İçeriğe atla

Ksanthos

Koordinatlar: 36°20′K 29°19′D / 36.333°K 29.317°D / 36.333; 29.317
Arnna-Ksantos-Letoon
UNESCO Dünya Mirası
Konum Türkiye
KriterKültürel: ii, iii
Referans484
Tescil1988 (12. oturum)
BölgeAvrupa ve Kuzey Amerika

Ksantos (Likçe: 𐊀𐊕𐊑𐊏𐊀 Arnna, Yunanca: Ξάνθος Ksanthos), Kaş'ın Kınık köyündeki antik kent. Kaş kara yoluna 70 km uzaklıkta bulunmaktadır. Antik Çağda Likya'ya başkentlik yapmıştır. UNESCO tarafından ’Dünya Kültür Mirası’ listesine alınmıştır.[1]

Yerleşim

Antik kent ovaya hâkim iki tepe üzerine kurulmuştur. Birincisi Eşen Çayı kenarından sarpça bir kayalık şeklinde yükselen surla çevrili Likya Akropolü yeralmakta, kuzeyde kalan ikincisi Akropol ise daha yüksek ve geniş olan Roma Akropolü bulunmakta.

Tarihçe

Ksanthos, antik kent hakkında kısıtlı bilgilerin olduğu fakat şehir kuruluşunun ilk temelleri M.Ö.1200'lere uzandığı sanılmaktadır.Homeros’un Truva Savaşı’nı anlatan İlyada’da geçen destansı metinlere göre, M.Ö.1184 yılında yapılan Truva Savaşı sırasında Likya liderleri Glaucus ve Sarpedon’un, Ksanthos Nehri’nin topraklarından geldiği yazılıdır. Aynı metinde Achilles’in ölümsüz ve konuşan atının ismi de Ksanthos’dur. Kent M.Ö. 545 yıllarında Harpagos komutasında Persler'in istilasına uğrayıp egemenliklerine girene kadar bağımsız olarak yaşadıkları kaynak ve arkeolojik verilerden anlamaktayız. Ksanthos kenti, birçok önemli özelliklerinin yanında tarihi en çok acılarla dolu kent olarak bilinir. Tarihçiler, kentin birçok kez yerle bir olduğunu veya yandığını fakat yeni şehrin küller arasından yeniden yeşerdiğini anlatmaktadır.[2] M.Ö.168 yılında Likya Birliğinin idari ve dini başkenti olmuş kentte ele geçen en eski kalıntılar MÖ 8. yüzyıla kadar gitmektedir. Pek çok tarihi olaya ve savaşa sahne olan kentten günümüze ulaşan kalıntılar arasında kaya mezarları, lahit mezarları ve Likya kültürüne özgü dikme mezar anıtları vardır. Likya akropol'ü erken dönem eserleri arasındadır. Birçok kez onarılmış tiyatro ve Erken Hristiyanlık Döneminde yapılmış kilise görülebilecek eserler arasındadır. 1840'lı yıllarda antik kentte kazılar yapan İngiliz arkeolog Charles Fellows, "Nereidler Anıtı" ile pek çok eseri British Museum'a götürmüştür.

Araştırma kazıları

İlk araştırmaları 1838'de Charles Fellows tarafından yapıldığı Ksanthos'u keşfettiği ve ören yerinden çıkan bazı eserleri Londra'ya götürdüğü, Likya medeniyetini tanıttığını,[3] 1950 yılında Fransız arkeologlar tarafından tekrar başlatılan kazılar 2011 yılından bu yana Prof. Dr. Burhan Varkıvanç başkanlığında yürütülüyor.

Resimler

  • Ksantos'dan British Museum'a kaçırılmış bir kabartma
    Ksantos'dan British Museum'a kaçırılmış bir kabartma
  • Arnna'daki Likya Yazıtı
    Arnna'daki Likya Yazıtı

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Ksanthos antik kenti kazısı 60 yıl sonra Türk arkeologlarda". 25.07.2011. Milliyet. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Ksanthos - Antalya". Araştırma yazısı.Tekin Gün-Antalya. Mootol 21.09.2006. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Tarih ve Arkeoloji". Likya'nın teslim olmayan kent'i Ksanthos. 28 Mart 2015. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Ksanthos ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arkeoloji</span> Geçmişin, insanlık tarihinin maddi kültür yoluyla incelenmesi

Arkeoloji, arkeolojik yöntemlerle ortaya çıkarılmış kültürleri, sosyoloji, coğrafya, tarih, etnoloji, antropoloji, nümizmatik, filoloji, gibi birçok bilim dalından yararlanarak araştıran ve inceleyen bilim dalıdır. Türkçeye yanlış bir şekilde "kazıbilim" olarak çevrilmiş olsa da kazı, arkeolojik araştırma yöntemlerinden sadece bir tanesidir. Arkeoloji asıl olarak insanlığın kültürel geçmişini, kültürlerin değişimini ve birbirleriyle ilişkilerini inceler.

