İçeriğe atla

Kore'de Esperanto

Kore'deki Esperanto dilinin kullanımı 20. yüzyılın başlarına kadar uzanır.

Tarihçe

İlk yılları ve Japon baskısı

Kore'de Esperantonun varlığına dair bilinen en eski kayıt, Gojong'un Esperantonun temel kalıplarını öğrendiğini söyleyen 1906 tarihli bir Japon gazetesindedir.[1] Koreli ilk Esperantistin, 1910'da Çin'de Esperanto öğrenen ve takma adını "ilk yeşil adam" anlamına gelen "ByeokCho" olarak seçen Hong Myong-hui olduğu kabul edilir. (Esperanto hareketinin yeşil rengine atıfta bulunarak, kendini ilk Esperantist ilan etmiştir).[2] Kore'deki organize Esperanto hareketinin ilk olarak 1920'de şair Kim Ok liderliğindeki YMCA'da düzenlenen halka açık öğrenme oturumlarının kurulmasıyla başladığı kabul edilir. Bu oturumda Esperanto öğrenenler aynı yıl Kore Esperanto Derneğini kurdular (Daha sonra Joseon Esperanto Derneği olarak adlandırıldı). 1937'de Hong Hyong Hui tarafından tamamen Esperanto dilinde yazılmış "Korean Esperantisto" adlı bir dergi kuruldu, ancak Japon yetkililerin yayına baskı yapma kararı nedeniyle kısa süre sonra feshedildi.

Güney Kore'de Esperanto tarihi

1947'de kelebekler üzerine çalışan Koreli bir akademisyen olan Seok Joo-myung, Esperanto'da kelebekler hakkında birçok tez ve uluslararası bir Esperanto ders kitabı yayınladı. Kore Savaşı'ndan sonraki 1950'lerden 1960'lara kadar, Güney Kore'deki Esperanto hareketi Busan Seul ve Daegu'ya dağılmıştı, daha sonraları bu hareketler 1975'te Seul'de Kore Esperanto Derneği'nin bir parçası olarak birleşerek Esperanto dilinin yayılmasını sağladı. farklı üniversiteler 1976 yılında Han Moo-hyup tarafından bir tanıtım dergisi "La Espero El KoreUio" kuruldu ve 1994 yılına kadar yayınına devam ederek Kore edebiyatının birçok çevirisini yaptı. Korece Esperanto sözlükleri ve Esperanto-Korece sözlükleri 1969 ve 1982'de ayrı ayrı yayınlandı. 1985'te Esperanto dili, Dankook Üniversitesi'nde resmi ders oldu.[3] Aynı zamanda Güney Kore İşçi Partisi'nin lideri Pak Hon-yong, Esperanto dilinde eserler yazmıştır.[2]

Kuzey Kore'de Esperanto tarihi

Kuzey Kore'de Esperanto tarihi, bağımsızlık hareketleri sırasında Esperanto dilini öğrenen birçok Koreli komünist ve anarşistlere kadar uzanabilir. Kuzey Kore'deki Esperanto hareketi, Kore Savaşının ardından bir düşüş yaşadı, ancak 1959'da Kuzey Kore'de Kore Esperanto Derneği kuruldu.[4][5] Korece Esperanto Sözlüğü 1964'te Kuzey Kore'de yayınmış olsa da,[6] Esperanto'nun Kuzey Kore'deki mevcut kullanımı sınırlıdır. 1989'da Dünya Esperanto Gençlik Örgütü (TEJO) delegeleri, Pyongyang festivali için Kuzey Kore'yi ziyaret ettiler, ancak Kuzey Kore'de Esperanto konuşanların varlığına dair bir kanıt bulamadılar.[7]

Mevcut durum

Güney Kore hala bir Esperanto kulübüne ev sahipliği yapan birçok eğitim kurumuna sahiptir.[8]

