopbank uzatılmış bir doğal olarak meydana gelen sırt ve yapay olarak üretilen bir dolgu ya da duvar bu düzenler su seviyesi. Genellikle olduğu toprak ve genellikle paralel bir seyri için nehir onun içinde taşkın veya alçak kıyı boyunca.

<span class="mw-page-title-main">Dicle-Fırat havzası</span>

Dicle-Fırat havzası Batı Asya'da Basra Körfezi'ne dökülen büyük bir nehir sistemidir. Başlıca nehirleri, daha küçük kolları ile birlikte Dicle ve Fırat'tır.

<span class="mw-page-title-main">Malaya Almatinka Nehri</span> Kazakistanda bir nehir

Malaya Almatinka, Kazakistan'ın Almatı şehrinden geçen bir nehirdir. Kaskelen'in sağ koludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.