İçeriğe atla

Korban

        
Yahudilik
Başlığın diğer anlamları için Kurban (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Korban veya Yahudilikte kurban (İbranice: קָרְבָּן, çoğul: korbanot), Tanah'ta anlatıldığı üzere Antik İsrail'de gerek hayvan gerekse diğer nesnelerin sunumuyla ilgili ibadetlere denir. Sunular, zevah denen hayvan sunuları, barış sunuları ve olah denen yakımlık sunular olmak üzere kategorilere ayrılır. İbranicede korban ismi, Tanah'ta tanımlanan ve emredilen çeşitli kurban usullerine verilen genel isimdir.

Korbanlar çeşitli ortamlarda kadim İsrailoğulları ve ardından rahipler ve kohenler tarafından Kudüs Tapınağı'nda sunulmaktaydı. Korbanlar genelde başta koyun ve boğa olmak üzere hayvanlardan oluşmaktaydı ve şehita kurallarınca kesilmekteydi. Genelde, bir kısmı altarda yakılır, bir kısmı rahiplere verilir ve geri kalanı sunuyu yapan kişi tarafından pişirilip tüketilirdi. Korban olarak güvercin, tahıl veya öğün, şarap veya buhur da sunulabilirdi.

Tanah'ta, çeşitli sunaklarda Tanrı'nın kendisine İsrailoğulları tarafından kurban sunulmasını istediği anlatılır. Ayrıca, mişkanlarda, tapınak yıkılana kadar Süleyman Mabedi'nde ve ardından 70 yılında yıkılana kadar Kudüs Tapınağı'ndaki yapılan sunular tanımlanır.

Yahudilikte sunu ve kurban adeti Tapınağın yıkılmasından sonra büyük ölçüde sona erdi; 2. yüzyılda Yahudi-Roma savaşları sırasında kısa bir süreliğine geri gelen adete bazı cemaatlerce devam edildi.[1] Rabinik Yahudilik'te, Tora'nın kurban uygulmadan da Yahudi kanunlarına bağlı kalınabileceğini anlattığı bildirilir ve buna kaynak olarak sözlü gelenekleri ve Mezmurlar 51:16-19 ile Hoşea 6:6 gibi yazıtları gösterir. Fakat, özellikle Ortodoks Yahudiliğe göre, kurban icraatinin doğasının Yahudilik ve Halaha ile güçlü bir bağı olduğuna inanılmaktadır.

Etimoloji

Kain'in kötü meyvelerden yaptığı sununun Tanrı tarafından kabul edilmeyişi.

Korban ismi ve Karav fiili

Klasik İbranice'de korban ve Sefarad İbranicesinde karban denen bu ismin çoğulu korbanot'tur (קָרְבֳּנוֹת).

İbranice dişil kelime korban (çoğul korbanot) Tanah'ta ilk olarak Levililer 1:2'de geçer ve Masoretik metinde toplam 80 kere kullanılır; bunlardan 40'ı Levililer, 38'i Sayılar ve 2'si Hezekiyel kitabındadır. Bunun yanı sıra kurban kelimesi Nehemya 10:35'te ve "odun sunuları" terimi Nehemya 13:31'de geçmektedir. Geleneksel görüşe göre korban kelimesi, insanın Tanrı'ya yakınlaşması anlamına gelen karav fiilinin kökünden gelmektedir.[2][3] Aynı kök Akatça'da "sunu yapma" anlamına gelen akribtu'da da bulunur. İbranice korban kelimesi Samiriceye karaban, Asurcaya kurbana olarak geçmiştir.[4] Ahit'in Yunanca tercümesinde bu kelime için doron (armağan), tusia (kurban) veya prosfora (sunu) kelimeleri kullanılmaktadır. Yeni Ahit'te korban kelimesi bir kereye mahsus olmak üzere kullanılmıştır.

Korban, Arapçadaki ve Mizrahi İbranicesi'ndeki Tanrı'ya yapılan sunu anlamına gelen kurban kelimesi gibi telaffuz edilir. Bu kelime Yahudiliğin yanı sıra İslam'da da kullanılmaktadır.