Kaynakça

  1. ^ "[이 주일의 역사] 에스페란토 창시 자멘호프 출생(1859.12.15)". busanilbo. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023. 
  2. ^ a b "[이희용의 글로벌시대] 바벨탑에 도전한 자멘호프 사망 100년". yonhap news. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023. 
  3. ^ "에스페란토". Encyclopedia of Korean Culture. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023. 
  4. ^ "El Popola Ĉinio", March 1959 edition, p.103
  5. ^ 이종영 (15 Aralık 2015). 한국에스페란토운동 80년사. Korean esperanto assiciation. s. 78. ISBN 9788987281452. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023. 
  6. ^ "Nova vortaro esperanto-korea". ci.nii.ac.jp. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023. 
  7. ^ "Esperanto en Nord-Koreio" (PDF). 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Nisan 2023. 
  8. ^ "에스페란토 운동". busan.grandculture.net. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güney Kore</span> Doğu Asyada bir ülke

Güney Kore, resmî adıyla Kore Cumhuriyeti, Doğu Asya'da Kore Yarımadası'nın güney kısmını oluşturan ve Kuzey Kore ile kara sınırını paylaşan, Doğu Asya'daki bir ülkedir. Kore adı, eskiden Doğu Asya'nın güçlü krallıklarından biri olan ve Büyük Gwanggaeto altında Kore Yarımadası, Mançurya'nın büyük bölümünü, Rus Uzak Doğusu ve İç Moğolistan'ın bazı bölgelerini yönetmiş olan Goguryeo'dan gelmektedir. Başkenti Seul, büyük bir küresel şehirdir ve Güney Kore'nin 51 milyondan fazla insanının yarısı, dünyanın dördüncü en büyük metropol ekonomisi olan Seul Ulusal Başkent Bölgesi'nde yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kore Savaşı</span> 1950–1953 yılları arasında Kore Yarımadasında yapılan savaş

Kore Savaşı, 1950-1953 yılları arasında yapılan, Kuzey Kore ile Güney Kore arasındaki savaştır. Soğuk Savaş'ın ilk sıcak çatışması olmuştur. Savaş, ABD ve müttefiklerinin, daha sonra da Çin'in müdahalesiyle uluslararası bir boyut kazanmıştır. Kore Savaşı sonunda Kore'nin bölünmüşlüğü korunmuş ve bugüne kadar gelen birçok sorun miras kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Korece</span> Kore yarımadasında ve komşusu Çine bağlı Yanbian Kore Özerk İlinde yaygın olarak kullanılan bir dil

Korece, Kore yarımadasında ve komşusu Çin'e bağlı Yanbian Kore Özerk İli'nde yaygın olarak kullanılan bir Kore dili. Hem Kuzey Kore hem de Güney Kore'nin resmî dilidir. Dil, hece alfabesi olan Hangıl veya Çince karakterler olan Hanja ile yazılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Koreliler</span> Kore ve Güneybatı Mançurya kökenli Doğu Asyalı etnik grup

Koreliler, Kore ve Güneybatı Mançurya kökenli Doğu Asyalı bir etnik gruptur. Güney Kore ve Kuzey Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti vatandaşlarına da "Koreli" denir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kore tarihi</span>

Kore tarihi MÖ 3000 yılına kadar uzanır. Çin’in eline geçtikten sonra, Budizm ve Çinlilerin etkisinde kaldı. Daha sonraları 7. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar değişik hanedanların idaresi altında bağımsız olarak yaşadı. 1910 yılında Japonlar Kore’yi işgal ederek koloni haline getirdiler. Bu durum, 1945 yılına kadar sürdü. II. Dünya Savaşı'nda Japonya’nın yenilmesinden sonra Güney Kore’yi ABD, Kuzey Kore’yi de SSCB işgal etti. Böylelikle kuzeyde komünist, güneyde kapitalist rejim kurulmuş oldu. SSCB nin yıkılışı ve Komünizmin çöküşüne rağmen iki ayrı ülke durumunda yaşayan halklar tekrar birleşememiştir. Özellikle Kore Savaşı'nda bunun nedenleri belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bodo Birliği Katliamı</span> Kore Savaşında yaşanan katliam

