Kraking (engl. to crack - "bölmek, parçalamak, kırmak") petrol jeolojisinde ve petrol endüstrisinde bir yöntemdir. Bu işlemde ısı ve basınç veya katalizör ile uzun zincirli yüksek kaynama noktalı hidrokarbonlardan, kısa zincirli düşük kaynama noktalı hidrokarbonlar oluşur.
Kraking iki gruba ayrılır: haruri kraking (thermal kraking, termik kraking) ve katalitik kraking.
Propan, Parafinlerin (alkanların) metan ve etandan sonra gelen üçüncü üyesi olup, karbon ve hidrojenden meydana gelmiş renksiz bir gazdır.
Benzin, petrolden imal edilen bir tür yakıttır.
Alkanlar, (diğer bir deyişle Parafinler) sadece karbon (C) ve hidrojen (H) elementlerinin bulunduğu ve bu elementlerin birbirleriyle tekli bağ yaptığı doymuş alifatik organik bileşiklerin genel ismidir. Alkanlar birbirlerini 1 karbon ve 2 hidrojen ile takip eden bir homolog seri oluştururlar. Örneğin tek karbonlu metan, CH4 formülüne sahipken, çift karbonlu etan C2H6 kapalı formülüne sahiptir. Alkanlarda tüm atomlar tekli bağlarla birbirlerine bağlandığı ve Karbon atomunu bağlayabileceği en fazla Hidrojen atomunu bağladığından dolayı doymuş bileşikler kategorisine girerler. Doymuş hidrokarbonlardan olan alkanlar, CnH2n+2 n=1,2,3,.... genel formülüne sahiptir. Burada n'in 3 veya 3'ten büyük olması hâlinde sikloalkan denilen halkalı yapılar oluşabilmektedirler.
Etilen (eten), alken sınıfından renksiz bir gaz. Doymamış hidrokarbon olup, karbonlar arasında, çift bağ vardır. Formülü C2H4, kaynama noktası -103,7 °C, erime noktası -169,2 °C ve yoğunluğu 1.178 kg/m3 olan yanıcı bir gazdır. Etilen, suda orta derecede çözünür. Fakat alkol, eter, aseton ve benzende çok çözünür. Etilenin reaksiyon verme kabiliyeti oldukça yüksektir. Halojenlerle, sülfürik asit ve diğer çift bağ ile reaksiyon verebilen maddelerle hemen reaksiyon verdiği gibi polimer polietileni meydana getirir. % 3 ile % 34 oranında etilen ihtiva eden hava karışımı patlayıcıdır. Toksik etkisi azdır, fakat çok yüksek dozu şuursuzluk (bilinç kaybı) meydana getirir.
Asfalt, dayanımlı akmaz halden katı hale kadar değişkenlik gösteren siyah, kahverengi ve gri tonlara sahip organik bir maddedir.
Petrol, neft ya da yer yağı, hidrokarbonlardan oluşmuş, sudan yoğun kıvamda, koyu renkli, arıtılmamış, kendisine özgü kokusu olan, yer altından çıkarılmış doğal yanıcı mineral yağı. Latincede taş anlamına gelen "petra" ile yağ anlamına gelen "oleum" sözcüklerinden oluşmuştur.
Parafin mumu, petrolden elde edilen renksiz, kokusuz bir mum çeşididir. Parafin mumu ilk defa 1829 yılında Carl Reichenbach tarafından odun katranından; daha sonra bütümlü tabakalardan; 1867'den sonra da petrolden elde edildi. 1947'de de sentetik parafin mumu yapıldı.
Alkil, bir alkan molekülünden bir hidrojen atomunun koparılmasıyla türeyen ve genel formülü, CnH2n+1 olan tek değerli grup. Alkil grubu genellikle R ile gösterilir. Birer alkil olan metil (CH3-), etil (C2H5-) ve propil (CH3-CH2-CH2-) grupları birer alkan olan metan (CH4), etan (C2H6) ve propandan (C3H8) türemiştir.
Benzen, aren veya aromatik hidrokarbonlar olarak adlandırılan organik bileşikler sınıfının en basit üyesidir. Renksiz, yanıcı, kaynama noktası 80,1 °C, erime noktası 5,5 °C olan bir sıvıdır. Moleküler formülü C6H6'dır. Benzen, endüstriyel bakımdan değerli olduğu gibi yapısı bakımından da kimya çalışmalarında önemlidir. Kan hücrelerini öldürme etkisi olduğundan kanser yapıcı bileşikler arasına girer.
