İçeriğe atla

Korumalı menşe adı

Protected designation of origin logosu

Korumalı Menşe Adı (KMA) (İngilizce: Protected designation of origin - PDO), gıda ile ilgili ürünlerin menşe tanımlarını korumayı amaçlayan bir Avrupa Birliği coğrafi işareti türüdür. Tanım 1992 yılında oluşturulmuştur ve temel amacı, ilgili bölgedeki yerel üreticilerin tanınmış bilgi birikimi ve bileşenleri kullanılarak belirli bir coğrafi alanda üretilen, işlenen ve geliştirilen ürünleri belirtmektir.[1]

Aşağıdaki listede diğer coğrafi işaretler de yer almaktadır.

Özellikler

Rokfor peyniri PDO işaretine sahiptir.

Korunan ürünlerin özellikleri esasen kendi topraklarıyla bağlantılıdır. Kullanımı zorunlu olan Avrupa veya İngiltere PDO logosu bu bağlantıyı belgelemektedir.[2] 20 Mart 2006 tarihli 510/2006 sayılı Avrupa Tüzüğü, üreticiler arasında eşit rekabet koşulları sağlayan bir topluluk koruma sistemi kurmanın önceliğini kabul etmektedir. Bu Avrupa Tüzüğü, bölgesel ürünlerin itibarını garanti altına almak, mevcut ulusal korumaları Dünya Ticaret Örgütü gereklilikleriyle uyumlu hale getirmek ve tüketicileri, korunan menşe logosu adı verilen ürünlerin, adla belirtilen üretim ve menşe koşullarına uyduğu konusunda bilgilendirmek amacıyla tasarlanmıştır. Tüzük, ürünün veya gıdanın özellikleri ile coğrafi kökeni arasında bağlantı bulunan belirli tarım ürünleri ve gıdalar için geçerlidir: bunlar şarap, peynir, jambon, sosis, zeytin, zeytinyağı, bira, meyve, sebze, ekmek veya hayvan yemidir.[1][3][4]

Asiago peyniri PDO işaretlidir.

Parmigiano Reggiano, Gorgonzola, Asiago peyniri, Camembert de Normandie ve Şampanya gibi gıdalar yalnızca belirlenmiş bölgeden geliyorlarsa bu şekilde etiketlenebilir. Örneğin, Roquefort menşe adı altında pazarlanabilmesi için[5] bir peynirin belirli bir koyun türünden (Lacaune) elde edilen çiğ sütten işlenmesi, hayvanların belirli bir bölgede yetiştirilmesi ve elde edilen peynirin Fransa'nın Aveyron bölgesindeki Roquefort-sur-Soulzon'daki mahzenlerden birinde rafine edilmesi ve burada bu mahzenlere özgü geleneksel türlerden hazırlanan küf sporlarıyla (Penicilium roqueforti) tohumlanması gerekir.

Farklı dillerde PDO

PDO logosu Avrupa Birliği'nin tüm dillerinde mevcuttur ve şirketler logoyu ve herhangi bir versiyonun kısaltmasını kullanmakta serbesttir. Farklı dil versiyonlarının örnekleri aşağıda gösterilmiştir:

Farklı dillerde PDO
Dil İsim Kısaltma
Bulgarca Защитено наименование за произход ЗНП
Hırvatça Zaštićena oznaka izvornosti ZOI
Çekçe Chráněné označení původu ChOP
Danca Beskyttet oprindelsesbetegnelse BOB
Flemenkçe Beschermde Oorsprongsbenaming BOB
Estonca Kaitstud päritolunimetus KPN
İngilizce Protected designation of origin PDO
Fince Suojattu alkuperänimitys SAN
Fransızca Appellation d'origine protégée AOP
Almanca geschützte Ursprungsbezeichnung g. U.
Yunanca προστατευόμενη ονομασία προέλευσης ΠΟΠ
Macarca Oltalom alatt álló eredetmegjelölés OEM
İrlandaca Bunús Ainmníochta Cosanta BAC
İtalyanca Denominazione d'Origine Protetta DOP
Letonca Aizsargāts cilmes vietas nosaukums ACVN
Litvanca Saugomos kilmės vietos nuorodos SKVN
Maltaca Denominazzjoni ta' Oriġini Protetta DOP
Lehçe chroniona nazwa pochodzenia ChNP
Portekizce Denominação de Origem Protegida DOP
Rumence Denumirea de origine protejată DOP
Slovakça Chránené označenie pôvodu CHOP
Slovence Zaščitena označba porekla ZOP
İspanyolca Denominación de origen protegida DOP
İsveççe Skyddad ursprungsbeteckning SUB
Turkçe Coğrafi işaret tesciliCİ

