İçeriğe atla

Kuğu Gölü

Valse des cygnes - II. Perde - Ivanov/Petipa koreografisi

Kuğu Gölü (Rusça: Лебединое Озеро - Lebedinoye Ozero), Pyotr İlyiç Çaykovski tarafından 1875-76 yıllarında bestelenmiș dört perdelik bale eseri.

Eserde, bir büyücü (Rothbard) tarafından arkadaşları ile birlikte kuğuya dönüştürülen ve ancak bir erkeğin aşkı ile tekrar insan kılığına dönüşebilecek olan Odette ile Prens Siegfried arasındaki aşk ve büyücünün, kızı Odil'i prenses Odette kılığına sokarak prensi kandırması anlatılır.

Moskova'daki Rus Kraliyet Tiyatrosu'nun (şimdiki adıyla Bolşoy Balesi) 1875 yılında verdiği sipariş üzerine bestelenen eserin ilk temsili 1877 yılında Moskova'da Julius Reisinger koreografisi ile yapıldı.

İlk sahnelenişinde başarılı bulunmayan eser, 1882-1883 sezonundan sonra repertuvardan kalkmış ve besteci başarısızlıktan kendi müziğini sorumlu tutarak 12 yıl boyunca başka bale eseri bestelememişti.

Çaykovski'nin ilk balesi olan Kuğu Gölü, bestecinin 1893'te ölümünden sonra ünlü koreograflar Petipa ve Ivanov'un koreografisi ile yeniden sahnelenmeye başlamıştır. Birinci ve üçüncü sahneleri Petipa, ikinci ve dördüncü sahneleri İvanov koreografilemişti. Petipa ve İvanov'un yarattığı yeni Kuğu Gölü'nün ilk sahneleniş tarihi 27 Ocak 1895'tir. Günümüzde yetmişe yakın değişik varyasyonu vardır; neredeyse hepsi Petipa ve İvanov'un koreografisinden esinlenmiştir[1]

Pierina Legnani

Çoğu yapımda Odette ve Odile rollerini aynı dansçı üstlenir. Gelmiş geçmiş en ünlü balerinlerden Perina Legnani'nin 1895'te Sankt-Peterburg'daki Mariinski Tiyatrosu'nda Odette/Odin çifte rolündeki performansı, sıra dışı teknik başarısı ile efsaneleşmiştir. Leganini, 32 fouetté dönüşü yapabilen ilk balerin idi. Koreograf Petipa, teknik olarak çok zor bu dönüşü eserin “Siyah sahne” olarak bilinen üçüncü sahnesine yerleştirmiştir. Odette/Odile rolü, gerek teknik zorluğu gerekse hem saflığı hem de şeytanlığı aynı başarıyla canlandırmayı gerektirmesi açısından günümüzde bir balerinin repertuvarındaki en zor rol olarak kabul edilmektedir.[2]

Eserin Türkiye prömiyeri 29 Ekim 1965'te Ankara’da yapıldı. Rejiyi Ninette de Valois, Odette ve Odile rollerini Gülcan Tunççekiç ve Meriç Sümen dönüşümlü olarak üstlendi.[3]

Eserin konusu

Eserin librettosunun kime ait olduğu konusunda kesin bilgi yoktur. Libretto, Alman yazar Johann Karl August Musäus'un "Der geraubte Schleier" (Çalıntı Duvak) adlı öyküsünü temel alsa da bu öykü Kuğu Gölü'nün yalnızca genel hatlarını oluşturmaktadır. "Beyaz Ördek" adlı Rus halk öyküsü de balenin öyküsüyle benzerlikler gösterir ve Kuğu Gölü'ne kaynak olmuş olabileceği düşünülmektedir.

Prens Siegfried, göl kenarında dolaşırken kuğuların arasından ortaya çıkan biri, ona prenses Odette olduğunu, büyücü Rothbart'ın onu ve arkadaşlarını kuğu şekline soktuğunu; ancak geceyarısı insan kılığına geri dönebildiklerini sabah karşı yeniden kuğuya dönüştüklerini anlatır. Büyünün bozulması için bir erkeğin kızlardan birisine âşık olup –sadece onun- aşkına yemin etmesi gerekmektedir. Prens, Odette'i yanında alıkoymak ister ama o kuğuya dönüşüp göle geri döner.

Ertesi gün 21. doğum günü nedeniyle onuruna verilen baloda Prens, kendisine tanıtılan kızlardan birini evlenmek için seçmek durumundadır. Baloya baron kılığına girmiş büyücü Rothbart yanında Odette'in yüzünü kullanan kızı Odile ile gelir. Prens, Odile'in Odette olduğunu zannederek onu sevdiğine dair yemin eder.

Buna tanık olan Odette, ihanete uğradığı için ölmek ister. Durumu fark eden ve bağışlanmak için göle gelen prens, Odette'e yalvarıp aşkını kabul ettirir. Bu sırada büyücü Rothbart çıkagelir ve prense kızıyla evlenmek için ettiği yemini hatırlatır. Odette'ten ayrılmak istemeyen prens, sevgilisi ile ölmeye karar verir ama iki sevgilinin fedekârlığı büyüyü bozar. Büyücü ölür; kuğular insana dönüşür; Prens Siegfired ile Prenses Odette birbirine kavuşur. (Sonraki versiyonlarda farklı sonlar yazılmıştır.)