Tanah

Eski zamanlardan beri var olan sunu konspeti Yahudiler tarafından mişkan döneminden Süleyman Mabedi'ne, Kudüs Tapınağı'ndan Yahudiye, Kudüs ve Tapınağın Roma İmparatorluğu tarafından 70 yılında yıkılmasına kadar geçen zaman diliminde bini aşkın senedir uygulandı.[5] Sunular Tekvin kitabında bahsedilse dahi, kuralları, kökeni ve tarihi Tora'nın diğer dört kitabında detaylıca açıklanmıştır.[6] Haftanın her günü, Şabat ve Yahudi bayramlarının çoğunda bu günlere dair kendilerine has sunular sunulurdu.[7] Rahipler bu sunuları ilk önceleri mişkanlarda, ardından Süleyman Tapınağı'nda ve akabinde Kudüs Tapınağı'nda sunarlardı.[8] Tanah'ın tanımına göre, Harun soyundan olan rahiplerin belli evlilik ve ayinsel saflık önkoşulları bulunur.[9] Birçok kurbanın sunulduğu Yom Kippur bayramında başrahibin özel rolü bulunmaktaydı.[10]

Kadınlar ve sunu

Kadınların bazı sunularda bulunması şarttı:

  • Levililer 12'de anlatıldığı üzere doğum yapıldıktan sonra sunulan doğum sunusu.
  • Bir hastalığın veya tehlikenin ardından verilen şükran ve ardından öğün sunusu.
  • Pesah bayramından verilen pesah kurbanı.
  • İstenmeden yapılan kural ihlal etme veya kusur işleme üzerine verilen günah veya kusur sunusu.
  • Nazirit kuralını ihlal edilince verilen sunu.
  • Bazı özel hastalıklardan sonra veya sıra dışı bedensel akıntıların ardından verilen sunu.

Kadınlar ayrıca, zorunlu olmamasına rağmen başka türlü sunularda da bulunabilmekteydi:

  • Şavuot bayramında verilen ilk meyveler.
  • Tapınak ihtiyaçlarında kullanılmak üzere verilen yarım şekel vergi.
  • Barış sunusu gibi bağış niyetiyle yapılan gönüllü sunular.
  • Semiha denen kurbanlık hayvanların bağışlanması. Kadınların bu hayvanları kesme zorunluluğu bulunmazken diledikleri takdirde kesebilme hakları bulunmaktaydı.

Peygamberlerin kitaplarında Kurban

Tanah'ta Yeşaya ve Yeremya kitapları gibi peygamber kitapları, kurban sunupta Kanunlara uymayan İsrailoğullarının aleyhine konuşmaktadır. Peygamberler, kalplerinin yenilenmediği kişilerin, yani günahlarından vazgeçip Tanrı'ya sığınmayanların[11][12][13] kurbanlarını kötüler. Aynı zamanda peygamberler, sunuların adalet ve iyilikle yapılmasının önemi üzerinde durdular; iyilikle ve gönülden tövbe etmeden yapılan kurbanların kabul edilemez olduğunu belirttiler. Tanah'ın son peygamber kitabı olan Malaki kitabında tövbenin kurbanla son bulmadığının, aksine, tövbenin kabul edilmesi için tekrar sunu sunulmasının üzerine odaklanır.[14] Aynı şekilde Yeşaya kitabında, bazı durumlarda kurbanın geçersiz sayılmasına rağmen evrensel eskatolojide dua ile kurbanın birbirinin tamamlayıcıları olduğunu dile getirir.[15][16]

Rabinik yorum

Ahit'e göre tarihteki ilk kurban Hevel tarafından sunulmuştur.

613 emirden 100 tanesi

Klasik rabinik edebiyatta Levililer kitabı için bazen Torat kohanim yani "Rahiplerin Kanunlar [kitab]ı" denir. Rambam'a göre Tora'daki 613 emirden 100 tane kadarı kurban ile ilgilidir ve bunun yanı sıra sırf rahiplerin Tapınak'taki kurban görevleriyle ilgili ayrıca 50 kadar emir bulunur.[17]

Mişna ve Talmud'da talimatlar

Mişna ve Talmud büyük bir kısmını korbanota adamıştır ve işlenen bu konuya Kodşim denir. Korbanot konusu detaylıca, kodşim kalim (düşük derece kutsallık) ve kodaşey kodaşim (yüksek derece kutsallık) gibi mantıksal olarak derin analiz edilmektedir. Buna ilavaten Talmud'un diğer bölümlerinde de çeşitli kurban türlerinden bahsedilir; örneğin Pesahim kısmı Pesah bayramındaki kurban sunularıyla ilgili bilgiler sunar. Yoma kısmında ise Yom Kippur'daki Tapınak ayinlerinden ve sunularından bahseder. Ayrıca diğer büyük Yahudi bayramlarında sunular ve Tapınak ayinleri seder Moed (festivaller) bölümünde yer alır. Şekalim bölümü Tapınağın idaresi, yönetimi ve yıllık yapılan yarım şekel sunudan bahsederken, Naşim konusu Naziriler ve fuhuşta bulunanların sunularıyla ilgili bilgiler sunar.

