İçeriğe atla

Kum Savaşı

Kum Savaşı
Arap Soğuk Savaşı ve Soğuk Savaş'ın bir parçası.
Tarih25 Eylül 1963 – 20 Şubat 1964
Bölge
Tinduf ve Figuig vaha kasabalarının çevresi
Sebep Sınır anlaşmazlığı
Sonuç
  • Figuig/Béni Ounif sınır geçişinin kapanması
  • Afrika Birliği Örgütü'nün arabuluculuğunda Fas'ın hak talep ettiği Cezayir’in Beşar ve Tinduf illeri üzerindeki iddiasından vazgeçmesi
  • İki ülke arasında askerden arındırılmış bölgenin kurulması.
Taraflar
Fas FasCezayir Cezayir
Destek verenler:
Mısır Mısır [1]
Küba Küba[2]
Komutanlar ve liderler
Fas II. Hasan
Fas Driss Alami
Cezayir Ahmed bin Bella
Cezayir Huari Bumedyen

Kum Savaşı (Arapça: حَرْبُ الرِّمَال, Ḥarb ar-Rimāl), Fas ile Cezayir arasında Ekim 1963'te yaşanan sınır çatışması. Çatışma Fas hükûmeti'nin, Fransa'dan yeni bağımsızlığını elde etmiş olan Cezayir'den Tinduf ve Beşar vilayetlerini talep etmesinden kaynaklandı. Savaş iki ülke arasındaki ilişkilerin birkaç on yıl boyunca gergin devam etmesine neden oldu. Yine bu çatışmanın sonucu olarak Afrika Birliği Örgütü tarihinde ilk kez çok uluslu bir barış gücü oluşturdu.

1972'de Fas Kralı II. Hasan'ın, Cezayir toprakları üzerindeki egemenlik iddiasından vazgeçtiklerini duyurmasının ardından da iki ülke arasında sınır anlaşması imzalandı.[3]

Kaynakça

  1. ^ Ottaway 1970, s. 166.
  2. ^ Brian Latell (24 Nisan 2012). Castro's Secrets: Cuban Intelligence, The CIA, and the Assassination of John F. Kennedy. St. Martin's Press. s. 164. ISBN 978-1-137-00001-9. In this instance, unlike several others, the Cubans did no fighting; Algeria concluded an armistice with the Moroccan king. 
  3. ^ Telci, İsmail Numan (Aralık 2021). "Cezayir-Fas Krizi: Sömürgecilik Mirası ve Yabancı Aktörlerin Rolü". Kriter, 63. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cezayir</span> Kuzey Afrikada bulunan bir ülke

Cezayir, resmî adıyla Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kuzey Afrika'da bir ülkedir. 2,381,741 kilometre karelik yüzölçümü ile Afrika'nın yüzölçümü olarak en büyük ülkesi olan Cezayir, dünyanın onuncu, Arap Dünyası ve Afrika Birliği içerisinde ise en büyük ülkedir. Aynı zamanda, 44 milyonluk nüfusuyla da Afrika'nın en kalabalık sekizinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Fas</span> Kuzey Afrikada yer alan bir ülke

Fas, resmî adıyla Fas Krallığı, yaklaşık 37 milyon nüfusa ve 720.000 km² yüzölçümüne sahip bir Kuzey Afrika ülkesidir. Başkenti Rabat ve en büyük şehri de Kazablanka'dır. Mağrip ülkelerinden biri olan Fas'ın, Atlantik Okyanusu'dan Cebelitarık Boğazı'nı çevreleyip Akdeniz'de son bulan uzun bir sahil şeridi vardır. Doğuda Cezayir, kuzeyde İspanya, güneyde ise Moritanya ile komşudur. Aynı zamanda ülke, Batı Sahra adı verilen bölgede, 1975'te koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra hak iddia etmiş ve günümüzde de bölgenin dörtte üçünü fiilen yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Sahra</span> Afrikanın kuzeybatısındaki Fasın hak iddia ederek üçte ikisini fiilen yönettiği bölge

Batı Sahra, Afrika kıtasının kuzeybatısında yer alan ve 1975 yılında koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra Fas tarafından hak iddia edilen ve günümüzde de üçte ikisini Fas'ın fiilen yönettiği bölgedir. Bölgenin tümü üzerinde 1976 yılında bağımsızlığı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin bu ilanı Fas tarafından kabul edilmemektedir. Bölgenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir Bağımsızlık Savaşı</span>

