İçeriğe atla

Kubdari

Kubdari
Ülke(ler)Gürcistan
BölgesiSvaneti
Ana malzemelerEkmek, et (kuzu veya keçi veya domuz), baharatlar ve soğan

Kubdari veya Kubed (Gürcüce: კუბდარი, Svanca: კუბედ) Gürcülerin ve özellikle Svanların ulusal doldurulmuş ekmek yemeğidir.[1] Yemeğin yapımında kullanılan ekmek mayalanır ve kabarmaya bırakılır. Sonrasında ekmek, kuzu, keçi veya domuz eti olabilen et parçalarına eklenen Gürcü baharatları ve soğanla doldurulur.[2][3][4] Ayrıca geleneksel olarak kenevir yaprağı veya kenevir tohumu ezmesi ile birlikte yapılır.[5] Kubdari, 2015 yılında Gürcistan'ın Somut Olmayan Kültürel Mirasları listesine eklenmiştir.[6][7]

Kaynakça

  1. ^ Burford, Tim (2008). Georgia. Bradt Travel Guides. s. 70. ISBN 978-1-84162-261-3. 
  2. ^ Dziewit, Anna (22 Aralık 2007). "Kozy od św. Cerykusa Archanioła". Polityka (Lehçe). 18 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2010. 
  3. ^ Goldstein, Darra (1999). The Georgian feast: the vibrant culture and savory food of the Republic of Georgia. University of California Press. s. 10. ISBN 978-0-520-21929-8. 
  4. ^ Kvastiani, Thea; Vadim Spolanski; Andreas Sternfeldt (2010). Georgien: Unterwegs zwischen Kaukasus und schwarzem Meer (Almanca). Trescher Verlag. s. 75. ISBN 978-3-89794-171-7. 
  5. ^ "Georgia Starts Here". 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2018. 
  6. ^ "არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობა" [Intangible Cultural Heritage] (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2017. 
  7. ^ "UNESCO Culture for development indicators for Georgia (Analytical and Technical Report)" (PDF). EU-Eastern Partnership Culture & Creativity Programme. Ekim 2017. ss. 82-88. 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan</span> Kafkasyada bir ülke

Gürcistan, Karadeniz'in doğu kıyısında, Güney Kafkasya'da yer alan ülkedir. Eski Sovyet cumhuriyetlerinden biri olan Gürcistan'ın kuzeyinde Rusya, doğusunda Azerbaycan, güneyinde Ermenistan ve güneybatısında Türkiye yer alır. Ülkenin batı sınırını Karadeniz belirler.

<span class="mw-page-title-main">Gürcüler</span> Gürcistana özgü Kafkas etnik grubu

Gürcüler veya Kartveliler, günümüzde büyük bölümü Gürcistan’da yaşamakta olan Kafkasya halkı. Gürcüler ayrıca Azerbaycan, İran, Rusya, Türkiye, ABD ve Avrupa’nın bazı ülkelerine de dağılmıştır. Tarihsel antropoloji açısından Gürcüler; Svanlar, Lazlar ve Megreller ile aynı kökenden gelen bir Kartveli halkı olarak kabul edilir. Halkın büyük çoğunluğu bir Kartveli dili olan Gürcüce konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lavaş</span> bir tür ekmek

Lavaş, genellikle mayalı, geleneksel olarak tandır ya da sacda pişirilen, Güney Kafkasya, Batı Asya ve Hazar Denizi'ni çevreleyen bölgelerin mutfaklarında yaygın olan ince bir yassı ekmektir. Lavaş, Ermenistan, Azerbaycan, İran ve Türkiye'de en yaygın ekmek türlerinden biridir. Geleneksel tarif, tandır yerine bir döküm tava veya wok kullanılarak modern mutfağa uyarlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Horumi</span>

Horumi, Guria/Acara'da yaşayan Gürcülerin geleneksel halk oyunlarına verdikleri isim olup ilk başlarda sadece erkeklerin oynadığı bir savaş dansı olan horumi, zamanla kadınların da oynadığı bir oyuna dönüşmüştür. Günümüzde 40 kişi horumi oynayabilmektedir. Dans, 2013'te Gürcistan'ın somut olmayan kültürel mirasları listesine dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Haçapuri</span>

Haçapuri, içi peynirle doldurulmuş ekmekten oluşan geleneksel bir Gürcü yemeğidir.

