İçeriğe atla

Kripsis

Gizleniyor
Kendini ortaya çıkarıyor
Kriptik bir davranış (Uroplatus sikorae) Montagne d’Ambre, Madagascar, Dermal flep kullanılarak kamufle oluyor.

Ekolojide kripsis, bir hayvanın veya bitkinin[1] diğer hayvanlar tarafından gözlemlenmesinden veya tespit edilmesinden kaçınma yeteneğidir. Bu bir avcılık stratejisi veya bir avcıya karşı adaptasyon olabilir. Yöntemler arasında kamuflaj, gececillik, yeraltında yaşamak ve taklit yer alır. Kripsi görsel, kokusal (feromonlarla) veya işitsel gizlenmeyi içerebilir. Görsel olduğunda, bazen hayvan kamuflajının eşanlamlısı olan kriptik renklendirme terimi kullanılır ancak hayvanlar veya bitkiler tarafından birçok farklı kamuflaj yöntemi kullanılır.[1]

Genel bakış

Avcılardan kaçınmak veya avı kaçırmamak için hayvanlar, çevrelerine karışmak veya şekillerini değiştirmek yönünde güçlü bir evrimsel baskıya maruz kalır. İstisnalar arasında, doğal düşmanları olmayan büyük otoburlar, yırtıcı hayvanlardan kaçmak için uçmayı tercih eden parlak renkli kuşlar ve aposematizme sahip zehirli veya aynı şekilde güçlü silahlara sahip hayvanlar yer alır. Kriptik hayvanlar arasında Podargus strigoides (tüy desenleri kabuğa benzer), tuatara (tüm gün yuvalarda saklanır ve gececildir), bazı denizanaları (şeffaf), yapraklı deniz ejderi ve pisi balığı (kendisini tortuyla kaplar) bulunur.

Kaynakça

  1. ^ a b Gianoli, Ernesto; Carrasco-Urra, Fernando (2014). "Leaf Mimicry in a Climbing Plant Protects against Herbivory". Current Biology. 24 (9): 984-987. doi:10.1016/j.cub.2014.03.010. PMID 24768053. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çöl</span> Çok az yağışın gerçekleştiği arazi alanı

Çöl, Yerküre'de yer alan ana biyom tiplerinden birisidir. Çöl, yıllık 250 mm'den az yağış alan bölgeler için kullanılan bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Avcılık</span> Vahşi hayvanları aramak, takip etmek ve öldürmek

Avcılık, başlangıçta insanların karınlarını doyurmasına yönelik olan bir faaliyet. İlk insanlar ovalarda dolaşırken toplayabildikleri bitkiler ve kovalayıp yakalayabildikleri küçük hayvanlarla beslenmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Takımyıldız</span> Gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isim

Takımyıldız, gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isimdir. Terim genellikle, yanlış bir biçimde, görünüşte birbiriyle ilgili gözüken yıldız gruplarını tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Tembel hayvan</span> Ağaçta yaşayan, yavaşlığıyla dikkat çeken memeliler grubu

Tembel hayvan veya miskin, Orta ve Güney Amerika'da yaşayan Megalonychidae ve Bradypodidae familyalarına ait 6 türü kapsayan orta büyüklükteki memelilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Hayvanat bahçesi</span> genellikle her tür hayvanın doğal şartlarda beslendiği, korunduğu, sergilendiği büyük bahçe

Hayvanat bahçeleri, farklı coğrafyalara ait hayvanların, doğal veya yapay engellerle sınırlandırılmış alanlarda kent insanlarıyla buluşturulduğu mekanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Zebra</span> atgiller familyasına mensup siyah ve beyaz çizgili hayvanlar

Zebra (Hippotigris), Afrika'da bulunan ve atgiller (Equidae) familyasında sınıflandırılan gövdelerinin tamamını kaplayan ayırt edici siyah ve beyaz çizgilere sahip birkaç canlı türünün ortak adıdır. Tüm zebraların çizgilerinin yapısı ve sayısı birbirinden farklıdır. Genellikle sosyal hayvanlar olan zebralar küçük haremler ya da büyük sürüler hâlinde yaşarlar. En yakın akrabaları atlar ve eşeklerin aksine zebralar hiçbir zaman tam olarak evcilleştirilememişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Jaguar</span> Amerika kökenli büyük bir kedi türü

