İçeriğe atla

Kosova mutfağı

Sarma, kefir ve süzme peynir ile doldurulmuş biberler ve pite.

Kosova mutfağı (Arnavutça: Kuzhina Kosovare), Kosova'ya özgü etnik grupların geleneksel yemeklerinden oluşan, Balkan mutfağının bir temsilcisidir. Arnavutluk ile tarihsel ve etnik bağları nedeniyle, Arnavut mutfağından önemli ölçüde etkilenmiş ve diğer Balkan ülkelerinin unsurlarını da benimsemiştir.

Ekmek, süt, et, meyve ve sebzeler Kosova mutfağında önemli yer tutar. Tariflerin çeşitliliği ile Kosova mutfağı, ülkenin sıcak yazları ve uzun süren kışları ile yakından ilişkilidir. Karasal ikliminin bir sonucu olarak, yaz aylarında taze sebzeler tüketilirken, sonbahar ve kış boyunca turşu tüketilir.[1]

Kahvaltı Kosova'da genellikle hafiftir ve kruvasan, sandviç, omlet, salamlı tost, işlenmiş peynir, marul, kahve ve çaydan oluşur. Süt eklenmiş tahıllar, waffle, simit ve ev yapımı ballı veya marmelatlı krepler de sıkça, özellikle çocuklar tarafından tüketilmektedir.

Mutfak

Yaygın yemekler arasında börek, flija, biber dolması, baklagiller, sarma, kebap/qebapa gibi yemekler bulunur. Bununla birlikte, yemekler ülkenin farklı bölgeleri arasında az da olsa farklılık gösterir.

Kosova'da kış aylarında en sık rastlanan yemekler lahana, yeşil domates, salatalık, karnabahar turşuları ve ayvar gibi sosları içerir. Bu yiyecekler ayrıca yıl boyunca popüler mezeleri oluşturur.

Ekmek

Ülke genelinde ekmek çeşitleri mevcuttur. Özellikle baget, mısır ekmeği ("Leqenik" olarak da bilinir), kifli ve kepekli ekmek tüketimi yaygındır.

Hamur işleri

Flija

Kosova'da hamur işleri "trejte" veya "pite" olarak bilinir.

  • Kullpite - içinde hiçbir şey olmayan ve yoğurtla kaplı fırınlanmış hamurdur.
  • Burek - Arnavutluk'ta börek anlamına da gelir. Byrek, kıyma, beyaz peynir ve ıspanakla doldurulmuş hamur işlerinden oluşur.
  • Bakllasarm - Yoğurtlu ve sarımsaklı bir hamur işidir.[2]
  • Balkabağı turtası
  • Ispanaklı börek
  • Flija - Arnavutluk'un geleneksel bir yemeği
  • Leqenik, Kryelanë (Krelanë) olarak da bilinir.[3][4]
  • Resenik - Lahana böreği.[5]
  • Purrenik - Pırasa böreği.[6]
  • Hithenik - Isırgan otu böreği.[7]

Salatalar

Tarator (Cacık)

Tipik salata malzemeleri arasında domates, soğan, sarımsak, biber, salatalık, patates, lahana, marul, havuç ve fasulye bulunur.

  • Patates salatası
  • Tarator - salatalık, sarımsak ve yoğurt ile yapılan geleneksel bir yemektir. Yaz aylarında tüketimi yaygındır.
  • Domates ve hıyar salatası
  • Kurutulmuş ısırgan otu salatası
  • Fasulye salatası
  • "Shope" salatası - domates, salatalık, soğan ve beyaz peynirden yapılmış bir salata türüdür.

