İçeriğe atla

Kudüs Yasası

Temel Yasa: Kudüs, m İsrail'in Başkenti

Kudüs Yasası veya tam adıyla Temel Yasa: Kudüs, İsrail'in Başkenti (İbranice : חוֹק יְסוֹד: יְרוּשָׁלַיִם בִּירַת יִשְׂרָאֵל), 30 Temmuz 1980'de (İbrani takvimine göre 17 Av 5740) İsrail Parlamentosu (Knesset) tarafından kabul edilmiştir ve Kudüs'ün "bütün ve birleşik" olarak İsrail'in başkenti olduğunu ileri sürer. Bu durumun, muhalefet tarafından, yerel halkın rızası olmadığı için kabul edilemez olduğu savunulur.[1]

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 478 sayılı kararı gereğince bu yasa "geçersizdir, kanuni bağlayıcılığı yoktur ve vakit kaybetmeden iptal edilmesi gerekmektedir". 478 no'lu karar gereğince Birleşmiş Milletler'e üye devletlerin İsrail'e yaptırım uygulamak amacıyla Kudüs'teki büyükelçiliklerini çekmeleri gerekmektedir. Birleşmiş Milletler'in bu kararı 20 Ağustos 1980'de 14 kabule karşılık 0 red oyuyla kabul edilmiştir.[2] Amerika Birleşik Devletleri çekimser oy kullanmıştır.

Ağustos 2006'da Kudüs'teki İsrail büyükelçiliklerini çekeceğini açıklayan Kosta Rika ve El Salvador'dan başka Birleşmiş Milletler üyesi hiçbir devletin Kudüs'te büyükelçiliği kalmamıştır (Reuters Ajansı 08.25.06, 22:43). Paraguay ve Bolivya'nın büyükelçilikleri ise Kudüs yakınlarındaki Mevasseret Zion şehrindedir.

Kudüs günümüzde resmî olarak İsrail'in başkenti olarak kabul edilmemekle beraber 1947 yılında kabul edilen Birleşmiş Milletler Paylaşım Planı uyarınca Corpus separatum (Bölünmüş Gövde) statüsü devam etmektedir. Filistin yönetimi Doğu Kudüs'ü başkent yapmak istemektedir.

Kudüs Yasası'nın temel hatları

Dönemin İsrail başbakanı Menahem Begin ve İsrail Cumhurbaşkanı Yitzhak Navon'un imzasını taşıtan yasa aşağıdaki maddelerden oluşmaktadır:

Başkanlık, Knesset, hükûmet ve Anayasa Mahkemesinin koltuğu:

  1. Devlet Başkanının evine, Knesset'e, hükûmete ve Yüksek Mahkemeye ev sahipliği yapar.

Kutsal yerlerin korunması:

  1. Kutsal sayılan yerler ve ziyaretçileri hürmetsizliğe ve saldırılara karşı korunmalıdır. Hangi dinden olursa olsun dini ve manevi olarak kutsal sayılan yerlere herkesin giriş özgürlüğü vardır.

Kudüs'ün gelişimi:

  1.  
(a) Hükümet, Kudüs'ün kalkınıp gelişmesi ve burada ikamet edenlerin refahı için Knesset Maliye Komitesince Kudüs Belediyesine senelik fon ayrılmalıdır.
(b) Ekonomi ve diğer aktivitelerde Kudüs'e ayrıcalık tanınmalıdır.
(c) Hükümet, öngörülenlerin uygulanabilmesi için bir kurul kurmalıdır.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ AFP, 21 Mayıs 2009. Protesto marca aniversário da reunificação de Jerusalém
  2. ^ "Resolution 478" (PDF). U.N. Security Council Resolutions 1980. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Aralık 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kudüs</span> Orta Doğuda yer alan bir şehir

