İçeriğe atla

Kuloğlu Türkleri

Kuloğlu Türkleri
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Libya Libya1.000.000 ila 1.400.000
Cezayir Cezayir500,000- 2,000,000
Tunus Tunus500,000- 2,000,000
Mısır Mısır100.000 -1.500.000
Diller
Kuloğlu Türkçesi, Arapça, Türkçe
Din
İslam (Sünni)

Kuloğlu Türkleri, Osmanlı'nın Berberi sahilindeki batı ve orta kıyı bölgelerinde (Cezayir, Libya[1] ve Tunus[2][3]) yaşayan, Türk erkek ve Berberi kadınlardan doğan insanları tanımlamak için kullanılmış bir terimdir. Bu terim Osmanlı Cezayiri, Osmanlı Libyası ve Osmanlı Tunus'unda yaygın olarak kullanılırken, Mısır'daki Mısır Türkleri için kullanılmamıştır. Bugün, Kuloğullarının torunları bağımsızlıktan sonra büyük ölçüde yerel toplumların arasında entegre oldular, ancak yine de bazı kültürel geleneklerini koruyorlar; ayrıca Hanefi mezhebini (Maliki mezhebini benimseyen diğer Kuzey Afrikalıların aksine) yaşamaya devam ederler ve Türk kökenli soyadlarını hala kullanmaya devam ederler.

Kuzey Afrika'ya göç

Libya Türklerinin tarihini araştıran Orhan Koloğlu'na göre, Mağrip ve genel olarak Kuzey Afrika'daki 300 yıllık Osmanlı hakimiyeti boyunca, Osmanlı yönetiminin bölgeye yerleştirdiği Türk askerleri, bölge nüfusunun en az %5'ini oluşturmaktaydı.[4] Anadolu Türkleri, bölgenin Türkleştirilmesini sağlamak için ideal göçmenler olarak kabul edildi. Ayrıca, yetkililer Türkçe konuşan halkın Arapça konuşmasını yasaklamıştır; bu durum Türkçenin 19. yüzyıla kadar bölgede kullanılan saygın dillerden biri olarak kalmasını sağlamıştır. Koloğlu, Anadolu'dan yaklaşık 1 milyon Osmanlı askerinin Cezayir Eyaleti'ne (Osmanlı Cezayiri), Tunus Eyaleti (Osmanlı Tunusu) yerleştiğini tahmin etmektedir. Eyālet-i Trâblus Gârp'a giden gemiler çoğunlukla İzmir Limanı'ndan hareketlenmiştir

Kuzey Afrika'daki Türk kadınları

Kuloğlu Türkleri sadece erkeklerden oluşmuyordu. Türkçe konuşan Anadolu kadınları da bölgeye göç etmiştir. Ayrıca, Türk erkeklerinin ve Kuzey Afrikalı kadınların kız çocukları da Kuloğlu Türklerini oluşturmaktaydı. Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılmasına kadar, Cezayir, Mısır, Libya ve Tunus'ta üst sınıf kadınlar çoğunlukla Türk kökenliydi. Bu Elit Türklerin Osmanlı devleti ile kurduğu iyi ilişki İtalyan-Türk Savaşı sırasında Osmanlı'nın işine gelmiştir.[5]

Miras

Din

Türkçe konuşan Osmanlı Müslümanlarının çoğu, Maliki Mezhebini benimsemiş Kuzey Afrika halklarının aksine, Hanefi Mezhebine bağlı kaldılar.[6] Bugün Hanefi mezhebini hala bölgede kalan Türk ailelerin torunları da benimsemiş durumdadır.[7] Geleneksel olarak camileri Osmanlı mimari tarzındadır ve özellikle Türk tarzı sekizgen minareleri mevcuttur.

Dil

Kuzey Afrika ve Orta Doğu'da, Türkçeden bölgede konuşulan dillere geçmiş birçok kelime kullanılmaktadır. Örneğin; Arapça konuşulan Mağrip ülkelerinden Cezayir'de yaklaşık 634 Türkçe kelime kullanılmaktadır.[8] Mısır Arapçası'nda 200 ile 500 arasında, Libya ve Tunus Arapçasında ise yaklaşık 800 ila 1.500 Türkçe kelimesi kullanılmaktadır.[9] Buna karşın Fas Arapçası, Türkçeden hiçbir kelime almamıştır. Osmanlılar hiçbir zaman bu ülkede etkili olamamıştır. Fakat oradaki Türkler, Osmanlı Türkçesi ve Farsçaya bölgede öğrendikleri sözcükleri katmıştır.[10]

Türkçedeki Arapça kelimelerin çoğu özel hayatta ve resmî devlet terimlerinde kullanılmaktadır.

