İçeriğe atla

Kredi derecelendirmesi

Kredi derecelendirmesi veya kredi değerlendirmesi, bir kişi, şirket veya hatta bir ülkenin kredi itibarının belirlenmesidir. Kredi derecelendirmesi, bir borçlunun kredi geçmişi hakkında yapılan bir değerlendirme olabileceği gibi, potansiyel bir borçlunun borcunu geri ödeyebilme yeteneğinin bir değerlendirmesi de olabilir. Hesaplanması için malî geçmiş, cari varlık ve cari borçlar incelenir. Kredi değerlendirmesi, borç veren veya yatırımcı için, o borcun geri ödenme olasılığını belirlemek için yapılır. Ancak, yakın yıllarda, sigorta primi, işe alınmaya uygunluk ve depozito oranı belirlemeleri için de kredi değerlendirme sonuçları kullanılmaya başlanmıştır.

Düşük bir derecelendirme, borç alanın borcunu ödememe (temerrüt) riskinin yüksek olduğu anlamına gelir, bu durum, faiz oranının yüksek tutulması veya da borç talebinin reddedilmesi sonucunu doğurur.

Kişisel kredi derecelendirmesi

Kişinin kredi skoru ve onun kredi geçmişi, onun banka gibi bir finans kuruluşundan kredi alma yeteneğini etkiler. Kişinin kredi değerlendirmesini etkileyebilecek faktörler:

  • Krediyi geri ödeyebilme yeteneği
  • Faiz
  • Verilen kredi sınırının kullanılma oranı
  • Tüketim alışkanlıkları
  • Mevcut borç miktarı.

Farklı ülkelerde farklı kredi değerlendirme sistemleri mevcuttur.

Kuzey Amerika

ABD'de bir kişinin kredi geçmişi, kredi bürosu olarak adlandırılan şirketler tarafından derlenip düzenlenir. Kredi itibarı genelde mevcut kredi verilerinin istatistik analizi ile belirlenir. Bu analizin yaygın bir şekli, Fair Isaac Corporation gibi özel finans şirketleri tarafından sunulan kredi skor puanlarıdır. Fair Isaac Corporation, 1950'li yıllarda kredi derecelendirme kavramını geliştirmiş ve FICO kredi skorunda geçen FICO terimini tescilli markası yapmıştır.

Kanada'da en yaygın derecelendirme sistemi North American Standard Account Ratings'dir, ayrıca "R" sistemi olarak da bilinir. Bu sistemin yelpazesi R0 ile R9 arasındadır. R0, yeni açılmış bir hesaptır, R1, zamanında yapılan ödemeler demektir, R9 batak para demektir. Çoğu kişi R0 statüsünde çok kısa bir süre kalırlar çünkü kredi derecelendirmelerinin her ay ayarlanmasını sağlayan mekanizmalar kuruludur.

Şirket kredi derecelendirmesi

Ana madde: Tahvil derecelendirmesi
Standard & Poor's derecelendirmesine göre ülkeler

Bir şirketin kredi derecelendirmesi, potasiyel yatırımcılar için tahvil gibi kredi kâğıtları hakkında bir malî göstergedir. Bu derecelendirmeler, Standard & Poor's, Moody's veya Fitch Ratings gibi kredi değerlendirme kuruluşları tarafından yapılır. Standard & Poor's derecelendirme skalası, en iyiden en kötüye, şöyledir: AAA, AA, A, BBB, BB, B, CCC, CC, C, D. BBB'nin altındaki tahviller spekülatif veya yüksek riskli sayılır.[1] Moody's derecelendirme sistemi benzerdir ama isimlendirme biraz farklıdır. En iyiden en kötüye şöyle sıralanır: AAA, Aa1, Aa2, Aa3, A1, A2, A3, Baa1, Baa2, Baa3, Ba1, Ba2, Ba3, B1, B2, B3, Caa1, Caa2, Caa3, Ca, C.

Devlet kredi derecelendirmesi

Ülke risk sıralamasıLeast risky countries, Score out of 100 Source: Euromoney ülke riski Mart 2008[2]
SıralamaÖncekiÜlkeToplam skor
1 1 Lüksemburg99.88
2 2 Norveç97.47
3 3 İsviçre96.21
4 4 Danimarka93.39
5 5 İsveç92.96
6 6 İrlanda92.36
7 10 Avusturya92.25
8 9 Finlandiya91.95
9 8 Hollanda91.95
10 7 ABD91.27

Devlet kredi derecelendirmesi (sovereign credit rating), egemen bir hukuksal varlığın, yani bir ülke devletinin, kredi derecelendirmesidir. Devlet kredi derecelendirmesi, bir ülkede yatırım ortamının risk seviyesini ifade eder, politik riski de hesaba katar. Yabancı ülkelerde yatırım yapacak yatırımcılar tarafından kullanılır.