Cezayir Bağımsızlık Savaşı, Cezayirli Müslüman Araplar ile Avrupalı Cezayirlilerin arasındaki sürtüşmenin, 130 yıllık koloni yönetimine karşı bir isyana dönüşmesiyle başladı. Demokratik Özgürlüklerin Zaferi Hareketi (MTLD) adını alan Cezayir Halk Partisi 1950'de Fransız yönetimine karşı eylemlere başladı. 1952'de önemsiz bir suçtan yargılanan Ferhat Abbas'ın davası yönetimi hedef alan bir propaganda aracına dönüştü. MTLD ve Cezayir Ulema Cemiyeti yöneticileri de Arap devletlerinden destek sağlama çabalarını yoğunlaştırdı.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çinhindi Savaşı</span> 1946 ile 1954 yılları arasında, Fransa ve destekçileri ile Kuzey Vietnam ve destekçileri arasında, Çinhindinde meydana gelen savaştır

Birinci Çinhindi Savaşı ya da Fransa-Vietnam Savaşı, 1946 ile 1954 yılları arasında, Fransa ve destekçileri ile Kuzey Vietnam ve destekçileri arasında, Çinhindi'nde meydana gelen savaştır. 1954'teki Cenevre Konferansı sonucunda Fransa; Vietnam, Kamboçya ve Laos'tan çekilmiş ve bu devletler bağımsızlıklarına kavuşurken Vietnam, 17. Enlem sınır olmak üzere Kuzey ve Güney olarak ikiye bölünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Polisario</span>

Polisario ya da Polisario Cephesi, Afrika'nın kuzeybatısındaki Batı Sahra'da Fas egemenliğine son vermek ve bu bölgenin bağımsızlığını sağlamak için savaşan ve tek taraflı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nde siyasal olarak faaliyet gösteren ayrılıkçı örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Somali İç Savaşı</span> 1991den beri devam eden iç savaş

Somali İç Savaşı Somali'de 1988'den bu yana sürmekte olan bir silahlı çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Berberi dilleri</span>

Berber dilleri Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Mısır (Siwa) ile Mali ve Nijer'deki küçük Berber toplulukları tarafından konuşulan birbiri ile yakın akraba olan bir diller grubudur. Nispeten seyrek bir toplulukta Sahara ve Sahel'in kuzeyine doğru uzanır. Afro-Asyatik diller ailesindendir. Birbiri ile çok yakın olan kuzey Berber dillerini konuşanlar arasında bunları tek bir standard altında birleştirmek için bir hareket vardır. Geleneksel olarak Orta Fas Tamazigti'ni işaret eden Tamazigt adı da bu standard Berberce dilini veya tüm Berberce için kullanılır ancak kullanım ceşitlilik gösterir ve pek çok Berberi kendini Tamazigt olarak tanımlamaz.

Fes, Fas'ın Fès-Boulemane bölgesinde bulunan ülkenin üçüncü büyük şehri.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi</span>

Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi veya Sovyet-Afgan Savaşı, Sovyet kontrolündeki Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nde (DRA) 1979'dan 1989'a kadar süren uzun süreli bir silahlı çatışmaydı. Savaş, Soğuk Savaş'ın büyük bir çatışmasıydı, çünkü DRA, Sovyetler Birliği ve müttefik paramiliter gruplar arasında Afgan mücahitlere ve onların müttefik yabancı savaşçılarına karşı yoğun çatışmalar yaşandı. Mücahitler çeşitli ülke ve kuruluşlar tarafından desteklenirken, desteklerinin çoğunluğu Pakistan, ABD, İngiltere, Çin, İran ve Basra Körfezi'ndeki Arap ülkelerinden geldi. Yabancı güçlerin katılımı, savaşı ABD ile Sovyetler Birliği arasında bir vekalet savaşı haline getirdi. Çatışmalar 1980'ler boyunca çoğunlukla Afgan kırsalında gerçekleşti. Savaş yaklaşık 3.000.000 Afgan'ın ölümüyle sonuçlandı, milyonlarcası da mülteci olarak ülkeden kaçtı. Ülke dışında yerinden edilen Afganların çoğu Pakistan ve İran'a sığındı. Afganistan'ın 1979 nüfus sayımına göre 13,5 milyonluk eski nüfusunun yaklaşık %6,5 ila %11,5'inin çatışma sırasında öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Sovyet-Afgan Savaşı, Afganistan genelinde büyük yıkıma neden oldu ve bilim adamları tarafından Sovyetler Birliği'nin dağılmasına ve Soğuk Savaş'ın resmen sona ermesine katkıda bulunan önemli bir faktör olarak gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Vadisseyl Muharebesi</span> Askeri muharebe

