İçeriğe atla

Kral öldü, yaşasın kral!

"Kral öldü, yaşasın kral!" sözü, ilk defa 1422'de Kral VI. Charles'ın ölümünden sonra oğlu VII. Charles'ın (resimde) Fransa kralı ilan edildiğini duyurmak için kullanılmıştır.

"Kral öldü, yaşasın kral!"[a], çeşitli ülkelerde yeni bir hükümdarın tahta çıkışını duyurmak için kullanılan geleneksel bir ilandır. İlk bakışta çelişkili görünen bu cümle, eski hükümdarın ölümünü duyururken aynı anda yeni hükümdarı selamlayarak devamlılığın olduğunu gösterir.[1]

Bu deyim, popüler bir deyimsel şablon haline gelmiştir.[2][3][4][5] Deyimin hatırlanabilir doğası (kısmen de olsa epanalepsi sayesinde) ve tarihsel önemi göz önüne alındığında, düzenli olarak halefiyet ve değiştirilme temasına sahip makaleler, başyazılar ve reklamlarda başlık olarak yer alır. Milletler Cemiyeti'nin mimarlarından Robert Cecil, Milletler Cemiyeti'nin son oturumundaki konuşmasını şu sözlerle bitirmişti: "Cemiyet öldü. Yaşasın Birleşmiş Milletler."[6]

Köken

Orijinal deyim, 1422'de babası VI. Charles'ın ölümünün ardından VII. Charles'ın Fransız tahtına çıkışından sonra ilk defa ilan edilen Fransızca "Le roi est mort, vive le roi!" sözünden gelmektedir.[7] Fransa'da bu ilan, geleneksel olarak eski kralın naaşının olduğu tabut kuzey Paris'teki Saint-Denis Bazilikasının kasasına indirildikten hemen sonra Fransız soylularından önde gelenlerinden Uzès Dükü tarafından yapılmıştır. Bu söz "le mort saisit le vif", yani egemenlik devrinin eski hükümdarın öldüğü anda olduğu yasasından gelir. Bu yüzden "Kral öldü" bir hükümdarın öldüğünün ilanıdır ve "Yaşasın kral!" bu hükümdarın ölümünden hemen sonra tahta çıkan veliahta atıfta bulunur.

O zamanlarda Fransızca İngiliz soylularının birincil dili olduğundan bu ilan ideal olarak aynı geleneği temsil etmek için İngiltere'de de kullanılmaya başlanmıştı, bunun en eski kullanımı 1272'de oğlu I. Edward Haçlı Seferleri'nde savaştığı sırada III. Henry'nin ölümünün ardındandır. Veraset sırası üzerine bir veraset savaşının çıkmasını önlemek adına kraliyet konseyi şunu ilan etti: "Taht asla boş olmayacak; ülke asla hükümdarsız olmayacak." Böylece Edward hemen kral ilan edildi ve babasının öldüğü haberi ona ulaşıp İngiltere'ye dönene kadar ülkeyi gıyaben yönetti. Bu olaya başka bir örnek, Fransız kraliyetindedir. Fransa'da XV. Louis, XVI. Louis'in selefiydi. 10 Mayıs 1774'te XV. Louis'in ölümünün ardından kesin veliaht, Dofen Louis-Auguste anında Kral XVI. Louis oldu.

Kullanım

Birleşik Krallık gibi bazı monarşilerde, bir fetret deyimin arkasındaki gibi iktidarın anında devri fikri kullanılarak engellenir (yani, kesin veliaht selefinin öldüğü anda yeni hükümdar olur). "Kral öldü, yaşasın kral" deyimi, Auctoritas adı verilen kişisel bir iktidara bağlı egemenliğin devamlılığını simgeler. Bu, yeni hükümdarın saltanatının sadece taç giyme veya başka bir geleneksel törenle başladığı diğer monarşilerde o kadar geçerli değildir. Örnek olarak, Polonya-Litvanya Birliği'nde krallar seçimle başa geliyordu ve bu kıyasla uzun fetretlere yol açıyordu. Bu dönemlerde, Polonya başpiskoposu interrex (krallar arası yönetici) olarak görev yapıyordu. Ernst Kantorowicz'in 1957'de ortaya attığı ünlü kralın iki vücudu teorisi, auctoritas'ın (Kantorowicz burada eşanlamlısı olan dignitas'ı kullanmıştır) eski hükümdardan yenisine nasıl aktarıldığını göstermiştir.

