İçeriğe atla

Krum hanedanı

A depiction from a medieval manuscript
Hanedanlığın kurucusu Krum Han, 14. yüzyıl illüstrasyonu

Krum hanedanlığı (Bulgarca: Крумова династия), Bulgaristan Hanı Krum (803-814) tarafından kurulan ve 803 ve 991 yılları arasında Birinci Bulgar İmparatorluğu'nun hükümdarlarını temsil eden kraliyet ve daha sonra imparatorluk ailesini ifade eder. Bulgar tarihinin, en büyük toprak genişliğine ulaştı ve altın kültür ve edebiyat çağını tetiklemiştir. Kral Simeon'un döneminde Altın Çağlarını yaşamışlardır.

Tarih

A map of medieval Bulgaria
Krum hanedanının şeceresi

Krum Han, birçok araştırmacı tarafından yeni bir hanedanın kurucusu olarak kabul edilir.[1][2][3][4] Bununla birlikte, Krum'un Asparuh'un kardeşi Bulgar Han Kubera'nın soyundan geldiği ve bu nedenle soyunun Dulo hanedanına uzandığı görüşü de mevcuttur.[5] Krum Han saltanatının başlangıcı tam olarak bilinmemekle beraber, genellikle 802 veya 803'ten başlıyor.[1][2][3][4][5] Ancak bazı tarihçiler Krum Han'ın VIII. yüzyılın sonundan, yani Han'ın saltanatını yönetmeye başladığını ve 796'da sona erdiğini ileri sürüyor. [6].Krum Han döneminde, bölgeyi Avarlar sayesinde genişletti,[2][6] Bizans ile başarılı bir şekilde savaştı ve 811'de imparator I. Nikiforos birliklerini yendi.[6][5] Kabile yönetimi kaldırılmış ve yerine merkezi yönetim sağlanmıştır.[5] Bölgede başarılı adımlar atan Krum han böylelikle Birinci Bulgar İmparatorluğunu ve Krum hanedanını kurmuştur.

Hükümdarlar

Kaynakça

Genel;
  • Златарски В. История на Българската держава през средните векове. — София: Захарий Стоянов; Св. Климент Охридский, 2007. — Т. 1. Първо Българско царство. Ч. 1. Епоха на хунобългарското надмощие. — 486 с. (Rusça)
  • Андреев Й., Пантев А. Българските ханове и царе. От хан Кубрат до цар Борис III: Исторически справочник. — Велико Търново: Абагар, 2004. — 368 с.
  • Благоев Н. П. История на старото българско държавно право. — София: Братия Прошекови, 1906. — 270 с.(Rusça)
  • Божилов И. А., Гюзелев В. Т. История на България. — София: Анубис, 1999. — Т. 1. История на средновековна България VII—XIV век. — 704 с.(Rusça)
  • Мутафчиев П. История на българския народ. — София: Българската Академия на науките, 1992. — 374 с.(Rusça)
  • Czamańska I. Kruma dynastia // Słownik dynastii Europy. — Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1999. — S. 240—241.(Rusça)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Krum</span>

Krum Han, 803 öncesi - 13 Nisan 814 tarihleri arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı.

Kardam, 777-796 sonrası yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı.

<span class="mw-page-title-main">Omurtag</span>

Omurtag, 814–831 yılları arasında hüküm süren Birinci Bulgar İmparatorluğu Hanı.

<span class="mw-page-title-main">I. Presyan</span> Bulgar Devleti Hanı

I. Presyan, 836-852 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı. I. Presyan'ın ile Tuna Bulgar Devleti'nin Hristiyanlık öncesi dönemi kapanmıştır.

Vladimir Rasate, 889-893 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti knezi.

<span class="mw-page-title-main">I. Petr</span> Tuna Bulgar Devleti çarı

I. Petr, 927-969 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti çarı.

<span class="mw-page-title-main">Hadrianapolis Muharebesi (1205)</span>

Hadrianapolis Muharebesi, 14 Nisan 1205 tarihinde Bulgar çarı Kaloyan ile Latin İmparatoru I. Baudouin komutasındaki Haçlılar arasında yaşanmış savaştır. Kumanlar ve Bizanslıların desteği ile başarılı bir pusu kuran Bulgarlar tarafından savaş kazanılmıştır. Aralarında Blois Kontu I. Louis'in de bulunduğu yaklaşık 300 şövalye öldürülmüştür. Latin İmparatoru I. Baodouin'in esir edilmiş, sonra kör edilmiştir, esareti sırasında da ölmüştür. Bulgarlar Trakya ve Makedonya'ya ilerlemişlerdir. Baodouin'in yerine en genç kardeşi Henri 20 Ağustos 1206 tarihinde tac giymiştir. Bu savaşla ilgili ana kaynak Geoffroy de Villehardouin'in kronikleridir. Bu savaşa Haçlılar tarafında katılmasına rağmen, Dördüncü Haçlı seferi'ne bakışı genellikle Haçlılar aleyhine ön yargılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgar İmparatorluğu</span>

Bulgar İmparatorluğu ya da Bulgar Çarlığı, Orta Çağ Avrupa tarihinde Bulgar devletine verilen isim. Varlığını sürdürdüğü süre boyunca, Balkanlar bölgesinde, özellikle Bizans İmparatorluğu'na rakip bir güç olarak, kilit rol oynamış bir devlettir. İlki 7. ve 11. yüzyıllarda, ikincisi ise ise 12. ve 14. yüzyıllarda olmak üzere, iki kez tarih sahnesine çıkmıştır. İkisi de bölgelerindeki Bizans hakimiyetinin sona ermesi üzerine vücut bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Versinikia Muharebesi</span> savaş

Versinikia Savaşı Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu arasında 813 yılında Hadrianapolis şehri civarında gerçekleşmiş savaş.