Talmud, geniş ölçüde kurban işleminin nasıl yapılacağını ve hangi durumlarda kurban sunma eyleminin geçerli olup olmadığını detaylıca anlatır. Örneğin Talmud'da Pesah sunusunun nasıl kavrulması gerektiği, farklı kurbanların kanları sunakta nasıl akıtılması gerektiği, buhurun nasıl hazırlanması gerektiği ve vergi sunularının nasıl düzenlenmesi gerektiği anlatılır.

Mantıklı açıklama ve Rabinik yorum

Orta Çağ Yahudi rasyonalisti Rambam, Tanrı'nın gözünde kurbanın, dua ve felsefi meditasyon kadar değeri olmadığını dile getirir. Tanrı, komşu pagan kabilelerin tanrılarıyla iletişime geçmek için kurban yöntemi kullandığından, İsrailoğulları'nın hayvan kurban edilmesine alışık olduğunu bilmektedir; dolayısıyla Rambam'ın görüşüne göre Tanrı ile insan arasında iletişim kurmanın İsrailoğulları tarafından kurban kesmekten geçtiğinin düşünülmesi doğaldır. Rambam'a göre, Tanrı'nın kurban kesilmesine izin vermesi, insanın psikolojik sınırlarına ayrıcalık tanımasından kaynaklanmaktadır. İsrailoğullarının pagan ibadetlerinden dua ve meditasyona bir kerede sıçramasını beklemek gerçekçi olamazdı. Bu konuyla ilgili görüşlerini Şaşkınlara Kılavuz isimli eserinde de dile getirmektedir.[18]

Nahmanides gibi[19] bazı kişiler bu görüşe katılmamaktadır. Nahmanides'e göre, Tora İbrahim, İshak, Yakup dönemlerinde hatta daha öncesinde hayvan ve diğer çeşit kurbanların sunulduğunu aktarmaktadır. İbrahim'in İshak'ı neredeyse kurban etme eyleminin (İslam'a göre kurban edilmeye götürülen İsmail'dir) ve en nihayetinde İshak yerine bir koçun kurban edilmesinin anlamını Nahmanides, insan kurbanını yasak ve hayvan kurbanını şart olarak açıklar.

Ruhani uygulama

Korban'ın ayrıca ruhani anlamı bulunmaktadır ve bireyin egosunun bir parçasını temsil eder. İbadet edenin faniliğinin onuruna egonun bu parçası Tanrı için kurban edilir. Kelimenin anlamından yola çıkarak kurbanı sunan kişi Tanrı'ya yaklaşmış olur.[20]

Kurban'ın bitişi

Kudüs'teki İkinci Tapınağın Romalılar tarafından yıkılmasıyla Yahudilikteki kurban sunumları son buldu. Bunun ardından ara ara Tapınak Dağı'nda küçük Yahudi gruplar tarafından bu gelenek devam ettirilmeye çalışıldıysa da bunun ömrü kısa sürdü.

Tapınağın yıkılmasından sonra Yahudilik ibadetleri Tapınak merkezli olamayacağı için rabinik Yahudilik önemli değişiklikler yapmak zorunda kaldı. Tapınağın yıkılmasıyla Yahudiliğin gelişimi metinleri çalışma, dua etme ve kişisel ibadetler üzerinden gerçekleşti. Ortodoks Yahudilikte bunların yapılması, Tapınak'ta yapılması gerekenlere alternatiftir. Muhafazakâr, Reform ve Yeniden yapılanmacı Yahudilik mezhepleri korbanotu antik bir ayin olarak görüp bunun geri gelmeyeceğine inanır. Bu konuyla ilgili çeşitli görüşler klasik rabinik edebiyatında yer alır.

Rabbi Yohanan ben Zakay'a göre, Hoşea 6:6 baz alınarak, iyilik yapmak kurban sunmaktan daha önemlidir.[21]

Babil Talmud'unda çeşitli bilgeler, Özdeyişler 21:3'ü baz alarak, Yahudi kanunlarını takip etme, hayırsever olma ve Yahudi metinlerini çalışmanın kurban sunmaktan daha önemli olduğunu belirtmektedir.[22]

Her ne olursa olsun Talmud, kurban icraatinin önemli olduğunu belirtip bunun tekrar başlamasını umut etmektedir.[23]

Modern görüş ve Kurban'ın yeniden başlaması

Kurban'ın Yahudilikte geleceği

Yahudilik, Tapınağın yıkılışından sonra Yahudileri Tapınağa ve Tapınak hizmetlerine bağlamak için halka açık Tora çalışmaları ve dualar başlattı. Rabinik Yahudilikteki inanışa göre Yahudi Mesih bir gün gelecek ve Üçüncü Tapınağı tekrar inşa edecektir. Korbanot eylemi tekrar başlayacaktır fakat ne aşamada ve na kadar süreyle devam edeceği bilinmemektedir. Bazı ahit kaynaklarıyla klasik rabinik kaynaklar çoğu ve hatta hiçbir kurban sunumuna gerek kalmayacağını belirtmektedir:

  • Gelecekte, şükran sunumu dışında hiçbir kurban sunumu yapılmayacaktır.[24]
  • Gelecekte bütün sunumlar feshedilecektir.[25]
  • Geçmiş günlerde, geçmiş yıllarda olduğu gibi, RAB Yahuda ve Yeruşalim'in sunacağı sunulardan hoşnut kalacak.[26]
  • Bir aşırılıktan diğer aşırılığa aniden geçmek mümkün değildir;... o günlerdeki halkın genel geleneğine göre ve İsrailoğullarının onların arasında bu ibadetlerle yetiştirilmesi sebebiyle tapınaklarda kurban sunumu yapıldı... Tanrı bu sebeple bu tür ayinlere izin verdi. Ana hedef kurban sunmak değildir, yalvarmak ve dua etmektir.[27]

Klasik rabbilerin çoğunluğuna göre Tora'daki emirler mesih zamanında da uygulanmaya uygundur. Fakat, azınlık da olsa bazı rabbiler çoğu kuralın mesih döneminde geçersiz kılınacağına ve kurban sunmanın başlamayacağına inanmaktadır. Bu rabbilerin görüşleri "Babil Talmudu, Tractate Niddah 61b ve Tractate Shabbat 151b" ile "Midraş Şohar Tov (Mizmor 146:5)"da dile getirilmiştir.

Ortodoks Yahudiliğe göre ise korbanotlar mesih döneminde kaldığı yerden devam edecektir. Muhafazakâr ve Reformistlere göre, modern çağ ile uyuşmadığı için hayvanlar kurban olarak sunulmamalıdır.

19. ve 20. yüzyıllar

1800'lerde, henüz mesihin gelmemesi ve Tapınağın inşa edilmemiş olmasına rağmen, bazı Ortodoks hahamlar Tapınak Dağı'nda korbanotu canlandırma fikri üzerinde çalıştılar. Bazı responsalar, belirli koşullarda Yahudi kanunlarının buna izin verebileceği sonucuna vardı.

20. yüzyılın başlarında Hofetz Hayim olarak da bilinen ve bir kohen olan Rabbi Yisrael Meir Kagan, takipçilerine tavsiyede bulunup, Kodşim Kolel denen evli öğrencilerle dolu bir yeşiva kurulmasını istedi. Bu okulda, Kudüs'te Süleyman Mabedi'nin bulunduğu yerde Yahudi Mesih tarafından kurulacak olan Üçüncü Tapınak için, öğrencilere Talmud'daki Kodşim bölümlerinin ve korbanot hükümlerinin çalışılmasını buyurdu. Tavsiyesi ciddiye alınması üzerine bugün İsrail'de korbanot ve kodşim üzerine odaklanan birkaç Haredi enstitüsü bulunmaktadır.

Korbanot'u yeniden canlandırma çabaları

Tapınak Enstitüsü ve Tapınak Dağı Müminleri gibi birkaç grup, İsrail hükûmetine Tapınak Dağı'nda Üçüncü Tapınağın inşa edilmesi ve korbanot ayinlerine yeniden başlanması için başvuruda bulunduysa da olumsuz yanıt aldı. Çoğu Ortodoks Yahudisi, Yahudi eskatolojisine göre Tapınağın mesih tarafından inşa edileceğine inanmaktadır. Ortodoks olmayan Yahudilerin çoğu ise korbanotun canlandırılmasına karşıdır.

Modern Yahudilik mezheplerinin görüşü

Günümüzün Ortodoks Yahudiliği

Bugün Ortodoks Yahudilik mezhebinde her korban ya sidurda (günlük dua kitabı) ya da mahzorda (bayram dua kitabı) gününe uygun olarak dualarda okunur. Tutucu Musevilikte de yer alan bu korbanlardan özetle bahsetilir.

Yahudi bayramlarında, bayramına özel korbanot sinagoglarda yüksek sesle okunur.

Günlük ibadet

Şahrit denen sabah duasında sırasıyla bu korbanlar okunur ve bunların tamamına korbanot denir. (Bu örnek Aşkenaz ayininden alıntıdır.)