Yemek kültürü

Osmanlı yönetimi, Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Balkan mutfağı üzerinde derin bir etki bırakmıştır. Bu nedenle, bugün bile, bu bölgeler boyunca farklı ülkelerde üretilen birçok yemek aynı addan türemiştir.[11]

Türkçe kökenli kelime Maghrebi veya Mısır Arapçası Sözünü kullanan ülkeler (Kuzey Afrika'da)
baklavaBaklawa Cezayir, Mısır, Tunus, Libya[12]
bozabüza, buza Cezayir, Mısır, Tunus
börekbrik (Tunus varyantı) Cezayir, Mısır, Libya, Tunus
bulgurBurğul Cezayir, Mısır, Libya, Tunus
çevirme (döner) shawarma Mısır, Libya, Tunus
dondurmaDandurma, Dundurma Mısır
kavurmaQawurma, Qawirma Cezayir, Mısır
köfte kufta / köfta Mısır, Tunus
pastırmalarbastırma Cezayir, Mısır, Libya
sucuksujuq, sugu ' Mısır [13]
turşutorshi Cezayir, Mısır, Tunus

Araçlar

Türkçe kökenli kelime Maghrebi veya Mısır Arapçası Kelimeyi kullanan ülkeler İngilizce çeviri
balta balta Mısır, Libya [13]Axe
cezve cezve Tunus pot
çengel sankal / shengal Mısır, Tunus hook
kazan Qazan Cezayir, Mısır, Tunus boiler
Kılavuz qalawuz Mısır guide, leader
tava tawwaya

Tawa

Mısır, Tunus pan
tel tayyala

tal(Tunus)

Cezayir, Mısır, Tunus wire, fiber
tokmak duqmaq Mısır knob, knocker, wooden pestle
Yaşasın Yaşasın Mısır Long live

Askerî

Türkçe kökenli kelime Maghrebi veya Mısır Arapçası Kelimeyi kullanan ülkeler İngilizce çeviri
miralay Miralay Libya / Tunus Colonel[14]
vapur Babur Libya, Cezayir, Tunus Boat

Diğer Kelimeler

Türkçe kökenli kelime Maghrebi veya Mısır Arapçası Sözünü kullanan ülkeler (Kuzey Afrika'da) İngilizce çeviri
cüzdan dizdān Libya wallet[14]
çanta šǝnṭa Libya, Mısır bag
çekiç šākūš Libya, Cezayir hammer
çeşme SISMA Libya, Tunus tap, fountain
kâǧıt kāġǝṭ Libya, Cezayir paper
kaşık Kaşık Libya spoon
kundura kindara Libya shoes
şişe Sisa Libya bottle

Sanat ve edebiyat

İstanbul'da sanat ve edebiyat uzmanları ile bilim adamlarının çalışmalarını sunmak için toplandığı merkezi bir yerdi. Bu nedenle, burada birçok kişi bu sanat akımından etkilenmiş ve gördükleri başyapıtlardan ilham almıştır. Sonuç olarak, sanatsal etkilerin yanı sıra Türkçe kökenli çeşitli teknik terimler de Arapçaya geçmiştir.[15]

Müzik

Araplar ve Türkler arasındaki kültürel etkileşim Arap Müzik Sanatını önemli ölçüde etkilemiştir. Arap müziğinde yeni makamlar ortaya çıkmıştır. (ör. Makam) bir Türk melodi türü olan El-Hicazkar, Shahnaz ve Naw'athar gibi teknik müzik terminolojileri gibi).[15]

Tiyatro

Oradaki Türkler, Berberîlere Karagöz kukla gösterisini tanıtmıştır: Karagöz ve Hacivat ("İvaz the Pilgrim"). Bu gösteriler özellikle Kuzey Afrika'da Ramazan ayında hala popülerdir.[16]

