İçeriğe atla

Kralların kralı

Kralların kralı unvanı , Büyük Darius (resimde) gibi Ahameniş Pers kralları tarafından belirgin bir şekilde kullanılmıştır. Darius'un tam unvanı Büyük Kral, Kralların Kralı, Fars Kralı, Ülkelerin Kralı, Hystaspes'in oğlu, Arsames'in torunu, bir Ahameniş idi.

Kralların Kralı,[7] özellikle Orta Doğu'da yerleşik hükümdarlar tarafından kullanılan bir yönetici ünvandı. Osmanlı İmparatorluğunda kullanılan padişah terimi de bu anlama gelmektedir.

Kaynakça

  1. ^ Handy 1994, s. 112.
  2. ^ King of kings in Media and Urartu.
  3. ^ Yücel 2017, ss. 331–344.
  4. ^ Olbrycht 2009, s. 165.
  5. ^ Pinkerton 1811, s. 124.
  6. ^ Dejene 2007, s. 539.
  7. ^ Akadca: šar šarrāni;[1] Eski Farsça: Xšâyathiya Xšâyathiyânâm;[2] Orta Farsça: šāhān šāh;[3] Modern Farsça: شاهنشاه, Šâhanšâh; Yunanca: Βασιλεὺς Βασιλέων, Basileùs Basiléōn;[4] Ermenice: արքայից արքա, ark'ayits ark'a; Sanskrit:महाराजाधिराज, Mahārājadhirāja; Gürcüce: მეფეთ მეფე, Mepet mepe;[5] Ge'ez: ንጉሠ ነገሥት, Nəgusä Nägäst[6]

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Özbekçe</span> Özbekistanın resmî dili olan Türk dili

Özbekçe veya Özbek Türkçesi, Özbekistan'ın resmî dilidir. Türk dillerinin içerisinde sınıflanan Karluk grubuna bağlı bir dil ve tarihî Çağataycanın çağdaş devamı olan Türk yazı dillerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Farsça</span> Bir batı İran dili

Farsça ya da Persçe, Hint-Avrupa dillerinin İran dilleri koluna ait bir batı İran dilidir. Başta İran olmak üzere, kuzeyde Rusya ve Azerbaycan, doğuda Afganistan ve Tacikistan, Orta Asya'da Özbekistan ve Basra Körfezi üzerinde Kuveyt ve Irak gibi ülkelerde 100 milyonun üzerinde kişi tarafından konuşulmaktadır. Antik Pers halkının konuştuğu dilden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kral</span> belirli bir bölge veya ulus üzerinde egemen olan hükümdar

Kral, belirli bir ulus ya da bölge üzerinde egemen olan hükümdar. İmparatordan sonraki en yüksek seküler hükümdarlık makamıdır. Dünyanın pek çok bölgesinde karşılaşılan krallık çoğunlukla ebeveynlerden çocuklara geçer. Bununla birlikte Orta Çağ Almanya'sındaki gibi seçimle başa gelen krallar da mevcuttur. Krallık mutlak veya anayasal olabilir. Krallıklar genellikle monarşi şeklindedir ancak antik Sparta'daki gibi iki kralın ortaklaşa yönettiği diarşi şeklinde olduğu da görülür.

<span class="mw-page-title-main">Sebze</span> yemek pişirmede kullanılan yenilebilir bitki veya bitkinin bir parçası

Sebze ya da göveri, bitkilerin insanlar veya diğer hayvanlar tarafından yenen kısımlarına verilen isimdir. Sebze terimi, kültürler ve mutfaklar arasında farklı anlamlara gelebilir.

<span class="mw-page-title-main">Mahabad</span>

Mahabad, eski adıyla Piranşehr veya Savuçbulak, İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nde bir şehir.

Kağan, kaan veya hakan, Moğol ve Türk devletlerinde hükümdarlar tarafından kullanılan unvanlardan birisi ve göreceli olarak en eskilerindendir. Avarlar döneminden beri Türk devlet kültürü "kağan" sözcüğünü barındırmaktadır. Bu bağlamda "kağan", Tanhu, Bey, Toktamış, Giray gibi Türkçe bir sözcük olup Türk devletleri için ayırt edici bir özellik de oluşturur. Kağanın eşine ise kağatun denilir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Farsça</span>

Orta Farsça veya Pehlevî dili, Sasani İmparatorluğu'nun edebî dili olmuş bir Batı İran dilidir. Dil, Sasanilerin yıkılmasının ardından bir süre daha prestij dili olmayı sürdürmüştür. Orta Farsça Ahameniş İmparatorluğu'nda kullanılmış Eski Farsçadan evrilmiş olup modern İran, Afganistan ve Tacikistan kullanılan Farsça dilinin atası olmaktadır. Dil, içine Orta Farsçanın da dahil edildiği ve pek çok çağdaşı dili kapsayan Orta İran dilleri ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Part İmparatorluğu</span> MÖ 3.yy MS 3.yy arasında hüküm sürmüş bir İranî imparatorluğu

Part İmparatorluğu, Arsakes İmparatorluğu olarak da bilinen, eski İran'da önemli bir siyasi ve kültürel güç olup Medler'den ve Ahamenişler'den sonra gelen üçüncü yerel hanedanlıktır. Hanedanın adı, MÖ 247 yılında, Helenistik krallık Selevkoslar'ın yönetiminde bir satraplık konumunda olan İran'ın kuzeydoğusundaki Parthia bölgesini ele geçirdikten sonra bağımsızlığını ilan eden Parni kabilesi lideri I. Arsakes'tan gelmektedir. Arsakes'in adı onursal bir unvan olarak kendisinden sonra gelen bütün Part kralları tarafından kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">I. Behrâm</span>