Kudüs veya Yeruşalim, Orta Doğu'nun Kenan bölgesinde, Akdeniz ile Lut Gölü arasındaki Yehuda Dağları'ndaki bir plato üzerine kurulmuş eski bir şehirdir. Üç büyük İbrahimî din olan Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam için kutsal sayılan bir şehirdir. İsrail, başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Birleşmiş Milletler, bu kararı tanımadığını açıklamıştır. Aynı şekilde Filistin de tıpkı İsrail gibi kendi başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Günümüzde İsrail ve Filistin Kudüs'ü başkent olarak kabul eder fakat Uluslararası alanda bu kararlar tanınmamaktadır. Çoğu ülke İsrail'deki diplomatik misyonlarını ve Büyükelçiliklerini Tel Aviv'de bulundururken, Filistin'deki diplomatik misyonlar ve Büyükelçilikler ise Ramallah, Gazze Şehri, Kahire ve Şam gibi çeşitli yerlerde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İnsan Hakları Evrensel Bildirisi</span> BM İnsan Hakları Komisyonunca 1948de kabul edilen bildiri

İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu'nun Haziran 1948'de hazırladığı ve birkaç değişiklik yapıldıktan sonra 10 Aralık 1948'de, BM Genel Kurulunun Paris'te yapılan 183. oturumunda kabul edilen 30 maddelik bildiridir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi</span> İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ile kurulan, Avrupa Konseyine bağlı, Strazburgda bulunan uluslararası mahkeme

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) veya İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM), uluslararası bir teşkilat olan Avrupa Konseyi'ne bağlı olarak 1959 yılında kurulmuş uluslararası bir mahkemedir. Mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokolleriyle güvence altına alınmış olan temel hakların çiğnenmesi durumunda bireylerin, toplulukların, tüzel kişilerin ve diğer devletlerin, belirli usul ve kurallar dahilinde başvurabileceği bir yargı merciidir. 46 Avrupa Konseyi üyesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin yargı yetkisini tanımaktadır. Mahkeme, Fransa'nın Strazburg şehrinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Ceza Mahkemesi</span> hükûmetlerarası örgüt ve uluslararası mahkeme

Uluslararası Ceza Mahkemesi, kuruluş belgesi Roma Statüsü olan, savaş suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçlarına bakan uluslararası bir mahkemedir. 1 Temmuz 2002 tarihinde kurulmuş ve 11 Mart 2003 tarihinde çalışmaya başlamıştır. Mahkeme binası "Ev Sahipliği Anlaşması" yaptığı Hollanda'nın Lahey kentinde bulunmaktadır. Mahkemeye 124 ülke taraf olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İsrail</span> Batı Asyada bulunan bir ülke

İsrail, resmî adıyla İsrail Devleti (İbranice: מְדִינַת יִשְׂרָאֵל‎,

<span class="mw-page-title-main">Filistin Devleti</span> Batı Asyada yer alan bir ülke

Filistin, resmî adıyla Filistin Devleti, Orta Doğu'da ve Batı Asya'da, Akdeniz kıyısındaki tarihî Kenan Bölgesi'nde bulunan ve Batı Şeria ile Gazze Şeridi'nde belirtilen bölgelerde de facto olarak hüküm süren bir Arap devletidir. Devletin başkenti her ne kadar Doğu Kudüs olarak belirlense de Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için başkenti Ramallah'ta yani Batı Şeria'da bulunmaktadır. Filistin toprakları 1948'den 1967'ye kadar Mısır ve Ürdün tarafından ele geçirilmişken 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra ise İsrail tarafından ele geçirilmiştir. Şubat 2020 itibarıyla 5.051.493 nüfusla dünyada en çok nüfusa sahip 121. devlet olmuştur.