  • Kiyor, korbanota dokunmadan önce yıkanırken kullanılan suyun havzasını tanımlar (Çıkış 30:17-21)[28]
  • Trumat Hadeşen, korban olahın (yükseliş sunumu) küllerinin temizlenmesi (Levililer 6:1-6)[29]
  • Korban Tamid, daimi günlük sunular(Sayılar 28:1-8)[30]
  • Ketoret, baharatlardan buhur (Çıkış 30:34-36;7-8)[28]
  • Korban Musaf; Şabat'ta yapılan ek sunu (Sayılar 28:9-10[30]
  • Korban Roş Hodeş, Ay başı sunusu (Sayılar 28:11-15)[30]
  • Zevahim Mişna'nın 5. konusu:
    • A. Eyzehu mekoman şel zevachim; zevahim korbanotun sunulduğu yerler
    • B. Parim hanisrafim, tamamiyle yakılan boğalar
    • C. Hatot hatzibur vehayahid, cemaatin ve bireyin günah sunuları
    • D. Haolah kodeş kodaşim, en kutsal derecede yükseliş sunusu
    • E. Zivhei şalmey tzibur veaşamot, toplumsal barış ve kusur sunusu
    • F. Hatodah veil nazir kodaşim kalim, şükran sunusu ve Naziri'nin küçük kutsallık derecesindeki koç sunusu
    • G. Şelamim kodaşim kalim, daha düşük kutsallık derecesindeki barış sunusu
    • H. Habehor vehamaaser vehapesah kodaşim kalim; daha düşük kutsallık seviyesindeki ilkdoğan, ondalık hayvan ve Pesah sunuları
  • Rabbi Yişmael omer, Rabbi Yişmael'in dediğine göre Tora'da izah edilen 13 kural
  • Yehi Ratzon (Son) oturumun sonunda dile getirilen Kudüs Tapınağı'nın yeniden inşası ve korbanotun geri gelmesi arzusu.

Muhafazakâr Yahudilik

Tutucu Musevilik, korbanotun canlandırılmasını reddeder. Bu görüşe uygun olarak korbanotun canlandırılmasıyla ilgili dualar muhafazakârların sidurunda yer almaz. Bu görüşlerinin yanı sıra kohenlere uygulanan bazı kısıtlamaları da kaldırmıştır; örneğin, kohenler dul veya Yahudiliğe geçen biriyle evlenebilir. Muhafazakâr Yahudiler Tapınağın belli bir şekilde tekrar inşasına ve daha rahat koşullarda Kohen ve Levi yapısına inanır bu neden bununla ilgili pasajlar dualarında yer alır. Geleneğin bir parçası olarak çoğu tutucu cemaat dualarında Şabat ve bayram korbanotlarına dualarında yer verir fakat geçmiş zaman kullanır. Daha liberal olan bazı muhafazakârlar ise kurban ile ilgili tüm kaynakları kitaplarından çıkarmıştır.

Reform ve Yeniden yapılanmacı Yahudilik

Reformist Yahudilik ile Yeniden yapılanmacı Yahudilik, inançlarında yeni bir Tapınağın inşasına, korbanotun yeniden canlandırılmasına ve Kohen ile Levi yapısına yer vermez. Yahudiliğin bu mezheplerindeki inanca göre bu ibadetler eski çağ adetleridir ve modern zamanla uyuşmamaktadır. Dua kitaplarında korbanota yer vermemektedir.

