İçeriğe atla

Kosova Efsanesi

Kosovo Savaşı, Sırp Ortodoks Kilisesi ikonu

Kosova Efsanesi (SırpçaКосовски мит / Kosovski mit) veya Kosova Kültü (Косовски култ / Kosovski kult) Sırp ulusalcıların efsanelerinden biridir. Sırp ulusalcılara göre 1389'daki Kosova Savaşı’nda Sırp Prens Lazar'ın mağlubiyete uğramasının nedeni Sırp milletin bilinçli bir şekilde Sırp İmparatorluğunu Hristiyan inancındaki Cennet Krallığına feda etmesiydi.

Kosova Efsanesi'nin temaları intikam, şehitlik, ihanet ve şandır. Kosova Efsanesi kronikler ve özellikle de Sırpların sözlü geleneği yoluyla yavaşça gelişmiş. 19. yüzyılda Avrupa'daki etnik milliyetçilikler arttıkça Kosova Efsanesi Sırp etnik kimliğin temel bir noktası olmuş. Daha sonra diğer Güney Slavların (ya da Yugoslavların) kültürel ve politik homojenleşmesinin önemli bir kurucu unsuru idi ve 20. yüzyılın sonlarına kadar Sırbistan'daki siyasi söyleminin önüne geçmişti.[1]

Kosova Efsanesi'nin edebî, dini ve ideolojik anlatımı siyasi gündemlere bulaştı.[2] Savaş sonrası anlatıların mitolojileştirilmesi 1389'dan kısa bir süre sonra gerçekleşmiştir.[3] Ancak, Kosova Efsanesi'nin çeşitli versiyonları savaştan hemen sonra değil ama farklı kaynaklara dayanarak yaratıldı.[4] Sırpların sözlü geleneğinde yüzyıllarca gelişmiş olan efsane ancak 19. yüzyılda ilk Vuk Karadžić tarafından yazılı hale getirilmiştir. Sonra Balkan Savaşları'nda ve Birinci Dünya Savaşı'nda rol almış[5] ve daha sonra Slobodan Milošević'te 1980'lerde yine Kosova Efsanesini çağrıştırmıştır.[6]

Tarih

Kosova Efsanesine göre Sırp Prensı Lazar savaş sırasında "Cennet Kraliyet" uğruna kendi kraliyetinden vazgeçmiş.[7] Sırbistan'ın 1371'de Maritsa Muharebesi'nde çökmesine rağmen, Kosova Sırbistan'ın manevi batışını ifade eden Sırplar için yeni bir dönemin başlangıcıydı. Kosova muharebesi efsanenin önerdiği kadar belirleyici değildi, çünkü Orta Çağ Sırbistan'nın son çöküşü 70 yıl sonra 1459'da Osmanlı'nın Smederevo'yu ele geçirdiğinde gerçekleşti.[8]

Notlar

  1. ^ Duijzings, Gerlachlus (Ocak 2000). Religion and the Politics of Identity in Kosovo. C. Hurst & Co. Publishers. s. 206. ISBN 978-1-85065-392-9. 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. Until recently the Kosovo myth has dominated political discourse in Serbia 
  2. ^ Živković, Marko (2011). Serbian Dreambook: National Imaginary in the Time of Milošević. Indiana University Press. s. 189. ISBN 978-0-253-22306-7. 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. From its very inception the myth of Kosovo and its poetic, literary, religious, and philosophical exegesis was intertwined with political agendas and ideologies.... 
  3. ^ Milica Cimeša (28 Kasım 2012). Marija Wakounig (Ed.). From Collective Memories to Intercultural Exchanges. LIT Verlag Münster. s. 78. ISBN 978-3-643-90287-0. 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. ... the great amount of mythologization that followed shortly after it. 
  4. ^ Greenawalt 2001
  5. ^ Trgovčević 1996
  6. ^ Kaufman 2001, s. 205.
  7. ^ Kaufman 2001, s. 149.
  8. ^ Biljana Vankovska; Haken Wiberg (24 Ekim 2003). Between Past and Future: Civil-Military Relations in Post-Communist Balkan States. I.B.Tauris. s. 227. ISBN 978-1-86064-624-9. 2 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. 