Ana yemekler

Tava e Prizrenit

Tavë Prizreni, güneydeki Prizren kentine ait geleneksel bir güveçtir. Kuzu, patlıcan, yeşil biber, soğan ve domates ile yapılır ve sıcak olarak servis edilir. Sarma, genellikle lahana veya asma yaprağı ile sarılmış kıymadan oluşan popüler bir öğle yemeğidir.[8]

  • Biber dolması - Et, pilav ve sebze ile yapılır.
  • Lazanya - Soslar ve diğer çeşitli malzemelerle yapılır.
Lahana sarması
  • Qebapa - Kuzu ve dana eti karışımından yapılan kebaplar, soğan, ekşi krema, ayvar ve pide (pitalka) ile servis edilir.
  • Lahana sarması
  • Makarna
  • Salsiccia - Bölgenin geleneksel sosisidir.
  • Tavë - Kuzu pirzolası içeren geleneksel bir yemektir.
  • Tavë kosi - Yoğurtlanmış fırında kuzudan oluşan bir yemektir.

Balık

En popüler balık yemekleri Sudak ve Sazan gibi kızarmış tatlı su balıklarından oluşur. Dukagjini Vadisi'nin çevresindeki şehirlerde, özellikle de Yakova'da tencerede pişirilmiş bir sazan yemeği olan "tavë krapi" yaygınca tüketilir. Garnitürler sarımsak, defne yaprağı, domates ve maydanozdan oluşur.

Tatlılar

Havell

Geleneksel Kosova tatlıları, limon veya vanilya aromasıyla zenginleştirilmiş şerbetlerle yapılır. Baklava (bölgesel), puding, krep, Tulluma, Tespişte ve revani popüler tatlılardandır.

  • Baklava, kıyılmış fındık ile doldurulmuş ve şurup veya bal ile tatlandırılmış bir hamur işi tatlıdır.
  • Sütlaç, su veya sütle karıştırılmış pirinçten ve bazen tarçın ve kuru üzüm gibi diğer malzemelerden yapılan bir yemektir. Tatlı veya akşam yemeği olarak tüketimii için farklı çeşitleri kullanılır. Tatlı olarak üretildiğinde, genellikle şeker gibi tatlandırıcılar ile birleştirilir.
  • Kek
  • Havell, Kosova kökenli olmayan un bazlı bir tatlı şekerlemedir (Helva).
  • Şekerpare

İçecekler

Kahve içmek Kosova'da büyük bir geleneğin bir parçasıdır[9] ve kafe, bar veya restoranlarda yaygın olarak tüketilmekte ve servis edilmektedir. Kosova'da, hazır kahve, Türk kahvesi ve İtalyan kahvesi gibi çeşitli kahve çeşitleri bulunur.

Kosova'daki en popüler geleneksel içecek, fermente edilmiş kırmızı lahanadan üretilen Rasoj'dur. Diğer popüler içecekler arasında boza, limonata, komposto (genellikle sonbaharda içilir ve ayva gibi mevsim meyveleri ile yapılır), bira, kahve ve çay yer alır.

  • Rasoj[10] - Fermente edilmiş kırmızı lahana suyu kış aylarında çokça tüketilir.
  • Rakia - Popüler bir damıtılmış bölgesel alkollü içecektir. Kosova'da yalnızca üzümlerden yapılır.
  • Boza - Mısır ve buğday unundan yapılmış bir içecektir. Serinletici bir yaz içeceği olarak tüketilir.
  • Ajron - Yoğurt, su ve tuzdan üretilir.
  • Bira - Kosova'nın yerel biralarından bazıları "Birra Peja", "Birra Ereniku", "Birra Priştine"dir.
  • Kompot - Gelenek ve mevsime bağlı olarak sıcak veya soğuk servis edilebilen alkolsüz tatlı bir içecektir.
  • Kahve - Espresso (macchiato ve cappuccino), hazır kahve çeşitleri, türk kahvesi.
  • Çay - En popüler çaylar dağ çayı, kuşburnu çayı, siyah çay ve nane çayıdır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "FOOD". beinkosovo.com (İngilizce). Pristina. s. 1. 30 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2019. 
  2. ^ "Bakllasarëm - Kosovar Cuisine - Kosovo". KosovoGuide.com. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
  3. ^ "Leqenik i shijshëm i butë dhe i thjeshtë!". Femra.net. 20 Haziran 2014. 18 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
  4. ^ "Kryelanë misri me hithra - Recetat e Cekës". Recetatecekes.com. 8 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
  5. ^ "Rasenik – Pite me lakër të bardhë - Receta + Fotografi". Kuzhina Shqiptare. 3 Ocak 2017. 23 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
  6. ^ "Byrek me purri e qumësht". Telegrafi. 24 Şubat 2010. 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
  7. ^ "HITHENIK - Receta + Fotografi". Kuzhina Shqiptare. 3 Ocak 2017. 26 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
  8. ^ "Kosovo Kosovar Cuisine". KosovoGuide.com. 24 Ağustos 2014. 6 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 
  9. ^ Verena Knaus, Gail Warrander, Larissa Olenicoff, Bridget Nurre Jennions. Kosovo (İngilizce). Bradt Travel Guides, 2017. s. 68. ISBN 9781784770587. 9 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2019. 
  10. ^ "Cabbage Winter Drink (rasoj)". Instructables.com. 21 Aralık 2014. 27 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2017. 

