İçeriğe atla

Krüezi ailesi

Krüezi ailesi (Arnavutça: Kryezinjtë), 19. ve 20. yüzyılda Yakova ve Dukakin'in diğer bölgelerinde oldukça güçlü ve etkili bir Arnavut ailesiydi.

Tarihçe

Yakova'da Krüezi kardeşlerinin yaşadığı Kulla Kulesi

Yakovalı Rıza Bey, Yunik Birliği'nin organizatörlerinden biri ve 20. yüzyılın başlarındaki Arnavut ulusal hareketlerinin aktivisti olarak 1912 Arnavut İsyanı sırasında aktifti.[1][2] Oğulları Gani, Ceno, Hasan ve Said, 20. yüzyılın başlarında ve ortalarında güney Kosova ve kuzey Arnavutluk'ta etkili oldular. Kısa sürede gerilla oluşturmak için adam ve lojistik toplayabildiler.[3]

Krüezi kardeşler Kosova'nın Yakova bölgesinden Ceno Bey, Gani Bey, Said Bey, Ali, Rada ve Hasan Bey idi.[4]

Ceno Bey, Ahmet Zogu'nun kayınbiraderi oldu. Arnavut siyasi liderliğinde geniş çapta kabul gören ilk Yugoslav casusuydu.[5] Kral I. Zog'un İtalyan yanlısı yönelimi nedeniyle Yugoslav yetkililer, Ceno'yu, Ceno ile Yugoslavlar arasındaki bağlantının farkına varan ve 1927'de Prag'da kendisine suikast düzenlemesi için ajanlarından birine para ödeyen Ahmet Zogu'nun neredeyse yerine geçecek kişi olarak belirledi.[6][7]

Diğer üç kardeş, II. Dünya Savaşı'na kadar Ceno'dan daha az ünlüydüler ama yine de saygın bir nüfuza sahiptiler. Arnavutluk'ta İtalyanlara karşı savaşan partizan antikomünist gerillaların liderleri oldular, ardından Almanlar geldi ve daha sonra Ulusal Kurtuluş Hareketi'nin güçlü komünist fraksiyonu oldular. Bu süre zarfında Amerikalı ve Britanyalı subaylarla işbirliği yaparak Yugoslav gizli servisleri ve Müttefik Karargahları ile müthiş ilişkiler sürdürdüler.[8][9][10] Enver Hoca daha sonra onları küçümseyerek "İngiliz ve Yugoslav ajanları" olarak adlandırdı.[11]

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Krüezi ailesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ "History of Albanian People" Albanian Academy of Science.99927-1-623-1
  2. ^ Priştineli Hasan Bey (1921), Nji shkurtim kujtimesh mbi kryengritjen shqiptare të vjetit 1912 (Arnavutça), Elsie, Robert, 15 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 4 Mayıs 2024 
  3. ^ Durime P. Zherka (9 Aralık 2008), The Price of Life: Memories from a Long Lasting Grief, AuthorHouse, s. 10, ISBN 978-1438917665, erişim tarihi: 4 Mayıs 2024 
  4. ^ Mithat Q. Begolli (2012), Gani Perolli (Ed.), KRYEZINJTË E GJAKOVËS, ss. 235-236, ISBN 978-1304127679 
  5. ^ 50 agjentet sekrete me te famshem shqiptare (Arnavutça), shqiperia.com, 6 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 4 Mayıs 2024 
  6. ^ Ahmet Qeriqi (14 Ekim 2012), Ngjarje: '14 Tetor 1927 Vritet Ceno Bej Kryeziu' (Arnavutça), Gazeta Kritika, 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 4 Mayıs 2024 
  7. ^ Robert Elsie (24 Aralık 2012), A Biographical Dictionary of Albanian History, I. B. Tauris, s. 260, ISBN 978-1780764313, erişim tarihi: 4 Mayıs 2024 
  8. ^ Ragıp Megjuani (14 Nisan 2013), Këto 21-22 vjet mediumet e Kosovës, sidomos gazetat bënë krim në të vërtetën historike shkencore kombëtare (Arnavutça), ALbanianPress.com, 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 4 Mayıs 2024 
  9. ^ Owen Pearson (3 Nisan 2007), Albania in the Twentieth Century, A History, 3, I. B. Tauris, s. 300, ISBN 978-1845111052, erişim tarihi: 4 Mayıs 2024 
  10. ^ Robert Elsie (24 Aralık 2012), A Biographical Dictionary of Albanian History, I. B. Tauris, s. 262, ISBN 978-1780764313, erişim tarihi: 4 Mayıs 2024 
  11. ^ Enver Hoxha (1982), The Anglo-American Threat to Albania: Memoirs of the National Liberation War (PDF), 1, Nëntori, ss. 320-321, ASIN B0000D5S7C, 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 4 Mayıs 2024 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Feyzi Bey Alizoti</span> Ocak-Mart 1914 tarihlerinde Arnavutluk başbakanı siyasetçi (1874-1945)