Ayrıca bakınız

Bibliyografya

  • Abu-Haidar, Farida (1996), "Turkish as a Marker of Ethnic Identity and Religious Affiliation", Language and Identity in the Middle East and North Africa, Routledge, ISBN 1136787771 .
  • Benkato, Adam (2014), "The Arabic Dialect of Benghazi, Libya: Historical and Comparative Notes", Zeitschrift für Arabische Linguistik, Harrassowitz Verlag, cilt 59, ss. 57-102 
  • Benrabah, Mohamed (2007), "The Language Planning Situation in Algeria", Language Planning and Policy in Africa, Vol 2, Multilingual Matters, ISBN 1847690114 .
  • Box, Laura Chakravarty (2005), Strategies of Resistance in the Dramatic Texts of North African Women: A Body of Words, Routledge, ISBN 1135932077 .
  • Boyer, Pierre (1970), "Le problème Kouloughli dans la régence d'Alger", Revue de l'Occident musulman et de la Méditerranée, cilt 8, ss. 77-94, 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 14 Haziran 2020 
  • Daumas, Eugène (1943), Women of North Africa: or "The Arab Woman", Indiana University Press, ASIN B0007ETDSY .
  • Hizmetli, Sabri (1953), "Osmanlı Yönetimi Döneminde Tunus ve Cezayir'in Eğitim ve Kültür Tarihine Genel Bir Bakış" (PDF), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 32 (0), ss. 1-12, 9 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 14 Haziran 2020 
  • İhsanoğlu, Ekmeleddin (2003), "Cross fertilization between Arabic and other languages of Islam", Culture and Learning in Islam, UNESCO, ISBN 9231039091 .
  • Jacobs, Daniel; Morris, Peter (2002), The Rough Guide to Tunisia, Rough Guides, ISBN 1858287480 .
  • Khalidi, Rashid (1991), The Origins of Arab Nationalism, Columbia University Press, ISBN 0231074352 .
  • Kia, Mehrdad (2011), Daily Life in the Ottoman Empire, ABC-CLIO, ISBN 0313064024 .
  • Lorcin, Patricia M. E. (1999), Imperial Identities: Stereotyping, Prejudice and Race in Colonial Algeria, Indiana University Press, ISBN 0253217822 .
  • Oxford Business Group (2008), The Report: Algeria 2008, Oxford Business Group, ISBN 1-902339-09-6 .
  • Pan, Chia-Lin (1949), "The Population of Libya", Population Studies, 3 (1), ss. 100-125, doi:10.1080/00324728.1949.10416359 
  • Prochazka, Stephen (2004), "The Turkish Contribution to the Arabic Lexicon", Linguistic Convergence and Areal Diffusion: Case Studies from Iranian, Semitic and Turkic, Routledge, ISBN 1134396309 .
  • Ruedy, John Douglas (2005), Modern Algeria: The Origins and Development of a Nation, Indiana University Press, ISBN 0253217822 .

Kaynakça

  1. ^ The New Encyclopaedia Britannica 
  2. ^ Daumas 1943.
  3. ^ Lorcin 1999.
  4. ^ "Osmanlı'nın Türklüğünün örneği: Kuzey Afrika'daki Ocaklılar". Turk Solu. 2016. 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2016. 
  5. ^ Khalidi 1991.
  6. ^ Kia 2011, 153.
  7. ^ Jacobs & Morris 2002, 460.
  8. ^ Benrabah 2007.
  9. ^ Prochazka 2004.
  10. ^ Abu-Haidar 1996.
  11. ^ Kia 2011, 225.
  12. ^ Prochazka 2004.
  13. ^ a b Prochazka 2004, 195.
  14. ^ a b Benkato 2014, 90.
  15. ^ a b İhsanoğlu 2003, 111.
  16. ^ Box 2005, 27.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cezayir</span> Kuzey Afrikada bulunan bir ülke

Cezayir, resmî adıyla Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kuzey Afrika'da bir ülkedir. 2,381,741 kilometre karelik yüzölçümü ile Afrika'nın yüzölçümü olarak en büyük ülkesi olan Cezayir, dünyanın onuncu, Arap Dünyası ve Afrika Birliği içerisinde ise en büyük ülkedir. Aynı zamanda, 44 milyonluk nüfusuyla da Afrika'nın en kalabalık sekizinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Tunus</span> Kuzey Afrika ülkesi