Dış bağlantılar

Graham, Adam (20 Ağustos 2015). "In Kosovo, a Thirst for Progress, and Beer, Too". The New York Times. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk mutfağı</span> Türk gastronomi geleneğine dahil bütün yiyecek ve içecekler

Türk mutfağı, Türkiye'nin ulusal mutfağıdır. Orta Asya, Selçuklu ve Beylikler ile Osmanlı kültürünün mirasçısı olan Cumhuriyet Dönemi Türk Mutfağı hem Balkan ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Türk mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Karadeniz mutfağı, Güneydoğu mutfağı, Orta Anadolu mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler.

Balıkesir mutfağı, Balıkesir ve çevresine ait yemek kültürü.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Ulusal Mutfağı</span> Azerbaycanın ulusal mutfağı

Azerbaycan mutfağı Azerbaycan'ın ulusal mutfağıdır. Avrupa ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Azerbaycan mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Alman mutfağı</span> Alman ulusunun yemek tarzı

Alman mutfağı, Alman ulusunun yemek tarzından ileri gelmektedir. Yüzyıllar boyunca bölgeden bölgeye gerçekleşen sosyal ve politik değişiklikler etkisiyle mutfak gelişimini sürdürmüştür. Almanya'nın güney bölgeleri olan Bavyera ve Svabya, birçok ortak yemek kültürünü paylaşmaktadır. Malzeme ve yemekler eyaletlere göre değişmektedir. Hem ulusal, hem bölgesel nitelikte birçok önemli yöresel yemek bulunmaktadır. İlk zamanlar yöresel haldeki birçok yemek, günümüzde değişiklikler geçirerek ülke çapına yayılmışlardır. Alman mutfağı heterojen toplum yapısı ve karışık kültürü ile çeşitlilik göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gaziantep mutfağı</span>

Gaziantep (Antep) mutfağı yaklaşık 250 özgün çeşide ev sahipliği yapmaktadır. Et ağırlıklı bir mutfaktır. Gaziantep mutfağı yemek çeşitlerindeki zenginliği dışında kurutulmuş gıdalar ve baharat çeşitliliğiyle de öne çıkmaktadır. Türkiye genelinde birçok restoran başta kırmızı pul biber olmak üzere pek çok malzemeyi Gaziantep şehrinden temin eder. Ayrıca, Türkiye'nin ilk mutfak müzesi Şahinbey'de bulunmaktadır.

Kırım Tatar mutfağı, başta Kırım Özerk Cumhuriyeti olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Kırım Tatarlarının yemek kültürüdür.