<span class="mw-page-title-main">Cevizli sucuk</span> kurutulmuş meyve ile yapılan tatlı yiyecek

Cevizli sucuk, Köme,veya Orcik, kökeni Gürcistan olup Gürcü ve Anadolu mutfağında önemli yere sahip olan mum şekilli tatlıdır. Gürcü mutfağında özellikle yeni yılda ve bayramlarda tüketilir.

<span class="mw-page-title-main">Vale Meryem Ana Kilisesi</span>

Vale Meryem Ana Kilisesi Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Vale kentinde yer alan Orta Çağ Gürcü Ortodoks Kilisesidir. Meryem'e atfen inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kvevri</span>

Kvevri (Gürcüce: ქვევრი; veya Batı Gürcistan'da kullanıldığı adıyla çuri geleneksel Gürcü şarabının fermantasyonu, depolanması ve yıllandırılması için kullanılan büyük toprak kaptır. Tarihsel olarak en eski şarap üretim şeklidir. Yumurta şeklindeki bu kaplar, kulpsuz amforalara benzer. Bu kaplar geleneksel olarak kilden yapılır ve içine konan balmumu kaba şekil verilir. Bu kaplar ya toprak altına gömülmüşlerdir ya da büyük şarap mahzenlerinin zeminlerine yerleştirilmişlerdir. Kvevrilerin boyutları çeşitlilik gösterir. Kvevrilerin hacmi 20 litre ile 10,000 litre arasında değişir; 800 litrelik kvevriler tipik bir hacimdedir. Büyük şarapçılık şirketleri çoğunlukla 2000 litrelik kvevri kullanırlar. Romalıların kullandığı dolium ile benzerlik gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Tigva Manastırı</span>

Tigva Meryem'in ölümü Manastırı tartışmalı Güney Osetya bölgesindeki Prone nehri vadisinin Tigva köyünde yer alan bir Gürcü Ortodoks manastır kilisesidir. Manastır binası kubbeli Yunan haçı planı tasarımına sahiptir. Gürcüce bir yazıta göre, Kral IV. Davit'in kızı Tamar tarafından 1152 yılında yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Berikaoba</span> Gürcistanda oynanan halk oyunu

Berikaoba Gürcistan'da doğaçlama oynanan maskeli bir halk tiyatrosudur. Tiyatronun kökü, pagan geleneğindeki doğurganlık ve yeniden doğuş şenliğinden gelmektedir. Kelime, Kartveli dillerin "çocuk" anlamına gelen ber (ბერ) sözcüğünden türemiştir. Berikaoba'nın sahneleri, açıkça erotik nitelikte olanlardan politik hicivlere ve sosyal protestolara kadar uzanıyor.

<span class="mw-page-title-main">Perhuli</span>

Perhuli Gürcü kültüründe çoğunlukla erkeklerin oynadığı dairesel bir halk dansıdır. En az 20 versiyonu bulunan dansın, en popüler formlarından biri "çok katmanlı" perhulidir. Dans hareketlerinin daha hızlı olduğu bu formda, bir grup dansçı birbirinin omuzlarının üstünde durur ve dansın 3/4'ü müzik eşliğinde icra edilir. Perhulinin başka bir versiyonu yavaş ve hızlı turlardan oluşur ve 4/4'ü müzik eşliğinde icra edilir. Svaneti'nin kuzeybatı dağlık bölgesi, zingin bir perhuli kültürüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Baraleti Kilisesi</span>

Baraleti Theotokos Kilisesi Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Ahalkalaki Belediyesi'ne bağlı Baraleti köyünde yer alan bir Orta Çağ Hristiyan kilisesidir. Kilise, tarihi Javaheti ilinde, etnik açıdan karışık olan Ermeni-Gürcü köyünün kalbinde yer almaktadır. 13. yüzyıldan kalma Gürcüce yazıtlı iki nefli bir bazilikadır. Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şaori Kalesi</span> Gürcistanda bir kale

Şaori Kalesi Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Ahalkalaki Belediyesinde yer alan bir Tunç Çağı megalit yapısıdır. Kale, taş yapı tekniği kullanılarak inşa edilen bir kiklop duvar örgüsüdür. Sıradışı bir plana ve dairesel boşluklu eşkenar dörtgen şekle sahip olan yapı, denizden 2752 metre yükseklikteki Şaori dağının tepesinde konumlanmıştır. Küçük Kafkasya dağlarında yer alan kale, Paravani Gölünün kuzeybatısındadır. Kale, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Abuli Kalesi</span>