Tunus, resmî adıyla Tunus Cumhuriyeti, Kuzey Afrika'da, Akdeniz'e kıyısı olan bir ülkedir. Kurucusu Habib Burgiba'dır. Batısında Cezayir, doğusunda Libya ve Akdeniz, Kuzeyinde de Akdeniz yer alır. Ülkenin güney kısmını Büyük Sahra Çölü kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Sahra</span> Afrikada bir çöl

Sahra ya da Büyük Sahra, Afrika'nın kuzeyinde yer alan, kıtanın ortası ile kuzeyini ayıran 9 milyon km² büyüklüğünde bir çöl. Dünyanın en büyük sıcak çölüdür. Antarktika ve Arktika'nın ardından en büyük üçüncü çöldür. Yaklaşık olarak Afrika kıtasının %30’u kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Arapça</span> Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dil

Arapça, Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dildir. Batıda Atlantik Okyanusu'ndan doğuda Umman Denizi'ne, kuzeyde Akdeniz'den güneydoğuda Afrika Boynuzu ve Hint Okyanusuna uzanan geniş bir coğrafyada konuşulmaktadır. Tüm lehçeleri ile birlikte 420 milyonu aşkın kişi tarafından konuşulduğu tahmin edilmektedir. Arap Birliği'ne üye 22 ülke ile Çad ve Mali dâhil olmak üzere 24 ülkede resmî dildir. Aynı zamanda kısmî olarak tanınan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Somaliland ile Tanzanya'da (Zanzibar) resmî dil statüsündedir. Arap Birliği'nin ve Birleşmiş Milletler'in kabul edilen altı resmî dilinden biridir. Nijer, Senegal ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal/azınlık dili olarak tanınmıştır. Arapça İran, İsrail, Pakistan, Filipinler ve Güney Afrika Cumhuriyeti anayasalarında özel dil statüsüne sahiptir.

Hâricîlik, Hâriciyye ya da Havâric, İslam dininde bir siyasi mezhep olarak Hicri ilk yüzyılda ortaya çıkmış ve asırlardır kendini değişik şekillerde sergileyen bir hareket. İslâm dünyası içerisinde %2'lik bir kısmı oluşturmaktadır. Tarihte Hâricîler'in en aşırı fırkalarından olan Ezarika'nın ana görüşleri itibarıyla İslâm'dan çıktığını kabul ettikleri ve kendilerinden olmayan diğer Müslümanları tekfîr ile ithâm ederek öldürdükleri bilinmektedir. Günümüzde ise Hâricîler içerisinde en ılımlı kol olarak bilinen İbâdiyye'nin sadece çoğunlukta oldukları bölge olan Umman Sultanlığı ile nüfusun azınlığını teşkîl ettikleri Cezayir, Tunus'un Cerbe adası, Zanzibar ve Tanzanya'nın bazı muhitlerinde yaşamakta oldukları bilinmektedir. Öte taraftan "Umman İbâdîleri" kendilerinin Hâricîler'in bir dalı oldukları savını kabul etmemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Mâlikîlik</span>

Mâlikîlik veya Mâlikî mezhebi, İslam dininin Sünnî (fıkıh) mezheplerinden biri. Mâlikîlerin itikatta (inançta) mezhepleri ise Eş'arilik'tir. İsmini asıl adı Mâlik bin Enes olan kurucusu İmam Malik'ten (712-795) alır. Mâlikîlik mezhebi, Fas, Cezayir, Tunus, Sudan gibi bâzı Afrika ülkelerinde yaygın olmakla birlikte, daha çok Berberilerin yaşadığı Kuzey Afrika bölgesinde görülür. Sünnilik içerisinde Hanefilik ve Şafiilik'ten sonra en fazla takipçisi bulunan mezheptir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Afrika</span> Afrika kıtasının Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Mısır ve Sudanı içeren kuzey bölgesi

Kuzey Afrika, Afrika'nın kuzeyindeki bölgeye verilen isim. Bugün Kuzey Afrika'da Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Mısır ve Sudan devletleri bulunmaktadır. Bölgede Müslümanlar çoğunluktadır. Bölgedeki yaygın diller Arapça, Berberice ve Kıpticedir.

<span class="mw-page-title-main">Mağrip</span> Kuzey Afrikada coğrafi bölge; Arap dünyasının batı yarısı

Mağrip, Arap dünyasının batı kısmıdır. Bölge, Cezayir, Libya, Moritanya, Fas ve Tunus dahil olmak üzere Batı ve Orta Kuzey Afrika'yı kapsar. Mağrip ayrıca Batı Sahra'nın tartışmalı bölgesini de içerir. 2018 itibarıyla bölgenin nüfusu 100 milyondan fazlaydı.

