İçeriğe atla

Kotrak

Kontrol Edilmiş
Kotrak
BulgarcaКотраг
TatarcaКөдрә
Çuvaşça: Кăтра Паттăр
İdil Bulgar Hanı
Hüküm süresi660 – 710
Önce gelenKubrat
Sonra gelenİrhan İlteber
Doğum630
Ölüm710
Çocuk(lar)ıİrhan İlteber
HanedanDulo
BabasıKubrat
Kotrak Han'ın Çuvaş Cumhuriyeti'ndeki Şemurşa köyünde yer alan heykeli

Kotrak, Kubrat'ın beş oğlundan ikincisidir.[1][2] İdil Bulgar Hanlığı'nın temellerini attığı düşünülmektedir.[2]

Yaşamı

Kubrat'ın ölümünün ardından başa geçen oğlu Batbayan, ülkenin dağılmasını önleyemedi ve Hazar Hanlığı'nın egemenliğine girdi.[3] Ancak hem Hazarların hem de ağabeyinin egemenliğini kabul etmeyen Kotrak, Don Nehri'nin ötesine doğru ilerledi.[4] Kotrak'ın ilerlediği bu kuzey bölgelerde Fin-Ugor kavimleri vardı. Kotrak burada, kendi mahiyetindeki Onogur Bulgarlarıyla birlikte Volga Bulgarlarının temelini attı.[5] Buradaki Volga Bulgarları, 1236'da Tatarların bu bölgeyi ele geçirmesiyle İslam dinini kabul etmeye başladı.[5] Eski dönem İslami eserlerde, bu topraklarda yaşayanların Onogurlar olduğu açıkça ifade edilmektedir.[4]

Kalıtı

Antarktika'daki Greenwich Adası üzerinde bulunan Kotrag Nunatak'a Kotrak'ın adı verilmiştir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Brook, K. Alan (1999), The Jews of Khazaria 17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Jason Aronson Yayınları, s. 16.
  2. ^ a b Ercilasun, A. Bican (2011), Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Akçağ, s. 198-201.
  3. ^ Feher, Geza (1984), Bulgar Türkleri Tarihi, s.31.
  4. ^ a b Karadeniz Araştırmaları, KaraM, 1-3. sayılar, s. 26, s.46..
  5. ^ a b Mercia MacDermott (1998), Bulgarian Folk Customs, Jessica Kingsley Yayınları, s. 20.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ön Bulgarlar</span> İdil ve Tuna nehri bölgelerinde yaşamış Hun kökenli halk

Ön Bulgarlar veya Protobulgarlar, asıl kitlesini Ogur kitlelerinin oluşturduğu, 7. yüzyılda Karadeniz'in kuzeyi ile daha sonra İdil Nehri ve Tuna nehri bölgelerinde de yaşamış, Türkçe konuşan, yarı göçebe Türk kökenli bir halk. Sabir, Uz, Hazar v.b diğer Türk kökenli halklardan kalıntıları da içlerinde barındırmakla birlikte, bazı Fin-Ugor boylarının da Ön Bulgarların içinde yer aldığı bilinmektedir. Ayrıca aralarında Sarmat ve Alan kökenli kitlelerin de var olduğu düşünülmekte. İdil Tatarları ve Çuvaşlar, Ön Bulgarların ya da İdil Ön Bulgarlarınının soyundan gelen torunlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çuvaşlar</span>

Çuvaşlar (Çăvaşsem), Orta Volga bölgesinde özerk Çuvaşistan Cumhuriyeti'nde yaşamakta olan, Çuvaşça konuşan yaklaşık 2 milyon nüfuslu bir Türk halkıdır. Ortodoks Hristiyan olan iki Türk halkından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Türk tarihi</span> Türk topluluklarının ortak tarihi

Türk tarihi, günümüzdeki Türk halklarının ve yabancı halkların arasında Türk dilini konuşmuş olan Türk topluluklarının ortak tarihidir. Göktürklerden önce var olmuş Türk dili konuşan topluluklar bazı tarihçiler tarafından, Türk tâbiri yerine Ön Türk tabiri ile anılırdı.

