İçeriğe atla

Krantor

Soli'li Krantor
DoğumuMÖ 4. yüzyılın ortaları
Soli
Ölümüy. MÖ 276/5
Atina
Ödem
ÇağıAntik Çağ felsefesi
BölgesiAntik Yunan felsefesi
OkuluEski Akademi
KurumuPlaton Akademisi
İlgi alanlarıEtik
Önemli eserlerLatince: De Luctu
Etkilendikleri
Etkiledikleri
  • Cicero, Horace, İskenderiyeli Eudorus

Soli'li Krantor (Grekçe: Κράντωρ, gen.: Κράντορος; MÖ 276/5'te öldü[1]), Platon'un eserleri üzerine yorumlar yazan ilk filozof olan Antik Yunan filozofu ve Eski Akademi üyesiydi.

Hayatı

Crantor, muhtemelen MÖ 4. yüzyılın ortalarında, Kilikya'da yer alan sahil kenti Soli'de doğdu. Felsefe okumak için Kilikya'dan Atina'ya giderek[2] matematikçi ve filozof Xenocrates'in öğrencisi, filozof ve akademisyen Polemon'un arkadaşı ve eski Akademi felsefesinin en seçkin destekçilerinden biri oldu. Xenocrates MÖ 314/3'te öldüğüne göre, doğum tarihi bilinmemekle birlikte Krantor'un o yıldan önce Atina'ya geldiğini kabul edebiliriz. Hem Polemon'dan hem de Polemon'un yerine akademisyen olarak geçen Krates'ten önce, ödem yüzünden öldü.[2] On iki talente ulaşan servetini, öğrencisi olan ve daha sonra Akademi'nin bilgini olarak Krates'in yerine geçecek olan Arcesilaus'a bıraktı.[2][3]

Eserleri

Eserleri çok sayıda olmasına rağmen, bunlardan günümüze yalnızca parçalar ulaşabilmiştir. Bu eserler, çoğunlukla ahlaki konulara ilişkin gibi görünüyor. Nitekim, Horace[4] onu Hrisippos ile birlikte bir ahlak filozofu olarak sınıflandırmış ve Krantor'un yazılarının o dönemde Roma'da oldukça okunmuş ve tanınmış olduğundan bahsetmiştir.[3]

Ayrıca, şiir alanında da bazı denemeler yapmıştı. Diogenis Laertios, onun şiirlerinin bir koleksiyonunu mühürleyerek doğduğu kent Soli'deki Athena tapınağına koyduğunu anlatır. Bu nedenle, üzerine epitaf yazan şair Kirene'li Theaetetus tarafından 'Müzlerin dostu' olarak anılmıştır. En sevdiği şairlerin başında da Homeros ve Euripides gelmekteymiş.[2]

Keder Üzerine

Krantor'un Roma'da en popüler eseri, arkadaşı Hippokles'in oğlunun ölümü üzerine yazdığı 'Yas Üzerine' (Latince: De Luctu, Yunanca: Περὶ Πένθους) adlı yapıtı gibi görünüyor. Cicero'nun, 'Tusculanæ Quaestiones' adlı çalışmasında bu eserden yoğun biçimde faydalandığı anlaşılıyor.[5] Cicero'ya göre Stoacı filozof Panaetius, onu kelimesi kelimesine ezberlemeyi hak eden "altın" bir eser olarak nitelendirmişti.[6] Cicero, kızı Tullia'nın ölümü üzerine yazdığı ünlü Consolatio'yu yazarken de buradan büyük ölçüde yararlanmıştır. Sözde-Plutarch'ın Apollonius'a yazdığı Consolation to Apollonius adlı eserinde de bu yapıttan birkaç bölüm korunmuş. Krantor, özellikle etik konularına önem vermiş ve 'iyi' şeyleri şu sırayla sıralamıştı: erdem, sağlık, zevk, servet.

Platon Üzerine Yorumlar

Diogenes Laërtius, Krantor'un arkasında 30.000 satırlık Açıklamalar (ύπομνήματα) bıraktığını,[2] ancak bunlardan yalnızca bazı parçaların korunduğunu söyler.[3] Krantor'un, Platon'un eserleri üzerine yorumlar yazan Platonik akademinin ilk üyesi olduğu anlaşılır;[7] Proclus, Timaeus hakkındaki ilk yorumun Krantor'a ait olduğunu belirtir,[8] ve İskenderiyeli Eudorus kendi yorumunda Krantor'un çalışmasını kullanır ve bu da Plutarch tarafından korunur.[9]

Kaynakça

  1. ^ Dorandi 1999.
  2. ^ a b c d e Laërtius 1925.
  3. ^ a b c Smith 1870.
  4. ^ Horace, Ep. i. 2. 4
  5. ^ Marcus Tullius Cicero and Margaret Graver Cicero on the Emotions: Tusculan Disputations 3 and 4 2009 0226305783 p188
  6. ^ Cicero, Acad, ii. 44.
  7. ^ Dillon 1996.
  8. ^ In Tim, I 76,2
  9. ^ Plutarch, Proc. An. 1020B

Kaynakça

Antik referanslar

  • Laërtius, Diogenes (1925). "The Academics: Crantor" . Lives of the Eminent Philosophers. Vol. 1:4. Translated by Hicks, Robert Drew (Two volume ed.). Loeb Classical Library. § 24-27.
  • Cicero, Academica
  • Plutarch. "On the Generation of Soul in Timaeus". www.perseus.tufts.edu. Erişim tarihi: 26 Haziran 2023. 
  • Pseudo-Plutarch, Consolation to Apollonius

Modern referanslar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Demokritos</span> Antik Yunan filozofu, Leucippusun öğrencisi, atom teorisinin kurucusu

Demokritos, geliştirdiği atomcu evren teorisi formülasyonu ile tanınan Sokrates öncesi Antik Yunan filozof.

