İçeriğe atla

Kreşin Tatarcası

Kreşin Tatarcası
кряшен
Ana dili olanlarRusya Federasyonu: Tataristan Özerk Cumhuriyeti, Başkurdistan, Udmurtya, Samara Oblastı, Çelyabinsk Oblastı, Kirov Oblastı
Dil ailesi
Varsayılan
  • Kreşin Tatarcası
Dil kodları
ISO 639-1tt
ISO 639-2tat
ISO 639-3–

Kreşin Tatarcası (Kendilerince: керәшенчә / Keräşençä, Standart Tatarca: керәшен сөйләшләре/ Keräşen söyläşläre), Kreşin Tatarlarının konuştuğu bir dizi Tatar şivesleri. Kreşence konuşanlar Rusya'da başta Tataristan, Başkurdistan, Udmurtya olmak üzere Samara, Kirov ve Çelyabinsk Oblastlarında yaşamaktadırlar.

Ayrıntılı sınıflandırma

Kreşin şivesi orta (kazan) diyalektiği:

  • kazan kreşin (Tatarstan, Kirov oblastı),
  • nagaybak (Çelyabinsk oblastı);
  • aşağı kama kreşin (Tatarstan, Başkurdistan, Udmurtia, Samara oblastı).

Kreşin şivesi mişer diyalektiği:

  • dağ (mälki) kreşin (Kaybıç rayonı, Tatarstan)
  • mordva-karatay (Layış rayonı, Tatarstan)

Çistay-kreşin (Tatarstan) Mişer hem de Kazan diyalektleri için geçerlidir.

Yazı

Kereşen (Kreşin) alfabesi, misyoner ve alfabe bilimcisi İlminskiy Nikolay İvanoviç tarafından Mari alfabesine benzer şekilde oluşturulmuştur.[1]

А а Ӓ ӓ Б б (В в) Г г Д д Е е Ё ё Ж ж З з
И и Й й К к Л л М м Н н Ҥ ҥ О о Ӧ ӧ П п
Р р С с Т т У у Ӱ ӱ (Ф ф) (Х х) (Ц ц) Ч ч Ш ш
(Щ щ) (Ъ ъ) Ы ы (Ь ь) Э э Ю ю Я я

Tataristan Kiril alfabesinden ayrı yönleri bulunur.

Literatürel eserler

  • Bayazitova, F. S. |zaglavie=Govorı tatar-kryaşen v sravnitelnom osveşçenii|otvetstvennıy=Otv. red. F. S. Hakimzyanov|mesto=M.|izdatelstvo=Nauka |god=1986|stranits=247
  • Voskresenskiy, А. А.|zaglavie=Russko-tatarskiy slovar s predisloviem о proiznoşenii i etimologiçeskih izmeneniyah tatarskih slov|mesto=Kazan|god=1894|stranits=374
  • Ostroumov, N. P. |zaglavie=Pervıy opıt slovarya narodno-tatarskogo yazıka po vıgovoru kreşçenıh tatar Kazanskoy gubernii |mesto=Kazan|izdatelstvo=Tipografiya İmperatorskogo universiteta|god=1876|stranits=145

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2015. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tatarca</span> Tatarlar tarafından konuşulan Türk dili

Tatarca veya İdil Tatarcası, Türk dillerinin Kıpçak grubuna bağlı bir dildir. Aynı aileden bir lehçe olan Kırım Tatarcasından ayırmak için “Kazan Tatarcası” olarak da adlandırılır. Çoğunluğu, Rusya Federasyonu içindeki Tataristan'da yaşayan Tatarlar tarafından konuşulur. Tataristan Cumhuriyeti'nin Rusça ile birlikte iki resmî dilinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Tataristan</span> Doğu Avrupa ve Kuzey Asyada yer alan federe yapı

Tataristan Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı ve Volga Federal Bölgesi'nin coğrafi sınırları içinde bulunan federal yapıdır. Rusya Federasyonu 2010 yılı nüfus sayımına göre 3.786.488 nüfusu ve 67.836 km2 alanı olan petrol ve maden zengini devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Orenburg</span> Rusyanın Volga Federal Bölgesinde bulunan Orenburg Oblastının yönetim merkezi

Orenburg, Rusya'nın Volga Federal Bölgesinde bulunan Orenburg Oblastı'na bağlı şehir, aynı zamanda Oblast'ın yönetim merkezi. Başkent Moskova'nın 1478 km güneyinde Ural Nehri civarındadır. Nüfusu 542.700'dür (2005). Orenburg şehri 1920-1925 yıllarında Kazakistan'a başkentlik yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Başkurdistan</span> Rusyaya bağlı federal bir bölge

Başkurdistan Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı federal bir cumhuriyettir. İdil Nehri ile Ural Dağları arasında yer alır. Başkenti Ufa şehridir. 2010 nüfus sayımı itibarıyla 4.072.292 nüfusa sahip Başkurdistan, Rusya'nın en kalabalık cumhuriyetlerinden biridir. Başkurdistan'da 2010'da yapılan nüfus sayımına göre 1.584.554 Başkurt yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın ekonomik bölgeleri</span>

Rusya on iki tane "ekonomik bölge" 'ye bölünmektedir. Bu ekonomik bölgeler, ekonomik ve istatistiksel gereksinmeler için Rusya'nın federal yapılarının yeniden bir araya getirilmeleridir. Bu ekonomik bölgelere bölünme, ülkenin federal bölgelere bölünmesinden değişiktir, çünkü federal bölgelerinin tek amacı idareciliktir.