Arnavutluk tarih boyunca birçok devletin yönetimi altına girmiş, bu süreçte yalnızca siyasi veya askeri olarak değil, aynı zamanda kültürel açıdan da etkilenmiştir. Bu sebepten dolayı Arnavut mutfağı başta Türk, İtalyan ve Yunan mutfakları olmak üzere genel itibarıyla Akdeniz mutfağından izler taşımaktadır. Bugün Arnavut halkı tarafından sıkça tüketilen ve yapılan baklava, aşure, kadayıf gibi tatlılar; dolma, yaprak sarma, tarator gibi aperitifler ve ayran, siyah çay, Türk kahvesi gibi içecekler Osmanlı zamanından başlayarak Türk mutfağından Arnavut kültürüne geçen yiyecek ve içeceklerden bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çerkes mutfağı</span>

Çerkes mutfağı, Çerkeslere özgü yemek pişirme tarzıdır. Çerkes yemekleri (шхынхэр) daha çok et ve süt ürünleri ağırlıklıdır. Çerkesler ekmeği az kullanırlar. Çerkesleri/Adığeleri tanıtan yemekler şıpsı-p’aste ile şelame-halıjo’dur. Adiğelerin geleneksel yemekleri et, tahıl ve süt yemeklerinden oluşur. Çerkeslerde yemeğe başlamadan, sofra büyüğünün bir konuşma (dua) yapması adettir.

<span class="mw-page-title-main">Irak mutfağı</span> Vikimedya liste maddesi

Irak mutfağı, Irak'ın ulusal mutfağıdır. Arap kültürünün mirasçısı olan Irak mutfağı Orta Doğu mutfaklarından etkilenmiştir. Ayrıca Irak mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Güney Irak mutfağı, Kuzey Irak mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler. Irak mutfağı ya da Mezopotamya mutfağı uzun bir geçmişe sahiptir yaklaşık 10.000 yıl öncesine dayanmaktadır. Günümüzde, ırak mutfağı İran, Kürt ve Arap mutfaklarından etkilenmiştir. Kürt ve Arap mutfağı oldukça tutulmakta olup Irak'ın her yerinde şavurma lokantalarından ırak otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilinmektedir. Hızlı yiyecekler, Arap, Kürt ve Batı mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. ırak mutfağı Kürtler ve Araplarla binlerce yıllık etkileşimle günümüze gelmiş gayet zengin ve farklı bir mutfaktır. Mutfağın temel malzemeleri kuzu eti, yöresel baharatlardır, pirinç ve bulgurdur. Bu nedenle ırak mutfağı ağır yemeklerden oluşur. Mutfağın temel bileşenleri Kebaplar, Lahmacunlar, Etli yemekler ve hamurlu tatlılar olup dünyanın her yerinde tanınmakta ve tercih edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye mutfağı</span>

Suriye mutfağı, Suriye'nin ulusal mutfağıdır. Arap ve Kürt kültürünün mirasçısı olan Suriye mutfağı Orta Doğu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Suriye mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Güney Suriye mutfağı, Kuzey Suriye mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler. Suriye mutfağı ya da Mezopotamya mutfağı uzun bir geçmişe sahiptir yaklaşık 10.000 yıl öncesine dayanmaktadır. Günümüzde, Suriye mutfağı Kürt ve Arap mutfaklarından etkilenmiştir. Kürt ve Arap mutfağı oldukça tutulmakta olup Suriye'nin her yerinde döner lokantalarından Suriye otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilinmektedir. Fast Foodlar, Arap, Kürt ve Batı mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. Suriye mutfağı Kürtler ve Araplarla binlerce yıllık etkileşimle günümüze gelmiş gayet zengin ve farklı bir mutfaktır. Mutfağın temel malzemeleri kuzu eti, yöresel baharatlardır, pirinç ve bulgurdur. Bu nedenle ırak mutfağı ağır yemeklerden oluşur. Mutfağın temel bileşenleri Kebaplar, lahmacunlar, Etli yemekler ve hamurlu tatlılar olup dünyanın her yerinde tanınmakta ve tercih edilmektedir. Fast food tarzı Batı kültürünün de arttığı bu devirlerde, fast-food'la yarışabilir hızlı hazırlanabilen bir mutfaktır.

<span class="mw-page-title-main">Tatar mutfağı</span> Tatarlara özgü yemek kültürü

Tatar mutfağı, başta Rusya içindeki Tataristan olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Tatarların yemek kültürüdür.