<span class="mw-page-title-main">Hrisippos</span> Yunan Stoacı filozof

Solili Chrysippus veya Hrisippos, Yunan Stoacı bir filozoftur. Kilikya'nın Soli kentinin yerlisiydi, ancak genç bir adam olarak Atina'ya taşındı ve burada Stoacı okulda Cleanthes'in öğrencisi oldu. Cleanthes, MÖ 230 civarında öldüğünde, Chrysippus okulun üçüncü başkanı oldu. Üretken bir yazar olan Chrysippus, okulun kurucusu Citium'lu Zeno'nun temel doktrinlerini genişletti ve ona Stoacılığın İkinci Kurucusu unvanını kazandırdı.

Proklos, Platon Akademisi'nin başına geçen ve diğer matematikçilerin çalışmaları hakkındaki yorumları için matematik tarihi açısından önemli olan bir Yeni Platoncu Yunan filozof.

<span class="mw-page-title-main">Elealı Zenon</span> Paradokslarıyla tanınan antik Yunan filozofu

Elealı Zenon veya Zeno, Magna Graecia'nın Sokratik öncesi bir Yunan filozofu ve Parmenides tarafından kurulan Elea Okulu'nun bir üyesiydi. Aristo, onu diyalektiğin mucidi olarak adlandırdı. Bertrand Russell'ın "ölçülemez derecede incelikli ve derin" olarak tanımladığı paradokslarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Filolaos</span> Yunan filozof, astronom ve Pisagorcu (MÖ yak. 470 - yak. 385)

Filolaos Pisagorcu ve Sokrates öncesi bir Yunan filozof idi. Her şeyin temelinde, uyum içinde bir araya gelen, sınırlayıcı ve sınırsızın oynadığı rol olduğunu savundu. Ayrıca, Dünya'nın Evrenin merkezi olmadığı teorisi olan güneşmerkezciliğin ortaya çıkmasıyla da tanınır. Nicomachus'tan alıntı yapan August Böckh'e (1819) göre Philolaus, Pisagor'un halefiydi. MÖ 5. yüzyılda Pisagorcu okulun önemli filozoflarından biri olmuştur. Çoğulculuk Okulu gibi Pisagorcuların da çatışan iki görüş arasında bir çözüm arayışında oldukları söylenebilir. Bir yanda sürekli olarak değişen bir evren düşüncesi, öte yandan değişmez bir evren düşüncesi arasındaki çatışmadır söz konusu olan. Pisagorcular bu yönde çözümlerini matematikte bulmaya çalışırlar. Filolaus da diğer Pisagorcu filozoflar gibi matematik ve müzik ile ilgilenmiş, evrenin ve varlığın açıklanmasında bunlardan yararlanmıştır. O da diğerleri gibi evrenin temelinin sayı olduğu fikrinden hareket etmiştir.

Aenesidemos, MÖ 1. yüzyılda yaşamış Knossoslu bir Yunan Pyrrhonist Antik Çağ filozofu, Pyrrho'nun doktrinlerini yeniden canlandırmış ve yargılamanın durdurulması için on şüpheci "mod" (tropai) ortaya atmıştır. Zamanında baskın olan Akademik şüphecilikten kopmuş, Herakleitos ve Phliuslu Timon'un öğretilerini felsefi şüphecilik ile sentezlemiştir. Başlıca eseri olan Pyrrhonian Discourses kaybolmuş olsa da, eserin bir taslağı daha sonraki Bizans imparatorluğu döneminden günümüze ulaşmış ve modların tanımı birkaç antik kaynak tarafından korunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Soli, Mersin</span> antik Kilikya şehri

Soli, Mersin'in Mezitli ilçesinde antik bir kenttir. Antik çağlarda Kilikya Bölgesi olarak adlandırılan bölgede, Dağlık ve Ovalık Kilikya olarak adlandırılan bölümlerin tam ortasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Filozof</span> kapsamlı bir felsefe bilgisi olan kişi

Filozof, felsefe ile uğraşan kişidir. Filozof kelimesi Antik Yunanca bilgelik aşığı anlamına gelen φιλόσοφος (filasofos) kelimesinden gelir. Cicero ve Diogenes Laertius’un, Eflâtun’un öğrencisi Herakleides Pontikos’un bugün elde bulunmayan bir eserine dayanarak verdikleri pek kesin olmayan bir rivayete göre filozof kelimesini ilk kullanan düşünür Pisagor olmuştur.

