İçeriğe atla

Kuir teori

Kuir teori, ya da Queer Teorisi, 1990'lı yılların başında toplumsal cinsiyet çalışmaları alanında çıkmış olan, kuir çalışmaları kapsayan eleştirel kuramlar literatürüdür. Cinsel yönelim ve toplumsal cinsiyet temelli LGBTI+ hareketinin politik, toplumsal, kentsel, ekonomik bağlamlarını inceler. Batı merkezli, heteronormatif, patriyarkal toplumsal normlara ve tarihyazımına karşı farklı cinsellik tarihlerini yazmayı, toplumsal cinsiyetin farklı yollarını ifade etmeyi amaçlar.[1] Sabit kimlikler ve özcü tanımlar yerine sürekli kendini sorgulayan, akışkan, dönüşen kavramları ve bakış açılarını gözetir.[1]

Toplumsal cinsiyetin performatif, yani bireyin bilinçli seçimlerinden bağımsız sistematik ve sürekli bir toplumsal inşa olduğunu öne süren Judith Butler'ın Cinsiyet Belası: Feminizm ve Kimlik Bozulması (1990) eseri, kuir teorinin kurucu yapıtlarından kabul edilmektedir.[2] Butler, eserinde özcü olmayan kimliklerin ve norm dışı düşünme ve oluş biçimlerinin olasılıklarına dikkat çekmiştir.[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Portalı, Kaos GL-LGBTİ+ Haber. "Queer Teori: Nasıl geldik buraya?". Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı. 9 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 
  2. ^ a b "Queer teori ekseninde LGBTİ hareketi ve feminizm - Merin Sever | Birikim Sayı 308 - Aralık 2014". birikimdergisi.com. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Feminizm</span> İdeoloji

Feminizm, kadınların haklarını tanıyarak bu hakların korunması amacıyla eşitsizliklerin ortadan kaldırılmasına yönelik çeşitli ideolojiler, toplumsal hareketler ve kitle örgütlerinden oluşan hareket. Sözcüğün köken olarak Latince "femina" ve onun Fransızca türevi olan "féminisme" sözcüğünden geldiği ve Türkçe eş anlamlısının hatunculuk olduğu belirtilmektedir. Kadın hareketi doğrudan kadınları ilgilendiren ve dolaylı olarak kültürü ilgilendiren konularda bilinç uyandırır. Feminizmin temel amaçları; eğitim, iş, çocuk bakımı, yönetim gibi konularda eşit haklara sahip olmaktan, yasal kürtaj hakkından, kadın sağlığı konusunda ilerlemelere, tacizin ve tecavüzün engellenmesinden lezbiyen haklarına kadar uzanır.

“Das Unbehagen der Geschlechter” kitabının yazarı Judith Butler’ın öncülüğünde eşitlik feminizmi üzerine kurulmuş; ancak bir adım daha da ileriye giderek “toplum cinsiyeti” ve “biyolojik cinsiyet” olmak üzere iki cinsiyetten bahsetmiştir. Cinsiyet kimliklerinin ortak kabul edilebilmesi, cinsiyetler arasındaki farklılıkların daha az güçlü olmasıyla bağlantılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Judith Butler</span> Amerikalı filozof

Judith Butler, feminist felsefe, kuir (queer) kuram, siyaset felsefesi ve etik dallarına katkı sağlamış Amerikalı postyapısalcı filozof. Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'de Retorik ve Karşılaştırmalı Edebiyat bölümlerinde profesör olmanın yanı sıra European Graduate School'da Hannah Arendt Felsefe Profesörü'dür. Butler 1984'te Yale Üniversitesi'nden, akabinde Arzu Özneleri: Yirminci Yüzyıl Fransa'sında Hegelci Yansımalar adıyla basılan felsefe dalında doktora derecesi aldı.

<span class="mw-page-title-main">LGBT</span> Lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireyler için kullanılan kısaltma

LGBT veya GLBT ya da LGBTQ+, 1990'larda LGB kısaltmasından sonra ortaya çıktı ve 1980'lerin ortaları ile sonlarından bu yana gey sözcüğü yerine kullanılarak LGBT topluluğunu temsil etmeye başladı. Birçok etkinci, gey topluluğu kullanımının eksik bir tanımlama olduğunu düşünerek LGBT topluluğu kullanımına geçti.

Kuir veya Queer, heteroseksüel veya cisseksüel olmayan insanlar için kullanılan bir şemsiye tabirdir.