<span class="mw-page-title-main">Çirmişler</span>

Çirmişler - - esasen Rusyada yaşayan Fin-Ugor halklarından biridir. Sayıları 604.000 kişi (2002), bu cümleden Mari El Cumhuriyetinde 324.400, Başkurdistanda 105.829, Tataristan'da 19.500 kişi.

<span class="mw-page-title-main">Orenburg Oblastı</span> Rusyanın idarî bir birimi

Orenburg Oblastı, Rusya'nın Volga Federal Bölgesi'nde bulunan oblast. Oblastın idarî merkezi Orenburg şehridir. 1938 - 1957 yılları arasında Sovyet pilotu Valeri Çkalov 'un onuruna Çkalov Oblastı adı kullanıldı. Oblastta Türk nüfusu önemli bir yere sahiptir. Bağımsız bir Türk ülkesi olan Kazakistan ile özerk Türk cumhuriyetleri Tataristan, Başkurdistan arasında köprü olması yönünden stratejik bir öneme sahiptir.

Galimcan Girfanoviç İbrahimov (1887-1938) - Tatar yazar, öğretmen, edebiyat bilimci, dil bilimci.

<span class="mw-page-title-main">Gabdulhay Ahatov</span> Sovyetler tatarı ve dil öğrenme uzmanı

Gabdulhay Huramoviç Ahatov, Sovyet Tatar dilbilimci, profesör. İlk doktorasını 1954 yılında, ikinci doktorasını ise 1965 yılında Filoloji üzerine yapmıştır.

Hacı Gabidullin (1897-1937) Tatar tarihçi, Türkolog ve devlet insanı. Başkurdistan'ın Buzdyaksk Rayonu Savidibaşev köyünde doğdu.

<span class="mw-page-title-main">Sekiz Oğuz</span> Türk boylar birliği

Sekiz Oğuz — Türk boylar birliği. «Sekiz oymak».

<span class="mw-page-title-main">Dirgen Ayaklanması</span>

Dirgen ayaklanması veya Kara Kartal İsyanı, günümüzde Tataristan'ın doğusu ve Başkurdistan'ın batısında kalan bölgede savaş komünizmi politikasına karşı Yeşil Ordu grupları tarafından gerçekleşen ayaklanma.

<span class="mw-page-title-main">Mişerler</span>

Mişerler veya Mişer Tatarları, Volga Tatarlarının bir alt grubudur. Finlandiya'nın göçmen azınlığı. Fin Tatarlarının çoğunluğu Mishar Tatarlarıdır. Mişer Tatar lehçesi iki Volga Tatar lehçesinden biridir.

Tataristan coğrafyası, Rusya Federasyonu'ndaki Tataristan Cumhuriyeti'nin coğrafi özelliklerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Zay Nehri</span>

Zay Nehri ya da Zey Nehri Rusya'daki Kama Nehrinin Tataristan'da bulunan sol taraflı kollarından biridir. 219 km uzunluğundaki nehrin havzası 5.020 kilometrekare (1.940 sq mi) alan kaplar. Tataristan'ın Leninogorsky Rayonu'ndaki Mihaylovka'da başlayan nehir, Tübenkama'nın 7 km güneybatısında Kama Nehri'yle birleşir.

<span class="mw-page-title-main">Necip Cihanov</span>

Näcip Ğayaz ulı Cihanov bir Tatar besteci, öğretmen ve devlet adamıydı. 15 Ocak [E.U. 2 Ocak] 1911'de Oral'da doğdu; 2 Haziran 1988'de öldü.

<span class="mw-page-title-main">Rina Zaripova</span> Tatar gazeteci

Rina Zaripova Tataristan Cumhuriyeti'nin üstün kültür işçisi unvanına sahip Tatar gazeteci, çevirmen ve öğretmendir. 2001 yılında "Bällür qäläm" ödülüne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Robert Minnulin</span>

Robert Minnulin; Sovyet, Rus, Tatar şair, gazeteci ve politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Mamadış rayonu</span> Tataristannın idari birimi

Mamadış Rayonu Rusya Federasyonu bünyesindeki Tataristan Cumhuriyeti'nin bölgesel idari birimi ve belediyesidir. İlçe, cumhuriyetin kuzeyinde yer alır ve 2.600 kilometrekare bir alanı kapsar. 2010 nüfus sayımına göre belediyenin nüfusu 45.005'tir. İlçenin idari merkezi, toplam nüfusun %32,1'ini oluşturan Mamadış şehridir.

Mişer Tatarcası veya Batı Tatarcası, Tatarcanın bir lehçesi veya Mişer Tatarları tarafından konuşulan ayrı bir Türk dilidir. Çoğunlukla Rusya'nın Penza, Ulyanovsk, Orenburg'da, Nijniy Novgorod, Samara, Volgograd ve Saratov oblastlarında, Tataristan, Başkurdistan, Çuvaşistan, Mordovya ve Finlandiya'da konuşulmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.