Kore Budist tapınakları
| Makale serilerinden |
| Budizm |
|---|
 |
|
Budist tapınakları Kore peyzajının önemli bir parçasıdır. Bu makalede Kore Budizmine kısa bir bakış sunulmakta, daha sonra Kore'deki önemli tapınaklardan bazılarına değinilmektedir. Kore tapınakların çoğunun, Sino-Korece'de "tapınak" anlamına gelen -sa (사, 寺) ile biten isimleri dikkat çekmektedir.
Sudeoksa gibi birçok tapınak, ziyaretçilere bir Temple Stay programı sunmaktadır.[1]
Arka plan
Kore'de farklı bir Budizm formu gelişti. Bu form, coğrafi konum ve kültürel koşullar tarafından kolaylaştı. Budizm Kore'ye ilk defa Koguryo zamanında, 372'de geldi. 374'te bilge Han Çin keşişi Ado krallığa geldi ve ertesi yıl Koguryo Kralı Sosurim'e ilham verdi. İlk iki tapınak Seongmunsa ve Ilbullansa, kralın emriyle 375 yılında inşa edildi. Budizm kısa süre sonra Koguryo'nun ulusal dini oldu.
624'te Taoizm'in gelişiyle, yöneticiler Budizmi bastırmaya başladı ve Budiz'in önemi hızla azaldı. Diğer yandan Baekje Krallığı, Budizmin etkisi altında gelişti. 552'de Budist kutsal yazıtları Japonya'ya gönderildi. Bu, Japonya'da Budizmin kurulmasına yol açtı.
Silla'da da Budizm önemliydi. Sillalı Jinheung döneminde (540 - 576) gelişti. Herhangi bir sivilin de bir keşiş olabileceği Heungnyunsa inşa edildi. Kutsal yazıtların incelenmesi büyük ölçüde gelişti. Yaklaşık 250 yıl sonra Budizm Birleşik Silla'da gelişti.
Budizm, Goryeolu Taejo olarak tahta çıkmış olan Wang Geon tarafından kabul gördü. Ülke genelinde pagodalar ve diğer Budist yapıları inşa edildi.
Goryeo'nun sonlarında, Budizm rejimin bozulmasıyla ilişkilendirildi. Çok sayıda rahip siyasete atıldı. Joseon'un kurulmasıyla sona eren, kargaşaya yol açan anti-Budist duygular gelişti. Joseonlu Taejo dindar bir Budistti, ama keşişlerin etkisi azalmıştı. Zaman zaman keşişler dışlanıyordu, ancak genellikle uygulamalarında herhangi bir engelle karşılaşmıyorlardı. Budist mirası, tapınaklar, pagodalar, heykeller, resimler, el sanatları ve binalar şeklinde ülkenin her yerinde görülebilmektedir.
Özgün Plan
Bir özgün Kore tapınağı aşağıdaki unsurlardan oluşur:[2]
- Iljumun (일주문, 一柱門) - Tapınak alanlarına girişte bulunan bir sütun kapısı
- Sacheonwangmun (사천왕문, 四天王門), ayrıca Cheonwangmun - Tapınağın sınırlarının girişini işaretleyen, Dört Göksel Kral'ın Kapısı
- Beopdang (법당, 法堂) - Dersler ve vaazlar için kullanılan Dharma salonu
- Keşiş konutları
- Jonggo (종고, 鐘鼓) - çan kulesi
- Daeungjeon (대웅전, 大雄殿) - Tapınağın ana Buddha görsellerine ev sahipliği yapan ana tapınak
- Pagoda
- Myeongbujeon (명부전, 冥府殿) - bodhisattva Ksitigarbha (지장, 地 藏) ve Budist cehennem tasvirleri görüntüsünü barındıran yargı salonu,
- Nahanjeon (나한전, 羅漢殿) - Arhatların salonu
- Sansingak (산신각, 山神閣) - hem erkek hem de kadın olarak tasvir edilebilen dağ tanrısı Sanshin'e (산신, 山神) adanmış şamanik bir türbe.[3] Bazen chilseong-gak (칠성각, 七星 閣) veya samseong-gak (삼성각, 三星 閣) olarak da adlandırılır ve bu tür tapınaklar genellikle ana tapınak salonunun arkasında bulunur.