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kosova</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Kosova, resmî adıyla Kosova Cumhuriyeti, Balkanlar'da bulunan ve dünyada sınırlı tanınırlığa sahip denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde ve doğuda Sırbistan, güneyde Kuzey Makedonya ve Arnavutluk, batıda ise Karadağ ile komşudur. 1999'da Birleşmiş Milletler kontrolü altına alınan Kosova, 2008'de Sırbistan'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti. Mart 2020 itibarıyla 97 ülke tarafından tanınmaktadır. Kosova'nın bağımsızlığını tanımayan Sırbistan, bölgeyi kendisine bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi olarak kabul etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Miloş Obiliç</span> Osmanlı padişahı I.Muradı hançerleyerek öldüren Sırp şövalye

Miloş Obiliç, Sırp şövalye, suikastçı ve Lazar Hrebelyanoviç'in damadıdır. Kosova Savaşı sırasında veya sonrasında Osmanlı padişahı I. Murad'ı hançerleyerek öldürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Savaşı</span>

Kosova Savaşı veya 1998-1999 Kosova Savaşı, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ordusunun, bağımsızlık isteyen Kosova Kurtuluş Ordusu’na ve bu örgüt yanında yer alan milis güçlerine karşı yürüttüğü operasyon ve buna karşı NATO'nun başlattığı müdahaledir.

<span class="mw-page-title-main">Sırp dinarı</span> günümüzde Sırbistanın kullandığı para birimi

Sırp dinarı, günümüzde Sırbistan'ın kullandığı para birimi. Kosova ve Karadağ Sırbistan'dan ayrıldıktan sonra Sırp dinarı yerine Avrupa Birliği'nin resmî para birimi olan Euroyu kullanmaya başladı. Kosova'da Sırpların yoğun olduğu bölgelerde euronun yanı sıra Sırp dinarı da kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Vilayeti</span>

Kosova Vilayeti 1877 yılında kurulan Osmanlı İmparatorluğu vilayeti. Vilayetin merkezi önce Priştine sonra Üsküp olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Arnavutluk</span> Katolik, Müslüman ve Ortodoks Arnavutların bağımsızlık ve birliğini savunan siyasi görüş

Büyük Arnavutluk, irredentist ve milliyetçi bir kavramdır, Arnavutların kendi ulusal vatanları olduklarının düşündükleri toprakları birleştirmeyi amaçlar. Arnavut nüfusunun bu bölgelerdeki günümüzdeki veya tarihsel varlığına ilişkin iddialara dayanmaktadır. Mevcut Arnavutluk'a ek olarak, terim komşu ülkelerdeki bölgelere ilişkin iddiaları içermektedir, alanlar arasında Kosova, Sırbistan'ın Preşova Vadisi, güney Karadağ'daki bölgeler, kuzeybatı Yunanistan, ve Kuzey Makedonya'nın bir batı kısmı yer alır.

Kosova'daki Yahudilerin tarihi bazı istisnalar hariç Sırbistan'daki Yahudilerin tarihinin aynasıdır. İstisnalardan biri Holokost sırasında İtalya hakimiyetindeki Arnavutluk'a bağlı Kosova döneminde yaşananlar ve bir diğer istisna da 1999'da Sırbistan'dan ayrılırken gerçekleşen 1998-1999 Kosova Savaşı dönemidir.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslav Savaşları</span> Eski Yugoslavya topraklarında meydana gelen bir dizi savaş ve etnik çatışmalar

Yugoslav Savaşları, 1991'den 2001'e kadar Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nde meydana gelen bir dizi ayrı ama birbiriyle ilişkili etnik çatışmalar, bağımsızlık savaşları ve isyanlardı. 1991, daha önce Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler olarak bilinen altı tarafla eşleşen altı bağımsız ülkeye ayrıldı: Slovenya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Karadağ, Sırbistan ve Kuzey Makedonya. Yugoslavya'yı oluşturan cumhuriyetler, yeni ülkelerdeki etnik azınlıklar arasında savaşları körükleyen çözülmemiş gerilimler nedeniyle bağımsızlıklarını ilan ettiler. Çatışmaların çoğu, yeni devletlerin tam uluslararası tanınmasını içeren barış anlaşmalarıyla sona ermiş olsa da, çok sayıda ölüme ve bölgede ciddi ekonomik hasara neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Visoki Dečani</span>

Visoki Deçani ya da sadece Deçan Manastırı, Kosova'daki Deçan yakınında bulunan Orta Çağ'a ait bir Sırp Ortodoks Hristiyan manastırıdır. 14. yüzyılın ilk yarısında Sırp kral Stefan Dečanski tarafından kurulmuştur.

Kosova Sırpları, Kosova'da yaşayan Sırpları ifade eder ve yaklaşık 150.000 kişiyle ülkenin en büyük etnik azınlığını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk ve Kosova'nın birleşmesi</span> Politik görüş

Arnavutluk ve Kosova'nın birleşmesi, Arnavutluk ile Kosova'nın, 2008 Kosova bildirgesinin ilanının ardından ortaya çıkan politik görüştür. Bu fikir irredantist Büyük Arnavutluk kavramıyla ilişkilidir. Kosovalıların %93'ü etnik olarak Arnavuttur.