I. Behrâm, Sasani Devleti'nin dördüncü hükümdarıydı. Sadece bir sene tahtta kalan kardeşi I. Hürmüz'den (272–273) sonra kral oldu. Onun yönetiminde Zerdüştçülük dışında kalan Hristiyanlık, Yahudilik, Budizm ve Maniheizm gibi dinler Kartir'in dini politikası nedeniyle zulme uğradılar. Maniheizm'in kurucusu Mani onun döneminde hapse atıldı ve öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">IV. Hürmüz</span>

IV. Hürmüz, 579 ile 590 yılları arasında Sasani Kralı idi. I. Hüsrev'in oğlu ve halefiydi ve annesi bir Hazar prensesi idi.

Şah ya da Şehinşah, Fars, Afgan ve diğer İrani halkların hükümdarlarının kullandığı bir unvan. Kral anlamına gelmektedir. Zamanla İslam aleminde hükümdar anlamında yaygın olarak kullanılagelmiştir.

Hitit devletinin kurucusu kimi kaynaklarda I. Hattuşili olarak belirtiliyor olsa da Telipinu fermanında aktarıldığı üzere, bir önceki kral Labarna'nın zamanında Anadolu'nun çeşitli bölgelerinin fethedildiği anlaşılmaktadır. Hitit beylikleri döneminde sağlam bir devlet yapısı olduğu söylenemez. Bu dönemde Orta Anadolu'da sadece Hititler değil, Hattiler, Luwiler gibi grupların da hüküm sürdüğü şehir devletleri mevcuttur. Labarna'dan son kral II. Şuppiluliuma'ya kadar yaklaşık 5 asır boyunca hükümdarlığı kesin olarak belgelenmiş 26 Hitit kralı hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">İbrani takvimi</span>

İbrani takvimi veya Yahudi takvimi, günümüzde ağırlıklı olarak Yahudi dini mekânlarında kullanılan bir lunisolar takvimidir. Yahudi bayramlarının tarihlerini ve Tora bölümlerini, yahrzeitleri ve günlük Mezmur okumalarını, birçok tören kullanımı arasında uygun şekilde okur. İsrail'de yalnızca dini amaçlar için kullanılır, resmî olarak kullanılmaz.

<span class="mw-page-title-main">İran (kelime)</span>

İran sözcüğü, ilk kez Nakş-ı Rüstem'deki I. Ardeşir'in kabartmasına eşlik eden yazıtta tespit edilmiş Orta Farsça Ērān, Pehlevice ʼyrʼn sözcüklerinden gelmektedir. Burada Orta Farsça yazıta eşlik eden Partça dilindeki yazıtta kral için ardašīr šāhān šāh aryān ifadesi kullanılırken, kralın Orta Farsça yazıttaki adı ardašīr šāhān šāh ērān dır.

II. Hantili, orta Hitit döneminde hüküm sürmüş bir Hitit kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mamure Kalesi</span> Türkiyede bir kale

Mamure Kalesi Türkiye'nin güneyinde, Mersin'in Anamur ilçesine bağlı Bozdoğan mahallesi yakınlarında kıyı boyu uzanan tarihi bir kaledir. Türk sinemasına ve Türk dizilerine ev sahipliğide yapmıştır, bunlardan bazıları Cüneyt Arkın rol aldığı Malkoçoğlu Krallara Karşı filmi ve Cihan Ünal oynadığı Kuruluş "Osmancık" dizisidir.

<span class="mw-page-title-main">Behistun Yazıtı</span> İranda bulunan çok dilli bir antik yazıt

Behistun Yazıtı, Kirmanşah, İran yakınlarındaki Bisütun Dağının bir uçurumunda yer alan çok dilli bir yazıt ve büyük bir taş kabartma. Ahameniş İmparatoru I. Darius döneminde hazırlanmıştır ve I. Darius'un imparatorluğu genişletişinden bahseder. Eski Farsça, Elamca ve Babilce yazılmış, bilinen en uzun üç dilli çivi yazısı olduğu için çivi yazısının deşifre edilmesi açısından önemlidir.

Eski Farsça, Avestaca ile beraber kayıt altına alınmış iki Eski İran dilinden biridir. Eski Farsça, başlıca Ahameniş dönemi yazıtlarında, kil tabletlerinde ve mühürlerinde görülür.

Sasani İmparatorluğu'nun şehinşahları geniş bir coğrafyada hüküm sürmüşlerdir. En güçlü olduğu zaman, batıda Türkiye ve Rodos doğuda Pakistan'a kadar uzanıyordu ve aynı zamanda modern Kafkasya, Yemen, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Mısır, İsrail, Lübnan, Suriye, Ürdün ve Orta Asya'daki bölgeleri kapsıyordu.

Arsamosata Fırat kenarında bugün ki Elazığ kentinin yakınlarında kurulmuş Ermeni Sophene'de antik bir şehirdir. Orontid Hanedanı'ndan Kral I. Arsames tarafından M.Ö. 3.yüzyılda kurulmuştur. Kentin Orta Çağ'daki adı Ashmushat idi, Roma ve Bizans zamanında Armosota (Ἀρμόσοτα) ve Arsamosota (Ἀρσαμόσοτα) isimleriyle anıldı.