İçeriğe atla

Korsika

Korsika
Corse, Corsica
Harita
Coğrafya
KoordinatlarK 42°9′ D 9°5′
DeniziAkdeniz
İklimAkdeniz iklimi
Yüzölçümü&0000000000008680.0000008.680 km2
Sahil şeridi&0000000000001000.0000001.000 km
Siyasi
Adadaki ülke(ler)
Demografi
Nüfus&İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri..İfade hatası: Tanınmayan "," noktalama karakteri.342,000 (Ocak 2.020)
Nüfus yoğunluğu32 kişi/km2
Korsika Adasının bayrağı
Korsika Adasının arması

Korsika (Fransızca: Corse [[kɔʀs]], Korsikaca: Corsica), Akdeniz'de Fransa'ya bağlı bir adadır.[1] Fransa'nın güneydoğusunda, İtalya'nın batısında ve Sardinya adasının kuzeyindedir.[1]

Korsika, 1000 km'lik kıyıya ve 200'den fazla plaja sahip dağlık bir adadır. 2.706 m rakımlı Sinto Dağı adanın en yüksek noktasıdır. Ayrıca rakımı 2000 m'nin üzerinde 20 tepe vardır. Sardinya adasından Bonifacio Boğazı'yla ayrılır. Başlıca şehirleri ve Korsika dilindeki karşılıkları şunlardır: Ajaccio (Aiacciu), Bastia (Bastia), Corte (Corti), Sartène (Sartè), Saint-Florent (San Fiurenzu), Calvi (Calvi), L'Île-Rousse (Isula Rossa), Porto Vecchio (Porti Vechju), Bonifacio (Bunifaziu) ve Aleria (Aleria) olup; idari bakımdan merkezi Bastia olan Haute-Corse (Yukarı Korsika) ve merkezi Ajaccio olan Corse-du-Sud (Güney Korsika) illerine ve bunlara bağlı 5 ilçeye bölünür.

Korsika yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı bir Akdeniz iklimine sahiptir. Doğal bitki örtüsü Akdeniz ormanları ve makidir. Ada ayrıca "Korsika Bölgesel Doğal Parkı"na sahiptir. Bu doğal parkta ender bulunan binlerce hayvan ve bitki türü koruma altındadır. 1972'de oluşturulan bu park; Porto Körfezi'ni, Dünya Mirası listesinde bulunan Scandola Doğal Rezervi'ni ve adanın en yüksek dağlarından bazılarını içerir ve sadece tekneyle ulaşılabilir. Tehlike altındaki 2 toynaklı memeli alttür olan Yabani Koyun (Ovis aries musimon) ve Korsika Kızıl Geyiği (Cervus elaphus corsicanus) yaşamaktadır ve bu hayvanlardan ikincisi adaya özgüdür. bkz: Ada Fransa'dan özerklik talep etmektedir. "Ada'nın yüzde 71'i özerklik talep ediyor". 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2023. 

Tarih

1914 yılında Avrupa etnik haritası.

Korsika'ya ilk gelen halklar İberler ve Kelt-Ligurler'di. MÖ 10. yüzyılda Fenikeli tüccarlar, MÖ 562'de Alalia'yı (Bugün Aleria) kuran Phokaialılar (Bugün Foça) yerleşti. Phoakialılar adadan MÖ 535'te Etrüsk-Kartaca ittifakıyla kovuldu. Böylece Etrüskler adaya hakim oldu. Ancak Etrüskler MÖ 5. yüzyılın ilk yarısında zayıflamaya başlayınca Siraküzalılarla Kartacalılar ada için çekişmeye başladılar. Çekişmeden Kartacalılar galip çıksa da Roma Cumhuriyeti, Birinci Pön Savaşı'nın (MÖ 264-MÖ 241) bitiminden 3 yıl sonra adayı ele geçirdi. Adalıların işgale karşı direnişi MÖ 162'de kırılabildi. Roma İmparatoru Diocletianus (284-305) döneminde İtalya Prefektura'sına bağlanan ada, 395'te Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesiyle Batı Roma İmparatorluğu'na bağlansa da 430'da Vandallar adayı ele geçirdiler. 533'te Doğu Roma İmparatorluğu tarafından ele geçirildi ve imparatorluğa bağlı Afrika Prefektura'sına bağlanan ada, 590'da Afrika Eksarklığı'na bağlandı. 698'de eksarklığın merkezi Kartaca'nın Emeviler'in eline geçmesi, adayı Arap tehdidiyle baş başa bıraktı. Bu durumdan yararlanan Lombard Kralı Liutprand adayı 725'te fethetti.