<span class="mw-page-title-main">Berberiler</span>

Berberiler, bugünkü Mısır, Libya, Tunus, Cezayir ve Fas'ı içine alan Kuzey Afrika'nın bilinen en eski yerli halkıdır. Bazı mağara resimlerinin bulunmuş olması, Berberiler'in bu paleolitik toplulukların soyundan gelmiş olabileceği tezini güçlendirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi Arapçası</span>

Yahudi Arapçası, Arap Birliği topraklarında yaşamış veya yaşayan Yahudiler tarafından konuşulan Arapçanın bir lehçesidir. Geçmişte Arap Yarımadası'ndaki Yahudi kabileler tarafından da konuşulmuştur. Konuşulan dilin yanı sıra İbrani Alfabesi ile yazılmış Arapça metinlere de Yahudi Arapçası denir. Arapçada olduğu gibi Yahudi Arapçası'nda da yöreden yöreye göre değişen lehçe farklılıkları vardır. İstanbul Ladino'su ile Balkan Ladino'su arasında nasıl bir fark varsa Libya'daki Yahudi Arapçasıyla Irak'taki Yahudi Arapçası arasında da aynı şekilde benzerlikler ve ufak farklılıklar bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir (şehir)</span> Cezayirin başkenti

Cezayir, Cezayir'in başkenti ve en büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman el-Baruni</span>

Süleyman el-Baruni Berberi İbadi bilgini, şair, devlet adamı ve Libya tarihinde önemli bir şahsiyetti.

Mısır Türkleri olarak da anılan Mısır'daki Türkler, Tolunoğulları (868-905), İhşîdîler (935-969), Memlûk (1250-1517) ve Osmanlı da dahil olmak üzere çeşitli Türk hanedanlarının yönetimi sırasında bölgeye gelen yerleşimcilerin torunları olan kısmi veya tam Türk kökenli Mısır vatandaşlarıdır.

Sufriler İslâm Dîni'nin Hariciler Mezhebi Sufrilik kolunun üyeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Tunus Krallığı</span>

Tunus Krallığı, Tunus'un bağımsızlığından sonra 20 Mart 1956'da kurulan ve 25 Temmuz 1957'de cumhuriyetin ilanına kadar süren kısa ömürlü bir krallıktı.

Türk-Libyalılar olarak da bilinen Libya Türkleri, Libya'da yaşayan etnik Türklerdir. Vatandaşların etnik kökenlerinin beyan ettirildiği son nüfus sayımına göre, Türkler, Araplar ve Berberilerden sonra ülkenin üçüncü büyük etnik grubunu teşkil etmiştir. Türk topluluğu çoğunlukla Mısrata, Trablus, Zaviye, Bingazi ve Derne'de yaşamaktadır.

Tunus'taki Türkler, Tunus'taki azınlık gruplarından birini oluşturan etnik Türklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Tunus Arapçası</span>

Tunus Arapçası, Arapçanın Tunus'ta konuşulan bir lehçesidir. Tunus Arapçası çoğunlukla doğu Cezayir Arapçasına ve batı Libya Arapçasına benzemektedir. Yaklaşık 11 milyondan fazla kişi tarafından konuşulmakta olup Tunus'un resmi dili olan Fasih Arapçadan ayırmak için "gündelik dil" olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mağrip Arapçası</span>

Mağrip Arapçası veya Batı Arapçası, Arapçanın Mağrip'te konuşulan bir lehçesidir. Mağrip Arapçası, Fas, Cezayir, Tunus, Libya ve Hasaniye Arapçası lehçelerini içermektedir.

Arap-Berberi, Arap dünyasının batı kesiminde Akdeniz ve Atlantik Okyanusu boyunca uzanan geniş bir Kuzey Afrika bölgesi olan Mağrip'in etnolinguistik bir grubudur. Arap-Berberiler, yaklaşık 16 ile 25 milyonu çeşitli Berberi dilleri konuşsa da çoğu ana dili olarak Mağrip Arapçasının bir çeşidini konuşan karışık Arap ve Berberi kökenli insanlardır. Birçok Arap-Berberi, kendilerini öncelikle Arap ve ikincil olarak Berberi olarak tanımlar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.