Tablo, Mart 2008 itibarıyla yatırım için en az riskli on ülkeyi göstermektedir. Derecelendirmeler ayrıca politik risk, ekonomik risk gibi bileşenlere de ayrılır. Euromoney'nin yılda iki kere yapılan ülke risk endeksi[3] 185 ülkenin politik ve ekonomik istikrarını izlemektedir. Veriler ekonomiye yoğunlaşmıştır, özellikle devletin temerrüt riskine ve/veya ithalatçıların temerrüt riskine (yani ticaret kredi riskine) bakılır.

Kısa vade derecelendirme

Kısa vadeli derecelendirme, bir borçlunun bir yıl içinde temerrüt olasılığının bir ölçüsüdür. Buna karşın uzun vadeli derecelendirme, borçlunun ömür boyu için yapılan bir değerlendirmedir.

Kredi değerlendirme kuruluşları

S&P Avrupa ülke dereceleri (Haziran 2011).
  AAA
  AA
  A
  BBB
  BB
  B
  CCC
  değerlendirme yok
Ana madde: Kredi değerlendirme kuruluşu

Kişiler için kredi skorları kredi büroları tarafından verilir. Şirket ve devletler için kredi dereceleri kredi değerlendirme kuruluşları tarafından belirlenir.

ABD'de başlıca kredi büroları Experian, Equifax, and TransUnion'dır.[4]

Birleşik Krallık'ta kişiler hakkında kredi değerlendirmesi yapan başlıca "kredi referans acentaları" Experian, Equifax ve Callcredit'tir. Evrensel bir kredi skoru yoktur, her kredi kuruluşu kendi belirlediği kıstaslara göre potansiyel müşterilerini değerlendirir.[5]

Kanada'da başlıca kredi büroları Equifax, TransUnion ve Northern Credit Bureaus/ Experian'dır.[6]

Hindistan'da şahıslar için kredi değerlendirmesi yapan kredi büroları Credit Information Bureau (India) Limited (CIBIL) ve Credit Registration Office (CRO)'dir. Ticarî kredi değerlendirme kuruluşları arasında CRISIL ve ICRA sayılabilir.

Türkiye'de Kredi Kayıt Bürosu, tüketici bilgilerini derleyerek kişisel kredi değerlendirmesi yapar.

En büyük ticarî kredi değerlendirme kuruluşları dünya çapında çalışırlar, bunlar Moody's, Standard & Poor's ve Fitch Ratings'dir.

Moody's S&P Fitch  
Uzun vadeliKısa vadeliUzun vadeliKısa vadeliUzun vadeliKısa vadeli 
AaaP-1AAAA-1+AAAF1+En yüksek dereceli
Aa1AA+AA+Yüksek dereceli
Aa2AAAA
Aa3AA-AA-
A1A+A-1A+F1Üst orta sınıf
A2AA
A3P-2A-A-2A-F2
Baa1BBB+BBB+Alt orta sınıf
Baa2P-3BBBA-3BBBF3
Baa3BBB-BBB-
Ba1Not primeBB+BBB+BYatırım yapılamaz
spekülatif
Ba2BBBB
Ba3BB-BB-
B1B+B+Son derece spekülatif
B2BB
B3B-B-
Caa1CCC+CCCCCÖnemli riskler
Caa2CCCbüyük ölçüde spekülatif
Caa3CCC-Kurtarılması beklenen, iflasa yakın
CaCC
C
CD/DDD/İflas
/DD
/D

