İçeriğe atla

Kuşak güreşi

Kuşak güreşi ya da Tatar güreşi Kırım göçmenlerinin hıdrellezde ve “tepreş” ve Derviza denilen eğlencelerinde oynadıkları güreştir. Bu güreşte pehlivanlar gündeli kıyafetleriyle yalnızca ayakkabılarını çıkararak güreşirler. Güreş üç boyda yapılır.[1]

Kırım lehçesinde adı “küreş” olan kuşak güreşi, geleneksel olarak “tepreş” denilen bahar eğlencelerinde yapılmaktadır. Kuşak güreşinin kendine has özellikleri vardır. Bu güreşte pehlivanlar soyunmazlar; yalnız ceketlerini ve ayakkabılarını çıkarırlar, bellerine kuşak bağlarlar. Daha sonra pehlivanların birbirlerinin kuşaklarından tutmasıyla güreş başlar. Ayaktan tutmak yasaktır. Galibiyet güreşçinin “şalka düşmesi” yani iki omzunun yere değmesi ile olmaktadır. Sayı ile de galibiyet olmaktadır. Baş ve yardımcı hakemler kurallara göre daha aktif güreşen pehlivanı galip ilan eder.

Kuşak Güreşinde güreşin yapıldığı alana “azbar” adı verilir. Bu alan geleneksel olarak köy meydanı, harman yeri ya da çim alan olabilir. Spor salonlarındaysa güreş minderi üzerinde yapılabilir. Sporcular kuşakları sıkı sıkı bağlandıktan sonra birbirine başarılar diler ve kuşak tutuşurlar. Sağ elleri içten sol eli dıştan gelecek şekilde birbirlerinin kuşaklarından kavrarlar ve güreş başlar. Ellerin kuşaklara bağlanmasıyla beraber meydan hakemi her iki sporcunun da omuzuna hafifçe dokunarak “Kureş” komutu verir. Hakemin komutu olmaksızın güreşçiler ellerini çözemezler; çözdükleri zaman yenik sayılırlar. Sporcunun güreş alanının dışına çıkması gibi bir durum söz konusu olduğundaysa meydan hakemi “tokta” komutu vererek güreşi durdurur. Tekrar kuşaklardan tutuş pozisyonu alınır ve güreşe yeniden başlanır. Kuşak güreşi sporun erdemlerine saygı duyan bir güreştir. Güreşçiler kavga şeklinde güreşemez; rakibine kafa ve diz atamazlar. Hakemler ile münakaşaya girilmez, hakeme kesinlikle itiraz edilemez. Kuşak güreşinde “şalka” düşen (sırtı, beli veya kalçaları yere gelen) güreşçi yenik sayılır. Eğer güreşçi kuşaktan elini çekerse yine yenik sayılacaktır. Karşılaşma tamamlandığında meydan hakemi galip güreşçinin sağ elini yukarı kaldırılarak kazananı ilan eder.[2][3]

Kuşak Güreşinin Türkmenistan'dan Kırım'a göç eden Kırım Türkleri tarafından Anadolu'ya getirildiği iddia edilmektedir. Bugün kuşak güreşi Türkmenistan'da milli spor olarak yapılmaktadır. Ayrıca günümüzde Kore'de “ssireum” adıyla yapılan güreş türü ve Japon güreşi judonun da kuşak güreşiyle olan benzerlikleri göz önüne alındığında, farklı isimlerle dünyanın farklı coğrafyalarında yapıldığını söylemek mümkündür. Gelenekse Türk Kuşak Güreşi, Kırım'ın Kezlev bölgesinde, Romanya'nın Köstence ve Mangalya bölgelerinde her yıl yapılan organizasyonlarla büyük ilgi görmektedir. Ayrıca Tataristan'da Yakutistan'da ve diğer Türk bölgelerinde de yapılmaktadır. Kuşak Güreşi Türkiye'de ağırlıklı olarak Eskişehir ve civarında yaşayan Kırım Türkleri tarafından yapılmaktadır. Ayrıca mahalli organizasyonların yanı sıra her yıl Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu tarafından resmi müsabaka talimatına bağlı kalınarak, muhtelif illerde ve tarihlerde Kuşak Güreşi Türkiye Şampiyonası düzenlenmektedir.[4][5]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. 
  2. ^ ÖZTEK, İbrahim, Bilimsel Kuraş, Antakya Belediyesi Kültür Yayınları, 2011, Hatay
  3. ^ ŞAHİN, H.M., Türk Kültüründe Aba Güreşi, Gaziantepspor Kulübü Spor Eğitim Yayınları, 2003, Ankara
  4. ^ TÜZÜN, Ahmet, Türk Dünyasında Ortak Sporlar, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Yayını, Ekim 2010, Ankara
  5. ^ GÜVEN, Özbay, Türklerde Spor Kültürü, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1992

