İçeriğe atla

Krayova Antlaşması

Krayova Antlaşması
Krayova Antlaşması'na göre Romanya'dan Bulgaristan'a devredilen Güney Dobruja Haritası
İmzalanma7 Eylül 1940 (84 yıl önce) (1940-09-07)
YerKrayova, Romanya Krallığı
TaraflarRomanya Krallığı Romanya Krallığı
Bulgaristan Krallığı Bulgaristan Krallığı

Krayova Antlaşması (Bulgarca: Крайовска спогодба, romanlaştırılmış: Krayovska spogodba; Rumence: Tratatul de la Craiova), 7 Eylül 1940'ta imzalandı ve 13 Eylül 1940'ta Bulgaristan Krallığı ve Romanya Krallığı tarafından onaylandı. Antlaşmayla Romanya, 1913 İkinci Balkan Savaşı'nda Bulgaristan'dan aldığı Güney Dobruca'yı Bulgaristan'a iade etti.[1] Bulgaristan, Romanya'nın 1913'ten 1940'a kadar bölgeye yaptığı yatırımın karşılığı olarak 1 milyon lei ödemek zorunda kaldı.

Antlaşma, Bulgaristan ile Romanya arasında nüfus mübadelesi yapılmasını şart koşuyordu. Böylece Güney Dobruca'da yaşayan 103.711 Rumen, Arumen ve Megleno-Rumen Kuzey Dobruca'ya (Romanya'nın bir parçası) ve kuzeyde bulunan 62.278 Bulgar zorla güneye taşındı.[2] Bu tehcirden etkilenen Dobrucalı Alman, Nazi Almanyasına nakledilecekti.

Nazi Almanyasının arabuluculuk yaptığı diğer tüm bölgesel anlaşmaların aksine, Krayova Antlaşması, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Müttefikler tarafından geri alınmadı ve Güney Dobruca, Bulgaristan'da kaldı.[3]

Arka plan

30 Ağustos 1940'ta imzalanan, Nazi Almanyası ve Faşist İtalya tarafından hakemlik edilen İkinci Viyana Ödülü, Romanya'dan Macaristan'a Kuzey Transilvanya topraklarını vermesini öngörüyordu.[4] Kuzey Transilvanya'nın devri Almanya'nın diplomatik baskısı altında yapılmış olsa da, Almanya'nın Krayova Antlaşması'na doğrudan müdahale etmemiştir. Bununla birlikte antlaşmanın oluşmasında 31 Temmuz 1940'ta Dobruca'nın güneyinin 1912 Bulgaristan-Romanya sınırını eski haline getirmek fikrini dile getiren Adolf Hitler'in etkisi çoktu.

Romanya hükûmeti, Hitler'in mesajı karşısında şaşkınlık içerisindeydi ve en azından Balçık limanını ve Silistre şehrini koruma arzusunu dile getirdi. Alman büyükelçisi, Macaristan ile Romanya arasında Transilvanya anlaşmazlığıyla ilgili müzakerelerde Romanya'nın Bulgaristan'a fedakarlık yapmasının Hitler'i Romanya'ya daha sempatik hale getireceğini açıkladı.[5] Romenler her iki şehri de elinde tutmaya çalıştı, ancak Bulgar hükûmeti Alman desteğinin farkında olduğu için iki şehrin Romenlerde kalmasını reddetti.

Resmi müzakereler, iki tarafın pozisyonlarının netleştiği daha önceki temasların ardından 19 Ağustos 1940'ta Krayova şehrinde başladı. Müzakereler kolay değildi. Rumenler, Almanları Romanya'nın toprak bütünlüğünü korumaya ikna etmeye çalışırken bir yandan da görüşmeleri ertelemeye çalıştı.[6] Ancak Romanya İtalyan-Alman baskısı karşısında direnemedi. Romanya Güney Dobruca'nın tamamını teslim etmeye hazırdı.