Kudüs Mitingi veya 6 Eylül Konya Olayları, İsrail Parlamentosunun Kudüs'ü başkent ilan etmesi nedeniyle Konya'da 6 Eylül 1980 günü gerçekleşen protesto ve şiddet olaylarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs'ün statüsü</span>

Uluslararası platformda Kudüs'ün statüsü hakkında yasal ve diplomatik açıdan farklı görüşler görülmektedir. Devletler ve uzmanlar da aynı şekilde uluslararası kanunlar altında Kudüs'ün statüsü hakkında bölünmüşlerdir. İsrail ve Filistin Kudüs'ü başkent olarak kabul etmektedir. Fakat çoğu ülke Kudüs'ü İsrail ve Filistin'in başkenti olarak tanımamaktadır. Hatta çoğu tam anlamıyla İsrail ve Filistin'e ait olduğunu da düşünmemektedir. Birçok BM üye devleti resmi olarak bir BM önergesi olan Kudüs'ün uluslararası statüsüne sadık kalmaktadır.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı, Birleşmiş Milletler'in "uluslararası barış ve güvenliği sağlamada birincil yükümlü" organı olan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin on beş üyesi tarafından alınan karar. BM Antlaşması'nın 27. maddesine göre, işleyiş kuralları dışındaki karar tasarıları konsey üyelerinin en az dokuzunun kabul oyuyla geçerli olmaktadır. Bunun yanı sıra, karar tasarılarının beş kalıcı üyenin hiçbiri tarafından veto edilmemiş olması da gerekmektedir. Veto gücüne sahip üyeler Çin, Fransa, Rusya, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri'dir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Kudüs</span> Kudüsün doğusu

Doğu Kudüs veya Doğu Yeruşalim ,1948 Arap-İsrail Savaşı'nda Ürdün'ün ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in eline geçen Kudüs'ün doğusudur. İçinde, Eski Şehri ve Yahudilik, İslam ve Hristiyanlıkta kutsal yerler olan Tapınak Dağı, Ağlama Duvarı, Mescid-i Aksa, Kutsal Kabir Kilisesi gibi yerleri barındırır. "Doğu Kudüs" terimi, bazen 1949'dan 1967'ye kadar Ürdün'ün hakimiyeti altında olan fakat 1967'den sonra İsrail hakimiyeti altında Batı Kudüs ile birlikte tek bir belediye altında birleştirilen 70 km²'lik alanı bazen de 1967 öncesi bir Ürdün belediyesi olan 6.4 km²'lik alanı tasvir eder. Filistin Devleti, Doğu Kudüs'ü başkent yapmak istemektedir fakat Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için şu andaki fiili başkenti Ramallah'tır. İsrail ise 30 Temmuz 1980'de Kudüs Yasası ile Batı Kudüs ve Doğu Kudüs olmak üzere Kudüs'ün tamamını ebedi başkent ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı</span> Kuzey Kıbrısın devlet başkanı

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, 1983 yılında kurulan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin en yüksek siyasi makamıdır. Şu ana kadar 5 farklı cumhurbaşkanı görev yaptı. Ülkenin şu anki cumhurbaşkanı Ersin Tatar'dır. Cumhurbaşkanı Kuzey Lefkoşa'da bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda ikamet etmektedir. 23 Ekim 2020 tarihinden beri Ersin Tatar görevdedir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 478 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 478 sayılı kararı, İsrail'in Doğu Kudüs'ü işgali ve Kudüs'ü başkent ilan etmesi üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 20 Ağustos 1980 tarihinde aldığı 478 sayılı karar.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun ES-10/L.22 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun ES-10/L.22 sayılı kararı, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıması, Amerikan büyükelçiliğini Tel-Aviv'den Kudüs'e taşıma kararı ve Kudüs'ün statüsü üzerine Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 21 Aralık 2017 tarihinde aldığı ES-10/L.22 sayılı karar.