Slaviša Ristić 17 Kasım 1961 doğumlu Sırp siyasetçi. Kosova Sırpları arasında önemli bir kişiliktir ve uzun yıllar boyunca, Kosova'nın Orta Sırbistan'a komşu sınırında bir Sırp yerleşimi olan Zubin Potok'un belediye başkanı olarak görev yapmıştır. Aynı yıl içinde partiden ayrılmasına rağmen, 2016 yılında Sırbistan Ulusal Meclisi'ne Sırbistan Demokrat Partisi milletvekili olarak seçildi. 2018'den beri Anavatan (Otadžbina) hareketinin/partisinin lideri.

<span class="mw-page-title-main">Kosova'da Hristiyanlık</span>

Kosova'da Hristiyanlığın Roma İmparatorluğu'na dayanan uzun süreli bir geleneği var. 10. yüzyıla kadar tüm Balkan bölgesi Roma, Bizans ve Birinci Bulgar imparatorluklarının hükümdarlıkları altında Hristiyanlaşmıştı. 1389 yılı Kosova Muharebesi'nden 1912'ye kadar Kosova Osmanlı İmparatorluğu'na aitti ve derin şekilde İslamlaştı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Kosova, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin seküler ve sosyalist yönetimine girdi. Bu dönem boyunca Kosovalılar gitgide laikleşti. Günümüzde Kosova nüfusunun %90'ı Müslüman aile geçmişlerine sahiptir; bunların çoğunu etnik Arnavutlar, azınlığını ise Slav dillerini konuşan gruplar ve Türkler oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Savaşlarında Arnavut Katliamları</span> 1912-1913 Balkan Savaşlarında Arnavutların öldürülmesi

Balkan Savaşları'nda Arnavut katliamları, 1912-1913 yılları arasında bölgede yaşanan çatışmalar sırasında Karadağ ve Sırp orduları ve paramiliterleri tarafından çeşitli vesilelerle 1912-13 Birinci Balkan Savaşı sırasında, Sırbistan ve Karadağ, Avrupa, Amerikan ve Sırp muhalefet basını tarafından bildirilen Osmanlı İmparatorluğu güçlerini günümüz Arnavutluk ve Kosova'dan kovduktan sonra Arnavut nüfusa karşı bir dizi savaş suçları işledi. Suçların çoğu Ekim 1912 ile 1913 yazı arasında işlendi. Zorunlu sürgünlerin ve katliamların amacı, yeni Balkan sınırlarını belirlemek için Londra Büyükelçiler Konferansı öncesi istatistiksel manipülasyondu. Çağdaş hesaplara göre, bu dönemde 10.000 ila 25.000 Arnavut açlık ve soğuktan öldürüldü veya öldü. Kurbanların çoğu çocuklar, kadınlar ve yaşlılardı. Katliamlara ek olarak, bazı sivillerin dudakları ve burunları kesildi.

<span class="mw-page-title-main">Sırp halk kahramanları</span>

Sırp halk kahramanı olarak kabul edilen birkaç kişi vardır. Çoğu, Sırp epik şiirlerinde ismi geçen Orta Çağ insanlarıydı. Liste şunları içerir:

Kosova, 1455'ten 1912'ye kadar, başlangıçta Rumeli Eyaleti'nin bir parçası olarak ve 1864'ten ayrı bir Kosova Vilayeti olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Lazareviç Hanedanı</span>

Lazareviç, Moravya Sırbistanını ve Sırp Despotluğunu yöneten bir Sırp Orta Çağ kraliyet ailesidir.

RAM Planı, Brana Planı veya Rampart-91 olarak da bilinen RAM Planı, 1990 yılı boyunca geliştirilen ve bir grup kıdemli Sırp subayı tarafından Ağustos 1991'de Sırbistan'ın Belgrad kentinde yapılan bir askeri strateji toplantısında nihai hale getirilen bir askeri plandı. Yugoslav Halk Ordusu'ndan ve Yugoslav Halk Ordusu'nun Psikolojik Operasyonlar Departmanından uzmanlar. Amacı, Sırpları Sırbistan dışında örgütlemek, Sırp Demokrat Partilerinin kontrolünü pekiştirmek ve "tüm Sırpların kendi toprakları ile birlikte aynı devlette yaşayacakları" bir ülke kurma çabası içinde silah ve mühimmat hazırlamaktı. Planın uygulanması için ayrı bir grup gizli ajan ve askeri görevli görevlendirildi. Bu insanlar daha sonra Yugoslav Savaşları sırasında etnik temizlik, imha ve soykırım olarak tanımlanan sayısız eyleme giriştiler.

Haziran 1991'de Boşnakların ve Bosnalı Sırpların temsilcileri, Yugoslavya krizi esnasında Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti'nin gelecekteki statüsünü tartışmak üzere bir araya geldi.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Ovası (Kent)</span> Kosovada bir şehir

Kosova Ovası Kosova'da, başkent Priştine yakınlarında bir kasaba ve aynı adlı belediyenin merkezidir.