İçeriğe atla

Kosta Rika İç Savaşı

Kosta Rika İç Savaşı
Soğuk Savaş

Santa María de Dota'da iç savaş sırasında ölenler için yapılan bir anıt
Tarih12 Mart-24 Nisan 1948
Bölge
Sonuç İsyancıların zaferi
Taraflar
Ulusal Kurtuluş Ordusu
Ulatista güçleri
Karayip Lejyonu
Destek:
 Guatemala
 ABD
Kosta Rika hükûmeti
Calderon güçleri
Halkın Öncü Partisi
Nikaragua Ulusal Muhafızları
Komutanlar ve liderler
José Figueres Ferrer
Frank Marshall Jiménez
Otilio Ulate Blanco
Teodoro Picado Michalski
Rafael Calderón
Manuel Mora
Anastasio Somoza
Kayıplar
2.000

Kosta Rika İç Savaşı, 12 Mart-24 Nisan 1948 tarihleri arasında Kosta Rika'da isyancılar ve hükûmet güçleri arasında meydana gelen bir iç savaştır. Çatışma, hükûmet yanlısı temsilcilerin çoğunlukta olduğu Kosta Rika Yasama Meclisi'nin 1 Mart 1948'de muhalefet adayı Otilio Ulate'nin iktidar partisinin Rafael Ángel Calderón Guardia'ya karşı hileyle kazandığı zaferi öne sürerek 8 Şubat başkanlık seçimlerinin sonuçlarını iptal etme yönünde oy kullanması sonrasında başladı.[1] Bunu seçimlere katılmamış bir işadamı olan José Figueres Ferrer'in, cumhurbaşkanı Teodoro Picado hükûmetine karşı önderlik ettiği silahlı bir ayaklanmayı tetikledi.[2]

Kosta Rika ordusu küçük ve yetersiz donanıma sahipti ve ayaklanmaya en çok, Yasama Meclisi'ndeki iktidar koalisyonunun bir parçası olan ve başkanlık seçimlerinin iptali yönünde oy veren komünist Halkın Öncü Partisi'nin milisleri tarafından direnildi. Figueres'in isyancıları hükûmet güçlerini ve komünist müttefiklerini hızla mağlup ederek Başkan Picado'yu istifaya ve eski başkan Calderón Guardia ile birlikte ülkeyi terk etmeye zorladı.

Savaştan sonra Figueres orduyu devirdi ve Aralık ayında Anayasa Meclisi seçimini denetleyen geçici hükûmet cuntasının başı olarak ülkeyi 18 ay boyunca yönetti.[2] Yeni meclis, yeni 1949 anayasasını kabul etti, ardından cunta ve ordu feshedildi ve iktidar yeni anayasal başkan olarak Ulate'ye devredildi. Savaş sırasında yaklaşık 2.000 kişinin öldüğüne inanılıyor, bu da onu 20. yüzyıl Kosta Rika tarihinin en kanlı olayı haline getirmektedir. Çatışmanın 1949'da sona ermesinden bu yana Kosta Rika'da bazı olaylar yaşansa da büyük bir siyasi şiddet yaşanmadı.

Kaynakça

  1. ^ Bell, John Patrick (2014). Crisis in Costa Rica: The 1948 Revolution - Page 129. University of Texas Press. s. 135. ISBN 9780292772588. 30 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2024. 
  2. ^ a b David Díaz-Arias, Ronny Viales Hurtado ja Juan José Marín Hernández (2019). Historical dictionary of Costa Rica. Rowman & Littlefield. ss. 67-68. ISBN 9781538102428. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kosta Rika</span> Orta Amerikada yer alan ülke

Kosta Rika, resmî adıyla Kosta Rika Cumhuriyeti, bir Orta Amerika ülkesidir. Kosta Rika adı İspanyolcada zengin sahil anlamına gelmektedir. Kuzeyde Nikaragua, güneydoğuda Panama ile komşudur. Batısında Büyük Okyanus, doğusunda ise Karayip Denizi vardır. Büyük Okyanus'taki toprağı Cocos Adası Ulusal Parkı dolayısı ile Güney Amerika ülkesi Ekvador'a komşu sayılmaktadır. Ayrıca Kosta Rika, ordusu bulunmayan az sayıdaki ülkelerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Nepal</span> Güney Asyada Çin ile Hindistan arasında yer alan bağımsız bir ülke