Ayrıca bakınız

  • Kurban
  • Levililer kitabı
  • İslamda kurban
  • Kaparot

Kaynakça

Özel
  1. ^ "Qorbanot: Sacrifices and Other Offerings". JewishVirtualLibrary.org. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2008. 
  2. ^ Solomon Schechter in Understanding rabbinic Judaism, from Talmudic to modern times ed. Jacob Neusner p229 "Hence the injunction to bring a Korban (sacrifice) even in this case; the effect of the Korban, as its etymology (Karab) indicates, is to bring man back to God, or rather to facilitate this approach."
  3. ^ Judaism in biological perspective: biblical lore and Judaic practices Rick Goldberg - 2008 "The traditional etymology of korban is of a valuable object "brought near to God " (through the sacrificial act)."
  4. ^ Heinz-Josef Fabry, extensive entry qorban in Theological dictionary of the Old Testament ed. Helmer Ringgren. pages 152-158
  5. ^ Baruch A. Levine In the presence of the Lord: a study of cult and some cultic terms 1974 Page 99 "The Bible gives evidence of two modes of sacrifice in ancient Israel: 1) Altar sacrifices, of which at least some part was consumed by the altar fire, or was burnt as incense, and 2) Offerings placed before the deity and ..."
  6. ^ Michael Carasik The commentators' Bible: the JPS Miqra'ot gedolot Exodus 2005 Page 3 "The majority of Leviticus deals with the offerings: how they are to be made, by whom, and where, as well as the ancillary rules that go along ...."
  7. ^ James E Smith The Pentateuch Page 392 2006 "Leviticus 23 presents in chronological order a list of "the Lord's appointed feasts. ... Special offerings were presented each day of the feast."
  8. ^ Henry W. Soltau The Tabernacle, the Priesthood, and the Offerings- 1972
  9. ^ Martha Himmelfarb A kingdom of priests: ancestry and merit in ancient Judaism Page 5 2006 "On the other hand, P and H, the priestly sources, grant the priesthood only to descendants of Aaron, Levi's great-grandson."
  10. ^ Alfred Edersheim The Temple -- Its Ministry and Services "The Duties of the High-priest - Seven days before the Day of Atonement the high-priest left his own house in Jerusalem, and took up his abode in his chambers in the Temple."
  11. ^ Hoşea 14:1-2
  12. ^ Yoel 2:13
  13. ^ Mika 6:6-8
  14. ^ Malaki 3:3-4
  15. ^ Yeşaya 56:1
  16. ^ Yeşaya 56:6-7
  17. ^
    1. Not to burn anything on the Golden Altar besides incense (Exodus 30:9)
    2. To offer only unblemished animals (Leviticus 22:21)
    3. Not to dedicate a blemished animal for the altar (Leviticus 22:20)
    4. Not to slaughter it (Leviticus 22:22)
    5. Not to sprinkle its blood (Leviticus 22:24)
    6. Not to burn its khelev (Leviticus 22:22)
    7. Not to offer a temporarily blemished animal (Deuteronomy 17:1)
    8. Not to sacrifice blemished animals even if offered by non-Jews (Leviticus 22:25)
    9. Not to inflict wounds upon dedicated animals (Leviticus 22:21)
    10. To redeem dedicated animals which have become disqualified (Deuteronomy 12:15)
    11. To offer only animals which are at least eight days old (Leviticus 22:27)
    12. Not to offer animals bought with the wages of a harlot or the animal exchanged for a dog (Deuteronomy 23:19)
    13. Not to burn honey or yeast on the altar (Leviticus 2:11)
    14. To salt all sacrifices (Leviticus 2:13)
    15. Not to omit the salt from sacrifices (Leviticus 2:13)
    16. Carry out the procedure of the burnt offering as prescribed in the Torah (Leviticus 1:3)
    17. Not to eat its meat (Deuteronomy 12:17)
    18. Carry out the procedure of the sin offering (Leviticus 6:18)
    19. Not to eat the meat of the inner sin offering (Leviticus 6:23)
    20. Not to decapitate a fowl brought as a sin offering (Leviticus 5:8)
    21. Carry out the procedure of the guilt offering (Leviticus 7:1)
    22. The kohanim must eat the sacrificial meat in the Temple (Exodus 29:33)
    23. The kohanim must not eat the meat outside the Temple courtyard (Deuteronomy 12:17)
    24. A non-kohen must not eat sacrificial meat (Exodus 29:33)
    25. To follow the procedure of the peace offering (Leviticus 7:11)
    26. Not to eat the meat of minor sacrifices before sprinkling the blood (Deuteronomy 12:17)
    27. To bring meal offerings as prescribed in the Torah (Leviticus 2:1)
    28. Not to put oil on the meal offerings of wrongdoers (Leviticus 5:11)
    29. Not to put frankincense on the meal offerings of wrongdoers (Leviticus 3:11)
    30. Not to eat the meal offering of the High Priest (Leviticus 6:16)
    31. Not to bake a meal offering as leavened bread (Leviticus 6:10)
    32. The kohanim must eat the remains of the meal offerings (Leviticus 6:9)
    33. To bring all avowed and freewill offerings to the Temple on the first subsequent festival (Deuteronomy 12:5-6)
    34. To offer all sacrifices in the Temple (Deuteronomy 12:11)
    35. To bring all sacrifices from outside Israel to the Temple (Deuteronomy 12:26)
    36. Not to slaughter sacrifices outside the courtyard (of the Temple) (Leviticus 17:4)
    37. Not to offer any sacrifices outside the courtyard (of the Temple) (Deuteronomy 12:13)
    38. To offer two lambs every day (Numbers 28:3)
    39. To light a fire on the altar every day (Leviticus 6:6)
    40. Not to extinguish this fire (Leviticus 6:6)
    41. To remove the ashes from the altar every day (Leviticus 6:3)
    42. To burn incense every day (Exodus 30:7)
    43. The Kohen Gadol must bring a meal offering every day (Leviticus 6:13)
    44. To bring two additional lambs as burnt offerings on Shabbat (Numbers 28:9)
    45. To bring additional offerings on the New Month (Rosh Khodesh) (Numbers 28:11)
    46. To bring additional offerings on Passover (Numbers 28:19)
    47. To offer the wave offering from the meal of the new wheat (Leviticus 23:10)