Kaynakça

  1. ^ de Servigny, Arnaud and Olivier Renault (2004). The Standard & Poor's Guide to Measuring and Managing Credit Risk. McGraw-Hill. ISBN 9780071417556. 
  2. ^ "Country risk survey" 14 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: 185 ülkede siyasî ve ekonomik istikrarı izleyen, değerlendirme kuruluşları ve pazar uzmanları arasında yılda iki kere yapılan anket; Bu bilginin kaynakları: risk analistleri; ekonomik projeksiyon anketleri; Gayri safi milli gelir; Dünya Bankası'nın Global Kalkınma Finansı verileri; Moody's Yatırımcı Hizmetleri, Standard & Poor’s ve Fitch IBCA; OECD konensus grupları; ABD Exim Bank ve Atradius UK; borç ve kredi konsorsiyum başları; Atradius, London Forfaiting, Mezra Forfaiting ve WestLB.
  3. ^ "Country risk ratings". 23 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2009. 
  4. ^ Holden Lewis. "The credit report you don't know about". Bankrate.com. 13 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2007. 
  5. ^ Martin Lewis. "Credit Ratings: How they work". MoneySavingExpert.com. 28 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Student workbook" 7 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CIBC p. 14

Dış bağlantılar

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Banka</span> finansal etkinlikte bulunan kurum

Banka, faizle para alınıp verilebilen, kredi, iskonto, kambiyo işlemleri yapan, kasalarında para, değerli belge, eşya saklayan ve bunun dışındaki diğer ticari, finansal ve ekonomik etkinliklerde bulunan kuruluşlara denir. En yaygın üçüncül sektörlerden biridir. Banka sözcüğü İtalyanca banca sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Para bozma gişesi, para bozma yeri anlamına gelir. Kredilendirme faaliyetleri doğrudan banka tarafından veya sermaye piyasaları aracılığıyla dolaylı olarak da yapılabilir. Bankalar genellikle uluslararası bir dizi sermaye standardı olan Basel Anlaşmalarına dayanan asgari sermaye gereksinimine tabidir. Bankalar bir ülkenin finansal sistem ve ekonomisinde önemli bir rol oynadıklarından, yargı alanlarının çoğu bankalar üzerinde yüksek derecede düzenleme uygulamaktadır.

Tahvil veya anonim şirketlerin kaynak bulmak amacıyla, ticaret ya da sermaye piyasası kanunlarına göre, itibarî kıymetleri eşit ve ibareleri aynı olmak üzere çıkardıkları, vadesi bir yıldan uzun borç senedidir.

<span class="mw-page-title-main">Finans</span> Akademik disiplin

Finans, para, döviz ve sermaye varlıklarının incelenmesi ve disiplinidir. Mal ve hizmetlerin üretimi, dağıtımı ve tüketiminin incelenmesi olan ekonomi ile ilgilidir ancak ondan farklıdır. Kapsama dayalı olarak Finansal sistemlerde finansal faaliyetlere ilişkin disiplin, kişisel, kurumsal ve kamu finansmanı olarak ayrılabilir.

Faktoring, firmaların mal ve hizmet satışlarından doğmuş veya doğacak vadeli, fatura veya fatura yerine geçen bir belgeye dayanan alacakların faktoring şirketi tarafından temlik alınması yoluyla, finansman, garanti ve tahsilat hizmetlerinin sunulduğu bir finansal üründür.

<span class="mw-page-title-main">Kredi</span> ekonomi terimi

Kredi, bir tarafın diğer tarafa para veya kaynak sağlamasına izin veren ve ikinci tarafın birinci tarafa hemen geri ödeme yapmadığı borç ve güvendir. Bir kimseye belirli bir süre sonra geri almak kaydıyla satın alma gücü sağlanması veya bu gücün devredilmesi olarak tanımlanır. Bu sözü edilen nakdi kredi tanımıdır. Ancak bankalar bir tüzel ya da gerçek kişi lehine garanti ve kefalet vererek de kredilendirme yapabilir. Buna da gayrinakdi kredi denir.

Mikrofinans, geleneksel olarak bankacılık ve ilgili hizmetlere erişemeyen, tüketiciler ve serbest çalışanlar da dahil, düşük gelirli müşterilere veya kredi dayanışma gruplarına finansal hizmetlerin sunulmasıdır. Daha geniş anlamda, amacı "mümkün olduğunca çok, fakir ve fakirlik sınırındaki hanenin, sadece kredi değil, aynı zamanda tasarruf, sigorta ve fon transferi de dahil olmak üzere, uygun çeşitlilikte yüksek kaliteli finansal hizmetlere kalıcı erişiminin olduğu bir dünya" olan bir harekettir. Mikrofinansı savunanlar genellikle bu tür bir erişimin yoksul insanların yoksulluktan kurtulmasına yardım edeceğine inanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İller Bankası</span> Kamusal sermayeli Türk kalkınma ve yatırım bankası

İLBANK A.Ş., bütün işlemlerinde kuruluş kanunu ve özel hükümlerine bağlı, tüzel kişiliğe sahip, Türkiye Cumhuriyeti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın ilgili kuruluşu olan bir kamu kurumudur.