Nepal, resmî adıyla Nepal Federal Demokratik Cumhuriyeti, Güney Asya'da bir ülkedir. Büyük bölümü Himalayaların eteklerinde, bir bölümü ise Hint-Ganj Ovası'nda konumlanmıştır. Dünyanın en kalabalık 49. ve en geniş 93. ülkesidir. Denize kıyısı bulunmayan Nepal kuzeyde Çin'e bağlı Tibet; güney, doğu ve batıda Hindistan ile komşudur. Bangladeş Nepal'in güneydoğu ucundan sadece 27 km uzaklıkta olmasına rağmen sınırdaşı değildir, Bhutan da Hindistan'ın Sikkim eyaletiyle ayrılmıştır. Verimli ovalar, subalpin kuşak ormanları ve en yüksek on dağdan sekizini bulunduran Nepal zengin bir coğrafi çeşitliliğe sahiptir. Dünyanın en yüksek dağı olan Everest Dağı da bunlara dahildir. Başkenti ve en büyük şehri Katmandu'dur. Resmi dil Nepalcedir, ancak ülke birçok etnik gruba ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi</span> Sovyetler Birliğini yöneten parti

Sovyetler Birliği Komünist Partisi, Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Bolşevik kanadınca kurulan ve 1917 Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nden sonra 1991 yılına dek Sovyetler Birliği'ni yöneten parti. Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi olarak iktidara gelen parti 1918 yılında Komünist Parti adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Francisco Franco</span> İspanya diktatörü (1939–1975)

Francisco Franco Bahamonde,, 1936'da İkinci Cumhuriyet'in demokratik hükûmetine karşı gerçekleştirilen askerî darbenin liderlerinden biri olan İspanyol asker ve diktatördü. 1 Ekim 1936'da isyancı tarafın başkomutanı olarak atandı, taraftarları tarafından el caudillo (önder) ilan edildi ve çatışmanın sona ermesinden ölümüne kadar 1975'e kadar devlet başkanı olarak görev yaptı. Ayrıca 1938'den 1973'e kadar hükûmet başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Komünist Partisi</span>

Almanya Komünist Partisi, 1918-1933 yılları arasında önde gelen Alman siyasi parti. KPD, 1918'in sonunda Spartakusbund'un daha küçük radikal sol gruplarla birleşmesinden ortaya çıktı. Bu birleşmenin amacı, Almanya'da komünizmin hakim rejim hâline getirilmesiydi. 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar aşırı solcuların hakim olduğu kurucu parti kongresi, partinin Alman Ulusal Meclisi seçimlerine katılmasını reddetti. 1919'daki ocak ayaklanmasının ardından rejim güçleri, önce KPD liderleri Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg'u, kısa bir süre sonra da kurucu üye Leo Jogiches'i öldürdü. Aralık 1920'de KPD, Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi' nin sol çoğunluğuyla birleşti ve geçici olarak Birleşik KPD adını aldı. KPD, kuruluşundan itibaren SPD'nin devrimci alternatifi olarak görüldü. Weimar Cumhuriyeti döneminde sosyalist üretim koşulları ve Sovyetler Birliği'ni model alan bir proletarya diktatörlüğünü savundu. Parlamentarizm ve demokrasi hakkındaki görüşleri, “burjuva demokrasisini” parti liderliğinde bir sosyalist konsey cumhuriyeti ile değiştirmek istedikleri için bölünmüştü, ancak yine de seçimlere katıldılar. 1919'dan itibaren Lenin'in ve daha sonra Stalin'in egemen olduğu Komünist Enternasyonal'in bir üyesiydi. KPD, işçi hareketinde sosyal demokrasiye karşı mücadele etmek için, 1928'den itibaren SPD'yi sosyal faşist ve baş düşman ilan ederek Nasyonal Sosyalizm'e karşı ortak bir mücadeleyi engelledi. 1929'dan itibaren KPD, otoriterleşti. Parti, Stalin ve Ernst Thälmann etrafında giderek bir şahıs kültü hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Óscar Arias</span> Kosta Rikalı siyaset adamı (1986–1990, 2006–2010)