Bodo Birliği Katliamı, 1950 yazında Kore Savaşı sırasında komünistlere ve komünizm sempatizanı olduğu düşünülen şüphelilere karşı gerçekleştirilen bir katliam ve savaş suçudur. Güney Kore Barış ve Uzlaşma Komisyonu komiseri Kim Dang-Çun'a göre en az 100.000 kişi idam edilmiş, bazı kaynaklara göre ise yaklaşık 200.000 komünistin katledildiğini belirtmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gyeonggi</span>

Gyeonggi, Güney Kore'nin illerinden biridir. Gyeonggi, ülkenin kuzeybatısında yer almaktadır ve Seul ve İncheon şehirlerini çevrelemektedir. İl kuzeyde Kuzey Kore, doğuda Gangwon ve güneyde Kuzey Chungcheong ve Güney Chungcheong illeri ile komşudur. Yüzölçümü 11,730 km² olan ilin nüfusu Ekim 2014 itibarı ile 12,342,448 olup Güney Kore'nin en kalabalık ilidir. İlin merkezi Suwon'dur.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal İstihbarat Servisi (Güney Kore)</span> Güney Korenin istihbarat kuruluşu

Ulusal İstihbarat Servisi Güney Kore baş istihbarat kuruluşudur. Servis resmen Güney Kore İkinci Cumhuriyeti yerinden Ulusal Yeniden Yapılandırma Başkanı Park Chung-hee, askeri Yüksek Konseyi iktidarı sırasında, Kore Merkezi Haberalma Teşkilatı (KCIA) (중앙정보부) olarak 1961 yılında kuruldu. KCIA özgün görevleri denetlemek ve uluslararası iç istihbarat faaliyetleri ve askeri de dahil olmak üzere tüm devlet istihbarat örgütleri tarafından hem suç soruşturması ile hem de koordine edildi. Servisin geniş yetkileri etkin siyasete müdahale etmesine izin verdi.

<span class="mw-page-title-main">Pentagon (Güney Koreli müzik grubu)</span> Güney Koreli müzik grubu

Pentagon Cube Entertainment tarafından 2016 yılında oluşturulan Güney Koreli gruptur. üyeler Mnet'in hayatta kalma programı Pentagon Maker ile seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kore'de İslam</span>

Güney Kore'de İslam 'a inanan insanlar oldukça azdır. Müslüman topluma Malezya'nın İslam Misyonu ve diğer İslam ülkeleri tarafından 20. yüzyılda Seul'de bir cami yaptırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Kore bayrağı</span>

Birleşik Kore bayrağı, Kuzey Kore ve Güney Kore'nin tek bir takım olarak yer aldığı spor müsabakaları ve karşılaşmalarında, Kore'nin tamamını temsil etmek üzere tasarlanmış bayraktır. 2006 yılında güncellenen versiyonunda, beyaz renkli arka fona sahip olan bayrağın ortasında mavi silueti ile Kore Yarımadası, güneydeki en büyük ada Jesu Adası, Japonya ile Güney Kore arasında yer alan Liancourt Kayalıkları ve Ulleungdo adası birlikte yer almaktadır. Bayrağın her iki ülkede de resmî bir statüsü bulunmamaktadır.

Kuzey Kore standart dili veya Munhwaŏ, Korecenin Kuzey Kore'de kullanılan standart versiyonudur. Munhwaŏ 1966'da standart dil olarak kabul edilmiştir. Dilin standartlaştırılması bildirisinde, Kuzey Kore'nin başkenti Pyongyang ve çevresindeki bölgede kullanılan Pyongan lehçesinin Munhwaŏ için temel oluştacağı belirtilmiştir. Ancak Iksop Lee ve S. Robert Ramsey Munhwaŏ'nun yüzyıllardır Kore genelinde temel standart olan Seul lehçesi ile hala güçlü şekilde bağlı olduğunu belirtmiştir. Bu sebeple Kuzey ve Güney lehçeleri arasındaki çoğu farklılık Kuzey Kore'de Çince-Korece kelimelerin ve diğer alıntı/yabancı kelimelerin saf Korece veya Kuzey Kore yönetiminin tanımıyla "işçi sınıfı konuşması" kelimeler değiştirilmesi ile açıklanabilir.