Jaguar, kedigiller (Felidae) familyasından ve Panthera cinsinin dört büyük kedisinden biri olan bir Yeni Dünya memelisidir. Diğer üç büyük kedi, Eski Dünya’nın kaplan, aslan ve parstır. Kaplan ve aslandan sonra en büyük üçüncü kedi olan jaguar Batı Yarımküresinin en büyük ve en güçlü kedisidir. Jaguar günümüzde Meksika’dan Orta Amerika’ya ve Paraguay’ın güneyi ile kuzey Arjantin’e kadar dağılan bir alanda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fare</span> kemiriciler (Rodentia) takımının Myomorpha alt takımından memeli hayvan

Fare, kemiriciler (Rodentia) takımından bir sıçangil cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Süper avcı</span> bir besin zincirinin tepesinde yaşayan ve kendine ait bir yırtıcı hayvanı olmayan yırtıcı hayvan

Süper avcılar, normal şartlar altında doğada yetişkin haldeyken başka türler tarafından avlanmayan ve av türlerini kontrol altında tutan avcı canlılardır. Ayrıca süper yırtıcı, alfa yırtıcı, doruk yırtıcı, doruk avcı veya büyük avcı olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Asıl sırtlan</span>

Asıl sırtlanlar (Hyaeninae), sırtlangiller (Hyaenidae) familyasının bir alt familyası. Sırtlanlar, günümüzde sadece dört üyeye sahip olan sırtlangiller ailesinden, kedimsi (feliform) ve büyükçe sayılabilecek karasal etobur memelilerdir. Sırtlangiller, etoburlar arasında en küçük beşinci biyolojik familyayı oluşturur ve memeliler sınıfı içinde de en küçük familyalardan biridirler. Küçük bir topluluk oluşturmalarına karşın, Afrika ekosisteminde çok hayati bir yer tutarlar. Her ne kadar evrimsel olarak kedilere ve misk kedilerine daha yakın olsalar da, kedimsilerin bir alt türü olarak, sırtlanlar pek çok konuda yakınsak evrimden dolayı davranışsal ve görünüşsel olarak köpekgillerle benzerlik gösterir. Köpekler de sırtlanlar da ağaçta yaşamazlar, avlarını pençeleriyle değil ağızlarıyla yakalamayı yeğleyen koşucu avcılardır, her ikisi de yemeklerini hızlıca yer ve saklayabilirler ve küt, içine çekilmeyen tırnakları olan patileri koşmaya uygun olarak evrimleşmiştir. Öte yandan; kendilerini temizleme, alanlarını işaretleme, çiftleşme, yavru bakımı ve dışkılama alışkanlıkları bakımından diğer kediler ile benzerlik gösterirler.

<span class="mw-page-title-main">Gececil hayvanlar</span>

Gececil ya da noktürnal canlılar, gündüzleri dinlenen, geceleri faal olan canlılardır. Yarasa ve galago gibi bazı hayvanlar tamamen gececil iken, kedi gibi hem gündüz hem gece faal olan ya da sadece alaca karanlıkta faal olan canlılar da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Saray Mozaikleri Müzesi</span> müze

Büyük Saray Mozaikleri Müzesi, İstanbul'da Sultanahmet Meydanı'nındaki Arasta çarşısında yer alan mozaik müzesidir. Müze binası, üzerine Sultanahmet Camii Çarşısı'nın yapıldığı Büyük Saray'ın, tabanı mozaiklerle kaplanmış olan peristil bölümünün kalıntıları üzerine inşa edilmiştir. Peristilin diğer bölümlerine ait mozaikler de bulundukları yerden müze binasına getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Leşçillik</span> ölü hayvan veya bitki materyali ile beslenme tipi

Leşçillik veya nekrofaji, bir etobur beslenme tipidir, böyle beslenen canlı, kendisi veya kendi türünden bir başkası tarafından öldürülmemiş ceset veya leşleri yer. Leşçillik, ölü hayvan artıklarının doğada yok olmasına katkıda bulunarak ekosistemde önemli bir rol oynar. Bu süreç, leşcillerin artıklarını tüketen saprotroflar tarafından tamamlanır.

