İçeriğe atla

Krum

Krum
Bulgarca: Крум
Yunanca: Κρούμος
Tuna Bulgar Hanı
14. yüzyıla ait bir Krum tasviri
Hüküm süresi803 öncesi-13 Nisan 814
Önce gelenKardam
Sonra gelenOmurtag
Ölüm13 Nisan 814
Çocuk(lar)ıOmurtag
Budim
HanedanDulo
BabasıToktu

Krum Han (Bulgarca: Крум) (ö. 13 Nisan 814), 803 öncesi - 13 Nisan 814 tarihleri arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı.

Sözkökü

Krum sözünün kökeni Eski Türkçe dönemine gitmektedir. Tarihi Türk dilinde krum, kurum, korum şekilleri bulunur. Anlamı ise kaya, kayalık, kayalık taş demektir[1]. Günümüz Hakasçada ise kaya anlamında horum sözü bulunur[2].

Kökeni

Krum Han, Tuna Bulgarlarının Orta Asya uygarlığından çıkıp Slavlaşmaya başladığı bir yerde doğdu. Babası Toktu, Asya kökenli bir göçebe beyiyken annesi Slavdı. Krum da açık renk saçları ve açık renk gözleriyle Bulgarların Slavlaşması sürecinin örneklerindendir.

Yönetim dönemi

Krum Han Şarlman'ın zayıflattığı Avarlara ölümcül darbeyi vurdu ve 805'te Doğu Avrupa bozkırlarındaki en büyük güç haline geldi. Bu sayede hem Asyalıların hem Slavların dikkatini çekti. Batıda Karpatlar'ı ve güneyde Tuna Nehri'ni aşmış ve hem batının hem doğunun imparatorları için tehdit oluşturmuştur.

802'de tahta geçen Bizans İmparatoru I. Nikiforos hızla büyüyen Bulgar gücüne karşı harekete geçti. Bulgar topraklarına girip katliama girişen Bizanslılara karşı Krum Han, kadınları bile silahlandırarak direnişi örgütledi. Tuzağa düşürülen İmparator I. Nikeforos öldürüldü ve Krum, imparatorun kafatasını gümüşle kaplı bir şarap kadehi haline getirterek zaferinin simgesi olarak kullandı.[3]

Krum zamanında Bulgaristan (açık renkli alanlar Krum'un işgal ettikleridir.)

I. Nikiforos'un yerine oğlu Stavrakios geçti. Ancak o da Krum'a karşı savaşırken boynuna aldığı yara yüzünden tahttan çekildi ve ardından öldü.

Trakya'yı istila eden Krum, Konstantinopolis'i bile tehdit edecek duruma gelmişti. Yeni imparator I. Mihail, Bulgarlarla Edirne yakınlarında karşılaştı. Ağır bir yenilgiye uğrayan Mihail canını zor kurtardı ve bu olaydan sonra tahtı bırakıp kendini dine verdi.

Bir sonraki imparator V. Leon, Krum'u barış görüşmesine davet etti. Ancak bu bir tuzaktı ve Krum yaralı olarak kaçmayı başardı. Öfkelenen Krum Bizans'ı yerle bir etmeye karar verdi, Trakya'yı yağmalayarak ülkesine döndü ve ertesi yıl saldırmak üzere dev bir ordu hazırladı. Ancak sefere çıkamadan öldü. Böylece Bizans İmparatorluğu, büyük bir tehlikeden kurtulmuş oldu.[4]

Ayrıca bakınız

  • Tuna Bulgar Devleti
  • Bulgar hükümdarların listesi

Kaynakça

  1. ^ Borovkov, A.K. (2002). Krum sözünün anlamı, ORTA ASYA'DA BULUNMUŞ KURAN TEFSİRİNİN SÖZ VARLIĞI (XII.-XIII.yüzyıllar). Ankara. s. 172. 
  2. ^ Knüppel, Michael. Sibirische Studien I, Göttingen 2006,s.77
  3. ^ Georg Ostrogorsky (1999). 'Bizans Devleti Tarihi'. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay. ss. sf. 333-334. ISBN 975-16-0348-X. 
  4. ^ Васил Николов Златарски (1970). 'История на българската държава през Средните векове' (Bulgarca). Sofya. ss. sf. 156-157. 