Vadisseyl Muharebesi veya Vâdi'l-Mehâzin Muharebesi ya da Vâdi's-Seyl Muharebesi, 4 Ağustos 1578 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu desteğini alan Fas'ın Saadi sultanı Abdülmelik ile Portekiz kralı Sebastião ve Portekizlilerin müttefiği III. Ebu Abdullah Muhammed el-Mütevekkil'in kuvvetleri arasında yapılan savaştır. Üç Kral Savaşı ya da Kasrülkebîr Savaşı olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti</span> Afrikada kısmen tanınan bir ülke

Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti (SDAC), Afrika kıtasının batısında yer alan ve bütün Batı Sahra'da egemenliğini iddia eden ancak kısmen tanınan devlet. Ülkenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin anayasal başkenti Layun olarak belirlenmesine rağmen Fas idaresi altında bulunan kısımda kaldığı için 2011 yılından bu yana başkent geçici olarak Tifariti'dir.

<span class="mw-page-title-main">Bicâye Kuşatması</span>

Bicâye Kuşatması ya da Becaye Kuşatması, 1515-1577 Osmanlı-İspanya Savaşı'nda evre.

1992 Afrika Uluslar Kupası, Afrika Futbol Konfederasyonu üyesi ülkelerin katıldığı Afrika Uluslar Kupası'nın 18. turnuvası. Senegal'in ev sahipliğinde, 12-26 Ocak tarihleri arasında düzenlendi. 12 takımın katıldığı turnuvada Fildişi Sahili, organizasyon tarihindeki ilk şampiyonluğunu elde etti.

1986 Afrika Uluslar Kupası, Afrika Futbol Konfederasyonu üyesi ülkelerin katıldığı Afrika Uluslar Kupası'nın 15. turnuvası. Mısır'ın ev sahipliğinde, 7-21 Mart tarihleri arasında düzenlendi. 8 takımın katıldığı turnuvada Mısır, organizasyon tarihindeki üçüncü şampiyonluğunu elde etti.

1988 Afrika Uluslar Kupası, Afrika Futbol Konfederasyonu üyesi ülkelerin katıldığı Afrika Uluslar Kupası'nın 16. turnuvası. Fas'ın ev sahipliğinde, 13-27 Mart tarihleri arasında düzenlendi. 8 takımın katıldığı turnuvada Kamerun, organizasyon tarihindeki ikinci şampiyonluğunu elde etti.

<span class="mw-page-title-main">Fas Fransız Protektorası</span>

Fas Fransız Protektorası, 1912 Fes Antlaşması ile kurulan ve 2 Mart 1956 tarihinde Fas'ın bağımsızlığını ilan etmesine kadar süren Fransa'nın bir himaye yönetimidir. Himaye bugünkü Fas topraklarının büyük çoğunluğu olan Taza Koridoru ile Draa Nehri arasındaki kısmından oluşmaktaydı.

Mostaganem Savaşı veya Mostaganem Muharebesi, 1558 yılında Osmanlı Devleti ile İspanyol İmparatorluğu - Fas Sultanlığı arasında yapılan, Osmanlı zaferiyle sonuçlanan savaş. Osmanlı güçlerinin başında Hasan Paşa, İspanyol güçlerinin başında ise Kont Alkodete vardı. İspanyol güçlerini Fas Sultanlığı'nın askerleri de desteklemiştir. Savaş sonucunda İspanyollar, Mostaganem Kalesi'nin kuşatmasını kaldırdı ve Fas topraklarından çekilme kararı aldı. Böylece Fas topraklarında Osmanlı hakimiyeti başladı.

Vadi El-Leben Muharebesi veya Vadi al-Laban Muharebesi, 1558'de Mart-Nisan ayları arasında Fas ile Osmanlı kuvvetleri arasında Barbaros Hayreddin Paşa'nın oğlu Hasan Paşa'nın komutasında meydana geldi. Fes'in kuzeyinde Sebou Nehri'nin zengin bir bölgesi olan al-Laban Vadisinde savaş bir Fas zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Fas</span>

Büyük Fas Fas milliyetçileri tarafından benimsenen Fas Krallığı'nın tarihsel ve kültürel sınırlarıdır.