İçeriğe atla

Kosova Boşnakları

Kosova Boşnakları
Bošnjaci Kosova
2011 yılı nüfus sayımına göre Boşnakların yoğun olarak yaşadığı yerleşimler
Toplam nüfus
27.553 (%1,6) (2011 nüfus sayımı)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Prizren  · Dragaş  · İpek  · İstok
Diller
Boşnakça
Din
Ağırlıklı olarak Sünnî İslam
İlgili etnik gruplar
Goralılar, diğer Güney Slavları

Boşnaklar, Kosova'da yaşayan Slav Müslüman bir etnik grup. 2011 yılı nüfus sayımına göre, Kosova'daki Boşnak nüfusu 27.553 kişiden ibaret. Nüfus sayımının Kosova Sırpları tarafından boykot edilmesi nedeniyle[1] Sırplar, nüfus sayımı sonuçlarında yeterince temsil edilmemektedir;[2] dolayısıyla Boşnaklar, Kosova Arnavutlarından sonra Kosova'daki en büyük ikinci etnik grup olarak kayda geçmiştir. Bu Boşnakların büyük çoğunluğu İslam dininin Sünnî koluna mensuptur.

Demografi

2011 nüfus sayımına göre Kosova'daki Boşnakların sayısı 27.553; bunların yaklaşık 21.000'i Prizren ve Dragaş belediyelerinde bulunmaktadır.[3] Boşnaklar, toplam ülke nüfusunun %1,6'sını oluşturmaktadır.

Tarihçe

Kosova'da "Boşnak" etnonimi, toplu olarak Kosova Boşnaklarını oluşturan birçok farklı Slav Müslüman grubu tarafından kullanılır, yalnız bu isim ancak 1999 yılından sonra bu gruplar tarafından toplu bir kimlik olarak yaygın bir benimsenme görmeye başladı. Slav dillerini konuşan bazı Müslümanlar, ya kendilerini kimi zaman Boşnak, kimi zamansa Goralı olarak tanımlar ya da tamamen Goralı kimliğini benimser.[4] Bosna, Karadağ ve Sancak'tan gelmiş Slav Müslümanlar dahil olmak üzere Kosova'daki Slav Müslümanların bir kısmı, Osmanlı döneminde ve bunun sonrasında Kosova'ya yerleşmiştir. Bunların çoğu İpek, İstok ve Mitroviça'ya yerleşmiştir.[5] Diğer kısmı ise Güney Kosova'nın Prizren, Gora ve Zupa [en] bölgeleri civarlarında zaten yaşayan Slav Müslümanlardan oluşur.[4][5]

Siyaset

Kosova'da Boşnakların kurduğu birçok siyasî parti var; bunların en eskisi, Kosova Boşnak Demokratik Eylem Partisi'dir (Bošnjačka stranka demokratske akcije Kosova).

Mevcut durum

Kosova Savaşı sonrasında Arnavutların Boşnakları Sırplarla özdeşleştirmelerinden dolayı Boşnaklar, devamlı olarak ayrımcılığa maruz kalmıştır. 1999 ile 2001 yılları arasında 80 Boşnak kayboldu, öldürüldü veya yaralandı. Kosova'da Boşnak dilinde eğitim veren okulların sayısının az olmasıyla nedeniyle Boşnakların genelinde yüksek oranda işsizlik ve eğitim zayıflığı söz konusudur.[6] Kosova Savaşı sırasında Kosova'dan kaçmış Boşnakların Kosova'ya geri dönme süreci yavaş bir şekilde gerçekleşmiştir ve birçok Kosovalı Boşnak, geri dönmekten ziyade mülklerini satıp Bosna-Hersek veya Batı Avrupa'ya yerleşmeye tercih etmiştir.[7]

Kayda değer şahıslar

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Petrit Collaku (29 Mart 2011). "Kosovo Census to Start Without the North". Balkan Insight. 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2017. 
  2. ^ Perparim Isufi (14 Eylül 2017). "Kosovo Police Stop 'Illegal' Serb Census Attempts". Balkan Insight. 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2017. 
  3. ^ "BIRN". Birn.eu.com. 22 Ağustos 2007. 30 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2012. 
  4. ^ a b Baldwin, Clive (2006). "Minority Rights in Kosovo under International RuleBy Cli" (PDF). 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  5. ^ a b "Community Profile: Bosniak Community" (PDF). 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  6. ^ Bami, Xhorxhina (2020). "Kosovo's Bosniaks, Struggling to Survive Between Albanians and Serbs". Balkan Insight. 16 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2021. 
  7. ^ UNHCR.Update on the Kosovo Roma, Ashkaelia, Egyptian, Serb, Bosniak, Gorani and Albanian communities in a minority situation 21 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Unhcr.org, Retrieved 2012-09-12

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Boşnaklar</span> Güney Slav halkı

Boşnaklar, Güney Slav halkı. Çoğunluğu Bosna-Hersek ile Sırbistan'da yaşar. Ayrıca Hırvatistan, Karadağ, Slovenya, Kosova, Kuzey Makedonya ve Türkiye’de mühim sayıda Boşnak yaşamaktadır. Türkiye'de 500.000 Boşnak bulunmaktadır. Boşnaklar eski dönemlerde "Bosnjanin" olarak adlandırılırlardı, Orta Çağ Bosna devletinin sakinleri anlamına gelmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Priştine</span> Kosovanın başkenti ve en büyük şehri

Priştine Kosova'nın başkenti ve en büyük şehri.

