Peynir, süt proteini kazeinin pıhtılaştırılmasıyla çeşitli tat, doku ve formlarda üretilen bir süt ürünüdür. Genellikle inek, manda, keçi veya koyun sütünden elde edilen proteinler ve yağdan oluşur. Üretim sırasında süt genellikle asitlendirilir ve kazeinin pıhtılaşmasını sağlamak için peynir mayası enzimleri veya benzer aktiviteye sahip bakteriyel enzimler eklenir. Katı lorlar, daha sonra sıvı peynir altı suyundan ayrılır ve preslenerek bitmiş peynir haline getirilir. Bazı peynirlerin kabuğunda, dış katmanında veya tamamında aromatik küfler bulunur.
Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.
Smetana, Orta ve Doğu Avrupa'dan gelen çeşitli ekşi krema türlerinden biridir. Ağır kremanın ekşimesi ile üretilen mandıra ürünü'dür. Kefir veya Krem fraîche'ye benzer, ancak günümüzde ülkeye bağlı olarak çoğunlukla %9 ila %36 süt yağı içeriği ile satılmaktadır. Pişirme özellikleri crème fraîche'den farklıdır. ABD'de satılan %12 ila %16 süt yağı içeren daha hafif ekşi kremler mevcuttur. Yemek pişirme ve ekmek yapımında yaygın olarak kullanılır.
Tereyağı, ana maddesi süt yağı olan bir mandıra ürünüdür. Tereyağının bileşiminde yaklaşık %80 oranında süt yağı, su, süt şekeri, mineraller, kolesterin, suda çözülmüş vitaminler, protein, asitler ve aroma veren maddeler yer alır. Tereyağı, gıda ve kozmetik sanayisinde kullanılan bir hammaddedir.
Waffle, Belçika asıllı bir hamur tatlısıdır. Üzerinde erimiş çikolata (pralin), krem şanti ve taze meyveler ile servis yapılan waffle, Belçika'da "Brüksel usulü" olarak adlandırılır. Yine Belçika'nın bir kenti olan Liège ise waffle hamurunun tek başına fırından çıktığı haliyle yenmesine verilen addır. Hamuru biraz daha altın sarısındadır, kremalize olan şekerin gevrekliği hamurun üstünde tadılabilir. Belçika usulü waffle hamuru dikdörtgen, Liège usulü ise uçları erimiş dikdörtgen görünümündedir. Her ikisi de kare şeklindeki derin çukur gözenekleri ile meşhurdur. Bu gözeneklerin derinlikleri 1 cm'yi bulur.
Tiftik veya moher ; Ankara keçisinin uzun, parlak ve yumuşak kıllarından elde edilen doğal elyaf türü. Hafiftir, kumaş ve örgü yünü olarak kullanılır. Batılı dillerdeki karşılığı Arapçada seçilmiş, beğenilmiş anlamına gelen muhayyer kelimesinden türetilmiştir ve son kısmı İngilizce hair (kıl) sözcüğüne benzetilmiştir.
Yayıkaltı, yayık altı, veya yayık ayranı, bir süt ürünüdür. Yayıkaltı, tereyağı elde edilmesi için süt ürünlerinin yayıklanmasından sonra geride bırakılan sıvıdır. Fermente edilmiş krema veya yoğurttan yapılabileceği gibi sütten de üretilebilir, ancak sütten üretim genellikle sanayide kullanılmaz. Batı Avrupa'da özellikle ekşi veya tatlı kremadan arta kalan yayıkaltı, doğrudan içilmesi, çorbalara katılması veya konsantre edilerek hayvan yemi olarak kullanılması ile değerlendirilir. İngilizce konuşan ülkelerde buttermilk adı ile bilinir ve bazen Türkçede de bu kullanım görülmektedir.
Krema, homojenizasyondan önce süt yüzeyinden toplanan yüksek yağ içeriğine sahip kaymak veya süt ürünü. Homojenize olmayan sütte daha az yoğunluktaki yağ yavaşça yukarıda toplanır. Sanayide bu süreç krema makinesi olarak adlandırılan ve santrifüj gibi merkezkaç kuvveti yardımıyla çalışan bir makineyle hızlandırılır. Pek çok ülkede krema yağ içeriğine göre farklı şekillerde sınıflandırılır. Uzak pazarlara gönderme amaçlı olarak krema toz haline getirilebilir.
Mus, hafif ve havadar bir doku vermek için hava kabarcıkları içeren yumuşak hazırlanmış bir besindir. Hazırlama tekniklerine bağlı olarak hafif ve kabarıktan kremsi ve yoğuna kadar değişebilir. Tatlı veya tuzlu olabilir.