Petrol rafinerisi (kısaca rafineri olarak da adlandırılır), petrol endüstrisi'nde ham petrolün arıtılarak ve çeşitli işlemlerden geçirilerek nafta, benzin, dizel yakıtı, sıvılaştırılmış petrol gazı, asfalt, kerosen, bitüm, gudron, mazut, petrol koku ve fuel oil gibi kullanışlı ürünlere dönüştürüldüğü bir endüstriyel işlem tesisidir.
Petrokimyasallar, ham petrolden ayrılan hidrokarbonlardır. Bunlar arasında birçok yakıt yağlayıcı madde ve sanayi kimyasallarının hammaddeleri yer almaktadır. Petrol sanayisi 1950'den başlayarak, yakıtları, yanıcıları, özel olarak da Alkenleri (olefinler), aromatikleri, amonyağı ve asetileni, hem bitmiş olarak, hem de kimya sanayisini besleyecek bazlar olarak, temel etkinliğine katmıştır.
Yakıt, fiziksel ve kimyasal yapısında bir değişim meydana geldiğinde ısı enerjisi açığa çıkaran her türlü maddenin genel adı.
Mazot veya motorin, dizel motorlarda kullanılan, ham petrolün damıtma ürünlerinden biridir.
İzopentan (C5H12),metilbütan ya da 2-metilbütan, beş karbon atomuna sahip bir dallanmış zincirli alkandır. İzopentan, oda sıcaklığında ve basıncında aşırı uçucu ve aşırı yanıcı bir sıvıdır. Aynı zamanda standart sıcaklık ve basınçta en az yoğun olan sıvıdır. Normal kaynama noktası oda sıcaklığından sadece birkaç derece yüksektir ve izopentan sıcak bir günde kolayca kaynamakta ve buharlaşmaktadır. İzopentan yaygın olarak sıvı azot ile birlikte -160 °C sıvı banyo sıcaklığına ulaşmak için kullanılır. Doğal gaz tipik olarak %1 veya daha az izopentan içerir.
Ayırma işlemi, bir kimyasal madde karışımını en az iki veya daha fazla ürüne dönüştürmek için kullanılan yönteme verilen addır. Ayırma işlemi sonucunda oluşan ürünlerden en az biri, kaynaktaki bileşenlerden en az biri ya da birden fazlası bakımından zenginleşir. Bazı durumlarda karışımlar bir ayırma işlemiyle neredeyse tamamen saf iki bileşene ayırabilir. Karışımın bileşenleri arasındaki fiziksel veya kimyasal farklarından yararlanılarak ayırma gerçekleştirilir.
Petrol eteri, 35-60 °C aralığındaki kaynama noktalarına sahip hidrokarbonları içeren petrolün damıtılma ürünüdür. Çözücü olarak kullanılır. İsminde eter geçmesine rağmen eter değildir. Eter ismi ile sıvının uçuculuğu kastedilmektedir. Suda çözünmez, etanolde çözünür. En hafifi ve en uçucu hidrokarbonlardan oluşur. "Petrol eteri" adıyla temin edilebilir.
Uçucular, gezegen biliminde bir gezegenin ya da Ay'ın kabuğu veya atmosferiyle ilişkili düşük kaynama noktalı kimyasal elementler ve kimyasal bileşikler grubudur. Azot, su, karbon dioksit, amonyak, hidrojen, metan ve kükürt dioksit bu tür bileşiklere örnek olarak gösterilebilir.
Petrol koku, karbon ile zengin katı bir malzemedir. Petrol rafinerisi ve petrol arıtma işlemleri zamanı elde edilir. Kok kömürü olarak adlandırılan yakıt grubunun bir türüdür. Petrol koku, özellikle son kraking işleminden elde edilen koktur. Kanada ve Orinoco Belt petrol kumlarından da çıkarılır.
Ligroin, çoğunlukla C7 ve C8 hidrokarbonlardan oluşan ve 90-140 °C (194-284 °F) aralığında kaynayan petrol fraksiyonudur. Fraksiyona ağır nafta da denir. Ligroin laboratuvarlarda çözücü olarak kullanılır. Ligroin adı altındaki ürünler 60‒80 °C'ye kadar düşük kaynama aralıklarına sahip olabilir ve "hafif nafta" olarak adlandırılabilir.
Fren temizleyici ya da parça temizleyici, çoğunlukla renksiz bir temizlik maddesidir ve çoğunlukla motorlu taşıtların fren disklerini, motor bölmesini ve zemin altını temizlemek için kullanılır. Önemli bir özelliği, fren temizleyicinin içindeki solventler buharlaştıktan sonra hiçbir kalıntı bırakmamasıdır.