Pîrî Reis'in Kitab-ı Bahriye'sindeki tarihi Korsika haritası.

774'te ada Frank Kralı Şarlman'a geçti. 840'ta krallığın üçe bölünmesiyle Orta Frank Krallığı'na bağlanan ada, 850'de Ağlebiler tarafından ele geçirildi ve 909'da onları deviren Fatımilere bağlandı. 1034'te Papalık Devleti orduları adayı ele geçirdi ve adayı Pisa'ya verdi.

Adadaki Pisa egemenliği 1284'te yapılan Meloria Deniz Muharebesi'ne kadar sürdü. Bu savaşı kazanan Cenova Cumhuriyeti adayı ele geçirdi. Cenova yönetimi 1296-1434 arasındaki Aragon Krallığı'nın müdahaleleri, 1468-1498 arasındaki Milano Düklüğü ve 1553-1559 arasındaki Fransız işgali dışında 1768 yılına dek sürdü. 1729'da Cenova'nın koyduğu ağır vergiler yüzünden ada halkı ayaklandı. Hatta Alman maceracı Theodor Stephan Freiherr von Neuhoff 1736'da kendini Osmanlı'ya bağlı Tunus Beyi'nin desteğiyle 1. Teodoro adıyla Korsika Kralı ilan etti. I. Teodoro'nun yönetimi 8 ay sürdü ve Kasım 1736'da sona erdi. Kendisi 1738, 1739 ve 1743'te yine adaya geldiyse de Cenovalılar tarafından püskürtüldü.

Cenova'nın zalimce yönetimini sürdürmesi yüzünden ada bir kez daha ayaklandı ve Pasquale Paoli 1755'te Korsika Cumhuriyeti'ni ilan etti. Kendisi Cenova'yla yaptığı başarılı savaşlarla onları birkaç kıyı kasabası dışında adadan sürdü. Bu durum karşısında Cenova, 1768'de imzalanan Versailles Anlaşması'yla adanın yönetimini Fransa'ya bıraktı. Paoli, aynı yıl adaya çıkan Fransızlara karşı 1 yıl başarıyla dirense de Porto Nuevo Savaşı'nda aldığı yenilgi yüzünden İngiltere'ye sürgüne gitti ve ada Fransa tarafından ele geçirildi. Ancak Korsika halkının önemli bir bölümü kendini hiçbir zaman Fransız olarak hissetmemiş, Fransa hakimiyetine karşı olan başkaldırmalarını günümüze kadar sürdürmüştür. Hatta ada 1793-1794 arasında İngiltere tarafından işgal edilmiştir. 19. yüzyılın sonlarından itibaren İtalyancaya yakın olan Korsika dilinde yeniden canlanma görülmüştür. Bu dönemde Korsika dilinde ilk gazete basılmıştır.

II. Dünya Savaşı'nda 1942-1943 arasında İtalya tarafından işgal edilen Korsika, 1975'te Fransa'nın 22 bölgesinden biri olmuştur. Korsika'nın nüfusu 240.000'dir. Bunların yaklaşık %70'i Korsikalıdır. Korsikalıların %98'i hem Fransızcayı hem de Korsikacayı kullanırlar. Yüzölçümü 8,680 km² dir. Başkenti Ajaccio şehridir. Yasama Konseyinin başında Ange Santini bulunur.

Ekonomi

Korsika ekonomisinde turizm en önemli alandır. Sahilleri, sahip olduğu Akdeniz iklimi, güzel dağlarıyla ada Fransızlar ve Batı Avrupalılar için önemli bir turizm merkezidir. Ancak adanın her bölgesinde turizm gelişmemiştir.