Tayland'da Kral Bhumibol Adulyadej'in ölümü üzerine 13 Ekim 2016'da yaptığı ulusal televizyon konuşmasını sonlandırmak için Başbakan, şu sözleri kullanmıştır: "Majesteleri Kral Bhumibol Adulyadej, IX. Rama, öldü. Yaşasın Majesteleri yeni Kral."[8] Ancak, Tayland'da halefiyet anında gerçekleşmediğinden Vajiralongkorn 1 Aralık 2016'daki resmi tahta çıkış törenine kadar veliaht prens olarak görev yapmaya devam etmiştir.

Birleşik Krallık gibi kadınların tahta çıkmasına izin veren monarşilerde uygun olan yerlerde "kral" yerine "kraliçe" kullanılabilir.

Ayrıca bakınız

  • Tacın Sonu

Notlar

  1. ^ Yazılı halde kullanılan noktalama kaynaktan kaynağa göre değişir, virgülün yerine bazen nokta, noktalı virgül, iki nokta, veya çizgi kullanılabilir.

Kaynakça

  1. ^ Ryken, Philip Graham (2011). King Solomon: The Temptations of Money, Sex, and Power [Kral Süleyman: Para, Seks ve Güç Arzuları] (İngilizce). Crossway. s. 18. ISBN 978-1-4335-2154-6. 
  2. ^ "The CV is Dead. Long Live the CV!" [CV Öldü. Yaşasın CV!]. hinterview.com (İngilizce). 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2024. 
  3. ^ "History of "X is dead. Long live X"" ["X öldü. Yaşasın X"in tarihçesi]. stackexchange.com (İngilizce). 9 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2024. Location is dead. Long live Location. JavaScript is dead. Long live JavaScript [Yer öldü. Yaşasın Yer. JavaScript öldü. Yaşasın JavaScript.] 
  4. ^ "Paper is dead; long live paper" [Kağıt öldü; yaşasın kağıt]. ycombinator.com (İngilizce). 9 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2024. 
  5. ^ "The resume is dead – long live the resume" [Özgeçmiş öldü - yaşasın özgeçmiş]. thenextweb.com (İngilizce). 6 Nisan 2016. 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2024. 
  6. ^ Scott, George (1973). The Rise and Fall of the League of Nations [Milletler Cemiyeti'nin Yükselişi ve Düşüşü] (İngilizce). Hutchinson & Co Ltd. ISBN 978-0-09-117040-0. 
  7. ^ Staff 4, US Dictionary (7 Ekim 2023). "The King is Dead, Long Live the King: Definition, Meaning, and Origin" [Kral Öldü, Yaşasın Kral: Tanımı, Anlamı ve Kökeni]. US Dictionary (İngilizce). 16 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2024. 
  8. ^ Kraliyet Hane Bürosu'nun açıklamasının ardından Başbakan General Prayut Chan-o-cha'nın açıklaması. (İngilizce) Tayland Kraliyet Hükümeti.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Elizabeth</span> İngiltere ve İrlanda Kraliçesi (1558–1603)

I. Elizabeth, 17 Kasım 1558'den 1603'teki ölümüne kadar İngiltere ve İrlanda kraliçesi idi. Bakire Kraliçe olarak da bilinen Elizabeth, Tudor Hanedanı'nın beş hükümdarının sonuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">XVII. Louis</span> Fransa ve Navarra kralı (1785-1795)

XVII. Louis, Normandiya Dükü Louis-Charles ya da Veliaht Louis Charles (1789-93) olarak da bilinir., Kral XVI. Louis ile Kraliçe Marie Antoinette'nin ikinci oğlu. XVI. Louis'in idam edilmesinin ardından kralcılar tarafından tahtın vârisi olarak ilan edilmiş ve 1793'ten ölümüne değin Fransa Kralı ünvanı taşımıştır.

<span class="mw-page-title-main">VI. Gustaf Adolf</span> İsveç kralı (1882-1973; hd. 1950-1973)

VI. Gustaf Adolf 29 Ekim 1950'den ölümüne kadar İsveç Kralı idi. Kral V. Gustaf ve eşi Baden Prensesi Victoria'nın en büyük oğluydu ve babasının hükümdarlığında geçen 43 yıl boyunca İsveç Veliaht Prensi idi. 90 yaşındaki ölümünden kısa bir süre önce, İsveç monarşisinin son itibari siyasi güçlerini ortadan kaldıran anayasa değişikliklerini onayladı. Özellikle Eski İtalyan kültürleriyle ilgilenen, ömür boyu amatör bir arkeologdu.