- Hermitage
Kuzey Kore
Birçok tapınağın yönetiminin devlet tarafından ele alındığı bildirilmektedir. Hükûmet bu binaları kontrol altına aldıktan sonra, esas olarak Kore geleneklerin sergilendiği müzeler olarak kullanmaya başlamıştır. Birkaç tapınak hala kullanılmakta ve Ulusal Hazine olarak kabul edilmektedir. Büyük şehirlerdeki tapınakların pek azı, ABD'nin Kore Savaşı'ndaki halı bombardımanını atlatmış olsa da, kırsal alanlardaki tapınakların pek çoğu ayakta kalmıştır ve yıkılan ünlü, büyük tapınakların bir kısmı yeniden inşa edilmiştir (Ryongtongsa ve Singyesa gibi). Sonuçta, 300 tapınak bulunmasına rağmen,[4] sadece birkaç tane tapınakta dini hizmetlere izin verilmektedir. Aşağıdaki listede [1][], “×” ile işaretlenmiş tapınaklar Kore Savaşı sırasında yok edilmiş ya da başka nedenlerle yok olmuş; "*" ile işaretlenmiş tapınaklar yeniden inşa edilmiştir.
Güney Kore
(1945'ten günümüze, tapınakların evrimini anlatan kısa bir metin burada verilmelidir.).
Kore Yarımadası'nda dikkat çeken bazı tapınaklar
Aşağıdaki liste illere göre sıralanmıştır (GK=Güney Kore, KK=Kuzey Kore), ancak istenirse tapınak adlarının Latince ya da Korece yazılışlarına göre de sıralanabilir. Bazı Korece adlar ve kuruluş tarihleri tamamlanacaktır (kuruluş tarihi, özgün yapı yerinde bulunmasa bile, orijinal yapının bulunduğu alan için geçerlidir).
| İl | Tapınak | Konum | Hangul | Hanja | Kuruluş |
|---|---|---|---|---|---|
| GK Seul | Gyeongguksa | 753 Jeongneung-dong, Jongno-gu | 경국사 | 慶國寺 | 1325 |
| GK Seul | Gwaneumsa | 관음사 | 觀音寺 | ||
| GK Seul | Doseonsa | Bukhansan : 264 Ui-dong, Gangbuk-gu | 도선사 | 道詵寺 | 862 |
| GK Seul | Bongeunsa | Samseong-dong, Gangnam-gu | 봉은사 | 奉恩寺 | 794 |
| GK Seul | Bongwonsa | Bongwon-dong, Seodaemun-gu | 봉원사 | 奉元寺 | 889 |
| GK Seul | Yeonghwasa | 영화사 | 永華寺 | ||
| GK Seul | Jogyesa | Gyeonji-dong, Jongno-gu | 조계사 | 曹溪寺 | 1395 & 1910 |
| GK Seul | Jingwansa | 진관사 | 津寬寺 | ||
| GK Gyeonggi | Bomunsa | ||||
| GK Gyeonggi | Jeondeungsa | 전등사 | 傳燈寺 | ||
| GK Gyeonggi | Bongnyeongsa | ||||
| GK Gyeonggi | Bongseonsa | 봉선사 | 奉先寺 | 969 | |
| GK Gyeonggi | Silleuksa | Yeoju-gun | 신륵사 | 神勒寺 | 580 |
| GK Gyeonggi | Yeonjuam | ||||
| GK Gyeonggi | Yongjusa | Hwasan, Taean-eup, Hwaseong, Gyeonggi-si | 용주사 | 龍珠寺 | 854 |
| GK Gyeonggi | Jajaeam | ||||
| GK Gangwon | Baekdamsa | near Seoraksan, Inje-gun | 백담사 | 百潭寺 | 650 circa |