Ctesibius, Ktesibios veya Tesibius, antik İskenderiye'deki Yunan mühendisliği ekolünün ilk ve önemli temsilcilerindendir. Aristotales'ten sonra Arşimed'den önce yaşamıştır. Ktesibios tarafından İskenderiye'de yazılmış olan eserlerin tümü kaybolmuştur. Ktesibios'u kaynak olarak gösteren diğer eserler ve yazarlar sayesinde kendisi hakkındaki mevcut bilgiye ulaşılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Platon Akademisi</span> Dünyadaki ilk yükseköğretim kurumu

Platon Akademisi, Antik Yunanistan'da Atina'da Platon tarafından kurulan bir felsefe okuluydu. Akademi, Helenistik dönem boyunca, MÖ 83 yılında Philo'nun ölümünden sonra sona erene kadar şüpheci bir okul olarak kalmıştır. Platon Akademisi büyük olasılıkla MÖ 86 yılında Roma diktatörü Sulla tarafından yıkıldığı düşünülmektedir.

Heraclealı Bryson, muhtemelen Sokrates'in öğrencisi olan ve daireyi kareleştirme ve π'yi hesaplama problemini çözmeye katkıda bulunan eski bir Antik Yunan matematikçi ve sofist. Byrson, çemberin alanını hesaplama problemiyle ve Aristoteles'in kendisi hakkında yaptığı eleştirilerle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Dikaiarhos</span> MÖ 4. yüzyıl Yunan filozof ve coğrafyacı

Messanalı Dicaearchus, ayrıca Dicearchus veya Dicearch olarak da bilinen Yunan filozof, kartograf, coğrafyacı, matematikçi ve yazardır.

Sidonlu Zeno, Fenike şehri Sidon'dan Epikürcü bir filozof ve matematikçi. Yazıları günümüze ulaşamamıştır, ancak öğrencisi Philodemus'un yazıları arasında derslerinin bazı özetleri korunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ksenokrates</span> MÖ 4. yüzyıl Yunan filozofu, matematikçi ve bilgin

Kalkedonlu Ksenokrates, Yunan filozof, matematikçi ve MÖ 339/8'den 314/3'e kadar Platonik Akademinin lideri (bilgin) Öğretileri, genellikle matematiksel öğelerle daha yakından tanımlamaya çalıştığı Platon'un öğretilerini takip etti. Ayrıca otuz üçler konseyinin hevesli bir öğrencisiydi. Üç varoluş biçimini ayırt etti: Duyarlı, anlaşılır ve ikisinin birleşiminden oluşan üçüncüsü, sırasıyla duyu, akıl ve görüşe karşılık geliyordu. Birliği ve dualiteyi evreni yöneten tanrılar ve ruhu kendi kendine hareket eden bir sayı olarak görüyordu. Tanrı her şeyi kuşatır ve ilahi ile ölümlü arasında, ruhun koşullarından oluşan iki şeytani güç vardır. O, matematiksel nesnelerin ve Platonik Fikirlerin, onları ayıran Platon'un aksine aynı olduğunu savundu. Ahlakta, erdemin mutluluk ürettiğini, ancak harici malların ona hizmet edebileceğini ve amacını gerçekleştirmesini sağlayabileceğini öğretti.

Philonides Suriye Laodikeia'lı, Antiochos Epiphanes ve Demetrius I. Soter'in hükümdarlığı sırasında Seleukos sarayında yaşayan Epikürcü bir filozof ve matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Kireneli Hegesias</span>

Hegesias veya Kireneli Hegesias, Kirene Okulu'ndan bir filozoftu. Eudaimonia'nın (mutluluğun) elde edilmesinin imkansız olduğunu ve acı ve kederden kaçınımın hayatın amacı olması gerektiğini savundu. Zenginlik, yoksulluk, özgürlük ve kölelik gibi basmakalıp değerlerin hepsi önemsizdir, acıdan daha fazla zevk üretmez. Cicero, Hegesias'ın ἀποκαρτερῶν adlı bir kitap yazdığını ve bu kitap yoluyla pek çok insanı ölümün hayattan daha arzu edilir olduğuna ikna ettiğinden bahseder; bundan ötürü Hegesias'ın İskenderiye'de öğretmenlik yapması yasaklanmıştı. Bazıları tarafından Hegesias'ın Budist öğretilerinden etkilendiği düşünülür.

<span class="mw-page-title-main">Kleanthes</span>

Kleantes, Atina'daki Stoa okulunun ikinci başkanı ve Kıbrıslı Zenon'un halefi olan Yunan Stoacı filozof ve boksördür.

Bu sayfa bir antik felsefe konuları listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kireneli Arete</span> Antik Yunan filozofu

Kireneli Arete Kirene, Libya'da yaşamış Kirene Okulu'ndan bir filozoftur. Kireneli Aristippus'un kızıydı.

<span class="mw-page-title-main">Soli'li Athenodorus</span>

Soli Athenodorus Stoacı bir filozof ve MÖ 3. yüzyılda yaşamış olan Citium'lu Zenon'un öğrencisiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.