<span class="mw-page-title-main">XVIII. Louis</span> Fransa kralı (17 Kasım 1755 - 16 Eylül 1824)

XVIII. Louis, 1795'ten sonra Fransa kralı unvanını taşıyan ve Napolyon'un yeniden imparatorluğunu ilan ettiği Yüz Gün (1815) dışında, 1814-1824 arasında tahtta kalan hükümdar.

<span class="mw-page-title-main">XVI. Carl Gustaf</span> İsveç kralı (1973-günümüz)

XVI. Carl Gustaf, şu anki İsveç Kralı. 15 Eylül 1973'te dedesi VI. Gustaf Adolf'un ölümü üzerine tahta çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Norveç hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Norveç hükümdarları listesi 872'de başlamaktadır. Geleneksel olarak anlatıya göre bu tarihte Hafrsfjord Muharebesi yapılmış ve bu muharebede galip gelen İ. Harald Güzelsaçlı birkaç küçük Norveç krallıklarını babasının hükümdarlık yaptığı küçük devlete ilhak ederek tüm Norveç'i tek bir hükümdarlık içinde birleştirmiştir. Harald'in kral olduğu bu tek krallık sonradan "Norveç Krallığı" olarak bilinmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">VI. Edward</span> İngiltere ve İrlanda Kralı

VI. Edward, İngiltere ve İrlanda Kralı. VIII. Henry ve Jane Seymour'un oğludur. Ayrıca Küçük Edward da denirdi. Tudor Hanedanı'ndan ülkeyi yöneten 3. kişidir ve ülkenin Protestan kurallara göre doğan ilk hükümdarıdır. 28 Ocak 1547'de 9 yaşındayken ülkenin başına geçmiştir. Edward küçük yaşta ülkenin başına geçtiğinden bir konsey ile birlikte ülkeyi yönetmekteydi. Bu konseye ilk önce dayısı Edward Seymour (1547–1549), daha sonra Thomas Seymour'un tüm çabalarına rağmen John Dudley başkanlık yaptı.

<span class="mw-page-title-main">III. George</span> Büyük Britanya Kralı

III. George ya da George William Frederick, 1760-1801 yılları arasında İngiltere kralı. 12 Ekim 1814'te Hannover Kralı seçilmeden önce Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na bağlı olarak Brunswick-Lüneburg Düklüğü ve Seçilmiş Hannover Prensliği görevlerini yürütüyordu. III. George, Hannover soyağacından gelen üçüncü Büyük Britanya hükümdarıydı. Bununla beraber Hannover soyağacından gelip de Britanya'da doğan ve anadili olarak İngilizceyi kullanan ilk hükümdardır. Daha da ilginç olarak III. George anavatanı olan Almanya'yı hayatı boyunca hiç ziyaret etmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bhumibol Adulyadej</span> Tayland kralı

Bhumibol Adulyadej, Asya ülkesi Tayland'da 1946 yılından öldüğü 2016 yılına kadar kral olarak tahtta bulunmuştur. 70 yıl 126 gün süren saltanatıyla, Kral XIV. Louis ve Kraliçe II. Elizabeth'ten sonra dünya tarihinde en uzun süre tahtta kalan üçüncü hükümdardır.

<span class="mw-page-title-main">II. François</span> Fransız siyasetçi (1544-1560)

II. François, 10 Temmuz 1558 - 5 Aralık 1560 döneminde Fransa kralı ve 24 Nisan 1558 – 5 Aralık 1560 döneminde İskoçya kraliçesi Mary Stuart ile evliliği dolayısıyla İskoçya kraliçesi eşi.

<span class="mw-page-title-main">Fransa Krallığı</span>

Fransa Krallığı, 987-1792 yıllarında hüküm sürmüş eski krallık. Geç Orta Çağ ve Yüz Yıl Savaşı'na dek Avrupa'nın en güçlü devletlerinden biriydi. Aynı zamanda dünya çapında mülkleri olan erken bir sömürgeci güçtü. 3 Eylül 1791'de hükümdarın yetkileri sınırlandırılmış, 21 Eylül 1792'de ise monarşi lağvedilerek yerine Birinci Fransız Cumhuriyeti kurulmuştur. Krallığın başkenti Paris, dini Roma Katolikliği idi.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf İzzeddin Efendi</span> Abdülaziz şehzade iken doğan oğlu

Yusuf İzzeddin Efendi Türk asker ve Osmanlı Hanedanı mensubu. Osmanlı padişahı Sultan Abdülaziz'in henüz şehzade iken doğan oğludur. Beklenmedik bir şekilde öldüğünde Osmanlı Hanedanı'nın en büyük erkek çocuğu olarak veliaht sıfatını taşıyordu.