<span class="mw-page-title-main">Prizren</span> Kosovada kent

Prizren, eskiden Pürzerrin, Kosova'nın güneybatısında bir şehir ve belediye merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Türkleri</span> Kosova’da yaşayan etnik Türk toplumu

Kosova Türkleri, asli olarak Kosova muhitinde, tarihî devirden çağdaş devre kadar yaşayan, bugünse Türkiye'de de büyük bir nüfus oranıyla yaşayan Müslüman Türk grubudur. Kosova Türkleri tabiri, Balkan Türkleri olarak belirtilen Batı Türk kesiminin, özellikle Osmanlı devri idari taksimatında Kosova Vilayeti arazisinde yaşayagelen Türklerin, bugünkü nüfusunu belirtir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Kosova, resmî adıyla Kosova Cumhuriyeti, Balkanlar'da bulunan ve dünyada sınırlı tanınırlığa sahip denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde ve doğuda Sırbistan, güneyde Kuzey Makedonya ve Arnavutluk, batıda ise Karadağ ile komşudur. 1999'da Birleşmiş Milletler kontrolü altına alınan Kosova, 2008'de Sırbistan'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti. Mart 2020 itibarıyla 97 ülke tarafından tanınmaktadır. Kosova'nın bağımsızlığını tanımayan Sırbistan, bölgeyi kendisine bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi olarak kabul etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Vilayeti</span>

Kosova Vilayeti 1877 yılında kurulan Osmanlı İmparatorluğu vilayeti. Vilayetin merkezi önce Priştine sonra Üsküp olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Arnavutluk</span> Katolik, Müslüman ve Ortodoks Arnavutların bağımsızlık ve birliğini savunan siyasi görüş

Büyük Arnavutluk, irredentist ve milliyetçi bir kavramdır, Arnavutların kendi ulusal vatanları olduklarının düşündükleri toprakları birleştirmeyi amaçlar. Arnavut nüfusunun bu bölgelerdeki günümüzdeki veya tarihsel varlığına ilişkin iddialara dayanmaktadır. Mevcut Arnavutluk'a ek olarak, terim komşu ülkelerdeki bölgelere ilişkin iddiaları içermektedir, alanlar arasında Kosova, Sırbistan'ın Preşova Vadisi, güney Karadağ'daki bölgeler, kuzeybatı Yunanistan, ve Kuzey Makedonya'nın bir batı kısmı yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ferizovik</span>

Ferizovik veya Firzovik Kosova'nın güneyinde yer alan şehir, belediye ve il merkezi.

Kosova'daki Yahudilerin tarihi bazı istisnalar hariç Sırbistan'daki Yahudilerin tarihinin aynasıdır. İstisnalardan biri Holokost sırasında İtalya hakimiyetindeki Arnavutluk'a bağlı Kosova döneminde yaşananlar ve bir diğer istisna da 1999'da Sırbistan'dan ayrılırken gerçekleşen 1998-1999 Kosova Savaşı dönemidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Makedonya'da İslam</span>

Kuzey Makedonya'da İslam, ülkede Hristiyanlık'tan sonra en çok takipçisi olan dindir. 2002 yılında yapılan nüfus sayımına göre 2.022.547 vatandaştan 674.015'i Müslümandır. Bu oran toplam nüfusun %33,33'ünü teşkil etmektedir. Bu oranlara göre Kuzey Makedonya; Türkiye, Kosova, Arnavutluk ve Bosna Hersek ardından en fazla Müslüman vatandaşı barındıran 5. Avrupa ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Azize Rahibe Teresa Katedrali</span>

Azize Rahibe Teresa Katedrali, Kosova'nın Priştine şehrinde yer alan Katolik Kilisesi katedrali. 2007 yılında, Kosova Hükûmeti tarafından bina için planlar hazırlanmıştır. Katedral Arnavut-Hint Katolik rahibe ve misyoner Rahibe Teresa'ya adanmıştır.

Kosova Sırpları, Kosova'da yaşayan Sırpları ifade eder ve yaklaşık 150.000 kişiyle ülkenin en büyük etnik azınlığını oluşturur.