| GK Gangwon | SK Guryongsa | ||||
| GK Gangwon | Naksansa | 낙산사 | 洛山寺 | 671 | |
| GK Gangwon | Deungmyeong-nakgasa | ||||
| GK Gangwon | Samhwasa | 삼화사 | 三和寺 | ||
| GK Gangwon | Sinheungsa | Seoraksan, Sokcho-si | 신흥사(향성사) | 神興寺(香城寺) | 650 circa |
| GK Gangwon | Oseam | Seoraksan | 오세암 | 五歲庵 | 643 |
| GK Gangwon | Woljeongsa | Odaesan, Pyeongchang-gun | 월정사 | 月精寺 | 643 |
| GK Gangwon | Cheongpyeongsa | ||||
| GK Kuzey Chungcheong | Beopjusa | Songnisan, Naesongni-myeon, Boeun-gun | 법주사 | 法住寺 | 553 |
| GK Kuzey Chungcheong | Guinsa | Sobaeksan, Danyang County-gun | 구인사 | 救仁寺 | 1945 |
| GK Güney Chungcheong | Magoksa | Gongju-si | 마곡사 | 麻谷寺 | 640 |
| GK Güney Chungcheong | Sudeoksa | Deoksungsan, Deoksan-myeon, Yesan-gun | 수덕사 | 修德寺 | 1308 |
| GK Kuzey Gyeongsang | Donghwasa | Palgongsan, Dohak-dong, Dong-gu, Daegu | 동화사 | 桐華寺 | 493 and 832 |
| GK Kuzey Gyeongsang | Pagyesa | 파계사 | 把溪寺 | ||
| GK Kuzey Gyeongsang | Bogyeongsa | ||||
| GK Kuzey Gyeongsang | Bongjeongsa | Cheondeungsan, Andong-si | 봉정사 | 鳳停寺 | 672 |
| GK Kuzey Gyeongsang | Buseoksa | Bonghwangsan, Yeongju-si | 부석사 | 浮石寺 | 676 |
| GK Kuzey Gyeongsang | Bulguksa (including Seokguram) | Tohamsan, Jinheon-dong, Gyeongju City | 불국사 | 佛國寺 | 528 and 751 |
| GK Kuzey Gyeongsang | Golgulsa | Yangbuk-Myeon, Gyeongju | 골굴사 | 骨窟寺 | * |
| GK Kuzey Gyeongsang | Girimsa | Hamwolsan, Gyeongju | 기림사 | 祇林寺 | 643 |
| GK Kuzey Gyeongsang | Baekryulsa in Gyeongju | Geumgangsan, Dongcheon-dong, Gyeongju City | 백률사 | 栢栗寺 | 692 |
| GK Kuzey Gyeongsang | Hwangnyongsa | Tohamsan, Gyeongju National Park | 황룡사 | 黃龍寺 | 553 |
| GK Kuzey Gyeongsang | Jikjisa | Hwangaksan, Daehang-myeon, Gimcheon-si, | 직지사 | 直指寺 | 418 |
| GK Güney Gyeongsang | Ssanggyesa | Jirisan, Hwagae-myeon, Hadong-gun | 쌍계사 | 雙磎寺 | 772 |
| GK Güney Gyeongsang | Tongdosa | Chiseosan, Yangsan-si | 통도사 | 通度寺 | 646 |
| GK Güney Gyeongsang | Haeinsa | Gayasan | 해인사 | 海印寺 | 802 |
| GK Güney Gyeongsang | Haedong Yonggungsa | Busan | 해동용궁사 | 海東龍宮寺 | |
| GK Güney Gyeongsang | Beomeosa | Geumjeongsan, Busan | 범어사 | 梵魚寺 | 678 |
| GK Kuzey Jeolla | Eunsusa | Maisan (Horse Ear Mountain), Jinan-gun | 은수사 | 銀水寺 | |
| GK Kuzey Jeolla | Geumdangsa | Maisan (Horse Ear Mountain), Jinan-gun | 금당사 | 金塘寺 | 814 |
| GK Kuzey Jeolla | Geumsansa | Moaksan, Gimje-si | 금산사 | 金山寺 | 600 and 770 |