<span class="mw-page-title-main">Makedon mutfağı</span>

Kuzey Makedon mutfağı Kuzey Makedonya'nın geleneksel mutfağıdır. Balkan mutfağı olarak sınıflandırılan mutfak, Akdeniz ve Ortadoğu etkilerini yansıtır ve diğer Balkan mutfaklarının özelliklerini paylaşır. Ülkenin nispeten ılık iklimi, çeşitli sebzeler, otlar ve meyveler için uygun büyüme koşulları sağlar. Kuzey Makedonya mutfağı süt ürünleri, şarapları ve rakija gibi yerel alkollü içeceklerin çeşitliliği ve kalitesi ile de dikkat çeker.

Romanya mutfağı, geleneksel olarak en çok Türk mutfağından, daha sonra da Avusturya, Alman, Yunan ve Macar mutfaklarından etkilenmiştir. Köfteler, çorbalar, dolmalar, tatlılar, salatalar dört yüzden yıldan fazla egemenliği altında kaldıkları Osmanlı İmparatorluğu'nun yemeklerine çok benzer. Alkollü içkilerden en çok şarap içilir. Romanya şarabı, dünyada en çok üretilen ilk on arasındadır. Bira da tercih edilen alkollü içkilerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Zennik</span>

Zennik veya Zelnik, sini veya tepsi böreği çeşididir. Tekirdağ geleneksel mutfağında yer alır.

Hırvat mutfağı heterojendir ve bölgelerin mutfağı olarak bilinir, çünkü Hırvatistan'ın her bölgesinin kendine özgü bir mutfak geleneği vardır. Kökleri çok eski zamanlara dayanmaktadır. Gıda maddelerinin seçimi ve pişirme biçimlerindeki farklılıklar en çok anakaradakiler ile kıyı bölgelerindekiler arasında dikkat çekicidir. Anakara mutfağı daha çok, önceki Slav mutfağı ve Macar ve Türk mutfağıyla daha yakın ilişkiler içendedir, yemek pişirmek için domuz yağı, karabiber, kırmızı biber ve sarımsak gibi baharatlar ile karakterize edilir.

<span class="mw-page-title-main">Barbados mutfağı</span>

Barbados mutfağı, Barbados ile alakalı yemek kültürünü ve çeşitlerini belirtir ve açıklar. Barbados mutfağı, çevre ülkelerden birtakım farklılıklara sahiptir ve dünya mutfağı ile ilgilenenler tarafından rağbet görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Macar mutfağı</span> Macaristanın mutfak gelenekleri

Macar mutfağı, Macaristan ulusunun ve onun birincil etnik grubu olan Macarların mutfağının karakteristik özelliklerini ortaya koyar. Geleneksel Macar yemekleri öncelikle et, mevsim sebzeleri, meyveler, ekmek, süt ürünleri ve peynirlere dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna mutfağı</span>

Ukrayna mutfağı, Ukrayna halkının uzun yıllar biriktirdiği çeşitli yemek pişirme geleneklerinin bir koleksiyonudur. Mutfak, bileşenlerinin geldiği zengin koyu topraktan (chornozem) büyük ölçüde etkilenir ve çoğu zaman birçok bileşeni içerir.

<span class="mw-page-title-main">Senegal mutfağı</span>

Senegal mutfağı, Kuzey Afrika, Fransız ve Portekiz mutfağından etkilenen ve ülkenin en büyüğü Wolof olan birçok etnik gruptan türeyen bir Batı Afrika mutfağıdır. Bölgeye ilk kez 11. yüzyılda nüfuz eden İslam, mutfakta da rol oynuyor. Senegal, 1960'a kadar Fransa'nın bir kolonisiydi. Kolonizasyonundan bu yana, göçmenler Senegal mutfağını diğer birçok bölgeye getirdiler.

<span class="mw-page-title-main">Zahter salatası</span>

Zahter salatası bir salata türüdür. Malzemeleri; zahter, soğan, sarımsak, domates, biber, maydanoz, pul biber, tuz, zeytinyağı ve nar ekşisidir. Hatay yöresel yemeklerindendir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.