Óscar Arias Sánchez, Kosta Rikalı siyaset adamı. 2006 ve 2010 yılları arasında Kosta Rika'nın devlet başkanlığını yapmıştır. Daha önceki yıllarda 1986 ve 1990 arası Cumhurbaşkanlığı görevini üstlendi. Orta Amerika ülkeleri arasındaki iç savaşları engellemek için gösterdiği çabaları için 1987 yılında Nobel Barış Ödülü almaya hak kazandı. Ayrıca Arias Sánchez Albert Schweitzer İnsanlık için çalışan kişiler ve Barış ve Güvenliği Sağlayan Ekonomistler ödüllerinin de sahibidir.

<span class="mw-page-title-main">İspanya'da demokrasiye geçiş süreci</span> İspanya’nın Francisco Franco diktatörlüğünden liberal demokratik yönetime geçişi

İspanya’da demokrasiye geçiş süreci, İspanya’nın Francisco Franco diktatörlüğünden liberal demokratik yönetime geçişini kapsar. Geçiş süreci Franco’nun 20 Kasım 1975 günü ölmesiyle başlar, sürecin tamamlanması ise 1978 yılında kabul edilen Anayasa ile tamamlayan tarihçiler olmakla beraber, 23 Şubat 1981 günü Antonio Tejero’nun başarısız darbe girişimini veya 28 Ekim 1982 günü İspanyol Sosyalist İşçi Partisi PSOE’nin seçim zaferini sürecin tamamlandığı olay olarak kabul eden tarihçiler de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bolşeviklere karşı sol ayaklanmalar</span> bir dizi askerî karışıklıklar

Bolşeviklere karşı sol ayaklanmalar, Ekim Devrimi'ni izleyen dönemde Sovyetler Birliği henüz resmen kurulmamışken SRlar, Sol SRlar, Menşevikler ve anarşistlerce iktidardaki Bolşeviklere yönelik planlanan ve yürütülen bir dizi ayaklanma eylemidir. Bu ayaklanmaların bazıları sürmekte olan Rus İç Savaşında Bolşevik iktidarına karşı oluşturulan Beyaz Orduyu desteklerken bazıları bağımsız hareketlerdir. Bu ayaklanmalar 1918 yılında başlayacak ve 1922 yılına kadar sürecektir. Bu ayaklanmalar sonucunda o döneme kadar diğer sol grupları da iktidara dahil etmek isteyen Bolşevikler bu çabaları bir kenara bırakarak ayaklanmaları askeri kuvvetle bastırma yoluna gitmiştir. Bazı çevreler tarafından gündeme getirilen sol ve devrimci partilerin koalisyon olarak iktidarı gerçekleşmeyecek Bolşevikler tek başlarına iktidarlarını sürdüreceklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Sol SR</span>

Sol SR’lar, 1917 yılından itibaren Sosyalist Devrimci Partiden ayrılarak Bolşeviklerden yana tavır alan siyasi grup.

Tüm Rusya Kurucu Meclisi, Rusya’da 1917 Ekim Devriminden sonra toplanan ve demokratik seçimlerle seçilmiş olan yasama organı. 5-6 Ocak 1918 günlerinde sadece 13 saat toplanabilmiştir. Sovyet iktidarını tanımayı reddettiği için Bolşevikler tarafından lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1918-1919 Alman Devrimi</span> devrim