Abuli Kalesi Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Ahalkalaki Belediyesinde yer alan bir Tunç Çağı megalit yapıdır. Kale, taş yapı tekniği kullanılarak inşa edilen bir kiklop duvar örgüsüdür. Patara Abuli dağının güney yamaçlarında konumlanan kalenin deniz seviyesinden yüksekliği 2670 metredir. Küçük Kafkasya dağlarında yer alan kale, Paravani Gölünün güneydoğusundadır. Kale, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Eredvi Bazilikası</span>

Eredvi Yorgi Bazilikası, günümüzde tartışmalı bir bölge olan Güney Osetya'nın Şida Kartli bölgesindeki Eredvi köyünde bulunan bir 10. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Binadaki yazıtta yazdığına göre, kilise mimar Tevdore Taplaisdze tarafından yaptırılmıştır. Kilisenin temeli 906 yılında atılmıştır. Kilise, yeniden yapılanmalarına rağmen orijinal mimari özelliklerini büyük ölçüde korumuş üç nefli bir bazilikadır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine yazılmıştır. Rus-Gürcü Savaşı'ndan sonra, Gürcülerin kiliseye erişimi kesilmiş ve hizmetler Güney Osetya yetkilileri tarafından kısıtlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tiri Manastırı</span>

Tiri Manastırı, günümüzde tartışmalı Güney Osetya bölgesinde bulunan, Tshinvali'nin yanında konumlanmış bir 13. yüzyıl kilisesidir. Salon kilise planında Gürcü Ortodoks manastırı olarak inşa edilen kilise, Orta Çağ freskleri ve Gürcüce yazıtlar içermektedir. 2008 yılındaki Rus-Gürcü savaşından sonra, Gürcüler manastıra erişimini kaybetmiştir. 2015 yılında kilise binası, özgünlüğünü bozan ve fresklerine kısmen zarar veren bakım çalışmalarına maruz kalmıştır. Bu çalışmalar, Tshinvali'de tartışmaya ve Gürcistan'da protestolara yol açmıştır. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Bieti Manastırı Güney Osetya/Gürcistan'ın tarihi Şida Kartli bölgesinde konumlanmış, yarı harabe bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Salon kilisesi planında inşa edilmiş olan kilise, kısmen kayaya oyulmuştur. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir. Gürcistan'ın güneyindeki Samtshe-Cavaheti bölgesinde bulunan, Bieti adında başka bir Orta Çağ Gürcü kilisesi daha vardır.

<span class="mw-page-title-main">Tsirkoli Meryem Ana Kilisesi</span>

Tsirkoli Meryem Ana Kilisesi, Ksani nehri vadisindeki Tsitkoli köyünün yanında konumlanmış bir 8-9. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Kubbesiz ve kubbeli kilise tasarımlarının özelliklerini birleştiren kilise, Orta Çağ Gürcü mimarisinin "geçiş dönemine" ait olarak sınıflandırılmaktadır. Kilisenin bulunduğu bölge, Ağustos 2008'deki yılındaki Rus-Gürcü Savaşı savaşında Rus ve Güney Oset birliklerinin kontrolü altına giren Ahalgori belediyesinin parçasıdır. Savaşla beraber, Gürcü din adamları ve kilise cemaati kiliseye erişimlerini kaybetmiştir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Akura Kilisesi</span> manastır

Akura Aziz Davit Kilisesi Doğu Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Stilistik olarak 9. yüzyıla tarihlenen yapı, On Üç Süryani Babadan biri olan Aziz Davit Gareca'ya adanmış üç nefli bir bazilikadır. Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İakob Gogebaşvili</span>

İakob Gogebaşvili, Gürcistan'daki bilimsel pedagojinin kurucusu olarak kabul edilen Gürcü eğitimci, çocuk yazarı ve gazeteci. Çocukların Gürcüce okuma yazma öğrenmesi için 1876 yılında hazırladığı Deda Ena isimli kitabı, değiştirilmiş bir biçimde 1880'den beri Gürcü okullarında ders kitabı olarak kullanılmaktadır.