İçeriğe atla

Krakow Ayaklanması

Krakow Ayaklanması

Direnişin lideri Edward Dembowski'nin ölümünden önce anını temsil ediyor. Yapanı belli değildir
TarihŞubat 1846
Bölge
Krakow Serbest Şehri (modern dünyada Polonya)
Sonuç Direnişçiler kaybetti
Taraflar
Polonya bağımsızlık hareketi

Avusturya İmparatorluğu Avusturya İmparatorluğu

  • Yerli köylüler
Komutanlar ve liderler
Jan Tyssowski
Edward Dembowski †
Ludwig Collin
Ludwig von Benedek
Kayıplar
1,000-2,000


Krakow Ayaklanması Şubat 1846 tarihinde Jagiellonian Üniversitesinde felsefe profesörü Michał Wiszniewski, öğretim görevlisi ve avukat Jan Tyssowski ve Edward Dembowski liderliğinde Polonyalıların ulusal bağımsızlık için mücadelesi sonucunda meydana gelen ayaklanma. Direnişin merkezi Kraków aynı zamanda Rus İmparatorluğu'nun yönettiği ve birçok illerin birleşmesi ile oluşmuş Krakow Serbest Şehri'nin başkentiydi. Ayaklanma Avusturya birliklerine yardım eden yerli köylüler sayesinde kısa sürdü ve dokuz gün sonra direniş kırıldı.

Sonrası

Avusturya ve Rusya ayaklanma bittikten sonra 16 Kasım tarihinde bir antlaşma imzaladılar. Anlaşma ile Rusya'nın yönettiği Krakov ve çevresi Avusturya İmparatorluğu'nun bir parçası olan Galiçya Krallığı ve Lodomeria'nın olacaktı.

Önemi

Karl Marx ve Friedrich Engels, ayaklanmayı övgüyle bahsederek "toprak reformu amaçlayan demokratik hareketi." demişlerdir. "Avrupa'daki toplumsal devrim bayrağını ilk dikme eylemi" düşüncesi Polonya tarihinde yaygın bir görüştür.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Polonya</span> Orta Avrupada bir ülke

Polonya, resmî adıyla Polonya Cumhuriyeti, Orta Avrupa'da bulunan bir ülkedir. Komşuları, batıda Almanya, güneybatıda Çekya, güneyde Slovakya, kuzeydoğuda Rusya ve Litvanya, doğuda Belarus, güneydoğuda Ukrayna ve kuzeyde Baltık Denizi'dir. Ülke 312.696 km²'lik yüzölçümüyle Avrupa'nın dokuzuncu, dünyanın altmış dokuzuncu büyük ülkesidir. Yaklaşık 38,4 milyonluk nüfusuyla dünya sıralamasında en kalabalık 36. ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Boxer Ayaklanması</span> Çinde çıkan emperyalizm karşıtı ayaklanma

Boxer Ayaklanması, Boksör Ayaklanması ya da Boksör Hareketi, Batı'nın 19. yüzyılda Çin üzerindeki ekonomik ve siyasi etkisine karşı çıkartılan bir ayaklanmadır. Tüm yabancıların ülkeden çıkartılması hedeflenmiştir. 1899 yılı Kasım ayında başlamış 7 Eylül 1901'de sona ermiştir. Ayaklanma ve ayaklanmanın bastırılması sırasında binlerce isyancı, yabancı ve alt sınıf Çinli ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Panslavizm</span> Fikir akımı

Panslavizm, 19. yüzyılın ortalarında kristalize olmuş bir hareket olup Slav halkının bütünlüğünü ve birliğini ilerletmekle ilgilenen siyasi bir ideolojidir. Ana etkisi, Slav olmayan imparatorlukların yüzyıllar boyunca Güney Slavları yönettiği Balkanlar'da ortaya çıkmıştır. Bunların başlıcaları Bizans İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan, Osmanlı İmparatorluğu ve Venedik'ti. Panslavizm terimi ilk kez 1826 yılında J.Herkel tarafından kullanılmıştır. Pan-Cermenizm'den etkilenen Panslavizmin çıkışının temelinde Kırım Savaşı'nın ardından daha belirgin hale gelen Avrupa karşıtlığı yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Galiçya (Doğu Avrupa)</span>

Galiçya, 1945 yılında yapılan sınır değişikliği sonucu Polonya ve Ukrayna Cumhuriyetleri sınırları içinde kalan tarihi bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Rus İmparatorluğu</span> Avrasyada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (1721–1917)