<i>Crash Landing on You</i>

Crash Landing on You, 2019 yılında tvN kanalında yayınlanan bir Güney Koreli televizyon dizisidir. Park Ji-eun tarafından yazılmıştır. Yönetmeni Lee Jeong-hyo' dur. Aynı zaman da Netflix de yayımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lee Byung-chul</span> Güney Koreli iş insanı

Lee Byung-chul, Güney Koreli iş insanı. Özellikle Güney Kore'nin en büyük şirketlerinden Samsung'un kurucusu olarak bilinmektedir.

Chung Won-shik Güney Koreli bir politikacı, eğitimci, asker ve yazar. 1991'den 1992'ye kadar Güney Kore'nin 23. Başbakanıydı. 1951'den 1955'e kadar Güney Kore Ordusunda subay olarak görev yaptı. Ardından, Seul Ulusal Üniversitesi'nde profesör olarak çalıştı. 1988'den 1990'a kadar Güney Kore Eğitim Bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Chang Mi-hee</span> Güney Koreli bir aktris

Chang Mi-hee Güney Koreli bir aktris. Lee Yun-hui, 1958'de Güney Kore'nin Seul şehrinde doğdu. Chang, 1976'da Park Tae-won ve TBC TV dizisi Haenyeo Dang-sil'in yönettiği Seong Chun-hyang jeon'da başrol oynadığı bir aktris olarak çıkış yaptı. Chang, 1970'lerde ve 1980'lerde "First Troyka" Moon Hee, Nam Jeong- im'den sonra rakip aktrisleri Jeong Yun-hui ve Yu Ji-in ile birlikte "Yeni Troyka" veya "İkinci Troyka" olarak anılıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Song Yoo-jung</span>

Song Yoo-jung, Güney Koreli aktris ve modeldir.

Koryo-mar, Goryeomal veya Koryŏmal, aksi takdirde Gore-mal olarak da bilinir lehçenin konuşmacıları tarafından, eski Sovyetler Birliği ülkelerindeki etnik Koreliler olan Koryo-saram tarafından konuşulan bir Korece lehçesidir. Hamgyŏng lehçesinden ve diğer birçok Kuzeydoğu Korece türünden türemiştir. Koryo-saram'ın standart Korece konuşanlar tarafından anlaşılmasının genellikle zor olduğu bildirilir; Bu, Koryo-saram'ın çoğunluğunun bugün ana dilleri olarak Korece değil Rusça kullanması gerçeğiyle daha da karmaşık hale gelebilir.

<span class="mw-page-title-main">Korean Air Lines YS-11'in kaçırılması</span>

Korean Air Lines YS-11 kaçırılması olayı 11 Aralık 1969'da meydana geldi. Güney Kore, Gangwon, Gangneung'daki Gangneung Hava Üssü'nden Seul'deki Gimpo Uluslararası Havalimanı'na iç hat uçuşu yapan bir Kore Hava Yolları NAMC YS-11 uçağı, saat 12:25'te Kuzey Koreli ajan olan Cho Ch'ang-hŭi tarafından kaçırıldı. Uçak, dört mürettebat ve 46 yolcu taşıyordu ; Yolculardan 39'u iki ay sonra iade edildi, ancak mürettebat ve yedi yolcu Kuzey Kore'de kaldı. Olay, Güney'de Kuzey Kore'nin Güney Korelileri kaçırmalarına örnek olarak görülmektedir.

Choi Hong-Suk, Güney Koreli profesyonel erkek voleybol oyuncusu. Choi Hong-Suk, 26 Haziran 1988'de Busan, Güney Kore'de doğdu. Aktif spor kariyerini 2011-2022 yılları arasında ulusalda Güney Kore milli voleybol takımı ve yerelde Seoul Woori Card Woori Woni, Suwon Kepco Vixtorm ve Ansan OK Finans Grubu Okman takımlarında sürdürdü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.