Koyu krema pişirilmiş bir süt veya krema ve yumurta sarısı karışımına dayanan çeşitli mutfak terkipleridir. Ne kadar yumurta veya kıvam arttırıcı kullanılmasına bağlı olarak, muhallebi, ingiliz kreması veya pasta kremasına kadar değişebilir. En yaygın olan koyu krema tatlılar veya tatlı sosu olarak kullanılır ve tipik olarak şeker ve vanilya içerir. Bazen un ve mısır nişastası, pasta kreminde veya krem peyniri olarak eklenir.
Çırpılmış krema, hafif ve kabarık olana kadar bir çırpacak veya karıştırıcı ile çırpılmış kremadır. Genellikle tatlandırılır ve bazen vanilya ile tatlandırılır. Buna Chantilly krem veya krem şanti de denir. Çırpılmış krema, ağır krema mekanik havalandırmaya tabi tutulduğunda üretilen bir mutfak kolloididir.
Cheesecake, bir veya daha fazla katmandan oluşan bir tatlıdır. Ana ve en kalın katman, yumuşak, taze peynir, yumurta ve şeker karışımından oluşur. Alt tabaka varsa, genellikle ezilmiş kurabiyelerden, graham krakerlerinden, hamur işlerinden, sünger kek veya bazen pandispanyadan yapılan bir kabuk veya tabandan oluşur. Pişirilebilir veya pişmemiş olabilir.
Sandviç bisküvi veya Sandviç kurabiye, iki bisküviden oluşan bir atıştırmalık türüdür. Aralarında farklı dolgular bulunur. Krema, ganaj, çikolata, krem peynir, reçel, fıstık ezmesi, dondurma gibi pek çok dolgu türü kullanılır. Sandviç bisküviler ya Oreo gibi tırtıklı ya da Choco Pie gibi yumuşak olabilir.
Ekşi krema, normal kremanın belirli laktik asit bakterisi ile fermente edilmesiyle elde edilen bir mandıra ürünüdür. Kasıtlı veya doğal olarak eklenen bakteri kültürü kremi ekşitir ve koyulaştırır. Adı ekşi denilen bakteri fermantasyonu ile laktik asit üretiminden gelmektedir. Krem fraîche, yüksek yağ içeriği ve daha az ekşi tadı olan bir tür ekşi krema türüdür.
Tomas peyniri(Serto, Dorak peyniri veya Karın Kaymağı peyniri) bir çeşit tulum peyniridir. Tomas peyniri Doğu Anadolu Bölgesinin Tunceli, Bingöl, Elazığ, Erzurum, Kars, Sivas ve Muş illerinde yapılmaktadır. Tomas peyniri, yayık altı ayranının kaynatılması sonucunda elde edilen çökeleğin tereyağ, kaymak veya yoğurt katılarak bileşiminin zenginleştirilmesi ve deri tulumlara basılarak olgunlaştırılmasıyla elde edilir. “Tomas peyniri” adını Yunancada “deri meşin” anlamına gelen tomas kelimesinden almıştır.
Eritme krem peynir bir çeşit eritme peyniridir. Tost peynirine göre daha yumuşak ve sürülebilir kıvamdadır. Krem peynir farklı bir peynirdir.
Boşnak mutfağı, Batı ve Doğu etkileri arasında dengelenmiştir. Boşnak mutfağı, Orta Avrupa'nın yanı sıra Türk, Akdeniz ve diğer Balkan mutfaklarıyla yakından ilgilidir. Geleneksel yemeklerin çoğu yüzlerce yıldır aynı tarifle yapılmıştır.
Macar mutfağı, Macaristan ulusunun ve onun birincil etnik grubu olan Macarların mutfağının karakteristik özelliklerini ortaya koyar. Geleneksel Macar yemekleri öncelikle et, mevsim sebzeleri, meyveler, ekmek, süt ürünleri ve peynirlere dayanmaktadır.
Danablu, Kuzey Amerika'da sıklıkla Danish Blue Cheese ticari markası altında pazarlanan, güçlü, mavi damarlı bir peynirdir. Bu yarı yumuşak krema peyniri tipik olarak tambur veya blok şeklindedir ve sarımsı, hafif nemli, yenilebilir bir kabuğa sahiptir. Tam yağlı inek sütünden ve homojenize kremadan yapılır, %25-30 yağ içeriğine sahiptir ve sekiz ila on iki hafta olgunlaştırılır.