Avrupa sicili

Korunan isimler, Avrupa Komisyonu Tarım ve Kırsal Kalkınma Genel Müdürlüğü tarafından tutulan Avrupa "korunan menşe adları ve korunan coğrafi işaretler siciline" veya kısaca "AB Kalite Siciline" kaydedilir.[6] Başvurular, yayınlar, kayıtlar ve herhangi bir değişiklik DOOR (Menşe ve Kayıt Veri tabanı) veri tabanına kaydedilir ve herkes tarafından çevrimiçi olarak erişilebilir.[1]

Avrupa Komisyonu tarafından 1 Nisan 2019'da devreye alınan eAmbrosia çevrimiçi veri tabanı,[7] Avrupa Birliği'ndeki korunan şaraplar, içkiler ve yiyecekler hakkında bilgi listeliyor ve önceki üç farklı veri tabanı olan E-SPIRIT-DRINKS, DOOR ve E-BACCHUS 31 Aralık 2019'da değiştirildi.[8]

Ülkelere göre PDO ürünlerinin listeleri

Ana madde: Ülkelere göre PDO ürünlerinin listesi

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c "Les indications géographiques et les systèmes de qualité en bref - Commission européenne". agriculture.ec.europa.eu (Fransızca). 24 Ekim 2023. 11 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2024. 
  2. ^ Barham, Elizabeth; Sylvander, Bertil (2011). Labels of Origin for Food: Local Development, Global Recognition (İngilizce). CABI. ISBN 978-1-84593-377-7. 10 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2024. 
  3. ^ "Regolamento (Cee) N". web.archive.org. 1 Mart 2014. 1 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2024. 
  4. ^ "La riforma del Regolamento (CEE) 2081/92 sulla protezione delle indicazioni geografiche e delle denominazioni di origine | Agriregionieuropa". agriregionieuropa.univpm.it. 12 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2024. 
  5. ^ Hughes, E. Thomas; Hughes, Meredith Sayles (2005). Gastronomie! food museums and heritage sites of France. FOOD Museum (Albuquerque, N. M.). Piermont, NH: Bunker Hill Publ. ISBN 978-1-59373-029-1. 
  6. ^ "La réforme des appellations en 2009". web.archive.org. 5 Ekim 2014. 5 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2024. 
  7. ^ "eAmbrosia". ec.europa.eu. 22 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2024. 
  8. ^ "REGOLAMENTO (CE) N. 510/2006 DEL CONSIGLIO del 20 marzo 2006 relativo alla protezione delle indicazioni geografiche e delle denominazioni d'origine dei prodotti agricoli e alimentari". 22 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Domates</span> patlıcangiller familyasından meyvesi yenebilen otsu bitki türü

Domates, patlıcangiller (Solanaceae) ailesinden, anavatanı Güney ve Orta Amerika olan, meyvesi yenebilen otsu bitki türü. Domatesin eş anlamlısı kızanak sözcüğüdür.

<span class="mw-page-title-main">Höşmerim</span> Türk mutfağına (Marmara, Ege, İç Anadolu, Doğu Marmara, Doğu Karadeniz yörelerine) ait tatlı

Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.

<span class="mw-page-title-main">Turşu</span> Gıda saklama yöntemi

Turşu kurma, çeşitli sebze ve meyvelerin salamura adı verilen tuzlu; asitli çözeltide bir süre bekletilerek uzun süre saklanabilecek hâle getirilmesidir. Genelde kırsal alanda kışa hazırlığın önemli bir kısmıdır. Turşulama, gıdanın raf ömrünü korur veya uzatır. Elde edilen ürüne turşu denir.