Şartlar

Krayova Antlaşması, 1912 sınırlarına dönüşünü tescil etti. İkinci Balkan Savaşı sırasında Romanya tarafından fethedilen Dobruca'nın güney kısmı Bulgaristan'a iade edildi. İade edilen alan Romanya'nın 7.142 km² (2.758 mil kare) alanı ve etnik Rumenlerin %25 veya %28,4'ünü kapsıyordu.[7] Anlaşma 7 Eylül 1940'ta Romanya Kralı Birinci Mihai'yi temsilen Alexandru Cretzianu ve Henri-Georges Meitani ile Bulgaristan Çarı III. Boris'i temsilen Svetoslav Pomenov ve Teokhar Papazoff tarafından imzalandı. Anlaşma, Romanya tarafından 13 Eylül'de Başbakan ve Şef Ion Antonescu tarafından onaylandı, ancak Kral Birinci Mihai tarafından onaylanmadı.

Güney Dobruca'nın kaybı, İkinci Viyana Ödülü kapsamında Kuzey Transilvanya'nın Macaristan'a bırakılmasıyla neredeyse eşzamanlı olarak yaşandı. Ancak Güney Dobruca'nın kaybı Kuzey Transilvanya kadar Romanya'da kargaşaya neden olmadı.[8] Çünkü Kuzey Transilvanya milliyetçi idealde daha önemliydi ve Rumen hükûmetleri art arda onu kurtarmak için ısrar ediyordu.

Romanya'nın ısrarı üzerine, anlaşma bir nüfus mübadelesini içeriyordu. Bölgede yaşayan 103.711 Rumen evlerini terk ederek Kuzey Dobruca'ya, kuzey kesimde ikamet eden 62.278 Bulgar ise güneye taşınmaya zorlandı. Bu Rumenlerin çoğu, bölgeyi Romanya'ya veren Bükreş Antlaşması'ndan sonra Güney Dobruca'ya göç etmiş yerleşimcilerdi. Çoğu Yunanistan'ın yerlisi olan Aroman yerleşimciler de Rumen olarak sayıldı ve bölgeyi terk etti.[9] Megleno-Rumen yerleşimcilerin durumu da farklı değildi; Güney Dobruca'dan sürüldüler ve Romanya sınırları içindeki Cerna köyüne yerleştirildiler.

Bulgaristan, yerinden edilen Rumenlerin özkaynak kayıplarını tazmin etmek ve bölgeye yapılan Rumen yatırımlar için Romanya'ya 1 milyon lei ödemek zorunda kaldı. İkili anlaşma yüzbinlerce insanın zorla yerinden edilmesini içermesine rağmen, barışçıl bir şekilde ve o zamanki uluslararası yasalara uygun olarak yürütüldü: bu, Romanya'nın o dönemde Sovyetler Birliği ve Macaristan'a verdiği tavizlerle keskin bir tezat oluşturuyordu.[10] Bu tavizler verilirken, şiddet olayları yaşandı. Romanya ayrıca, iki ülkenin geri kalanında ikamet eden ilgili etnik azınlıkların tüm üyelerini değiştirmeyi teklif etti, ancak bu, Bulgaristan tarafından reddedildi.

Zorunlu tehcir, çoğu Romanya yönetimi altındaki Kuzey Dobruca'da yaşayan Dobrucalı Almanlarını da etkiledi, ancak bir kısmı Bulgaristan'ın güney kesiminde de yaşıyordu. Nihayetinde Heim ins Reich ("Reich'a eve dönüş") politikası aracılığıyla Nazi Almanya'sına transfer edildiler.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023. 
  2. ^ "An Important New Document on the Romanian Policy of Ethnic Cleansing during World War II". academic.oup.com. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 31 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023. 
  6. ^ Ther, Philipp (2011). Die dunkle Seite der Nationalstaaten: "ethnische Säuberungen" im modernen Europa (Almanca). Vandenhoeck & Ruprecht. ISBN 978-3-525-36806-0. 20 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023. 
  9. ^ Jachomowski, Dirk (1984). Die Umsiedlung der Bessarabien-, Bukowina- und Dobrudschadeutschen: von der Volksgruppe in Rumänien zur "Siedlungsbrücke" an der Reichsgrenze (Almanca). R. Oldenbourg. ISBN 978-3-486-52471-0. 20 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023. 
  10. ^ "Hoinarii Balcanilor". jurnalul.ro (Rumence). 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dobruca</span>

Dobruca, Karadeniz ile Tuna Nehri arasında kalan, Romanya'nın Köstence ve Tulça illeri ile Bulgaristan'ın Dobriç ve Silistre illerini kapsayan yoğun Türkmen nüfusun yaşadığı tarihî bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Paris Barış Antlaşması (1947)</span> paris sulh müqaviləsi