Kosova'da İslam, Kosova da dahil olmak üzere Balkanların Osmanlı fethine kadar uzanan köklü bir geleneğe sahiptir. 1389 yılında yapılan Kosova Muharebesi'nden önce tüm Balkan bölgesi hem Batı hem de Doğu Roma İmparatorluğu tarafından Hristiyanlaştırılmıştı. 1389'dan 1912 yılına kadar Kosova, resmi olarak Müslüman Osmanlı İmparatorluğu tarafından yönetildi ve bu nedenle, yüksek düzeyde bir İslamlaşma meydana geldi. II. Dünya Savaşı sonrası dönemde Kosova, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'ndeki laik sosyalist yetkililer tarafından yönetildi. Bu dönemde, Kosovalılar giderek laikleşmeye başladı. Komünist dönemin sona ermesinden sonra din Kosova'da canlandı. Bugün, Kosova nüfusunun %90-92'si çoğu etnik Arnavut olan Müslümanlardır. Kosova'daki diğer Müslüman gruplar ise Boşnaklar, Goralılar ve Türklerdir.

Müslümanlar ya da Müslimani, Yugoslavya'da devleti oluşturan altı halktan biri olarak sınıflandırılmış bir etnik gruptur. Bu terim 1971'de Yugoslavya vatandaşı Slav Müslümanlar için resmi bir tanımı olarak kabul edildi, bu nedenle başta Bosna Hersek’in modern Boşnakları olmak üzere, Goralılar ve Torbeşler gibi farklı etnik kökenlere sahip Güney Slav kökenli İslami halkları tek bir topluluk olarak bir araya getirdi. Bu tanım, Arnavutlar, Türkler ve Romanlar gibi Slav olmayan Müslümanları içermiyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kosova demografisi</span>

Kosova Demograsinin incelemesini yapan, Kosova İstatistik Ajansı, nüfusun yoğunluğu, etnik köken, eğitim düzeyi, nüfusun sağlığı, ekonomik durumu, dini bağlantıları ve nüfusun diğer yönleri gibi Kosova nüfusunun çeşitli demografik özelliklerini takip etmektedir. Normalde on yıllık aralıklarla yapılan nüfus sayımları nüfusun demografik özelliklerini kaydeder. 2011 yılında 2008 bağımsızlık ilanından sonra yapılan ilk nüfus sayımına göre, Kosova'nın daimi nüfusu Kuzey Kosova hariç 1.739.825'e ulaşmıştır. Toplam nüfusun %93'ünden fazlası ile Arnavutlar Kosova'nın çoğunluğunu oluşturuyor; önemli azınlıklar arasında Sırplar ve diğerleri yer alıyor. 2015 yılı tahmini Kosova nüfusu 1.870.981'e ulaşmıştır. Kosova Avrupa'daki en genç nüfusa sahiptir. BM Kalkınma Programı UNDP'nin yakın tarihli bir raporuna göre, kabaca 2 milyonluk nüfusunun yarısı 25 yaşın altında. Hükûmet verilerine göre, nüfusun yüzde 65'inden fazlasının 30 yaşından küçük olduğu tahmin ediliyor. Kosova'nın doğum oranı Avrupa'da en yüksek olmaya devam ederken, nüfus artışına sahip tek belediyeler güneyde Kosova'nın yanındaki Arnavutluk azınlık yerleşim bölgeleri.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan'da İslam</span>

Beş yüzyıl süren Osmanlı yönetimi sırasında İslam Sırbistan'a yayılmıştır. Sırbistan'daki Müslümanlar çoğunlukla Boşnaklar, Arnavutlar, Romanlar, etnik Müslümanlar, Goralılar ve Sırplar gibi grupların üyelerinden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan Boşnakları</span>

Sırbistan Boşnakları 2011 nüfus sayımına göre 145,278 kişiyle veya nüfusun %2,02'siyle Sırbistan'da Sırplar, Macarlar ve Çingenelerden sonra dördüncü en büyük etnik gruptur. Güneybatı Sırbistan'da yoğunlaşmışlardır ve kültür merkezleri Yeni Pazar'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kosova'da Hristiyanlık</span>

Kosova'da Hristiyanlığın Roma İmparatorluğu'na dayanan uzun süreli bir geleneği var. 10. yüzyıla kadar tüm Balkan bölgesi Roma, Bizans ve Birinci Bulgar imparatorluklarının hükümdarlıkları altında Hristiyanlaşmıştı. 1389 yılı Kosova Muharebesi'nden 1912'ye kadar Kosova Osmanlı İmparatorluğu'na aitti ve derin şekilde İslamlaştı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Kosova, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin seküler ve sosyalist yönetimine girdi. Bu dönem boyunca Kosovalılar gitgide laikleşti. Günümüzde Kosova nüfusunun %90'ı Müslüman aile geçmişlerine sahiptir; bunların çoğunu etnik Arnavutlar, azınlığını ise Slav dillerini konuşan gruplar ve Türkler oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Opoya</span> Kosovada yerleşim yeri

Opoya veya Opolye, güney Kosova'da Prizren belediyesinin güney kesiminde bir bölgedir. Bölgede Arnavutların yaşadığı 19 köy vardır.

Kosova, 1455'ten 1912'ye kadar, başlangıçta Rumeli Eyaleti'nin bir parçası olarak ve 1864'ten ayrı bir Kosova Vilayeti olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçasıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.