Korumalı kruvazör, 19. yüzyıl sonlarında ortaya çıkan bir savaş gemisi tipidir. Bu gemi tipinde zırh kaplaması geminin makine dairesi gibi hayati bölümleri zırhla korunur, ayrıca geminin kömür ambarları da zırha ek koruma sağlarlar. Korumalı kruvazörler, yanlarda bir zırh kemeri olan zırhlı kruvazörlere alternatif bir tasarımdı.
Kruvazör büyük savaş gemilerinin sınıfıdır. Muhrip sınıfı gibi dışarıda destek ihtiyacı olan bir sınıftı fakat modern zamanda bu fark ortadan kalkmıştır. Geçmişte bağımsız operasyonlar için en küçük gemi olarak düşünülürdü. Modern savaşta kruvazörün eski işlevi ortadan kalkmış, yerlerini muhriplere terk etmiştir. Askeri işlev nedeniyle kruvazör adı en büyük gemiler için kullanılmaktadır.
Yavuz, Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girmesinde önemli rol oynayan savaş gemisidir.
Rheinübung Harekâtı, Alman Donanma Komutanlığı'nın aldığı bir karar doğrultusunda zırhlı Bismarck ve ağır kruvazör Prinz Eugen 18 Mayıs 1941 tarihinde denize açıldılar. Operasyonun amacı Atlas Okyanusuna çıkıp İngiliz ticaret donanmasının aktivitelerini felce uğratmak ve İngiliz donanmasının dengesini bozmaktı.
Avrora, Rus İmparatorluk Donanması'nda korumalı kruvazör olarak, Sovyet Deniz Kuvvetleri'nde eğitim gemisi olarak hizmet veren savaş gemisi. 1957'den beri St. Petersburg'da Neva Nehri kenarında müze gemisi olarak demirlemektedir.
TCG Berk ya da Osmanlı donanmasındaki adıyla Berk-i Satvet, Osmanlı donanması ve sonrasında Türk Deniz Kuvvetleri'nde hizmet gören Peyk-i Şevket sınıfının ikinci ve son torpido kruvazörüdür. 1906-1907 yıllarında, Kiel, Almanya'daki Germaniawerft tersanesinde inşa edilmiş ve Kasım 1907'de Osmanlı donanması hizmetine girmişti. Geminin ana silahı üç 450 mm torpido tüpü ve bir çift 105 mm toptu ve gemi, 21 knot maksimum hıza ulaşabiliyordu.
Deutschland sınıfı kruvazörler Versay Antlaşması sınırlamalarına uyum içinde alman Reichsmarine tarafından yapılan ağır zırhlara sahip kruvazör formuyla üç panzerschiff ‘in serisidir. Sınıfın ismi ilk tamamlanan gemi ’’Deutschland’’ın ardından belirlenmiştir. Seriye mensup üç gemi 1931 ile 1934 yılları arasında yapılmıştır ve II. Dünya Savaşı sırasında Kriegsmarine’e hizmet etmiştir.
Ön dretnot, 1890'lı yıllar ile 1905 arasındaki bütün savaş gemilerinin dahil edildiği gemi tipidir. 1870'lerde ve 1880'lerdeki savaş gemileri ise zırhlı olarak adlandırılırdı. Ön dretnot, çelikten yapılır ve dayanıklı bir zırh ile kaplanırdı. Ana bataryaları ağır toplardan oluşurdu, geminin sancak ve iskele kısımları ise orta çaplı toplarla ve makineli tüfeklerle donatılırdı. Makine sistemi ise sıvı yakıtla çalışan buhar türbinlerine dayalıydı. 1905 yılında dretnot'lar çıkmıştır ve ön dretnot ise kullanımdan zamanla kalkmıştır. Osmanlı Devleti'nin Barbaros Hayreddin ve Turgut Reis savaş gemileri de ön dretnot idi. Tsushima Muharebesi'nde birçok Rus ön dretnot savaş gemisi batırılmış, böylece ön dretnot devri bitmiş ve dretnot devri başlamıştır.