Paris Antlaşması, 1946 yılında, 29 Temmuz'dan 15 Ekim'e kadar süren Paris Barış Konferansı'nın neticesinde 10 Şubat 1947'de imzalanmıştır. Muzaffer müttefik güçleri İtalya, Romanya, Macaristan, Bulgaristan ve Finlandiya'nın antlaşmalarını görüşmüşlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Romanya Prensliği</span>

Eflak ve Boğdan Birleşik Prensliği veya Romanya Prensliği, 1859'da Alexander John Cuza'nın Eflak ve Boğdan prensi olup bu iki prensliği birleştirmesi ile kurulmuş devlettir. 22 Ocak 1862'de Romanya parlomentosu kurulmuştur. Romanya'da 14 Mart 1881'de krallığın kurulmasıyla sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Carol</span> Romanyanın İlk Kralı

I. Carol veya I. Charles, 20 Nisan 1886'dan 15 Mart 1881'e kadar Romanya domnitoru, 1881'de Romanya Krallığı'nın kurulmasından 10 Ekim 1914'deki ölümüne kadarki Romanya kralı görevini yapmış siyasetçidir. Alexandru Ioan Cuza'nın indirilmesinin ardından 20 Nisan 1886'da Eflak ve Boğdan Birleşik Prensliği'nin Domnitoru olarak seçildi. 1877'de Romanya'nın bağımsız bir ulus olduğunu ilan etti. Osmanlı İmparatorluğu'nun 93 Harbi'nde Romanya'nın bağımsızlığını güven altına aldı. 26 Mart 1881'de prenslikleri birleştirerek 1947'deki sosyalist cumhurietin ilanına kadar ülkeyi yönetecek olan Romanya Krallığı'nı ilan etti. Romanya'daki ilk Hohenzollern-Sigmaringen hanedanı kökenli kraldır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan Krallığı</span> Güneydoğu Avrupada 1908-1946 arasında hüküm sürmüş krallık

Bulgaristan Krallığı veya Bulgaristan Çarlığı, 1908-1946 yılları arasında var olmuş bir devlet. 1885'te Doğu Rumeli'yi Osmanlılardan alan Bulgaristan Prensliği'nin 5 Ekim 1908 tarihinde krallık olmasıyla kurulmuştur. Bulgaristan de jure olarak Osmanlı'ya karşı bağımsızlığını bildirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Megleno-Rumenler</span>

Megleno-Rumenler, Meglen Vlahları, Moglenite Vlahları, Megleniti veya Karacaovalılar olarak adlandırılan halk Yunanistan Makedonya'sı içerisinde yedi köyde ikamet etmektedirler. Yunanistan'ın Moglena (Karacaova) bölgesinde, Yunanistan Makedonya'sı merkez valiliğine bağlı Pella ve Kılkış şehirlerinde ve bölgelerdeki diğer bazı köylerde, sınırın diğer tarafında Kuzey Makedonya'daki Huma köyünde hala yaşayan topluluklar vardır. Aromanlar'dan farklı olarak bu Vlah topluluğu geleneksel olarak yerleşik bir tarım topluluğudur; yaylacı veya göçer değillerdir. Türkiye'de en çok Edirne, Tekirdağ, Kırklareli ve Kütahya'da yaşamaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Romanya Krallığı</span>

Romanya Krallığı, 1881 ile 1947 yılları arası varlığını sürdürmüş eski bir parlamenter monarşik Rumen devletidir. Devlet 26 Mart 1881 tarihinde ilan edilmiştir. I. Carol da Romanya'nın ilk kralı olarak Sinaia Peleş Sarayında taç giymiştir. I. Carol ise Alman Hohenzollern Hanedanı'ndan gelmektedir ve önceki adı Prens Karl Eitel Friedrich Zephyrinus Ludwig 'dir. Romanya Krallığı, 1913 yılında Bulgaristan'a karşı diğer Balkan ülkeleriyle birleşerek II. Balkan Savaşı'na katılmıştır. Sonuç olarak Güney Dobruca'yı Bulgaristan'dan almıştır. Ancak I. Dünya Savaşı'nda Almanya'ya yenilmiş, Romanya toprakları işgal edilmiş ve Almanya ile barış imzalamak zorunda kalmıştır. Ancak savaşın sonunda Almanya, İtilaf Devletleri'ne yenilince Romanya'nın şansı tekrar değişmiş, Versailles Barış Antlaşması'nda Bukovina ve Transilvanya'yı elde etmiştir. II. Dünya Savaşı'nda Romanya, Ion Antonescu önderliğinde Mihverler'in yanında savaşa girdi. Bu seferki sonuç çok farklı oldu, Romanya savaşı kaybetti. Ion Antonescu'nun diktatörlüğü yıkıldı. 1947 yılında Sovyet güçlerinin de etkisiyle ve desteğiyle komünist yönetim başa geçti ve Romanya Halk Cumhuriyeti kuruldu.