Feyzi Bey Alizoti Osmanlı daha sonraları Arnavut siyasetçi. 22 Ocak ile 7 Mart 1914 tarihleri arasında kısa bir süre Arnavutluk başbakanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1912 Arnavut İsyanı</span> Arnavutların, 1912 yılı içerisinde Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

1912 Arnavutluk İsyanı, Ocak-Ağustos 1912 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu'nda Arnavutlar tarafından gerçekleştirilen bir isyandır. 1910 ve 1911 yıllarında Arnavutluk ve Kosova bölgelerinde Arnavut Ulusunun Haklarını Savunma Birliği destekli iki isyan başlatılmıştı. 1910 yılındaki Arnavut isyanı Bulgaristan ve Karadağ tarafından desteklenmişti. İsyanda, şiddetli çatışmaların ardından İsa Bolatin öncülüğündeki Arnavut isyancılar Drenice bölgesine çekilmiş, bir diğer isyancı İdris Sefer ise kalan askerleriyle birlikte direnişini sürdürdüğü Karadak bölgesine çekilmişti. 1911 yılındaki isyanda ise Podgorica isyancıların ana üssü olmuş ve isyancılar Karadağ Kralı I. Nikola tarafından desteklenmişti. Her iki isyan da isyancılara birtakım imtiyazlar tanınarak bastırılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Geçici Hükûmeti</span>

Arnavutluk Geçici Hükûmeti veya Bağımsız Arnavutluk, Arnavutluk'un 28 Kasım 1912 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etmesinin ardından 4 Aralık 1912'de kurulan ve 1914 yılında kadar varlığını sürdüren bir geçici hükûmettir.

<span class="mw-page-title-main">Pandeli Evangjeli</span> Arnavut siyasetçi

Pandeli Evangjeli, bir Arnavut siyasetçi ve iki kez Arnavutluk Başbakanı olarak görev yaptı. Arnavutluk hükûmetinin başı olan ilk Ortodoks Hristiyandı.

<span class="mw-page-title-main">Fan Noli</span>

Fan Noli veya Theofan Stilian Noli, Arnavut şair, tarihçi, gazeteci, siyasetçi, Ortodoks metropolit.

<span class="mw-page-title-main">Arnavut epik şiiri</span>

Arnavut epik şiiri, Arnavut halkı tarafından yaratılan destansı bir şiir biçimidir. Uzun zamandır devam eden bir sözlü gelenekten oluşur. Bugün Kosova ve Kuzey Arnavutluk'ta ve bazıları da Karadağ'da olmak üzere çok sayıda Arnavut destansı şiir anlatıcıları bulunabilir. Kuzey Arnavut epik şiiri, lahutë veya çifteli eşliğinde şarkı söyleyerek icra edilir.

<span class="mw-page-title-main">Naim Fraşiri</span> Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve çevirmen

Naim Bey Fraşıri, Arnavut tarihçi, gazeteci, şair, yazar ve Arnavutluk millî şairi ilan edilen çevirmen. Modern Arnavut edebiyatının öncüsü ve 19. yüzyılın en etkili Arnavut kültürel simgelerinden biri olarak kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Bayram Curri</span> Arnavut siyasetçi

Bayram Curri Arnavutluk'un bağımsızlığı için mücadele eden, daha sonra 1913 Londra Antlaşması'nın ardından Kosova ile birleşmek için mücadele eden Arnavut kabile reisi, siyasetçi ve aktivisttir. Ölümünden sonra kendisine Arnavutluk Kahramanı unvanı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Loşna Kongresi</span> Arnavutluk siyasi kongresi

Loşna Kongresi, Tarihsel olarak Mbledhja Kombiare Lushje adıyla belgelenen, Arnavutluk'un Loşna kentinde 28 Ocak - 31 Ocak 1920 tarihleri arasında Arnavut siyasi liderlerinin düzenlediği bir konferanstır..