Resimler

Korsika en dağlık Akdeniz adasıdır
  • Ajaccio, adanın başkenti ve Napolyon'un doğum yeri.
    Ajaccio, adanın başkenti ve Napolyon'un doğum yeri.
  • Korsika'nın harika sahilleri
    Korsika'nın harika sahilleri

Kaynakça

  1. ^ a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 

Ayrıca bakınız

  • Akdeniz adaları

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Korsika ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Vikigezgin'de Corsica ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

(İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Napolyon Bonapart</span> Fransız asker ve imparator (1769–1821)

Napolyon Bonapart veya I. Napolyon kısaca Napolyon, Fransız asker, politikacı ve 1804-1814 arası Fransa imparatoru. Gerek Fransız Devrim Savaşları gerekse Napolyon Savaşları sırasında Fransa'ya önderlik ettiği gibi tüm Avrupa'yı da etkilemiş önemli bir komutandır. Girdiği savaş ve çatışmaların büyük bölümünü kazanmış, 1815'teki nihai yenilgisine kadar hızla Avrupa kıtasının hakimiyetini ele geçirmiştir. Tarihteki en önemli komutanlardan biri olan Napolyon'un savaşları dünyanın her yerinde askerî okullarda ders olarak okutulmaktadır ve kendi Avrupa tarihinin en ünlü ve en tartışmalı siyasi figürlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Korsika Ulusal Kurtuluş Cephesi</span>

Korsika Ulusal Kurtuluş Cephesi, 5 Mayıs 1976'da kurulan ve Avrupa'da faaliyet gösteren ayrılıkçı yasadışı örgüt. Korsikalıların Fransızlardan farklı bir millet olduğunu ileri sürerek, Korsika'nın bağımsızlığı adına şiddet eylemlerinde bulunmaktadır. Orijinal adı "Front de Libération Nationale Corse"dur ve kısaca FLNC olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Ceneviz Cumhuriyeti</span>

Cenova Cumhuriyeti veya kısaca Cenevizliler, 1005 yılından 1797 yılına kadar İtalya Yarımadası'nın kuzey batısında, Ligurya olarak bilinen bölgede, bugünkü Cenova merkezli olarak hüküm sürmüş bir denizci cumhuriyeti. 1100 yılına kadar bir şehir devleti olarak varlığını sürdürmüş devlet, büyüyerek ve güçlenerek Avrupa'da önemli bir konuma gelmiş, Venedik Cumhuriyeti'nin büyük bir rakibi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sardinya</span> İtalyada ada

Sardinya, Akdeniz'de, İtalya'ya ait bir ada. Akdeniz'in Sicilya'dan sonra ikinci en büyük adasıdır. Yüzölçümü 24.090 km² olup, ada nüfusu 1.656.960'tır. İtalya'nın batısında, Korsika'nın güneyindedir.

<span class="mw-page-title-main">Ligurya Denizi</span>

Ligurya veya Ligürya Denizi, Akdeniz'in bir koludur. İtalyan Rivierası ile Korsika ve Elba Adaları arasında kalır. İtalya, Fransa ve Monako ülkeleriyle, Tiren Denizi'yle ve Akdeniz'le çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Sébastien Squillaci</span> Fransız futbolcu (d. 1980)

Sébastien Squillaci, Fransız eski millî futbolcudur. Defans pozisyonunda oynamaktadır. Fransa'da Toto lakabıyla bilinmektedir ve soyadı, İtalyan eski millî futbolcu Salvatore Schillaci'ye benzetilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Bonaparte</span> Napolyon Bonapartın en büyük erkek kardeşi

Joseph Bonaparte (d. 7 Ocak 1768, Corte, Haute-Corse, Korsika - ö. 28 Temmuz 1844, Floransa, Toskana Büyük Dükalığı,, Napolyon Bonapart'ın en büyük erkek kardeşidir. Kardeşi tarafından 1806-1808 arasında Napoli Kralı ve 1808-1813 arasında da İspanya kralı yapılmıştır. Napolyon Bonapart'ın düşmesinden sonra Joseph kendini Survilliers Kontu olarak isimlendirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pasquale Paoli</span>

Filippo Antonio Pasquale di Paoli, İtalyan devlet adamı ve yurtsever. Korsika'da Cenova egemenliğine son vermiş ve ilerici bir yönetim kurarak çeşitli reformlar gerçekleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İtalya tarihi</span>