Viyana Hediyeleri Nazi Almanyası ile Faşist İtalya'nın hakemliğinde, Macaristan'nın 1920'de Triyanon Antlaşması ile kaybettiği toprakların barışçıl yollarla geri alınmasını sağlayan iki olaydır. Birinci Viyana Hediyesi 1938'de, İkinci Viyana Hediyesi ise 1940'ta olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">II. Carol</span> Romanya kralı

II. Carol veya II. Charles, 8 Haziran 1930'dan 6 Eylül 1940'ta zorla tahttan indirilmesine kadar görev yapmış Romanya kralı. Kral I. Carol'un ölümünün ardından babası I. Ferdinand'ın en büyük oğlu olarak veliaht prens oldu. Hohenzollern kökenli Romanya kralları arasında ilk kez Romanya'da büyüyüp, anadili Rumence olan ve Ortodoks inanca sahip olarak doğan ilk kişiydi.

<span class="mw-page-title-main">Bükreş Antlaşması (1918)</span> I. Dünya Savaşında Romanyanın imzaladığı barış antlaşması

Bükreş Antlaşması, I. Dünya Savaşı'nda İttifak Devletleri'ne yenilen Romanya'nın imzalamak zorunda kaldığı barış antlaşması.

<span class="mw-page-title-main">Kilikadı</span> Bulgaristanın Dobriç ili, Kurtpınar ilçesine bağlı köy

Kilikadı (Bulgarca:Зърнево/Zırnevo), Bulgaristan'ın Dobriç ilinin Tervel ilçesine bağlı bir köydür

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Macaristan</span>

Macaristan I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle ayrılan devletlerden birisi oldu. Savaştan sonra imzalanan Trianon Antlaşması ile hem toprak kaybedilmişti hem de silah konusunda sınırlandırılmalar mevcuttu. Ayrıca ekonomi konusunda da maddeler vardı. Antlaşmadan önce kaybedilen toprakları geri kazanmak için ülkede komünist devrim Béla Kun harekâtlar düzenlese de başarılı olamadı. Hatta komünist rejim yıkıldı. Bu durumda I. Dünya Savaşı'nda aynı kaderi yaşayan Almanya ile ittifak yapması işten bile değildi. Tabi hükûmet pek istemese de hem kralın isteği hem de Almanlar'ın baskısı sonucunda Anti-Komintern Paktı imzalandı.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Bulgaristan</span>

Büyük Bulgaristan, tarihi bir ulusal devlet ve Makedonya, Trakya, Dobruca ve Mezya'nın çoğunu içerecek modern bir Bulgar irredentist milliyetçi hareketle ilişkili bölgeyi tanımlamak için kullanılan bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Dobruca Harekatı</span> İkinci Balkan Savaşı sırasında meydana gelen askerî çatışma

Güney Dobruca Harekâtı İkinci Balkan Savaşında Romenlerin Bulgaristan'ı işgalindeki ilk taarruzudur. Güney Dobruca yanında Varna şehri de Romenlerin geçici olarak işgaline uğramış ve şehir Romen süvarilerince hiçbir Bulgar direnişi olmayacağının Bulgaristan'ın karşı müdahalede bulunmayacağının garantisi olarak işgal edilmiştir. Ancak Bulgar direnişine rastlanmayınca Varna'dan Romenler çekilmiştir. Netice olarak Varna yapılan barış antlaşması ile Romenlerce hak iddia edilmeyip Bulgaristan'a kalsa da Güney Dobruca Romenlerce ilhak edilerek kalıcı olarak Romanya topraklarına katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Dobruca</span>