Ömer Paşa Vrioni II (1839–1928); olarak bilinen, Omer, Ymer veya Omar olarak da anılan, 19. yüzyılın en güçlü Arnavut ailelerinden birinden bir yöneticidir. Arnavutluk Fier şehrini kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Robert Elsie</span>

Robert Elsie, Arnavut edebiyatı ve folkloru konusunda uzmanlaşmış Kanada doğumlu bir Alman bilim adamıydı.

Abdullah Paşa Dreni (1820-1878) 19. yüzyıl Arnavut aşiret lideri ve Osmanlı ordusu askeri.

<span class="mw-page-title-main">Gjergj Fişta</span> Arnavut yazar (1871-1940)

Gjergj Fişta Arnavut Fransisken frer, şair, eğitimci, siyasetçi, aktivist, çevirmen ve yazardır. Epik başyapıtı Lahuta e Malcís ve Arnavutluk'un bağımsızlığından sonra en yetkili dergilerden ikisi olan Posta e Shypniës ve Hylli i Dritës'in editörü olması edeniyle 20. yüzyılın en etkili Arnavut yazarlarından biri olarak kabul edilir.

<i>Lahuta e Malcís</i>

Lahuta e Malcís,, Arnavut keşiş ve şair Gjergj Fişta tarafından 1937'de tamamlanan ve yayınlanan Arnavut ulusal destan şiiridir. 30 şarkı ve 17.000'den fazla mısradan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Arnavut Halkının Haklarını Savunma Merkez Komitesi</span>

Arnavut Halkının Haklarını Savunma Merkez Komitesi, Hasan Tahsini, Fraşirili Abdül Bey, Veysel Bey Dino, Iljaz Pasha Dibra, Ömer Efendi Prizreni, Şemseddin Sâmi, Zija Prishtina, Ahmet Koronica, Mehmed Ali Viryoni, Seid Toptani, Mustafa Nuri Vlora, Vasa Paşa, Jani Vreto, Mihal Harito, Pandeli Sotiri, Koto Hoxhi ve Mane Tahiri gibi etkili bir Arnavut aydın, vatansever ve politikacı grubu tarafından 18 Aralık 1877'de İstanbul'da kurulmuştur. Komite başkanı Abdül Bey seçildi. Komite daha sonra daha pratik bir adla İstambul Komitesi olarak anılacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Arianiti ailesi</span>

Arianiti Ailesi, Arnavut kökenli soylu bir aile olup 11 ila 16. yüzyıllar arasında bugünkü Arnavutluk ve çevresinde oldukça geniş arazileri sahiplerdi. Ailenin sahip olduğu araziler İşkomi vadisinden eski Egnatia Yolu'na oradan da Manastır'ın doğu kesimlerine kadar uzanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Mashkullora Muharebesi</span>

Mashkullora Muharebesi, 19 Mart 1908 tarihinde Mashkullora'da Çerçiz Topulli liderliğindeki Arnavut çetecileri ile Osmanlı garnizonu arasında gerçekleşen çatışmaydı.

<span class="mw-page-title-main">Yakova Yaylası</span>

Yakova Yaylası veya halk dilinde Tropoja olarak bilinir, kuzeydoğu Arnavutluk ile batı Kosova arasında yer alan doğu Arnavutluk Alpleri'ndeki dağlık etnografik bölgedir. Arnavut Gashi, Krasniki, Bytyqi, Morina, Nikaj ve Mërturi aşiretlerinin tarihi merkezleridir. Geleneksel olarak, Karadağ'ın güneyinde bulunan Yakova Yaylası'nın bazı kısımları yerel Arnavut aşiretleri tarafından otlak alanı olarak kullanılıyordu.

<span class="mw-page-title-main">İpekli Bedri Bey</span>

İpekli Bedri Bey, Arnavut siyasetçi. Osmanlı Meclis-i Mebûsan İpek sancağı milletvekili olup II. Dünya Savaşı sırasında İkinci Prizren Birliği'nin kurucularındandı.

Yakovalı Rıza Bey, Arnavut aktivist ve çeteci. Yakova bölgesinde etkili bir beydi ve 20. yüzyılın başlarındaki Arnavut ulusal hareketlerinin aktivistlerinden biriydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.