1918–1919 Alman Devrimi ya da Kasım Devrimi, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Friedrich Ebert önderliğinde anayasal monarşiden parlamenter demokrasiye geçiş sürecidir. Savaşın Almanya’nın aleyhine gelişmesinden dolayı Alman halkının üzerinde oluşan gerilim, ülkede yeni bir rejimin kurulması gerektiği düşüncesini ön plana çıkarmıştı. Devrimin amacı monarşi rejiminin yerine demokratik bir cumhuriyet kurmaktı. Bu hedef, İmparator II. Wilhelm’in tahttan çekilmesiyle sonuçlanan, 1 hafta, 4 gün süren ilk aşamada gerçekleşti. Almanya’daki radikal solcular komünist bir rejim kurmak istediği için bu devrim, komünist devrimciler ile anti-komünistler arasındaki bir iç savaşa dönüştü; bu durum, devrimin ikinci aşamasını yarattı. İkinci aşama tam olarak 9 ay, 1 hafta sürdü ve yönetim biçimi parlamenter demokrasiye dayanan Weimar Cumhuriyeti'nin zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Ayaklanması</span>

Varşova Ayaklanması, Polonya'daki Armia Krajowa birliklerinin Varşova'yı Alman işgalinden kurtarmak için gerçekleştirdiği, II. Dünya Savaşı'nın önemli operasyonlarından birisidir.

<span class="mw-page-title-main">1946 İtalya genel seçimleri</span> II. Dünya Savaşının ardından yapılan ve İtalyan kadınların ilk kez oy kullandığı seçimler

1946 İtalya Genel Seçimleri, 2 Haziran 1946 tarihinde İtalya'da yapılan seçimlerdir. II. Dünya Savaşı'nın ardından yapılan bu ilk seçimde Kurucu Meclis üyesi olacak 556 vekil belirlenmiştir. İlk kez İtalyan kadınların da oy kullandığı seçimlerde seçmenlerden hem siyasi vekillerini belirlemeleri hem de ülkenin yönetim biçimine karar vermeleri istenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Devrimler ve ayaklanmalar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede tarih boyunca gerçekleşmiş devrimler ve isyanlar yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da siyaset</span>

Azerbaycan'da siyaset yarı başkanlık cumhuriyeti çerçevesinde gerçekleşirken, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Devlet başkanı'dır, Azerbaycan'ın Başbakanı'sa, hükûmet başkanlığı yapıyor. İcra gücü cumhurbaşkanı ve hükûmet tarafından uygulanmaktadır. Yasama yetkisi hem hükûmet hem de parlamentoya aittir. Yargı — yürütme ve yasama organından bağımsızdır.

Kosta Rika Kamu Kuvveti, Kosta Rika'nın ulusal polis teşkilatıdır. Kosta Rika resmi olarak bir orduya sahip olmamakla birlikte, sınır güvenliği ve kolluk işlemlerini yürüten küçük çaplı birliklere sahiptir. Yaptığı kolluk görevlerinden ötürü Kamu Kuvveti bir jandarma kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Temistoklis Sofulis</span> Yunanistan başbakanı (1860-1949; hd. 1924)

Temistoklis Sofulis, Liberal Parti'nin merkez sol kanadında olan ve Sisam Adası'ndan önemli bir merkezci Yunan politikacı. Uzun yıllar parti liderliğini sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">LD Alajuelense</span> Kosta Rika futbol kulübü

Liga Deportiva Alajuelense, Alajuela merkezli Kosta Rika futbol kulübüdür. Primera División'da mücadele etmekte olup, iç saha maçlarını 17.895 kişi kapasiteli Alejandro Morera Soto Stadyumu'nda oynamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dirgen Ayaklanması</span>

Dirgen ayaklanması veya Kara Kartal İsyanı, günümüzde Tataristan'ın doğusu ve Başkurdistan'ın batısında kalan bölgede savaş komünizmi politikasına karşı Yeşil Ordu grupları tarafından gerçekleşen ayaklanma.

<span class="mw-page-title-main">Henrietta Boggs</span> Amerikan Yazar

Henrietta Boggs Amerikalı bir yazar, gazeteci ve aktivistti. Kosta Rika İç Savaşı'nın hemen ardından 1948'den 1949'a kadar Kosta Rika'nın First Lady'si olarak görev yaptı. Mayıs 2018'de 100 yaşına girdi.