| GK Kuzey Jeolla | Mireuksa | Iksan-si | 미륵사 | 彌勒寺 | 602 |
| GK Kuzey Jeolla | Naesosa | Jinseo-myeon, Buan-gun | 내소사 | 633 | |
| GK Kuzey Jeolla | Seonunsa | Dosolsan, Asan-myeon, Gochang-gun | 선운사 | 禪雲寺 | 577 [5] |
| GK Kuzey Jeolla | Silsangsa | 실상사 | 實相寺 | ||
| GK Kuzey Jeolla | Tapsa | Jinan-gun | 탑사 | 塔寺 | 1885 |
| GK Güney Jeolla | Baegyangsa | Bukha-myeon, Jangseong-gun | 백양사 | 白羊寺 | 632 |
| GK Güney Jeolla | Baengnyeonsa | Doam-myeon, Gangjin-gun | 백련사 | 白蓮寺 | 650 circa |
| GK Güney Jeolla | Daeheungsa | Duryunsan, Samsan city, Haenam-gun | 대흥사 | 大興寺 | 514 ? |
| GK Güney Jeolla | Geumtapsa | Cheondeungsan, Podu-myeon, Goheung-gun | 금탑사 | 金塔寺 | 650 circa |
| GK Güney Jeolla | Hwaeomsa | Jirisan, Masan-myeon, Gurye-gun | 화엄사 | 華嚴寺 | 544 |
| GK Güney Jeolla | Jeungsimsa | Mudeungsan, Gwangju | 증심사 | 証心寺 | |
| GK Güney Jeolla | Mihwangsa | Dalmasan, Haenam-gun | 미황사 | 美黃寺 | 749 |
| GK Güney Jeolla | Songgwangsa | Songgwangsan, | 송광사 | 松廣寺 | 867 and 1190 |
| GK Güney Jeolla | Unjusa (National Treasure #312) | Hwasun-gun | 운주사 | 雲住寺 | |
| GK Jejudo | Gwaneumsa | ||||
| GK Jejudo | Yakcheonsa | 약천사 | 藥泉寺 | ||
| GK Jejudo | Beophwasa | ||||
| GK Jejudo | Seondeoksa | ||||
| KK Pyongyang | Chongrungsa* | Ryongsan-ri, Ryokpo-guyok | 정릉사 | 定陵寺 | |
| KK Pyongyang | Kwangbopsa* | Taesong-dong, Taesong-guyok | 광법사 | 廣法寺 | |
| KK Pyongyang | Ryonghwasa | Kaeson-dong, Moranbong-guyok | 룡화사 | 龍華寺 | |
| KK Pyongyang | Tong-kumgangamsa | Osan-ri, Sunan-guyok | 동금강암사 | 東金剛庵寺) | |
| KK Pyongyang | Yongmyongsa× | NK Moranbong Park, Moranbong-guyok | 영명사 | 永明寺 | * |
| KK Pyongyang | Pobun Hermitage | Ryongbong-ri, Mangyongdae-guyok | 법운암 | 法雲庵 | |
| KK Güney Pyongan | Anguksa | Ponghak-dong, Pyongsong | 안국사 | 安國寺 | 503 |
| KK Güney Pyongan | Chongjinsa | Hyangpung-ri, Songchon-gun | 정진사 | 淨進寺 | |
| KK Güney Pyongan | Pophungsa | Sinsong-ri, Pyongwon-gun | 법흥사 | 法興寺 | |
| KK Kuzey Pyongan | Chonjusa | Yongbyon | 천주사 | 天柱寺 | 1684 |
| KK Kuzey Pyongan | Kaewonsa | Tangsang-ri, Kwaksan-gun | 개원사 | 開元寺 | |
| KK Kuzey Pyongan | Kumgwangsa | Kumgwang-ri, Uiju-gun | 금광사 | 金光寺 | |
| KK Kuzey Pyongan | Mannyonsa | Songan-dong, Kusong | 만년사 | 萬年寺 | |
| KK Kuzey Pyongan | Pohyonsa | Hyangam-ri, Hyangsan-gun | 보현사 | 普賢寺 | 1025 circa |
| KK Kuzey Pyongan | Powolsa | Uhyon-ri, Kujang-gun | 보월사 | 寶月寺 | |