<span class="mw-page-title-main">Troya</span> Anadolunun kuzeybatısında Homeros döneminden kalma antik kent

Truva, Kaz Dağı (İda) eteklerinde tarihî bir kenttir. Çanakkale il sınırları içinde, günümüzde Hisarlık olarak adlandırılan arkeolojik bölgede yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Pergamon</span> Günümüzdeki İzmir, Bergama ilçe merkezinin yerinde kurulmuş, UNESCO dünya mirası listesinde yer alan antik kent. (Pergamon)

Pergamon, günümüzde İzmir iline bağlı Bergama ilçesinin merkezinin yerinde kurulu antik kentin adıdır. Pergamon, eski çağlarda Misya bölgesinin önemli merkezlerinden biriydi. MÖ 282-133 arasında da Pergamon Krallığı'nın başkentiydi. Pergamon adı, bir söylence kahramanı olan Pergamos'tan gelir. Pergamos'un, Teuthrania kralını öldürdükten sonra kenti ele geçirdiği ve kendi adını verdiği sanılır. Başka bir söylenceye göre de Teuthrania Kralı Grynos savaşta Pergamos'tan yardım istemiş, zaferden sonra iki kent kurdurarak birine onun onuruna Pergamon, ötekine de Gryneion adını vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tlos</span>

Tlos bugün Muğla'nın Seydikemer ilçesi yakınlarında yer alan kadim bir Likya kentiydi. Likya'nın en önemli yerleşimlerinden biri olan Tlos Antik Kenti, Fethiye İlçesi’nin yaklaşık 42 km doğusundaki Yaka Köyü sınırları içerisinde kalmaktadır. Bölgenin en yüksek dağları olan Akdağlar'ın (Kragos) sarp batı yamaçlarında başlayan antik yerleşim, Eşen Nehri'nin getirdiği alüvyonlarla oluşmuş vadi düzlüğüne kadar ulaşır. Ayrıca güneydeki Saklıkent Kanyonu ile kuzey yönde bulunan Kemer Beldesi antik kentin egemenlik sınırlarını çizer.

<span class="mw-page-title-main">Pınara</span> Seydikemer yakınlarındaki Likya antik kenti

Pınara. Seydikemer yakınlarındaki Likya antik kenti.

<span class="mw-page-title-main">Letoon</span>

Letoon, Fethiye yakınlarındaki antik kent. Fethiye - Kaş karayolunun 65. kilometresinde Kumluova Köyü yakınında bulunmaktadır. Şair Ovidius'un anlattığı bir öyküye göre kent, Zeus'tan hamile kalan Leto'nun adına kurulmuştur. Kentte en eski yerleşim izleri MÖ 7. yüzyıla kadar gider. Kalıntılar ve ele geçen kitabeler buranın dinsel ve politik bir alan olduğunu göstermektedir. Ören yeri merkezinde yan yana üç tapınak bulunmaktadır. Bunlardan en kuzeydeki Leto, ortadaki Artemis, güneyindeki Apollon'a adanmıştır. Tapınakların güneybatısında bir çeşme, hemen doğusunda kilise yer almaktadır. Kentin kuzeyinde Stoa ile arkasını kısmen doğal yamaca dayamış Helenistik Döneme ait tiyatro bulunmaktadır. Letoon MS 7. yüzyılda terk edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Halikarnas</span> Antik Karya kenti, Türkiyede günümüz Bodrum

Halikarnas, Günümüzde Muğla'nın Bodrum ilçesinde bulunan, Karya dönemine ait antik yerleşimdir.

<span class="mw-page-title-main">Patara</span> Türkiyenin Akdeniz kıyısında bir Likya yerleşimi

Patara, Antalya'nın Kaş ilçesinin Kalkan beldesi yakınlarındaki bir Likya kentidir ve Likya Birliği'nin başkentliğini yapmıştır. Likya Birliği'nin üç oy hakkına sahip altı kentinden biridir. Likya birliği toplantıları kentte bulunan birliğin meclis binasında yapılmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Antifellos</span> Günümüz Kaşda yer alan Likya antik kenti

Antifellos veya Antiphellos, başlangıçta Habesos olarak bilinen, Likya'da yer alan antik bir kıyı kentiydi. Kentin Yunanca adının ilk kez M.Ö. 4. yüzyıla ait bir yazıtta geçtiği görülmektedir. İlk olarak Likyalılar tarafından yerleşilen şehir, M.Ö. 6. yüzyılda Persler tarafından işgal edildi. Yunanlar döneminde önem kazanıp yakınlarındaki iç bölge kenti Phellos’un limanı olarak hizmet verdi. Ancak, Phellos önemini yitirdikçe Antifellos bölgenin en büyük kenti haline gelip kendi parasını basma yetkisine sahip olmuştu. Roma döneminde ise 141 yılında bölgeyi tahrip eden deprem sonrası yeniden inşa edilmesine yardımcı olan Rhodiapolis'li hayırsever Opramoas'tan mali destek aldı.