<span class="mw-page-title-main">Lombardiya</span> İtalyada bir bölge

Lombardiya, Kuzey Batı İtalya'da bulunan Alpler ve Po nehri vadisi arasındaki bölgedir. İtalya'nın 1948 Anayasası ile kısmi bölgesel özerklik verilmiş 20 bölgesinden birisidir. Başkenti Milano kuzey İtalya'nın en büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Baklava</span> şerbetli bir Türk tatlısı

Baklava Türk, Orta Doğu, Balkan ve Güney Asya mutfaklarında yer etmiş önemli bir hamur tatlısıdır. İnce yufkaların arasına yöreye göre ceviz, antep fıstığı, badem veya fındık konarak yapılır. Genel olarak şeker şerbeti ile tatlandırılır. Ayrıca bal şerbeti de kullanılabilir. Bazı ticari firmalar kendi özel şerbetlerini kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Parmesan peyniri</span> İtalyan peyniri türü

Parmesan peyniri, sert ve soluk sarı renkli, inek sütünden üretilen ve 12-36 ay boyunca olgunlaştırılan bir İtalyan peyniri. Peynir, Parma ili (Parmigiano) ile Reggio Emilia ilinden ismini almıştır ve bu bölgelere ek olarak, Modena ili ile Bologna'nın Reno Nehri batısında kalan tarafları ve Mantova'nın Po güneyindeki kısımlarında üretilmektedir. Yüksek oranlarda glutamat içeren parmesan peyniri, başka bir İtalyan sert peynir çeşidi olan Grana Padano ile benzerlik gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Künefe</span> bir çeşit tatlı

Künefe, kıyılmış filo hamuru, veya alternatif olarak ince irmik hamuruyla yapılan, şeker bazlı şurupla beslenen ve tipik olarak peynir veya pıhtılaşmış krema, fıstık veya fındık gibi diğer malzemelerin dahil edilmesiyle yapılan, geleneksel bir Ortadoğu tatlısı. Arap Ligi'nde, özellikle Levant ve Mısır'da, Filistinliler arasında popülerdir. Buna ek olarak Türkiye, Yunanistan, Balkanlar ve Güney Kafkasya'da varyantları ve popülerliği bulunmaktadır.

Coğrafi işaret, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Türkiye'deki yöresel ürünlerin geleneksellik ve kalite bakımından değerlendirilmesi sonucu bu ürünlere verilen tescil işaretidir. 10.01.2017 Tarih ve 29944 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan 6769 No'lu Sınai Mülkiyet Kanunu'nda yer verilmiş şartlara uygun olduğu belirlenen çeşitli yöresel ürünler coğrafi işaret tescili alabilir. Coğrafi işaret ile tescillenebilecek ürünler gıda ve tarım ürünlerinin yanı sıra maden, sanayi ürünleri ile el sanatları ürünleri olarak sıralanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Grana Padano</span> İtalyan peyniri türü

Grana Padano, Kuzey İtalya'daki Po Ovası menşeli, parmesan peynirine benzeyen bir peynir. Peynirin, Parmigiano-Reggiano'ya kıyasla üretimini kontrol eden daha az düzenleme vardır. Sert ve kolayca ufalanabilen bir dokuya sahip peynir, pastörize edilmemiş ve üstte biriken kreması sıyrılmış yarım yağlı inek sütüyle yapılır. Peyniri yapmak için kullanılan üretim süreçlerinin ve hammaddelerin özgünlüğünü korumak için, Avrupa Birliği yasaları 1996 yılından bu yana coğrafi işaret (PDO) ile Grana Padano adını korumaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Beaujolais (şarap)</span>

Beaujolais, genellikle ince bir kabuğa sahip ve tanen oranı düşük Gamay üzümünden yapılan bir Fransız şarabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Napoli pizzası</span>

Napoli pizzası veya Neapolitan pizza, ana malzemesi domates ve mozarella olan Napoli kökenli pizzadır. Malzemelerin Napoli bölgesinden olması önemlidir. UNESCO tarafından somut olmayan kültür mirası ilan edilmiştir. 20. yüzyılın başında Amerika'da pizza kültürünün gelişminde önemli bir rol sahibidir.

Korumalı menşe adı (PDO), korumalı coğrafi işaret (PGI) ve garantili geleneksel spesiyaliteler (TSG) olarak bilinen üç Avrupa Birliği coğrafi işareti, geleneksel spesiyaliteleri programı, tarım ürünlerinin ve gıda maddelerinin isimlerini teşvik eder ve korur.

<span class="mw-page-title-main">Marsala şarabı</span>

Marsala, İtalya'nın Sicilya'daki Marsala şehrini çevreleyen bölgede üretilen sek veya tatlı fortifiye şaraptır. Marsala ilk olarak 1969'da Denominazione di Origine Controllata (DOC) statüsünü aldı. Avrupa Birliği, Marsala'ya Korunmuş Menşe Adı statüsü veriyor ve diğer ülkelerin çoğu Marsala teriminin kullanımını Marsala bölgesinden gelen ürünlerle sınırlıyor.