Kaynakça

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Krum ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Resmî unvanlar
Önce gelen:
Kardam
Tuna Bulgar Hanı
803 - 814 		Sonra gelen:
Omurtag

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tervel</span> 700-721 yılları arasında Tuna Bulgar Devleti Hanı

Tervel, 700-721 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı. Asparuh'un oğludur ve onun ölmesi üzerine han olmuştur. 717-718 yıllarındaki Arapların İstanbul Kuşatması'nda Araplara karşı başarı kazandığı için, Avrupa'nın kurtarıcısı unvanıyla anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Asparuh</span> Bulgar hanı, komutanı ve lideri

Asparuh ya da Isperih, bilinen en büyük Bulgar hükümdarı. Bir Türk boyu olan Hazarların ittirmesiyle batıya göç ederek Tuna havzasında Birinci Bulgar İmparatorluğu'nu kurmuştur.

Kardam, 777-796 sonrası yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı.

<span class="mw-page-title-main">I. Presyan</span> Bulgar Devleti Hanı

I. Presyan, 836-852 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı. I. Presyan'ın ile Tuna Bulgar Devleti'nin Hristiyanlık öncesi dönemi kapanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hadrianapolis Muharebesi (1205)</span>

Hadrianapolis Muharebesi, 14 Nisan 1205 tarihinde Bulgar çarı Kaloyan ile Latin İmparatoru I. Baudouin komutasındaki Haçlılar arasında yaşanmış savaştır. Kumanlar ve Bizanslıların desteği ile başarılı bir pusu kuran Bulgarlar tarafından savaş kazanılmıştır. Aralarında Blois Kontu I. Louis'in de bulunduğu yaklaşık 300 şövalye öldürülmüştür. Latin İmparatoru I. Baodouin'in esir edilmiş, sonra kör edilmiştir, esareti sırasında da ölmüştür. Bulgarlar Trakya ve Makedonya'ya ilerlemişlerdir. Baodouin'in yerine en genç kardeşi Henri 20 Ağustos 1206 tarihinde tac giymiştir. Bu savaşla ilgili ana kaynak Geoffroy de Villehardouin'in kronikleridir. Bu savaşa Haçlılar tarafında katılmasına rağmen, Dördüncü Haçlı seferi'ne bakışı genellikle Haçlılar aleyhine ön yargılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Versinikia Muharebesi</span> savaş

Versinikia Savaşı Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu arasında 813 yılında Hadrianapolis şehri civarında gerçekleşmiş savaş.

<span class="mw-page-title-main">Gavril Radomir</span> Makedonya çarı

Gavril Radomir, Ekim 1014 ile Ağustos ya da Eylül 1015 tarihleri arası Bulgaristan çarı. Samuil'in oğludur. Babasının hükümdarlığı sırasında, kuzeni İvan Vladislav ve İvan'ın tüm ailesi ihanet suçuyla Samuil tarafından ölümle cezalandırılmışlardır. Gavril'in müdahalesi en azından kuzeninin canını kurtardı. Feci bir mağlubiyet ile sonuçlanan Sperkhios Muharebesi sırasında babasının hayatını kurtardığı söylenir ve cesur bir savaşçı olarak nitelendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Setina Muharebesi</span>

Setina Muharebesi, Bulgar ve Bizans orduları arasında modern Yunanistan'ın kuzeyinde Setina'da (Skopos) 1017 Sonbaharında gerçekleşmiştir. Bizans zaferi ile sonuçlanmıştır.

Manastır (Bitola) Muharebesi Bitola, yakınlarında Bulgar topraklarında, voyvoda Ivats komutasında Bulgar ordusu ile stratigos Georgios Gonitsiatis komutasında Bizans ordusu arasında gerçekleşmiştir. Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu arasındaki son açık savaşlardan biriydi. Bulgarlar galip gelmişti ve Bizans İmparatoru II. Basileios, dış duvarları Bizanslılar tarafından zaten tahrip edilmiş olan Bulgar başkenti Ohri'den çekilmek zorunda kaldı. Ancak Bulgar zaferi, Bulgaristan'ın Bizans egemenliğine girmesini ancak 1018 yılına erteledi.