| KK Kuzey Pyongan | Pakchon Simwonsa | Sangyang-ri, Pakchon-gun | 심원사 | 深源寺 | |
| KK Kuzey Pyongan | Ryongmunsa | Ryongdung Worker's District, Kujang-gun | 룡문사 | 龍門寺 | |
| KK Kuzey Pyongan | Sounsa | Yongbyon | 서운사 | 棲雲寺 | |
| KK Kuzey Pyongan | Yanghwasa | Sangdan-ri, Taechon-gun | 양화사 | 陽和寺 | |
| KK Kuzey Pyongan | Habiro Hermitage | Hyangam-ri, Hyangsan-gun | 하비로암 | 下毘盧庵 | |
| KK Kuzey Pyongan | Hwajang Hermitage | Hyangam-ri, Hyangsan-gun | 화장암 | 華藏庵 | |
| KK Kuzey Pyongan | Kyejo Hermitage | Hyangam-ri, Hyangsan-gun | 계조암 | 繼祖庵 | |
| KK Kuzey Pyongan | Mansu Hermitage | Hyangam-ri, Hyangsan-gun | 만수암 | 萬壽庵 | |
| KK Kuzey Pyongan | Nungin Hermitage | Hyangam-ri, Hyangsan-gun | 능인암 | 能仁唵 | |
| KK Kuzey Pyongan | Puryong Hermitage | Hyangam-ri, Hyangsan-gun | 불영대 | 佛影臺 | |
| KK Kuzey Pyongan | Sangwon Hermitage | Hyangam-ri, Hyangsan-gun | 상원암 | 上元庵 | |
| KK Güney Hwanghae | Chahyesa | Sowon-ri, Sinchon-gun | 자혜사 | 慈惠寺 | |
| KK Güney Hwanghae | Hakrimsa× | Hakrim-ri, Changyon-gun | 학림사 | 鶴林寺 | |
| KK Güney Hwanghae | Kangsosa | Kangho-ri, Paechon-gun | 강서사 | 江西寺 | |
| KK Güney Hwanghae | Paeyopsa× | Paeyop-ri, Anak-gun | 패엽사 | 貝葉寺 | |
| KK Güney Hwanghae | Singwangsa× | Singwang-ri, Haeju | 신광사 | 神光寺 | |
| KK Güney Hwanghae | Woljongsa | Woljong-ri, Anak-gun | 월정사 | 月精寺 | |
| KK Güney Hwanghae | Hanging Hermitage (Changsusan) | Sorim-ri, Chaeryong-gun | 현암 | 縣庵 | |
| KK Güney Hwanghae | Songwol Hermitage | Hakrim-ri, Changyon-gun | 송월암 | 松月庵 | |
| KK Kuzey Hwanghae | Anhwasa | Koryo-dong, Kaesong | 안화사 | 安和寺 | 930 |
| KK Kuzey Hwanghae | Hungwangsa× | Sambong-ri, Kaepung-gun | 흥왕사 | 興王寺 | |
| KK Kuzey Hwanghae | Kwanumsa | Pakyon-ri, Kaesong | 관음사 | 觀音寺 | 970 and 1393 |
| KK Kuzey Hwanghae | Kwijinsa | Songwol-ri, Sohung-gun | 귀진사 | 歸眞寺 | |
| KK Kuzey Hwanghae | Pulilsa× | Sonjok-ri, Changpung-gun | 관음사 | 佛日寺 | |
| KK Kuzey Hwanghae | Ryongtongsa* | Ryonghung-dong, Kaesong | 령통사 | 靈通寺 | 1027 |
| KK Kuzey Hwanghae | Yontan Simwonsa | Yontan | 심원사 | 心源寺 | * |
| KK Kuzey Hwanghae | Songbulsa | Jongbang-ri, Sariwon | 성불사 | 成佛寺 | 898 |
| KK Kuzey Hwanghae | Taehungsa | Pakyon-ri, Kaesong | 대흥사 | 大興寺 | |
| KK Kangwon | Changansa× | Naegang-ri, Kumgang-gun | 장안사 | 長安寺 | |
| KK Kangwon | Chongyangsa | Naegang-ri, Kumgang-gun | 정양사 | 正陽寺 | |