    48. To bring additional offerings on Shavuot (Numbers 28:26)
    49. To bring two leaves to accompany the above sacrifice (Leviticus 23:17)
    50. To bring additional offerings on Rosh Hashana (Numbers 29:2)
    51. To bring additional offerings on Yom Kippur (Numbers 29:8)
    52. To bring additional offerings on Sukkot (Numbers 29:13)
    53. To bring additional offerings on Shmini Atzeret (Numbers 29:35)
    54. Not to eat sacrifices which have become unfit or blemished (Deuteronomy 14:3)
    55. Not to eat from sacrifices offered with improper intentions (Leviticus 7:18)
    56. Not to leave sacrifices past the time allowed for eating them (Leviticus 22:30)
    57. Not to eat from that which was left over (Leviticus 19:8)
    58. Not to eat from sacrifices which became impure (Leviticus 7:19)
    59. An impure person must not eat from sacrifices (Leviticus 7:20)
    60. To burn the leftover sacrifices (Leviticus 7:17)
    61. To burn all impure sacrifices (Leviticus 7:19)
    62. To follow the [sacrificial] procedure of Yom Kippur in the sequence prescribed in Parshah Acharei Mot (After the death of Aaron's sons...) (Leviticus 16:3)
    63. One who profaned property must repay what he profaned plus a fifth and bring a sacrifice (Leviticus 5:16)
    64. Not to work consecrated animals (Deuteronomy 15:19)
    65. Not to shear the fleece of consecrated animals (Deuteronomy 15:19)
    66. To slaughter the paschal sacrifice at the specified time (Exodus 12:6)
    67. Not to slaughter it while in possession of leaven (Exodus 23:18)
    68. Not to leave the fat overnight (Exodus 23:18)
    69. To slaughter the second Paschal lamb (Numbers 9:11)
    70. To eat the Paschal lamb with matzah and marror on the night of the 15th of Nissan (Exodus 12:8)
    71. To eat the second Paschal Lamb on the night of the 15th of Iyar (Numbers 9:11)
    72. Not to eat the Paschal meat raw or boiled (Exodus 12:9)
    73. Not to take the Paschal meat from the confines of the group (Exodus 12:46)
    74. An apostate must not eat from it (Exodus 12:43)
    75. A permanent or temporary hired worker must not eat from it (Exodus 12:45)
    76. An uncircumcised male must not eat from it (Exodus 12:48)
    77. Not to break any bones from the paschal offering (Exodus 12:46)
    78. Not to break any bones from the second paschal offering (Numbers 9:12)
    79. Not to leave any meat from the Paschal offering over until morning (Exodus 12:10)
    80. Not to leave the second Paschal meat over until morning (Numbers 9:12)
    81. Not to leave the meat of the holiday offering of the 14th until the 16th (Deuteronomy 16:4)
    82. To celebrate on Passover, Shavuot, and Sukkot at the Temple (bring a peace offering) (Exodus 23:14)
    83. To rejoice on these three Festivals (bring a peace offering) (Deuteronomy 16:14)
    84. Not to appear at the Temple without offerings (Deuteronomy 16:16)
    85. Not to refrain from rejoicing with, and giving gifts to, the Levites (Deuteronomy 12:19)
    86. The kohanim must not eat unblemished firstborn animals outside Jerusalem (Deuteronomy 12:17)
    87. Every person must bring a sin offering for his transgression (Leviticus 4:27)
    88. Bring an asham talui when uncertain of guilt (Leviticus 5:17-18)
    89. Bring an asham vadai when guilt is ascertained (Leviticus 5:25)
    90. Bring an oleh v'yored offering (if the person is wealthy, an animal; if poor, a bird or meal offering) (Leviticus 5:7-11)
    91. The Sanhedrin must bring an offering when it rules in error (Leviticus 4:13)
    92. A woman who had a running issue (unnatural menstrual flow) must bring an offering after she goes to the ritual bath (Leviticus 15:28-29)
    93. A woman who gave birth must bring an offering after she goes to the bath (Leviticus 12:6)
    94. A man who had a running issue (unnatural semen flow) must bring an offering after he goes to the bath (Leviticus 15:13-14)
    95. A metzora (a person with tzaraas) must bring an offering after going to the Mikveh (Leviticus 14:10)
    96. Not to substitute another beast for one set apart for sacrifice (temurah) (Leviticus 27:10)
    97. The new animal, in addition to the substituted one, retains consecration (Leviticus 27:10)
    98. Not to change consecrated animals from one type of offering to another (Leviticus 27:26)
    99. Carry out the procedure of the red heifer (Numbers 19:2)
    100. Carry out the laws of the sprinkling water (Numbers 19:21)
    101. Break the neck of a calf by the river valley following an unsolved murder (Deuteronomy 21:4)
  18. ^ Book III, Chapter 32. Translated by M. Friedlander, 1904, The Guide for the Perplexed, Dover Publications, 1956 edition.
  19. ^ Torah commentary on Levililer 1:9
  20. ^ Dubov, Nissan Dovid. "Jewish Meditation". Chabad-Lubavitch Media Center. 14 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2006. 
  21. ^ Midraş Avot D'Rabbi Nathan 4:5
  22. ^ Babylonian Talmud, Sukkah 49
  23. ^ Talmud Berachot 3a
  24. ^ Midrash Vayikra Rabbah 9:7
  25. ^ Tanchuma Emor 14, Vayikra Rabbah 9:7
  26. ^ Malaki 3:4
  27. ^ Maimonides, The Guide to the Perplexed III 32
  28. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2012. 
  29. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2012. 
  30. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 24 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2012. 
Genel
  • Bleich, J. David. "A Review of Halakhic Literature Pertaining to the Reinstitution of the Sacrificial Order." Tradition 9 (1967): 103-24.
  • Myers, Jody Elizabeth. "Attitudes Towards a Resumption of Sacrificial Worship in the Nineteenth Century." Modern Judaism 7, no. 1 (1987): 29-49.
  • Ticker, Jay. The Centrality of Sacrifices as an Answer to Reform in the Thought of Zvi Hirsch Kalischer. Vol. 15, Working Papers in Yiddish and East European Studies, 1975