İtalya tarihi, İtalya yarımadasında yaşayan halkların antik çağlardan başlayarak günümüze kadar ulaşan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Corse-du-Sud</span> Fransada il (département)

Corse-du-Sud [], Fransa'nın illerinden birisidir. Corse-du-Sud, "Sartène" olmak üzere tek yerleşime ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Haute-Corse</span> Fransada il (département)

Haute-Corse [], Fransa'nın illerinden birisidir. Haute-Corse, "Calvi" ve "Corte" olmak üzere 2 yerleşime ayrılmıştır. Bu yörelerin her birinin farklı özellikleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Korsika ve Sardinya</span>

Korsika ve Sardinya, Korsika ve Sardinya adalarından oluşan antik Roma eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">SC Bastia</span>

Sporting Club de Bastia, Fransa'nın Korsika adasında yer alan Bastia şehrinin futbol takımı. Şu an Ligue 1'de mücadele etmektedir. 1905 yılında kurulan kulüp, maçlarını; Bastia'nın Furiani semtinde yer alan ve 1932 yılında hizmete giren 16,000 kişi kapasiteli Stade Armand Cesari'de oynamaktadır. Bastia'nın teknik direktörlüğünü Ghislain Printant, takım kaptanlığını ise orta saha oyuncusu Yannick Cahuzac yapmaktadır. Başkanlığını ise; 2011 yılından beri takımın başkanlık koltuğunda oturan Pierre-Marie Geronimi yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bastia</span> Fransada komün

Bastia, Fransa'nın Akdeniz'deki adası olan Corsica adasında yer alan önemli bir liman şehri.

Fransa'nın Korsika adasının takımı olan Bastia'nın 2011-12 sezonu mücadelesi. Şu an Ligue 2'de üçüncü sırada bulunurken Coupe de France'da "Son 32" turunda elenirken, Coupe de la Ligue'de da 1. turda elendi. 2010-11 sezonunda Championnat National liginde şampiyonluk yaşayıp Ligue 2'ye yükselen Bastia, beş futbolcuyu transfer ederken altı futbolcuyu ise takımdan göndermiştir. Ligde en çok gol atan futbolcu; 8 golle Toifilou Maoulida'dır. Maoulida, aynı zamanda resmi turnuvalarda attığı 12 golle de takımın resmi maçlarında en fazla gol atan futbolcu konumundadır.

Korsika derbisi, Fransa'nın Korsika adasında yer alan iki takımın karşılaşmalarına sahne olan derbi. Fransa'da çok önemsenmese de Korsika adasında ilgi çok büyüktür. Bazı maçlar gollü ve çekişmeli geçerken bazı maçlar ise az gollü geçmektedir. İki takımın taraftarları olay çıkarmadan dostça ve birbirlerine destekleyerek maçları izlemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Korsika'nın Fethi</span>

Korsika'nın Fethi, 1553 yılında, Fransız ve Osmanlı kuvvetlerine yardımcı olan Korsikalıların, Ceneviz Cumhuriyeti'nin elindeki Korsika adasının bir kısmını, Osmanlı kuvvetlerinin adadan ayrılmasının ardından ise adanın tamamının Fransızların eline geçmesiyle sonuçlanan olaydır.

<span class="mw-page-title-main">Alalia Deniz Savaşı</span>

Alalia Deniz Savaşı, Milattan önce 540-535 yılları arasında Etrüskler ve Kartaca'nın Fokaia ve Alalia kolonilerine karşı yaptığı deniz savaşıdır. Savaş sonucunda iki taraf da ağır kayıplar vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Korsika Müziği</span>

Fransa dışında, Korsika adası belki de müzikal açıdan en çok polifonik koro geleneğiyle bilinir. Bu türün yeniden doğuşu, 1970'lerde Korsika milliyetçiliğinin yükselişiyle bağlantılıydı. Korsika marşı " Dio vi Salvi Regina " dır.

<span class="mw-page-title-main">Nathaly Antona</span>

Nathaly Antona, Fransız kadın siyasetçi ve eğitimci.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.