| KK Kangwon | Anbyon Pohyonsa | Ryongsin-ri, Anbyon-gun | 보현사 | 普賢寺 | |
| KK Kangwon | Myongjoksa | Yongsam-ri, Wonsan | 명적사 | 明寂寺 | |
| KK Kangwon | Pyohunsa | Naegang-ri, Kumgang-gun | 표훈사 | 表訓寺 | 670 |
| KK Kangwon | Ryongchusa | Mihyon-ri, Anbyon-gun | 령추사 | 靈鷲寺 | |
| KK Kangwon | Singyesa* | Onjong-ri, Kosong-gun | 신계사 | 神溪寺 | 519 |
| KK Kangwon | Sogwangsa× | Solbong-ri, Kosan-gun | 석왕사 | 釋王寺 | 1386 |
| KK Kangwon | Yujomsa× | Naegang-ri, Kumgang-gun | 유점사 | 楡岾寺 | 550 circa and 1168 |
| KK Kangwon | Mahayon Hermitage× | Naegang-ri, Kumgang-gun | 마하연 | 摩訶衍 | |
| KK Kangwon | Podok Hermitage | Naegang-ri, Kumgang-gun | 보덕암 | 普德庵 | |
| KK Kangwon | Pomun Hermitage | Solbong-ri, Kosan-gun | 보덕암 | 普德庵 | |
| KK Kangwon | Pulji Hermitage | Naegang-ri, Kumgang-gun | 불지암 | 佛地庵 | |
| KK Güney Hamgyong | Anbulsa | Tonghung-ri, Kumya-gun | 안불사 | 安佛寺 | |
| KK Güney Hamgyong | Chonggwangsa× | Wonsa-ri, Riwon-gun | 정광사 | 定光寺 | |
| KK Güney Hamgyong | Kwangjesa | Chuksang-ri, Pukchong-gun | 광제사 | 光濟寺 | |
| KK Güney Hamgyong | Kwijusa× | Kumsil-dong, Hamhung | 귀주사 | 歸州寺 | |
| KK Güney Hamgyong | Ryangchonsa | Nakchon-ri, Kowon-gun | 량천사 | 梁泉寺 | |
| KK Güney Hamgyong | Ryonghungsa | Ponghung-ri, Yonggwang-gun | 룡흥사 | 龍興寺 | 1048 |
| KK Güney Hamgyong | Tongdoksa | Tuyon-ri, Tanchon-gun | 동덕사 | 東德寺 | |
| KK Güney Hamgyong | Hungbok Hermitage | Sudong-ri, Hamhung | 흥복암 | 興復庵 | |
| KK Güney Hamgyong | Pulji Hermitage | Ponghung-ri, Yonggwang-gun | 불지암 | 佛地庵 | |
| KK Kuzey Hamgyong | Kaesimsa | Pochon-ri, Myongchon-gun | 개심사 | 開心寺 | 826 and 1377 |
| KK Kuzey Hamgyong | Hwasong Ssanggyesa | Puam-ri, Hwasong-gun | 쌍계사 | 雙磎寺 | |
| KK Chagang | Wŏnmyŏngsa | Ryujung-ri, Huich'ŏn | 원명사 | 圓明寺 | |
| KK Chagang | Mansu Hermitage | Changp'yong-ri, Huich'ŏn | 만수암 | 萬壽庵 | |
| KK Ryanggang | Chunghŭngsa | Kwanp'yŏng-ri, Samsu-gun | 중흥사 | 重興寺 |
Kaynakça
- ^ Cerny, Branko (4 Ekim 2011). "Temple stay: 48 hours at Sudeoksa Temple". CNN Travel. 17 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2013.
- ^ Grayson, James Huntley (2002). Korea: a religious history. Psychology Press. ss. 193. ISBN 978-0-7007-1605-0.
- ^ "San shin – The Mountain god (산신)". Dale's Korean Temple Adventures. 17 Ekim 2011. 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2018.
- ^ "seounsa". 29 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2018.