Rus İmparatorluğu veya Çarlık Rusyası, Büyük Kuzey Savaşı'nı sona erdiren Nystad Antlaşması'nın ardından Rusya Çarlığı'ndan evrilerek 1721'den itibaren Avrasya ve Kuzey Amerika'ya yayılan tarihi bir imparatorluk. Rus İmparatorluğu'nun yükselişi, İsveç İmparatorluğu, Polonya-Litvanya Birliği, İran, Osmanlı İmparatorluğu ve Çin gibi komşu rakip güçlerin zayıflamalarıyla eş zamanlı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Gettosu Ayaklanması</span>

Varşova Gettosu Ayaklanması, Alman işgali döneminde, 19 Nisan - 16 Mayıs 1943 tarihleri arasında Polonya Genel Hükûmeti 'nin merkezi Varşova şehrinde bulunan Varşova Gettosu'nda devam eden ayaklanma.

<span class="mw-page-title-main">II. Stanisław August Poniatowski</span> Son Polonya kralı ve Litvanya Büyük Dükü

II. Stanisław August Poniatowski, asıl adı Stanisław Poniatowski, bağımsız Polonya'nın son kralı (1764-1795). Hükümdarlık yıllarında Polonya'nın Rusya, Avusturya ve Prusya arasında taksimi tamamlanmıştır.

Sırp İsyanları, 19. yüzyılın başlarında Sırpların Osmanlı Devleti'ne karşı başlattıkları ve 1878 yılında Sırbistan'ın bağımsızlığıyla sonuçlanmış isyanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Tatarpınarı Ayaklanması</span> Ayaklanma

Tatarpınarı Ayaklanması, Rus İç Savaşı sırasında Romanya'nın Rusya'nın Besarabya bölgesine girmesinden dolayı meydana gelen ayaklanmadır.

<span class="mw-page-title-main">Kościuszko Ayaklanması</span>

Kościuszko Ayaklanması, 1794 yılında Polonyalıların Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda savaşmış Tadeusz Kosciuszko liderliğinde Polonya'yı, Belarus'u ve Litvanya'yı ikinci defa bölen ve Targowica Konfederasyonu ile burada hegemonyasını kuran Rus İmparatorluğuna karşı başkaldırısıdır. Ayaklanma başladıktan sonra komutan Tadeusz Kosciuszko, Polaniec yasalarını ilan etti. Bu yasalar direnişçilerin hakim olduğu yerlerde uygulandı. Hegemonyayı kırmak amacıyla gerçekleşen ayaklanma başarılı olamadı ve Prusyalılar ile birlikte Avusturya İmparatorluğu'nun askeri destekleri ile Ruslar ayaklanmayı bastırdı. Ayaklanma bastırıldıktan sonra Polonya üçüncü kez bölündü. Ancak bu bölünme ile hukuken var olan devlet yıkıldı ve kısa süren Varşova Düklüğü hariç Polonya 123 yıl boyunca Ekim Devrimine kadar işgal altında kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya'daki Polonyalı siyasi sürgünlerin ayaklanması</span>

Sibirya Ayaklanması, veya Baykal İsyanı, 24 Haziran 1866 tarihinde Polonya'daki direniş hareketine katıldıkları için Sibirya'ya sürgün edilen yaklaşık 700 kişilik bir grupun 4 gün sürecek olan ayaklanmasıdır.

1846 Büyük Polonya Ayaklanması, birçok Polonyalı kuruluş tarafından yapılan gizli çağrılar ile üçe bölünmüş olan Polonya'nın bu üçünde de tüm parçaları birleştirmek için planlanan ayaklanmadır. İlk ayaklanma Krakow'da başladı. Ancak Poznan'da isyancılardan birisi arkadaşlarına ihanet etti. Böylece ayaklanma meydana gelemedi. Prusya'da da durum farklı değildi. Ayaklanmaya katılacak kişiler tespit edilerek tutuklandı. Bu açıdan hiçbir şekilde ciddi bir çatışmalar meydana gelmedi.

<span class="mw-page-title-main">Wielkopolska Ayaklanması</span>

Wielkopolska Ayaklanması veya 1918-1919 Büyük Polonya Ayaklanması , Alman hakimiyetinde bulunan Poznań'daki Polonyalıların Weimar Cumhuriyeti'ne karşı ayaklanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kraków Büyük Dükalığı</span>

Krakow Büyük Dükalığı, Krakow Serbest Şehri'nin 16 Kasım 1846 tarihinde Avusturya İmparatorluğuna katılmasından sonra kurulan Dükalık. Krakow Büyük Dükası unvanı 1846-1918 tarihleri arasında Avusturya İmparatoru'nun kullandığı unvanlar arasındaydı.