Hafif kruvazör, küçük veya orta boy savaş gemisidir. Güverte ve kemer kısımlarında daha gelişmiş zırha sahip olanlar Hafif zırhlı kruvazör olarak anılmaktadır. İlk olarak buharla çalışan kruvazör Kraliyet Donanması'na ait 1878 yılında yapılan HMS Mercury idi. Modern kruvazörler hızları 30 knota kadar çıkabilen Muhrip olarak bilinen gemilerdir.
Sarıç Burnu Muharebesi veya Balıklava Muharebesi, I. Dünya Savaşı esnasında Sarıç Burnu açıklarında gerçekleşen bir deniz muharebesidir.
Zırhlı kruvazör, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarındaki, uzun menzilli ve bağımsız bir savaş gemisi tipidir. Savaş gemileri dışındaki bütün gemileri yok edebilecek ve çarpıştığı çoğu savaş gemisine ise büyük zarar verebilecek niteliktedir.
Brandenburg sınıfı, Alman İmparatorluğu'nun okyanus ötesi ilk dört ön dretnot zırhlının dahil olduğu sınıf. Bu gemiler aynı zamanda kablosuz iletişim yapabilen ilk Alman savaş gemileridir. Bu sınıfta üretilen savaş gemilerinin adları SMS Brandenburg, SMS Kurfürst Friedrich Wilhelm, SMS Weißenburg ve SMS Wörth'tür. Dört geminin inşasına 1890 yılında başlandı, üçü 1893'te tamamlanırken SMS Weißenburg 1894'te bitirildi. Öncü gemi olan Brandenburg 9,3 milyon marka, Kurfürst Friedrich Wilhelm ise 11,23 milyon marka mal oldu. Birleşik Krallık Kraliyet Donanması, bu gemileri alaya alarak "balina avcıları" olarak nitelendirmiştir.
Deutschland sınıfı, Alman İmparatorluk Donanması için inşa edilen beş ön dretnot savaş gemisinden oluşan gemi sınıfıdır. Sınıf Deutschland, Hannover, Pommern, Schlesien ve Schleswig-Holstein gemilerinden oluşmaktaydı. 1903-1908 arasında inşa edilen gemiler, daha önceki Braunschweig sınıfı zırhlılara çok benzerdi; ancak daha iyi koruma sağlayan zırhları vardı. İngiliz Kraliyet Donanması'nın devrimci gemisi HMS Dreadnought'un hizmete girişiyle daha inşaları tamamlanamadan teknolojinin gerisinde kalan Deutschland sınıfı, Alman donanmasına katılan son ön dretnot gemiler oldular. Deutschland sınıfının ardından inşa edilen Nassau sınıfı zırhlılar ise Almanya'nın ilk dretnot sınıfı oldu.
Kaiserliche Marine, 19. yüzyılın sonlarında çeşitli kruvazör tipleri denedi, küçük avisolar ve daha büyük korumalı kruvazörler bunlara dâhildi. Bütçe kısıtlamaları nedeniyle yurt dışı hizmetlerine veya iç hizmet filosuna özel kruvazörler hazırlanamadı. Sonuç olarak gemi inşa şubesi, her iki görevi de yerine getirebilecek uygun gemilerin üretilmesini planladı. İlk olarak 1886 yılında Irene sınıfı iki adet korumalı kruvazörün inşasına başlandı. Korumalı kruvazörler geliştirilerek daha da güçlendirildi ve Fürst Bismarck ile bu gelişimin doruğuna ulaşılarak Almanya'nın ilk zırhlı kruvazörü denize indirildi. Fürst Bismarck'ın inşası ilk Alman korumalı kruvazöründen 10 yıl sonra, 1896 yılında başlamıştı.
SMS Fürst Bismarck Almanya'nın 20. yüzyıldan önce Kaiserliche Marine için inşa edilmiş ilk zırhlı kruvazörüydü. Geminin ismi Alman devlet adamı Otto von Bismarck'tan gelmektedir. Fürst Bismarck'ın modeli, önceki Victoria Louise sınıfı korumalı kruvazörlere göre geliştirilmişti—Fürst Bismarck, öncüllerinden önemli ölçüde daha büyük ve daha iyi silahlandırılmıştı.