Hazarca, Orta Çağda, Orta Asyalı yarı göçebe Türk boyu olan Hazarların konuştuğu dildir. Hazarca, tarihî Türk dillerinden biri olmasına karşın Türkî dillerin hangi koluna ait olduğu tartışmalıdır. Bazı araştırmacılar Hazarcanın İran dilleri veya Kafkas dilleriyle yakın ilişkisi olduğunu varsayarlar.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Bulgar Hanlığı</span> 7. yüzyılda var olmuş bir Türk hanlığı

Büyük Bulgar Hanlığı, Latince: Patria Onoguria ), adlarıyla da bilinen, Onogur Ön Bulgarlarının Göktürklerin yıkılması ve Avarların zayıflamasıyla batı Pontus-Hazar bozkırında oluşturduğu 7. yüzyıldan kalma Göçebe bir imparatorluktur.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Bulgar İmparatorluğu</span> MS 7. ve 11. yüzyıllar arasında Güneydoğu Avrupada var olan Ortaçağ Ön Bulgar-Slav ve sonraki Bulgar devleti

Birinci Bulgar İmparatorluğu, Ön Bulgarların 681'de bugünkü Balkan bölgesinde Asparuh komutasında kurdukları devlettir. Devlet bugünkü Bulgaristan, Arnavutluk, Bosna, Hırvatistan, Yunanistan, Macaristan, Kosova, Kuzey Makedonya, Moldova, Karadağ, Romanya, Sırbistan, Slovakya, Türkiye ve Ukrayna topraklarını içine alan yaklaşık Türkiye kadar bir toprak büyüklüğü olan (750.000 km²) topraklarda kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kuban Nehri</span>

Kuban Irmağı, Rusya'da Kafkasya'nın kuzeybatısında bir nehirdir. 870 kilometre uzunluğundadır. Kafkas Dağları'nda Elbruz'dan doğar ve Azak Denizi'ne dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Ogur öbeği</span>

Ogur grubu, Oğur grubu, Ogur öbeği, Oğur öbeği, Ön Bulgar grubu, Lir Türkçesi, Hun-Bulgarca ya da R-Türkçesi Türkî diller ailesinin bir koludur. Bu grubun günümüzde tek hayatta kalmış olan dili, yaklaşık iki milyon kişinin konuştuğu Çuvaşçadır. Gruba ait tarihi bir dil olan Ön Bulgarca bugün ölü dillerdendir.

<span class="mw-page-title-main">İdil Bulgar Devleti</span> 7. yüzyılda kurulmuş bir Türki devleti

İdil Bulgar Devleti, 9. yüzyılda kurulmuş bir Türk Devleti. Büyük Bulgarya Hanlığı'nın Hazarlar tarafından dağıtılıp Ön Bulgarlar halkının bölünmesinden sonra meydana gelmiştir ve 13. yüzyılda Moğollar devleti yıkıncaya kadar ayakta kalmayı başaran bir devlet olmuştur. İslamiyeti kabul eden ilk müslüman Türk devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Hazar Kağanlığı</span> Musevi Türk devleti

Hazar Kağanlığı ya da kısaca Hazarlar, 7. ve 11. yüzyıllar arasında; Hazar Denizi'nin çevresinde; Van Gölü'nden, Karadeniz kıyılarından, Kiev'e; Aral Gölü'nden, Macaristan'a kadar olan geniş topraklarda hüküm sürmüş, Doğu Avrupa'da yerleşik bir Türk devletidir. Hazar kelimesi, gez(mek) anlamına gelen kaz- kökünden türemiştir. Ka-zar; gezer yani serbest dolaşan, bir yere bağlı olmayan anlamına gelmektedir. Hudūd al-'Ālam adlı esere göre, Hazar kağanları Ansa' sülalesindendir ve Orta Asya'dan gelmişlerdir. Hazarların bir süre Büyük Hun Devleti'ne bağlı kavimler arasında bulunmuş olmaları ihtimali vardır. 586'dan sonraki Bizans kaynaklarında Hazarlar, "Türkler" olarak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kubrat</span> 632-638 yılları arasında hüküm süren Büyük Bulgarya Hanı

Kubrat ya da Kurt, 632-638 yılları arasında hüküm süren Büyük Bulgarya Hanı. Aynı zamanda Organa'nın yeğenidir.

II. İslam Giray, 1584 ila 1588 yılları arasında hüküm süren Kırım hanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Árpád Hanedanı</span> Árpád Hanedanı

Árpád Hanedanı, Orta Avrupa'da kurulan Macar Krallığı'nın ilk hanedanlığı.