<span class="mw-page-title-main">Sperkhios Muharebesi</span>

Sperkhios Muharebesi 997 yılında orta Yunanistan'da Lamya şehri yakınında Sperkhios Nehri kıyılarında gerçekleşmiştir. Bir önceki yıl Yunanistan'ın güneyine ilerlemiş Çar Samuil komutasındaki Bulgar ordusu ile general Nikiforos Uranos komutasındaki Bizans ordusu arasındaki bir muharebedir. Bizans zaferi neredeyse Bulgar ordusunun tamamını yok etmiş, güney Balkanlar ve Yunanistan'daki akınları sona erdirmiştir. Muharebenin ana kaynağı dönemin Bizans imparatoru II. Basileios'un hayatını anlatan tarihçi İoannis Skilicis'in Tarihin Özeti adlı kitaptır.

Selanik Muharebesi 1004'te Bulgar İmparatoru Samuil'in Bizansın en önemli ikinci şehri Balkanlar'daki Selanik'e yönelik birçok saldırısından birisidir. Sekiz yıl önce Samuil, Selanik valisi Gregori Taronites'i yendi. 1004'teki saldırı, Bizans imparatoru II. Basileios'un Bulgaristan'a düzenli seferlerinden birinin bitiminden hemen sonra gerçekleştirildi. Üsküp Muharebesi'ndeki Bulgar yenilgisine rağmen, II. Basileios'un geri çekilmesinden sonra Samuil, Bizans topraklarını istila ederek cevap verdi. Selanik valisi İoannis Chaldos'u şehrin yakınında pusuya düşürdü ve onu ele geçirdi.

<span class="mw-page-title-main">Krum hanedanı</span>

Krum hanedanlığı, Bulgaristan Hanı Krum (803-814) tarafından kurulan ve 803 ve 991 yılları arasında Birinci Bulgar İmparatorluğu'nun hükümdarlarını temsil eden kraliyet ve daha sonra imparatorluk ailesini ifade eder. Bulgar tarihinin, en büyük toprak genişliğine ulaştı ve altın kültür ve edebiyat çağını tetiklemiştir. Kral Simeon'un döneminde Altın Çağlarını yaşamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Köstendil Muharebesi</span>

Köstendil Muharabesi, Sırp ve Bulgar orduları arasında 28 Haziran 1330 tarihinde Köstendil şehri yakınlarında gerçekleşen muharebedir.

Omurtag'ın Tırnovo Yazıtı; Tırnovo, Bulgaristan'da Aziz Kırk Şehitler Kilisesi'nde bulunan koyu renkli siyenit sütun üzerine kazınmış Yunanca bir yazıttır. Yazıt, Trevneli Hristo Daskalov'un kiliseyi ziyaret etmesi ve yazıtın bir kopyasını yaptığı 1858'den beri zamandan beri bilinmektedir.

Theofilaktos Botaneiatis, 11. yüzyıl Bizanslı general ve Selanik valisi.

Strumitsa Muharebesi Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu kuvvetleri arasında Ağustos 1014'te Kuzey Makedonya'nın Strumica şehri yakınlarında meydana gelmiştir. İmparator Samuil'in oğlu Gavril Radomir komutasında Bulgar kuvvetleri, muharebede ölen Selanik valisi Theofilaktos Botaneiatis komutasında Bizans kuvvetlerini mağlup etmişlerdir. Valisinin ölümünden sonra Bizans İmparatoru II. Basileios, Bulgaristan'dan geri çekilmek zorunda kaldı ve son Belasitsa Muharebesi'ndeki başarısından yararlanamadı.

Vineh, 756-761 yılları arasında hüküm süren Vokil sülalesine mensup Tuna Bulgar Devleti hanı.

<span class="mw-page-title-main">Berzitia Muharebesi</span> Orta çağ muharebesi

Berzitia Muharebesi ya da Litosoria Muharebesi ya da Lithosoria

Hadrianapolis Kuşatması, 813 yılında Bizans İmparatorluğu'nun Bulgar hanı Krum ile yaptığı savaşların bir parçasıdır.

Selanik Muharebesi 1014 yazında, aynı dönemde Kuzey Yunanistan'da bulunan Selanik kenti yakınlarında Bulgar ve Bizans İmparatorlukları arasında yaşanan bir muharebedir. Nestoritsa komutasındaki Bulgar ordusu, Selanik valisi Theofilaktos Botaneiatis komutasındaki Bizanslılar tarafından bozguna uğratılmış ve Belasitsa ile Ográzhden dağları arasındaki Bulgar surlarına saldıran Bizans'ın ana kuvvetlerini saptıramamıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.