<span class="mw-page-title-main">II. Henry</span> İngiltere kralı

II. Henry, Anarşi olarak da adlandırılan iç savaş döneminin ardından, annesi olan Matilda'nın fiilen İngiltere'ye krallık yapan Stephen ile yaptığı anlaşmaya göre önce veliaht ve 25 Kasım 1154'ten sonra İngiltere kralı olarak tahta çıkmış ve 1154-1189 yılları arasında hüküm sürmüş ve Temmuz 1189 ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">III. Henry</span> İngiltere Kralı, İrlanda lordu ve Akitanya Dükü (1216-1272)

III. Henry, 19 Ekim 1216 – 16 Kasım 1272 döneminde 56 yıl İngiltere kralı olarak hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">XII. Louis</span> Fransız hükümdar (1462-1515)

XII. Louis, 1498 - 1515 arasında hüküm sürmüş olan Fransa kralı. 13 yaşındayken, babası 1498 yılında arkasında varis bırakmadan ölen VIII. Charles'dan sonra tahta geçmiştir. Charles tarafından başlatılan İtalya Savaşlarının ikinci büyük seferini düzenlemiştir. 1501 - 1504 yılları arasında Napoli kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Jean</span> Fransız siyasetçi (1316-1316)

I. Jean Capet Hanedanı'ndan Fransa kralı X. Louis ve eşi Clementia Macaristanlı'nın kral X. Louis'in ölümünden sonra doğmuş olan oğlu. Bu nedenle tarihçiler tarafından Ölümden sonra lakabı ile anılır. Kral X. Louis 5 Haziran 1316 öldükten sonra bir çocuğa gebe olan eşi Clémentia Macaristanlı 14 Kasım 1316'da Jean ismi verilen bir erkek çocuğa doğum yapmıştı Bu bebek doğar doğmaz Fransa Kralı ve Navarra Kralı I. Jean olarak ilan edilmişti. I. Jean 5 gün gibi gayet kısa bir süre yaşadı ve 19 Kasım 1316'de öldü. Böylece Fransa Kralı ve Navarre Kralı ilan edilen bebek I. Jean 5 gün hüküm sürmüştür ve tarihçiler tarafından "hayatının tümünde kral olan tek Fransa Kralı" olarak da anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">V. Louis (Batı Frank kralı)</span> Eski Fransa kralı

V. Louis, "Tembel" olarak anılır. 21 Mayıs 987 iken ölümüne kadar Batı Frankiya kralı. Çocuksuz olduğu ve Karolenj Hanedanı'ndan kral oğlu olan tek kişi olduğu için ile Karolenj Hanedanıʼnın devlet yönetimi de sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">XIV. Karl</span> İsveç ve Norveç kralı (1818-1844)

XIV. Karl veya Carl John Napolyon'un Cumhuriyetçi mareşallerinden biri, ayrıca İsveç ve Norveç'in ilk Fransız kökenli kralı. 1814 yılından 1844 yılındaki ölümüne kadar hüküm sürdü.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Frederik</span>

VIII. Frederik 1906'dan 1912'ye kadar Danimarka kralı.

<span class="mw-page-title-main">Tayland bahtı banknotları</span>

Tayland bahtı banknotları, Tayland'ın para birimi olan Tayland bahtının nakit biçiminin bir parçasıdır. Baht banknotlarının piyasaya sürülmesi Tayland Bankası tarafından yönetilmektedir. Tarihi boyunca Tayland'da 1 baht ile 100.000 baht arasında banknotlar basılmıştır. Bugün Tayland'da dolaşımdaki banknotlar ise 20 baht, 50 baht, 100 baht, 500 baht ve 1000 bahttır. Şu anda dolaşımda olan seriler 17., 16. ve 15. serilerdir. Tayland bahtı banknotları genellikle krallarının portresini veya heykelinin resmini içerir. Ön yüzler, mevcut kralın portresi ile tasarlanmıştır. Arka yüzlerde ise çoğunlukla "büyük" unvanıyla önemli kralların ve kralların resmi. Bazı arka yüzlerde Kral Bhumibol'un sözleri yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.