İlteber, Türk Kağanlığı ve Hazar Kağanlığı'nın siyasi hiyerarşisinde kendisine vergi toplama ve bunun belirli bir miktarını Türk kağanına ödeme görevi bulunan boy başkanlarına verilen addır. Bu terime ilk kez, 680'de Kuzey Kafkasya Hunları'nda rastlanmaktadır. Hristiyan kaynaklarında, Albanya'da hüküm süren Hun derebeyinin adı Alp Ilteber olarak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tuğluk uruğu</span> Eski bir Türk hanedanlık soyu.

Tuğluk uruğu, Batı Göktürk Kağanlığı'nda Çorlar tarafından yönetilen 5 Türk boyunu yöneten uruğa verilen addır. Erkinlerce yönetilen On-ok uruğu (Nuşibi) ile sürekli bir mücadele hâlinde olmuşlardır. Göktürk Dönemi'nde Tuğluklar, Tokmak'ın doğusunda, On-ok ise bu kentin batısında hükmetmiştir. Türgiş Kağanlığı Dönemi'nde, Tuğluk uruğu "Sarı Türgişleri", On-ok uruğu ise "Kara Türgişleri" oluşturmuştur. Daha sonraki göçlerle birlikte Tuğlukların varlığı Bulgaristan'a kadar ulaşmıştır. Buradaki Türk kökenli halkı, yöneten Tuğluklar, Aşina sülalesi ile birlikte Hun kökenli önemli Türk hanedan soyundan biridir. Bu iki soydan gelen kişilerin birbirleriyle yaptıkları taht mücadeleleri nedeniyle Batı Göktürk Kağanlığı egemenliği boyunca birçok taht kavgasıyla karşı karşıya kalmıştır. Bu karışıklar nedeniyle, Batı Göktürklerden ilk ayrılan ve bağımsız hareket etmeye başlayan Ön Bulgarların Tuğluk uruğuna bağlı beyler tarafından yönetildiği düşünülmektedir. Bu iddiaya göre, Tuğluk uruğu 632-668 arasında Büyük Bulgar Hanlığı ve 681-1018 arasında Birinci Bulgar İmparatorluğu'nu kurarak yönetmiştir. Sever Han, Bulgaristan'daki son Tuğluk soyundan gelen hükümdardır.

Batbayan, Kubrat'ın 638'deki ölümünden sonra I. Büyük Bulgar Hanlığı'nın topraklarında kalarak burada egemenlik kuran Ön-Bulgar kumandan. Böylece Batbayan, doğudaki Bulgarların; kardeşi Asparuh ise batıdaki Bulgarların hanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kuber</span> Ön Bulgar lider

Kuber, Aziz Dimitrios'un Mucizeleri adlı esere göre 670'li yıllarda hüküm sürmüş Ön Bulgar liderdir. Ataları, onun egemenliğinden yaklaşık 60 yıl önce Avarlar tarafından Doğu Roma'dan Pannonia'daki Sirem bölgesine göç ettirilmiş Hristiyanlaşmış Ön Bulgarlardı. Bilimsel bir kurama göre, Kubrat'ın oğlu, İşbara'nın kardeşi ve Tuğluk uruğunun bir üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ongal Muharebesi</span> muharebe

Ongal Muharebesi 680 yazında, Romanya'nın Tulça ili, Peuce Adası yakınlarındaki Tuna Deltası ve çevresinde belirtilmemiş bir yer olan Ongal bölgesinde gerçekleşmiş muharebedir. Kısa bir süre önce Balkanlar'ı işgal eden Ön Bulgarlar ile sonunda savaşı kaybeden Bizans İmparatorluğu arasında gerçekleşen bu muharebe, Birinci Bulgar İmparatorluğu'nun kurulması için çok önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Türk göçleri</span>

Türk göçleri, Türk boylarının ve Türk dillerinin 6. ve 11. yüzyıllar arasında Avrasya'daki yayılma sürecini ifade etmektedir.

Şilki, Šilki, veya Jilki bir İdil Bulgar ilteberi idi. <i id="mwDQ">Cafer Tarihi'ne</i> göre Şilki, Kubrat'ın soyundan gelmektedir. Şilki'nin bölgedeki Ön Bulgar kabilelerini birleştirmek için uğraştığı bilinmektedir ancak hükümdarlığı döneminde yaşananlar tam olarak bilinmemektedir. Bazılarınca Volga Bulgarlarının İslam'a geçişini başlattığı söylenir. Volga Bulgarlarının en ünlü hükümdarı olan oğlu Almış Han, Müslümandı.