Sovyetler Birliği'nin dağılması Gürcistan ekonomisi üzerinde olumsuz bir etki yaratmış ve oldukça istikrarsız bir yapı ortaya çıkmıştır. Hammadde, enerji ve diğer endüstri ürünlerinin pazarlandığı diğer Cumhuriyetlerle arasındaki bağların ortadan kalkması Gürcistan ekonomisini olumsuz etkilemiş, bireysel gelirlerde, tarımsal ve sanayi üretiminde, turizm gelirlerinde önemli düşüşler yaşanmış, enflasyon ve işsizlik önemli ölçüde artmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Standard & Poor's</span> kredi değerlendirme kuruluşu

Standard & Poor's (S&P), merkezi ABD'de New York'ta bulunan uluslararası kredi değerlendirme kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk ekonomisi</span> Ulusal ekonomi

Arnavutluk ekonomisi, serbest piyasa ilkelerine dayalı olarak merkezi bir ekonomiden piyasaya dayalı bir ekonomiye geçiş sürecinden geçmiştir. Arnavutluk, üst-orta gelirli bir ülkedir ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO), Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ve Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (KEİ) üyesidir.

Kredi derecelendirme notlarına göre ülkeler listesi, üç büyük kredi derecelendirme kuruluşu tarafından açıklanan, uzun vadeli yabancı para cinsinden kredi notunu göstermektedir. Üçü de Amerika Birleşik Devletleri merkezli bu kuruluşlar, Standard & Poor's, Fitch ve Moody's'tir.

Moody's Yatırım Hizmetleri veya yaygın kullanılan kısa adıyla Moody's, Moody's Şirketi'nin bono ve tahvillerin kredi derecelendirmesi konusunda uzmanlaşmış alt şirketidir. Moody's Yatırım Hizmetleri, ticari ve kamu işletmelerinin çıkardığı bonolar üzerinde uluslararası finansal araştırmalar sağlar. Standard & Poor's ve Fitch Ratings ile birlikte kredi derecelendirme kuruluşları arasındaki en büyük üç şirket olarak bilinirler.

Fitch Ratings Inc., Amerikan kredi derecelendirme kuruluşu olup "Üç Büyük kredi derecelendirme kuruluşu"ndan birisidir; Diğer ikisi Moody's ve Standard & Poor's'tur. Fitch Derecelendirme Kuruluşu, 1975'te Amerika Birleşik Devletleri Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu tarafından, ulusal olarak tanınan istatistiksel derecelendirme kuruluşlarındandır.

Fransa ekonomisi, nominal olarak dünyanın altıncı büyük ve satınalma gücü paritesi bakımından dokuzuncu büyük ekonomisi olup Almanya'dan sonra Avrupa Birliği'nin en büyük 2. ekonomisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Cumhuriyeti ekonomisi</span>

Kıbrıs Cumhuriyeti ekonomisi, hizmet tabanlı bir açık serbest piyasa ekonomisidir. Kıbrıs Cumhuriyeti gelişmiş bir ülke ve yüksek gelirli bir ekonomi olarak kabul edilmektedir. 1 Ocak 2008 tarihinde Kıbrıs Cumhuriyeti para birimi olarak lira yerine euro kullanmaya başlamıştır. Kıbrıs Cumhuriyeti ekonomisi 2010'lardan itibaren Avrupa borç krizinin de etkisiyle nedeniyle daralmaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ülke riski</span>

Ülke riski, bir ülkedeki yatırım ve finansmanın doğasında var olan herhangi bir risktir. Kredi riskinde ülke riskini dikkate almanın önemi, dış ticaret, çokuluslu şirketler ve her şeyden önce uluslararası bankacılık operasyonlarının gelişmesiyle hızla artmıştır. Bankacılar kısa süre sonra diğer ülkelerdeki müşterileri finanse etmenin bir dizi yeni ve farklı sorunla karşılaşmak anlamına geldiğini keşfetti. Bunu yapmak için, ilişki kurmaya çalıştıkları ülkelerin siyasi, ekonomik, sosyal ve hatta psikolojik özelliklerini incelemek zorundadırlar. Ayrıca, diğer ülkelerde var olan yasal ve mali yönleri de incelemelidirler.