<span class="mw-page-title-main">Setina Muharebesi</span>

Setina Muharebesi, Bulgar ve Bizans orduları arasında modern Yunanistan'ın kuzeyinde Setina'da (Skopos) 1017 Sonbaharında gerçekleşmiştir. Bizans zaferi ile sonuçlanmıştır.

Manastır (Bitola) Muharebesi Bitola, yakınlarında Bulgar topraklarında, voyvoda Ivats komutasında Bulgar ordusu ile stratigos Georgios Gonitsiatis komutasında Bizans ordusu arasında gerçekleşmiştir. Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu arasındaki son açık savaşlardan biriydi. Bulgarlar galip gelmişti ve Bizans İmparatoru II. Basileios, dış duvarları Bizanslılar tarafından zaten tahrip edilmiş olan Bulgar başkenti Ohri'den çekilmek zorunda kaldı. Ancak Bulgar zaferi, Bulgaristan'ın Bizans egemenliğine girmesini ancak 1018 yılına erteledi.

<span class="mw-page-title-main">Sperkhios Muharebesi</span>

Sperkhios Muharebesi 997 yılında orta Yunanistan'da Lamya şehri yakınında Sperkhios Nehri kıyılarında gerçekleşmiştir. Bir önceki yıl Yunanistan'ın güneyine ilerlemiş Çar Samuil komutasındaki Bulgar ordusu ile general Nikiforos Uranos komutasındaki Bizans ordusu arasındaki bir muharebedir. Bizans zaferi neredeyse Bulgar ordusunun tamamını yok etmiş, güney Balkanlar ve Yunanistan'daki akınları sona erdirmiştir. Muharebenin ana kaynağı dönemin Bizans imparatoru II. Basileios'un hayatını anlatan tarihçi İoannis Skilicis'in Tarihin Özeti adlı kitaptır.

Selanik Muharebesi 1004'te Bulgar İmparatoru Samuil'in Bizansın en önemli ikinci şehri Balkanlar'daki Selanik'e yönelik birçok saldırısından birisidir. Sekiz yıl önce Samuil, Selanik valisi Gregori Taronites'i yendi. 1004'teki saldırı, Bizans imparatoru II. Basileios'un Bulgaristan'a düzenli seferlerinden birinin bitiminden hemen sonra gerçekleştirildi. Üsküp Muharebesi'ndeki Bulgar yenilgisine rağmen, II. Basileios'un geri çekilmesinden sonra Samuil, Bizans topraklarını istila ederek cevap verdi. Selanik valisi İoannis Chaldos'u şehrin yakınında pusuya düşürdü ve onu ele geçirdi.

Omurtag'ın Tırnovo Yazıtı; Tırnovo, Bulgaristan'da Aziz Kırk Şehitler Kilisesi'nde bulunan koyu renkli siyenit sütun üzerine kazınmış Yunanca bir yazıttır. Yazıt, Trevneli Hristo Daskalov'un kiliseyi ziyaret etmesi ve yazıtın bir kopyasını yaptığı 1858'den beri zamandan beri bilinmektedir.

Strumitsa Muharebesi Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu kuvvetleri arasında Ağustos 1014'te Kuzey Makedonya'nın Strumica şehri yakınlarında meydana gelmiştir. İmparator Samuil'in oğlu Gavril Radomir komutasında Bulgar kuvvetleri, muharebede ölen Selanik valisi Theofilaktos Botaneiatis komutasında Bizans kuvvetlerini mağlup etmişlerdir. Valisinin ölümünden sonra Bizans İmparatoru II. Basileios, Bulgaristan'dan geri çekilmek zorunda kaldı ve son Belasitsa Muharebesi'ndeki başarısından yararlanamadı.

Sabin ya da Savin, 765-766 yılları arasında hüküm süren Vokil sülalesine mensup Tuna Bulgar Devleti hanı.

Kormesiy, 721-738 yılları arasında hüküm süren Dulo sülalesine mensup Tuna Bulgar Devleti hanı.

Vineh, 756-761 yılları arasında hüküm süren Vokil sülalesine mensup Tuna Bulgar Devleti hanı.

Hadrianapolis Kuşatması, 813 yılında Bizans İmparatorluğu'nun Bulgar hanı Krum ile yaptığı savaşların bir parçasıdır.

Selanik Muharebesi 1014 yazında, aynı dönemde Kuzey Yunanistan'da bulunan Selanik kenti yakınlarında Bulgar ve Bizans İmparatorlukları arasında yaşanan bir muharebedir. Nestoritsa komutasındaki Bulgar ordusu, Selanik valisi Theofilaktos Botaneiatis komutasındaki Bizanslılar tarafından bozguna uğratılmış ve Belasitsa ile Ográzhden dağları arasındaki Bulgar surlarına saldıran Bizans'ın ana kuvvetlerini saptıramamıştır.