Kuzey Dobruca,, Dobruca bölgesinin Romanya sınırları içinde kalan kısmı. Aşağı Tuna ile Karadeniz arasında uzanır, güneyden Bulgaristan sınırları içindeki Güney Dobruca ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Macar irredantizmi</span>

Macar İrredantizmi veya Büyük Macaristan, tarihi Macaristan Krallığı topraklarının kurtarılmasına ilişkin irredantist siyasi fikirlerdir. Bu fikrin en düşük hedefi Macaristan'ın komşu ülkelerindeki Macar nüfuslu bölgelerin kontrolünü yeniden kazanmayı hedefliyordu. Macar tarihçiliği, Macar irredantizmini aynı zamanda "Tarihi Macaristan" olarak adlandırmaktadır. "Bütün Macaristan" da bu ideolojinin destekçileri tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İç Doburca Devrimci Örgütü</span>

İç Doburca Devrimci Örgütü veya IDRÖ, 1923 - 1940 yılları arasında Romanya Doburca'sında aktif olan bir Bulgar milliyetçi ve devrimci örgüttü. Romanya hükûmeti tarafından terör örgütü olarak kabul edildi. Bulgaristan'da ise bir kurtuluş hareketi olarak görülüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nin Besarabya ve Kuzey Bukovina'yı işgali</span>

Sovyetler Birliği'nin Besarabya ve Kuzey Bukovina'yı işgali, Sovyetler Birliği'nin 26 Haziran 1940'ta Romanya'ya güç kullanma tehdidinde bulunan bir ültimatomunun sonucu olarak 28 Haziran'dan 3 Temmuz 1940'a kadar gerçekleşti. Toplam alanı 50.762 km² ve nüfusu 3.776.309 olan bu bölgeler Sovyetler Birliği'ne dahil edildi. 26 Ekim 1940'ta, Tuna'nın Kili kolundaki 23,75 km² alana sahip altı Rumen adası da Sovyet Ordusu tarafından işgal edildi.

Romanya'nın İkinci Dünya Savaşı'na katılımı, Romanya Krallığı'nın, Polonya hükûmetinin, hazinesinin ve kuvvetlerinin İngiliz mandası altında Mısır'a tahliyesine izin verdiği, ancak toprakları Nazi Almanyası'nın o zamanki müttefikleri olan SSCB'ye devrettiği bir yıldan fazla bir tarafsızlık döneminden sonra, Ion Antonescu'nun iktidara gelmesiyle Romanya'nın Ekim 1940'ta Mihver Devletleri ile resmen ittifak kurması ve SSCB'ye bırakılan bölgeleri geri alma bahanesiyle Haziran 1941'de SSCB'ye karşı savaşa girmesiyle gerçekleşmiştir. Bu dönemde Rumen ordusu Ukrayna bozkırlarından Kuzey Kafkasya'a kadar Alman kuvvetlerine destek vermiştir. 23 Ağustos 1944'te, Sovyet ordusu Mart ayından beri Moldova'nın kuzeyinde, Focșani Kapısında tutulurken, Kral I. Mihai, Müttefiklerle ateşkes imzalamayı reddeden Mareşal Antonescu'yu görevden almaya karar verir. Ion Antonescu'nun tutuklanmasının ardından Romanya, Müttefiklerin yanında yer aldı. Romanya için İkinci Dünya Savaşı'na katılımı, Besarabya, Kuzey Bukovina ve güney Doburca'nın kesin olarak kaybedildiği, ancak kuzey Transilvanya'nın kurtarıldığı Paris Barış Antlaşması'nın (1947) mağlup bir devlet olarak imzalanmasıyla sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Dobruca Harekâtı</span>

Dobruca Harekâtı, I. Dünya Savaşı'nın Romanya Harekâtı sırasında gerçekleşen büyük bir operasyondu. 2 Eylül ile 25 Ekim 1916 tarihleri arasında, çoğunluğu Bulgar Üçüncü Ordusu'ndan oluşan ortak bir Bulgar-Alman-Osmanlı kuvveti ile bir Rumen-Rus kuvveti arasında gerçekleşti. Savaş, 1916'nın sonlarına doğru Rumen Harekatı'nın bir parçasıydı. İttifak Devletleri'nin zaferiyle sona erdi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.