<span class="mw-page-title-main">2007-2008 finansal krizi</span> dünya çapında ekonomik kriz

2007–2008 finansal krizi veya küresel finansal kriz, küresel ölçekte ciddi sonuçlar doğurmuş finansal bir krizdi. Amerika Birleşik Devletleri konut balonunun patlamasıyla birlikte bankalara yüksek risk binmesine ve dolayısıyla Birleşik Devletler gayrimenkulüne bağlı tüm menkul mülklerin değerlerinin dibe inmesine, beraberinde küresel finans kuruluşlarının zarar görmesine, Lehman Brothers'ın 15 Eylül 2008'de iflas etmesine ve bankalarının krize girmesine sebep oldu. Büyük Depresyon'dan bu yana en şiddetli küresel durgunluk olan Büyük Durgunluğu ateşledi. 2009'un sonlarında Yunanistan'da ufak bir krizle başlayıp sonrasında büyüyen Avrupa borç krizi ve İzlanda'daki üç büyük bankanın üçünün de banka yığılmasını içeren 2008–2011 İzlanda finansal krizini izledi.

Sosyal Kredi Sistemi, işletmelerin, bireylerin ve devlet kurumlarının güvenilirliğini izlemek ve değerlendirmek için Çin hükûmeti tarafından geliştirilmekte olan bir kredi derecelendirme ve kara liste sistemidir. Sistem öncelikle işletmelere odaklanmakta ve Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu, Çin Halk Bankası ve Yüksek Halk Mahkemesi tarafından yürütülen bölgesel denemeler ve ulusal pilot programlar aracılığıyla uygulanmaktadır. Kredi derecelendirme işlevinin standartlaştırılması ve toplumda güveni teşvik etmek ve gıda güvenliği ve mali dolandırıcılık gibi konuları düzenlemek amacıyla çeşitli kuruluşların mali ve sosyal davranışlarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.Destekçiler, sistemin sosyal davranışları düzenlemeye ve geleneksel değerleri teşvik etmeye yardımcı olduğunu savunurken, eleştirmenler ise sistemin sakinlerin ve kuruluşların yasal haklarını ihlal ettiğini ve kapsamlı hükûmet gözetimi için bir araç olarak kullanılabileceğini iddia etmektedir. Tartışmalar ve endişelerin yanı sıra, Sosyal Kredi Sistemi, çeviri hataları, sansasyon, çelişkili bilgiler ve kapsamlı analiz eksikliği nedeniyle medyada büyük miktarda yanlış raporlama ve yanlış anlamalara da yol açmıştır. Bu yanlış anlamalara örnek olarak, Çin vatandaşlarının sistem tarafından atanan sayısal bir puana göre ödüllendirildiği ve cezalandırıldığı, kararların yapay zeka tarafından alındığı ve Çin vatandaşlarını sürekli olarak izlediği yönündeki yaygın yanlış varsayım verilebilir

Yağmacı kredi, yıkıcı kredi veya yırtıcı kredi, kredi veren kuruluşlar tarafından oluşturma sürecinde haksız, aldatıcı veya hileli, etik dışı uygulamalar yüretilen krediler için verilen ad. Yağmacı kredilendirme için uluslararası kabul görmüş yasal tanımlar bulunmamakla birlikte, ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) genel müfettişlik ofisinin 2006 tarihli bir denetim raporu, yağmacı kredilendirmeyi genel olarak "borçlulara haksız ve istismar edici kredi koşulları dayatmak" olarak tanımlamaktadır, ancak "haksız" ve "istismar edici" özel olarak tanımlanmamıştır. Genellikle yıkıcı ya da yağmacı olarak tanımlanan bazı belirli uygulamalara karşı yasalar olmasına rağmen, çeşitli federal kurumlar bu ifadeyi kredi endüstrisindeki birçok belirli yasadışı faaliyet için genel bir terim olarak kullanmaktadır. Yağmacı kredilendirme, eleştirmenler tarafından kredi veya ipotek hizmeti sürecinde, kredinin verilmesinden sonra haksız, aldatıcı veya hileli uygulamalar olarak tanımlanan ipotek uygulamaları olan yağmacı ipotek ile karıştırılmamalıdır.

John Knowles Fitch, Fitch Yayıncılık Şirketi'nin kurucusuydu. Fitch, AAA'dan D'ye kadar finansal menkul kıymet derecelendirme sistemi geliştirdi. Fitch derecelendirmeleri, kredi derecelendirme işinde genellikle Moody's ve Standard & Poor's derecelendirmelerinin ardından araç olarak kullanılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.