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yağlı güreş</span> geleneksel bir Türk sporu

Yağlı güreş, geleneksel bir Türk sporudur. Güreşçiler vücutlarına yağ sürerek güreştikleri için bu şekilde adlandırılır. Müsabakalar “Er Meydanı” denilen alanlarda yapılır. Güreşçilerin vücutlarının yağlanması nedeni ile birbirlerini tutmaları zorlaştığından, büyük güç ve ustalık gerektiren bir spordur.

<span class="mw-page-title-main">Koca Yusuf</span> Türk güreşçi

Koca Yusuf, gerçek adıyla Yusuf İsmail veya ring adıyla Korkunç Türk, Türk güreşçi, Kırkpınar başpehlivanıdır.

Tepreş, Kırım Tatarlarının Hıdrellez sonrası kutladıkları bir bahar bayramıdır. Çeşitli etkinliklerin yapılabildiği bir meydan etrafında piknik biçiminde kutlanır.

<span class="mw-page-title-main">Güreş</span> Boğma türü tekniklerini içeren dövüş sporu formu

Güreş, uygulayıcılarının birbirlerine vurmaksızın rakiplerini yenmeye çalıştıkları bir dövüş sporu türü. Güreş tarihteki en eski sporlardan biridir ve zamanla farklı stil ve formları geliştirilmiştir. Güreş genellikle dövüş sanatları arasında değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Kırkpınar Yağlı Güreşleri</span> Geleneksel yağlı güreş festivali

Kırkpınar Yağlı Güreşleri, geleneksel Türk yağlı güreş turnuvası. Her sene haziran ayı sonu ile temmuz ayı başında Edirne'de düzenlenir. Pehlivanlar üç gün süresince er meydanında mücadele ederler. Son gün yapılan finallerde her boyun (kategorinin) birinci, ikinci ve üçüncüleri belirlenir. Bunlardan en önemlisi başpehlivandır. Güreşler esnasında Kırkpınar Festivali düzenlenir ve çeşitli etkinlikler gerçekleştirilir. Osmanlı Devleti'nin her yerinde düzenlenen panayırların hepsinde güreş yapılır ama bunların içinde yalnız Kırkpınar’da “baş”ı kazanan pehlivan, gelecek senenin Kırkpınar güreşlerine kadar “başpehlivan” bilinirdi. Bu düşünce günümüzde de devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bilek güreşi</span> iki kişinin özel hazırlanmış ve dirseklerin koyulduğu bir masada karşısındakinin bileğini yere yapıştırmaya çalıştığı atletik karşılaşma

Bilek güreşi, iki kişinin özel hazırlanmış ve dirseklerin koyulduğu bir masada karşısındakinin bileğini yere yapıştırmaya çalıştığı atletik karşılaşma.

<span class="mw-page-title-main">Kurtdereli Mehmet Pehlivan</span>

Kurtdereli Mehmet Pehlivan, Türk güreşçi. Kurtdereli, Fransız kaynaklarda "Cour-Derelli" olarak geçmektedir.

Mehmet Ali Yağcı pehlivan ve yağlı güreşçi.

<span class="mw-page-title-main">Adalı Halil</span> Türk pehlivan

Adalı Halil, uzun süre Kırkpınar başpehlivanlığı da yapmış Türk pehlivan.