<span class="mw-page-title-main">Appellation d'origine contrôlée</span>

Appellation d'origine contrôlée, AOC, üretim ve işleme aşamaları tanımlanmış bir coğrafi alanda -terroir- ve tanınmış ve geleneksel bilgi birikimi kullanılarak gerçekleştirilen bir tarımsal ürünü tanımlayan bir etikettir. Bir AOC ürününün özgüllüğü, bir insan topluluğu içinde iletilen yerleşik üretim teknikleriyle fiziksel ve biyolojik bir çevrenin birleşimi tarafından belirlenir. Bunlar birlikte ürüne ayırt edici niteliklerini verir.  

<span class="mw-page-title-main">Appellation d'origine protégée (İsviçre)</span>

Appellation d'origine protégée (AOP), (Telaffuzu: apelasyon dorijin proteje, Türkçesi: korunmuş menşe tanımı) şaraplar dışındaki geleneksel gıda ürünlerinin kökenini ve kalitesini koruyan bir coğrafi işarettir. (ayrıca bkz. Appellation) (şarapların appellation d'origine contrôlée, AOC, 'kontrollü menşe tanımı' adı verilen başka bir etiketi daha vardır).  

<span class="mw-page-title-main">Denominazione di Origine Controllata</span>

Denominazione di Origine Controllata, İtalyan şaraplarını etiketleme ve koruma sistemlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Denominaciones de origen</span>

Denominación de origen, İspanya'da; peynirler, çeşniler, bal ve etler gibi gıda maddeleri için öncelikli olarak kullanılan düzenleyici coğrafi işaret sisteminin bir parçasıdır. Şaraplarda, Rioja (1925) ve Jerez (1933) sistemden önce gelse de, Fransa (1935) ve İtalya'nın (1963) hiyerarşik sistemlerine paralellik gösterir. Gıdalarda, İspanya'dan gelen ürünlerin kalitesini ve coğrafi kökenini düzenleyen benzer bir rol oynar. Sadece şarap için beş başka belirlenmiş kategori ve gıda ve çeşnilerini özel olarak kapsayan üç kategori daha vardır ve bunların hepsi Avrupa Birliği (AB) tarafından tanınır. Katalonya'da, A ve Q olarak etiketlenen iki ek kategori, geleneksel Katalan zanaatkar gıda ürünlerini kapsıyor, ancak 2007 itibarıyla AB tarafından tanınmıyordu. Son yıllarda, denominación de origen kavramı, öncelikle Latin Amerika'da olmak üzere diğer ülkeler tarafından benimsendi. 2016 yılında, şaraplar için Denominación de Origen (DO) kullanımı, Avrupa Birliği Korunmuş Menşe Adları / Denominación de Origen Protegida (PDO/DOP) olarak tescil edildi, ancak geleneksel Portekiz terimi olan DO, etiketlerde yasal olarak hala kullanılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jamón</span>

Jamón İspanya'da üretilen bir tür kuru-kürlenmiş jambondur. İspanyol mutfağının tanınan yiyeceklerinden biridir. Ayrıca bir çeşit sandviç olan tapasların bir bileşenidir.

<span class="mw-page-title-main">Fransız şarabı</span>

Fransız şarabı, Fransa'nın her yerinde, yılda 50 ila 60 milyon hektolitre veya 7-8 milyar şişe arasında üretilir. Fransa, İtalyan, İspanyol ve Amerikan şarap üreten bölgeleriyle birlikte dünyanın en büyük şarap üreticilerinden biridir. Fransız şarabının tarihi M.Ö. 6. yüzyıla kadar uzanır ve Fransa'nın birçok bölgesinin şarap yapım tarihi Roma zamanlarına dayanır. Üretilen şaraplar, uluslararası alanda satılan pahalı şaraplardan, savaş sonrası dönemin Margnat şarapları gibi genellikle yalnızca Fransa'da görülen mütevazı şaraplara kadar çeşitlilik gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Balzamik sirke</span>

Balzamik sirke, İtalya'nın Modena kentinde ortaya çıkan, koyu renkli, yoğun aromalı bir sirkedir. Üzüm şırasından veya taze sıkılmış üzüm suyundan, kabukları, çekirdekleri ve saplarıyla birlikte yapılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.