Kral Hüseyin'in federasyon planı Ürdün Kralı Hüseyin tarafından 15 Mart 1972'de Ürdün Meclisine yaptığı bir konuşma sırasında önerilen ve İsrail'in Doğu Kudüs'ün kontrolünü Ürdün-Filistinlilere bırakması halinde bir Ürdün-Filistin federasyonu olan "Birleşik Arap Krallığı" kurmayı amaçlayan siyasi bir programdı. Doğu Kudüs, böylece Filistin federal bölgesinin başkenti olacaktı. Hüseyin'in önerisi, ilgili tarafların çoğu tarafından planın duyurusundan kısa bir süre sonra reddedildi.

<span class="mw-page-title-main">Filistin toprakları</span> Orta Doğudaki topraklar

"Filistin toprakları" terimi, 1967'den beri İsrail'in işgal ettiği bölgeler olan, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni tanımlamak için uzun yıllardır kullanılmaktadır. Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Doğu Kudüs dahil Batı Şeria'dan "İşgal Altındaki Filistin Toprakları" olarak bahsetti ve bu terim UAD tarafından verilen Temmuz 2004'teki kararda yasal tanım olarak kullanıldı. 1999'dan bu yana, Birleşmiş Milletler (BM) resmî terminolojisinde, işgal edilmiş Filistin toprakları giderek diğer terimlerin yerini almıştır. Avrupa Birliği (AB) de bu kullanımı benimsemiştir. "İşgal Altındaki Filistin Bölgesi" terimi, BM ve diğer uluslararası kuruluşlar tarafından Ekim 1999 ile Aralık 2012 arasında Filistin Ulusal Yönetimi tarafından kontrol edilen alanlara atıfta bulunmak için kullanıldı. AB, aynı dönemde ara sıra "Filistin Yönetimi toprakları" gibi paralel bir terim de kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Golan Tepeleri'nin statüsü</span> İsrail-Suriye sınırına yakın platonun uluslararası yasal statüsü

Golan Tepeleri, Batı Asya'nın Levant bölgesinde yer alan ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail tarafından Suriye'den ele geçirilen kayalık bir platodur. İsrail ve ABD dışındaki uluslararası toplum, Golan Tepeleri'nin İsrail tarafından askeri işgal altında tutulan Suriye toprağı olduğunu kabul etmektedir. Savaşın ardından Suriye, Hartum Kararı'nın bir parçası olarak İsrail ile herhangi bir müzakereyi reddetti.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 305 sayılı kararı, Kıbrıs'taki duruma ilişkin tüm kararların yeniden teyit edildiği ve Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün görev süresinin 15 Aralık 1972'ye kadar uzatıldığı karardır. Konsey ayrıca ilgili tarafları itidalle davranmaya ve Barış Gücü'yle tam işbirliğine davet etti.

<span class="mw-page-title-main">İsrail'in Doğu Kudüs'ü ilhakı</span>

İsrail'in Doğu Kudüs'ü ilhakı veya İsrail kaynaklarında anıldığı şekilde Kudüs'ün birleşmesi, İsrail'in 1967 Altı Gün Savaşı sırasında Doğu Kudüs'ü işgal etmesini ve akabinde ilhakını ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Bağımsızlık Bildirgesi</span>

Filistin Bağımsızlık Bildirgesi, Filistin Devleti'ni resmen kuran, Filistinli şair Mahmud Derviş tarafından yazılan ve Yaser Arafat tarafından 15 Kasım 1988'de Cezayir'in başkenti Cezayir'de ilan edilen bildiridir. Daha önce Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) yasama organı olan Filistin Ulusal Konseyi (FUK) tarafından 253 lehte, 46 aleyhte ve 10 çekimser oyla kabul edilmişti. 19. PNC'nin kapanış oturumunda ayakta alkışlanarak okundu. Bildirgenin okunmasının tamamlanmasının ardından Arafat, Filistin Kurtuluş Örgütü Başkanı olarak Filistin Devlet Başkanı unvanını aldı. Nisan 1989'da Filistin Kurtuluş Örgütü Merkez Konseyi, Arafat'ı Filistin Devleti'nin ilk Cumhurbaşkanı olarak seçti