<span class="mw-page-title-main">Devasa çok oyunculu çevrimiçi rol yapma oyunu</span> video oyunu türü

Devasa çok oyunculu çevrimiçi rol yapma oyunu ya da sıkça kullanılan orijinal adının kısaltmasıyla MMORPG, çok sayıda oyuncunun bilgisayarlarından veya oyun konsollarından internete bağlanarak birlikte oynadığı, oyun esnasında çeşitli karakterlere büründüğü devasa video oyunu türü. 1997 yılından beri gitgide yaygınlaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dinozorların evrimi</span>

Dinozorlar, 232-234 milyon yıl önce orta Triyas devrinin son zamanı olan Ladinyan döneminde arkozorlardan evrildiler. Dinozorlar iyi araştırılmış bir grup olup kafatası alnının üst kemiğinin mevcut olmaması, ön kol ile omuz eklemi arasındaki uzun kol kemiği olan humerus üzerinde deltopektoral aralık çıkıntısının eksikliği gibi birçok özellikler incelenerek tanımlanırlar.

Hayvan coğrafyası ya da zoocoğrafya, biyocoğrafya biliminin bir alt dalı olup yeryüzündeki hayvan türlerinin dağılımını ve bu dağılımın nedenlerini inceler.

<span class="mw-page-title-main">Avcı-toplayıcı</span> Yiyeceklerinin tamamını veya çoğunu toplayan ya da avlayan insanlar

Avcı ve toplayıcı, kültüre alınmış bitkilerin tarımını yapan ya da evcilleştirilmiş hayvanları yetiştiren toplumların aksine, tarım ve hayvancılıkla uğraşmayan, yabani bitkileri toplayıp yabani hayvanları avlayan toplumlardır. Tarımın ve hayvancılığın gelişiminden önce bütün toplumların yaşam tarzı olan avcı ve toplayıcılık, bugün bu uğraşlarla geçimini sağlamayan toplumlarda görülür. Avcılık daha çok erkeklerce yapılırken, yabani bitki ve meyve toplayıcılık da büyük ölçüde kadın ve çocuklarca yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mimikri</span> evrimsel biyolojide bir türün diğerine benzer özellikler geliştirmesi

Mimikri veya taklitçilik, evrimsel biyolojide bir türün diğerine benzer özellikler geliştirmesidir. Üçüncü türler bunları ayırt edemediğinden dolayı biri ya da ikisi de korunmuş olur. Genellikle, bu özellikler görseldir; bir tür diğerine benzeyebilir ancak ses, koku ve davranış benzerlikleri bu hileyi daha gerçekçi kılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Askerî kamuflaj</span>

Askerî kamuflaj, personeli ve teçhizatı düşman kuvvetlerinin gözleminden korumak için silahlı kuvvetler tarafından kullanılan kamuflajdır. Askerî aldatma'nın türüdür ve askerî taktiklerde sık kullanılır. Pratikte; araçlar, gemiler, uçaklar, silah pozisyonları ve savaş üniforması dâhil her tür askerî teçhizata renk ve malzeme uygulamak anlamına gelir. Hava muharebe araçlarını, gemileri, denizaltıları, füzeleri, uyduları ve orduyu düşmana daha az görünür kılmak için stealth teknolojisi yaratılmıştır.

Hayvan ötanazisi bir hayvanı öldürme veya aşırı tıbbi önlemleri alıkoyarak ölmesine izin verme eylemidir. Ötanazinin nedenleri arasında tedavi edilemez hastalıklar, hayvanı desteklemeye devam edecek kaynakların olmaması veya laboratuvar test prosedürleri yer alır. Ötanazi yöntemleri, minimum ağrı ve sıkıntıya neden olacak şekilde tasarlanmıştır. Hayvan ötanazisi, hayvan katliamından ve haşere kontrolünden farklıdır ancak bazı durumlarda prosedür aynıdır. Hayvanda korku ve endişe oluşturmadan olabildiğince süratli yapılmalıdır. Ötanazi yapan kişiler kullanılan tekniklerin eğitimine, deneyime ve yeterli sertifikaya sahip olmalıdır. Böylece ötanazi ile hayvanın ızdırabı minimuma indirilir.