Sinema

Kuğu Gölü'ndeki Beyaz Kuğu ve Siyah Kuğu'yu aynı anda oynaması için seçilen bir balerinin yaşadığı zorlukları anlatan Siyah Kuğu (2010) adlı bir film çekilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ Şadalak, Canan Phyllis. "Kuğu Gölü balesinin hazırlanışında sanatçıların geçirmekle yükümlü oldukları teknik ve artistik hazırlanış evreleri". Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2007. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  2. ^ "Swan Lake". New York City Ballet Repertory. 20 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
  3. ^ Devrim, Serdar. "Kuğu Gölü'nün dönüşü...". Hürriyet gazetesi 21 Mart 2007. Erişim tarihi: 31 Aralık 2015. 
Wikimedia Commons'ta Kuğu Gölü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pyotr İlyiç Çaykovski</span>

Pyotr İlyiç Çaykovski, Romantik Dönem Rus klasik müzik bestecisidir. Senfoni, opera, bale, enstrümantal ve oda müziği ile şarkı gibi birçok tarzda eser vermiştir. Günümüz klasik müzik repertuvarında yer alan en popüler konser ve gösteri müziklerini yazmıştır. Bunların arasında Kuğu Gölü, Uyuyan Güzel, Fındıkkıran bale müzikleri, 1812 Uvertürü, 1. Piyano Konçertosu, son üç senfonisi ve Yevgeni Onegin opera müziği sayılabilir.

Meriç Sümen, Türk balerin, koreograf.

<span class="mw-page-title-main">Fındıkkıran (bale)</span> bale

Fındıkkıran, Rus besteci Çaykovski'nin 1891 yılında bestelediği son balesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bale</span> bir dans türü

Bale, İtalyan Rönesansı döneminde, mim sanatçılarının tiyatro ve gösterilerdeki dansları ile temelleri İtalya’da atıldıktan sonra, Fransa ve Rusya da gelişen, belli figürlere, adım atışlara dayalı bir dans ve müzikli gösteri türüdür. Dünya çapında yayılarak yaygın bir dans türü haline gelmiş ve birçok başka dansı etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şehrazad (Nikolay Rimski-Korsakov)</span>

Şehrazad, Op.35, Rus müzisyen Nikolay Rimski-Korsakov tarafından 1888 yılında bestelenen senfonik süit.

<span class="mw-page-title-main">Klasik bale</span>

Klasik bale, kökeni 17. yüzyıl Fransız saray balesine dayanan, kuralları belirgin, estetiğe dayalı bir dans formudur.

<span class="mw-page-title-main">Aysulu Tokombayeva</span>

Aysuluu Asanbekovna Tokombayeva, Kırgız balerin.

<i>Siyah Kuğu</i> 2010 yapımı Amerikan filmi

Siyah Kuğu, Darren Aronofsky'nin yönettiği 2010 çıkışlı, Amerikan yapımı psikolojik gerilim ve dram türlerindeki filmdir. Başlıca rollerinde Natalie Portman, Vincent Cassel, Mila Kunis, Barbara Hershey ve Winona Ryder'ın oynadığı filmin hikâyesi; Pyotr İlyiç Çaykovski'nin Kuğu Gölü bale gösterisi etrafında dönmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rusalka (opera)</span>

Rusalka Çek besteci Antonín Dvořák tarafından hazırlanmış üç perdelik bir operadır. Operanın librettosu, Çek şair Jaroslav Kvapil (1868–1950) tarafından Çek yazarları Karel Jaromír Erben ve Božena Němcová tarafından yazılmış peri masallarından uyarılarak hazırlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Natalya Makarova</span> Sovyet-Amerikalı balerin

Natalya Romanovna Makarova, Sovyet balerin. 20. yüzyılın önde gelen dansçılarından biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Michel Fokine</span> Rus balet (1880-1942)

Mikhail Fokine Bale sanatında çığır açmış, Rus koreograf ve balet.

<span class="mw-page-title-main">Don Kişot (bale)</span>

Don Kişot balesi, Cervantes'in Don Kişot adlı romanından uyarlanmış bir bale eseridir.

<span class="mw-page-title-main">Bolşoy Balesi</span>

Bolşoy Balesi, Moskova'daki Bolşoy Tiyatrosu'nda yerleşik dünyaca ünlü bale topluluğu.

<span class="mw-page-title-main">Mariinski Tiyatrosu</span> Rusya, Sankt-Peterburgda tarihi bir opera ve bale tiyatrosu

Mariinski Tiyatrosu, Rusya'nın Sankt-Peterburg şehrinde tarihi opera ve bale tiyatrosu.

<span class="mw-page-title-main">Giselle</span>

Giselle, iki perdelik bir romantik bale eseri.

<span class="mw-page-title-main">Nina Ananiaşvili</span> Gürcü balerin

Nina veya Nino Ananiaşvili, Gürcü balerin. Gürcistan Devlet Balesi'nin sanat yönetmenidir. Daily Telegraph tarafından tüm zamanların en büyük on iki balerininden biri olarak tanımlandı ve 2002'de US Dance Magazine tarafından Yılın En İyi Balerini seçildi. Ananiaşvili; Sovyet, Rus ve Gürcü bale sahnesinde önemli bir yer edindi.

<span class="mw-page-title-main">Olga Spessivtseva</span>

Olga Alexandrovna Spessivtseva, sahne kariyeri 1913'ten 1939'a kadar devam etmiş olan Rus balerini.

Hülya Aksular, Türk balerin, koreograf.

Türkiye'de bale eğitimi resmî olarak, 1948'de İngiliz balerin Ninette de Valois'nin Yeşilköy Bale Okulu'nu İstanbul'da kurması ile başlamıştır; ancak ülkedeki bale sanatının geçmişi Osmanlı İmparatorluğu döneminde 16. yüzyılda İstanbul'da Venedik Balyosu'nun evinde düzenlenen bale gösterisine kadar gider.

Çeşmebaşı balesi, müziğini Ferit Tüzün'ün, ilk koreografisini Ninette de Valois'nın yaptığı altı bölümlük fantastik bale eseridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.