Karakucak güreşi, Oğuz kökenli Türklere özgü yağsız güreşlerdir. Bu güreşler Başta Kahramanmaraş ve ilçeleri olmak üzere Türkiye'nin birçok bölgesinde Festival Organizasyonu olarak düzenli olarak müsabakalar yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Deve güreşi</span>

Deve güreşi, genellikle Ege, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde düzenlenen ve Yörük kültürüyle ilişkili olan güreşlerdir. Deve güreşleri, açık meydanlarda yapılır. En son deve güreşi sahası Yenipazar'da inşâ edilmiştir.

Matrak, Osmanlılar tarafından oynanan askerî bir spor olarak günümüze kadar gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu</span>

Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu, Türkiye' de geleneksel spor dalı olarak kabul edilen ve geçmişi 5000 yılı aşkın kadim Türk Medeniyetlerinden, Selçuklu ve Osmanlı'da yaygın olarak icra edilen Atlı Cirit, Rahvan binicilik, Aba Güreşi ,Şalvar Güreşi, Geleneksel Kızak, Atlı Kızak ve Kökbörü spor dallarını barındıran ve 1996 yılında kurulmuş bir spor federasyonudur. Her yıl Türkiye'nin 50 farklı ilinde geleneksel sporları halk ile buluşturmaktadır.

Ahmet Ayık, Türk millî güreşçi. 1968 Yaz Olimpiyatları'nda altın ve 1964 Yaz Olimpiyatları'nda gümüş madalya kazanmıştır. 2 kez dünya (1965,1967) ve 2 kez Avrupa (1967,1970) şampiyonu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Katrancı Mehmet Pehlivan</span>

Katrancı Mehmet Pehlivan, 1859 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nda -bugün Bulgaristan sınırları içinde kalan- Deliorman bölgesinin Şumnu şehrinin bir köyünde doğmuş efsanevi Türk güreşçidir. Diğer Osmanlı İmparatorluğu başpehlivanları gibi onun da Deliorman bölgesinde doğup büyümesi, pehlivan olmasının önünü açmıştır. Tıpkı Koca Yusuf gibi Evlad-ı Fatihan mensubu bir Şumnulu olup, 1453 sonrası Fatih Sultan Mehmet tarafından Balkanlar'a yerleştirilen bir Türk aileden gelmektedir ve 93 Harbi olarak anılan 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı öncesi, Anadolu topraklarına göç ederek, Balkanlar'daki memleketine benzettiği Karacabey Ovası'nda bulunan Susurluk'un Göbel beldesine yerleşmiştir.

Recep Güreşen, eski Türk yağlı güreşçi ve antenördü.

<span class="mw-page-title-main">2022 Dünya Göçebe Oyunları</span>

2022 Dünya Göçebe Oyunları, Dünya Göçebe Oyunları Komitesi tarafından 29 Eylül-2 Ekim 2022 tarihleri arasında 4.kez Türkiye'nin İznik kentinde 37 sporun yer aldığı oyunlarda düzenlendi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Geleneksel Güreşler Federasyonu</span>

Türkiye Geleneksel Güreşler Federasyonu, 5841 sayılı Cumhurbaşkanı kararının 3 Haziran 2022 tarihli ve 31855 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanması ile özel hukuk hükümlerine tabi, tüzel kişiliğe sahip ve bağımsız statüde kurulmuştur. Aşırtmalı Aba Güreşi, Kapışmalı Aba Güreşi, Karakucak Güreşi, Kuşak Güreşi, Şalvar Güreşi ve Yağlı Güreş spor dallarında faaliyet göstermektedir.

Türkiye Yağlı Güreş Ligi sponsorluk adıyla CW Enerji Türkiye Yağlı Güreş Ligi, 2023 yılında Türkiye Geleneksel Güreşler Federasyonu tarafından kurulan yağlı güreş ligi.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da güreş</span>

Güreş veya Azerbaycan milli güreşi Azerbaycan'ın milli sporudur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.