Prinz Adalbert sınıfı kruvazörler, İmparatorluk Donanması'na bağlı korumalı kruvazörlerden oluşmaktadır. Sınıfın gemileri Friedrich Carl ve Prinz Adalbert idi. İki gemi sırasıyla 12 Aralık 1903 ve 12 Ocak 1904 tarihlerinde göreve başladı. Bu sınıfın gemileri, Prinz Heinrich'in geliştirilmiş modelleri idi, Prinz Heinrich'e göre daha fazla silah taşıyorlardı.
SMS Blücher, Alman İmparatorluk Donanması'nın son imal edilen zırhlı kruvazörü. Alman istihbaratınca, hatalı olarak İngiliz Invincible sınıfı kruvazörlerine ait olduğu zannedilen özelliklere göre tasarlanan Blücher, önceki zırhlı kruvazörlere göre daha büyük olup, daha fazla ağır silah taşısa da büyüklük ve silah bakımından Birleşik Krallık ile Alman donanmalarında zırhlı kruvazörler yerine getirilen muharebe kruvazörleriyle rekabet edebilecek konumda değildi. Gemi, ismini 1815 yılındaki Waterloo Muharebesi'nde Prusya kuvvetlerine komuta eden Generalfeldmarschall Gebhard Leberecht von Blücher'den almıştı.
Kemer zırhı, savaş gemilerini ve uçak gemilerini dayanıklı yapmak amacıyla gemiyi kaplayan ağır metal tabakadır. Zırh, geminin farklı bölümlerinde farklı kalınlıklarda olabilir. Geminin su altı kesiminde belli bir seviyeye kadar da zırh kaplanabilir. Bir top mermisinin veya torpidonun isabet etmesi halinde geminin batmasını önlemek ve dengesini korumak amacıyla zırh farklı biçimlerde dizayn edilebilir.
Askerî gemi, Deniz kuvvetleri ve donanma tarafından kullanılan gemi veya botlara verilen genel isimdir. Deniz savaşı için yaratılmıştır. Yapıları ve amaçlarıyla sivil gemilerden farklıdırlar. Askerî gemiler genellikle hasar kontrol sistemi ve silahlarla donatılmış şekilde seyir ederler. Bazı personel taşıma gemilerinde bu donanımlar hafiftir veya bulunmayabilir. Askerî gemiler, inşaat veya amaca göre sivil gemilerden farklıdır. Günümüzde dünya donanmalarında birçok farklı gemi var. Bu gemilerde uçak, helikopter, askerî araç ve askerî teknoloji'ler taşınabilir. Hepsinin farklı uygulamaları vardır ve bazı sınıflandırmalar belirli ülkelere özeldir. Farklı ülkeler çabalarını farklı gemi türlerine harcadılar ve bazıları neredeyse hepsine yatırım yaptı.
Libia, 1900'lerde İtalya'da inşa edilmiş bir korumalı kruvazördür. Tasarımı, Osmanlı kruvazörü Hamidiye'ye dayanan gemi, aslen 1907 yılında Osmanlı donanması için inşa edilmişti ve Drama olarak adlandırılacaktı. 1911'de, İtalya'nın Osmanlı İmparatorluğu'na karşı mücadele ettiği Trablusgarp Savaşı patlak verdiğinde geminin inşası henüz tamamlanmamıştı. Savaşın çıkmasıyla birlikte Regia Marina gemiye el koydu. 1913'te tamamlanan gemi, iki tane 152 mm'lik, sekiz tane 120 mm'lik top taşıyordu ve 22 knot üzerinde azami hıza ulaşabiliyordu.
Scharnhorst sınıfı zırhlı, II. Dünya Savaşı'ndan hemen önce inşa edilmiş bir Alman zırhlısı sınıfıdır. Nazi Almanyası'nın Kriegsmarine gemisinin ilk ana gemileri, iki gemiden oluşuyordu: Scharnhorst ve Gneisenau.