Avrupa'da Osmanlı savaşları Osmanlı İmparatorluğu ile eski Orta Çağ'dan 20. yüzyılın başlarına kadar uzanan çeşitli Avrupa devletleri arasındaki bir dizi askeri çatışma idi. İlk çatışmalar 13. yüzyılda Bizans-Osmanlı savaşları, ardından da 14. yüzyılda Bulgar-Osmanlı savaşları ve Sırp-Osmanlı Savaşları başlamıştır. Bu devrin büyük bölümü, Osmanlı'nın Balkanlara açılmasıyla karakterize edildi. Osmanlı İmparatorluğu, 15. ve 16. yüzyıllarda Orta Avrupa'ya daha fazla girdi ve Avrupa'daki toprak taleplerinin zirvesinde kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Prusya Bölümü</span>

Prusya Bölümü veya Prusya Polonyası, Polonya'nın parçalanması sırasında 18. yüzyılın sonlarında Prusya Krallığı tarafından alınan Polonya-Litvanya Birliği'nin eski topraklarını ifade eder. Prusya'nın elde edilmesi ile Milletler Topluluğu'nun eski batı bölgesini oluşturan arazisi 141.400 km2'yi buldu. Prusya katılımıyla imparatorluk Rusyasının liderliğindeki ilk parçalanma 1772'de, ikincisi 1793'te ve üçüncüsü 1795'te gerçekleşti, bu da Polonya'nın sonraki 123 yıl boyunca devlet olarak elenmesine neden oldu. Polonya dili önemsizleştirildi

<span class="mw-page-title-main">Kongre Polonyası</span> Doğu Avrupadaki eski devlet

Kongre Polonyası veyahut resmi adıyla Polonya Krallığı, ya da Rus Polonyası, 1815'te Viyana Kongresi'nde egemen bir Polonya devleti olarak oluşturulan bir yönetimdi. Polonya, Habsburg Monarşisi, Rusya ve Prusya tarafından bölündükten sonra Rus egemenliği altında kuruldu. 1831 Kasım Ayaklanması'na kadar, krallık Rus Çarları ile birlikteydi. Daha sonra devlet, 19. yüzyıl boyunca Rus İmparatorluğu'na zorla entegre edildi. 1915 yılında, I. Dünya Savaşı sırasında, Polonya, 1918'de bağımsızlığını yeniden kazanana kadar, İttifak Devletleri tarafından Polonya'nın nominal Polonya Krallığı ile değiştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya Bölümü</span>

Avusturya Bölümü, 18. yüzyılın sonlarında Polonya'nın parçalanması sırasında Habsburg Monarşisi tarafından ele geçirilen Polonya-Litvanya Birliği'nin topraklarını kapsamaktadır. Polonya; Rusya İmparatorluğu, Prusya Krallığı ve Habsburg Avusturya tarafından bölüşüldü ve Polonya Krallığı tamamen ortadan kaldırıldı. Avusturya, 1772'deki birinci bölünme sırasında ve 1795'te üçüncü bölünmesi sırasında Polonya topraklarını ele geçirdi. Üçüncü bölünmenin ardından Avusturya İmparatorluğu topraklarına 128,900 km² eklenmiş ve imparatorluğa 2,65 milyondan fazla insan dahil olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Polonya tarihi (1795-1918)</span>

1795-1918 yılları arasındaki Polonya Tarihi, Polonya'nın bağımsızlığını tamamen kaybettiği ve Prusya, Avusturya İmparatorluğu ve Rusya arasında bölündüğü dönemdir. 1795'te, Polonya, 18. yüzyılda gerçekleşen üç bölünmenin üçüncüsü ve sonuncusu gerçekleşti ve Polonya-Litvanya Birliği tamamen ortadan kalktı. Bununla birlikte, hem Polonya'da hem de Polonya'nın dışında yaşanan olaylar, 19. yüzyıl boyunca Polonya bağımsızlığının yeniden tesis edilmesi umutlarını canlı tuttu.

<span class="mw-page-title-main">Polonya Ulusal Muhafızları</span>

Polonya Ulusal Muhafızları, Nisan-Kasım 1848'de Avusturya'nın Lviv kentinde faaliyet gösteren Polonyalı milliyetçi bir askeri örgüttür. Polonyalı gönüllülerden oluşuyordu ve Lviv Ulusal Konseyi tarafından yönetiliyordu. Galiçya'daki devrimci olaylarda, özellikle 1-2 Kasım Lviv Ayaklanmasında yer aldı.