İsinda, Antalya ili Kaş ilçesi yakınlarında bulunan antik Likya kenti.

Istlada, Antalya ili Kaş ilçesi yakınlarında bulunan Likya antik kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Misis</span>

Misis (Mopsuestia), Ceyhan Nehri kenarında, tarihi İpek Yolu üzerinde kurulu bir antik şehir.

<span class="mw-page-title-main">Likya</span> Anadolunun Teke Yarımadasının antik dönemdeki adı

Likya veya Lisiya , M.Ö. 15-14. yüzyıldan M.Ö. 546'ya kadar Anadolu'nun Teke Yarımadası'nda varlık göstermiş ulustur. Likya, aynı zamanda bu bölgedeki antik kentlerin oluşturduğu bir federasyon ve daha sonra da Roma İmparatorluğu’nun bir eyaletidir. "Işık Ülkesi" anlamına gelen Likya, Antalya ve Muğla illeri ile Burdur ilinin iç kısımlarında, Akdeniz'e sınır olan bir bölgede yer alıyordu. Antik Mısır'ın Geç Tunç Çağı kayıtları ve Hitit İmparatorluğu'na ait tarihi belgelerde adından bahsedilen bir devlettir. Hitit kayıtlarında adı Lukka olarak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mira (antik kent)</span> Türkiyenin Akdeniz kıyısında bulunan bir Likya antik kenti

Myra, günümüzde Antalya ilinin Demre ilçesinin bulunduğu yörede yer alan antik bir Likya kentidir. Alacadağ, Akdağlar (Massikytos) ve Ege Denizi arasında Demre Çayı (Myros) tarafından taşınan toprakla oluşmuş verimli alüvyon ovasına kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Etenna</span> Manavgat, Sırtköyde antik Pisidya kenti

Etenna, Manavgat'ta bulunan bir antik şehir. Manavgat'tan 31 km. uzakta denizden 900 m. yüksekte kurulu Etenna antik kentinde, çam ormanları içerisinde bulunan Antik kalıntıların içinde ilk dikkati çeken, kenti çevreleyen şehir surlarıdır. Pamfilya özelliğinden ziyade, kalıntılar diğer kıyı Antik kentlerine göre bir Pisidya kenti özelliği taşımaktadır. Bu akropol kent yöre halkınca "Dedekalesi" olarak isimlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pydnai</span>

Pydnai, Muğla ilinin Seydikemer ilçesi yakınlarındaki Patara kumsalının batı ucunda Eşen çayı ile Gelidonya Burnu arasında yer alan terk edilmiş bir Helenistik dönem kalesidir. Likya'nın en önemli şehri olan Ksanthos'a giden yolu korumak için inşa edilmiş olup, tatlı su kaynaklarına ve gemilerin güvenli bir şekilde yanaşabileceği bir alana yakın olması nedeniyle stratejik bir konuma sahiptir. Kale Romalılar tarafından kontrol edilirken, 3. yüzyılda Stadiasmus Maris Magni'de ve Ptolemaios'un Coğrafya adlı eserinde anılmıştır.. Bizans döneminde ise yerel Hristiyan nüfusu yağmacılara karşı korumak için kalenin savunma duvarları kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Simena</span>

Simena, Antalya ilinin Kaş - Demre arasında yer alan, günümüzde Kaleköy olarak adlandırılan antik Likya kenti.

<span class="mw-page-title-main">Sidyma</span> antik şehir

Sidyma, Muğla'nın Seydikemer ilçesinde bulunan bir Likya antik kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Nereidler Anıtı</span>

Nereidler Anıtı, Likya antik bölgesinde bir şehir olan Ksanthos bölgesinde bulunan bir heykel mezardır. Yontulmuş frizlerle süslü bir kaidenin üzerinde yer alan Yunan tapınağı planlı bir anıt mezardır. MÖ 4. yüzyılın başlarında kral Arbinas'a ait bir mezar olarak inşa edildiği düşünülüyor.

<span class="mw-page-title-main">Charles Fellows</span>

Sir Charles Fellows günümüz Türkiye'sinde sayısız keşif gezisiyle tanınan İngiliz bir arkeolog ve gezgindir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.