<span class="mw-page-title-main">Pembe Hayat</span>

Pembe Hayat LGBTİ+ Dayanışma Derneği ya da kısaca Pembe Hayat Derneği, Türkiye'de 30 Haziran 2006 tarihinde kurulmuş ve transların ilk öz örgütlenmesi olan dernektir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de LGBT tarihi</span>

Türkiye'de LGBT tarihi, lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender bireylerin ve Türkiye'de LGBT topluluğunun tarihçesi.

Sosyal Politika, Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği veya kısa adıyla SPoD, 2011 yılında bir grup akademisyen, hukukçu ve aktivist tarafından kurulan, hak temelli ve hizmet yönelimli çalışma yürüten, İstanbul merkezli bir LGBTİ+ örgütüdür.

<span class="mw-page-title-main">Pembe Hayat KuirFest</span>

Pembe Hayat KuirFest veya KuirFest, Türkiye'de farklı kentlerde düzenlenen LGBT temalı uluslararası film festivalidir. İlki, 2011 yılında düzenlenen festival, Türkiye'nin ilk LGBT temalı film festivalidir. 2013'e kadar sadece Ankara'da düzenlenen festival, 2014 yılından itibaren İstanbul, Denizli ve Mersin'de de düzenlenmeye başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de anarşizm</span>

Türkiye’de anarşizm, 12 Eylül 1980 darbesinin ardından, özellikle de 1986 yılında Kara dergisinin yayınlanmaya başlamasıyla görünürlük kazanan, radikal bir sol harekettir. Öncesinde Türkiye siyaset sahnesinde anarşist hareketin bir gelenek ihtiva ettiği söylenemese de, Türkiye’de bir anarşist geleneğin oluşumuna dair “yüzyıllık gecikme”ye rağmen, Anadolu topraklarında anarşizmin tarihsel köklerine dair izlere rastlamak da mümkündür.

<span class="mw-page-title-main">Toplumsal cinsiyet sosyolojisi</span> sosyolojinin alt dalı

Toplumsal cinsiyet sosyolojisi, kadın ve erkek arasındaki farkılılıkların kültürel ve toplumsal olarak nasıl kurulduğunu, kadın ve erkeğin sosyal yapı içindeki durumlarını, kadınlık ve erkeklik kimliğinin oluşum sürecini inceleyen sosyoloji alt dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Jack Halberstam</span>

Jack Halberstam, Judith Halberstam olarak da bilinen, Amerikalı akademisyen ve kuramcıdır. Columbia Üniversitesi İngiliz Dili ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü'nde ve Kadın, Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik Araştırmaları Enstitüsü'nde profesör olarak görev yapmaktadır. Toplumsal cinsiyet ve kuir teori üzerine çalışmaları ile tanınmaktadır.

Kübra Uzun, kuir şarkıcı, DJ ve LGBTİ+ hakları aktivistidir.

Yasemin Öz avukat ve LGBT hakları aktivistidir. 2013 yılında KAOS GL yönetim kurulu başkan yardımcılığını yapmıştır ve halihazırda Türkiye'deki insan hakları sorunlarını takip eden raporlar yazmaktadır. Birleşmiş Milletler Kadın gruplarına katılmaktadır. 2013 yılında OutRight Action International tarafından Felipa de Souza ödülüne layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kuir çalışmaları</span>

Kuir çalışmaları, cinsel çeşitlilik çalışmaları veya LGBT çalışmaları, lezbiyen, gey, biseksüel, trans, cinsiyet disforisi yaşayan, aseksüel, kuir, cinsel kimliğini sorgulayan, interseks insanlara ve kültürlere ve bunlarla alakalı konulara odaklanan cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği ile ilgili konuların incelenmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Biromantik</span>

Biromantik ya da Biromantisizm, iki farklı cinsiyetten yani hem kadından hem de erkekten romantik açıdan ilgi duyup hoşlanmak.

Toplumsal cinsiyet ve cinsel çeşitlilik (GSD) veya basitçe cinsel çeşitlilik, bu çoğulluğu oluşturan kimliklerin, davranışların veya özelliklerin her birini belirtmeye gerek kalmadan cinsiyet özelliklerinin, cinsel yönelimlerin ve cinsiyet kimliklerinin tüm çeşitliliğini ifade eder.

Feminist psikoloji, sosyal yapılara ve cinsiyete odaklanan bir psikoloji biçimidir. Feminist psikoloji, tarihsel psikolojik araştırmaları, erkeklerin norm olduğu görüşüyle, erkek bakış açısıyla yapıldığı şekliyle eleştirir. Feminist psikoloji, feminizmin değer ve ilkelerine odaklanır.

Kuir arkeolojisi, geçmişe dair normatif ve özellikle heteronormatif görüşlere meydan okumak için kuir teoriyi kullanan bir arkeoloji yaklaşımıdır.