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yahudilik</span> tek tanrılı etnik bir İbrahimî din

Yahudilik, Yahudi milletinin kolektif inancını, kültürünü, hukukî kurallarını ve medeniyetini içeren etnik bir dindir. İlk İbrahimî din olmasının yanı sıra insanlık tarihindeki en eski dinler arasında da yer alan Yahudilik, monoteizm temelli dinlerin ilk örneğidir. Yahudilik, riayetkâr Yahudiler tarafından "Avraham'ın YHVH ile yaptıkları sözleşmenin bir ifadesi" olarak yorumlanır. Geniş metinleri ve uygulamaları, çeşitli teolojik pozisyonları ve örgütlenme biçimlerini kapsayan Yahudilik, bir İbrani felsefi görüşü olmakla birlikte aynı zamanda bir dünya görüşüdür. Torah, Tanah'ın bir parçasıdır ve Midraş ile Talmud gibi ikincil metinlerle birlikte temsil edilen tamamlayıcı bir sözlü geleneğin parçasıdır. Dünya çapındaki toplam 14 ila 15 milyon takipçisi ile Yahudilik, en büyük onuncu dindir.

<span class="mw-page-title-main">Tevrat</span> Tanahın ilk beş kitabı

Tevrat, İbrani Kutsal Kitabı'nın ilk beş kitabının, yani Tekvin, Çıkış, Levililer, Sayılar ve Tesniye kitaplarının derlemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hayvan kurbanı</span>

Hayvan kurbanı, dini anlamda bir tanrıyı yatıştırmak veya iyiliğini sürdürmek için bir veya daha fazla hayvanın ritüel olarak öldürülmesi ve sunulmasıdır. Geç Antik Çağ'da Hristiyanlığın yayılmasına kadar Avrupa ve Eski Yakın Doğu'da hayvan kurban etme yaygındı ve bugün bazı kültürlerde veya dinlerde devam ediyor. Kurban ritüeli bazı kültürlerde insanların kurban edilmesini kapsıyordu ve muhtemelen tarih içerisinde hayvan kurbanı ile yer değiştirmişti.

<span class="mw-page-title-main">Hamursuz Bayramı</span> Mısır’da kölelikten kurtarılan Antik İsraillilerin göçünü anan Yahudi bayramı

Pesah, Fısıh veya Hamursuz Bayramı, bir Yahudi bayramı ve festivalidir. Mısır'da kölelikten kurtarılan Antik İsraillilerin göç hikâyesini anar. Pesah, Yahudi takvimindeki Nisan ayının 15. günü başlar, bu tarih Kuzey Yarım Küre’de bahara denk gelir ve bayram 7 veya 8 gün kutlanır. Yahudi bayramları arasında en çok kutlanan bayramlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yom Kippur</span> Yahudilik için bir dinî bayram

Yom Kippur, Yahudiliğin en mukaddes bayramıdır. Var olan şahsi günahlar için Yahudiler tarafından oruç tutularak tövbeler edilir. Gregoryen takvimine göre hesaplandığında Eylül veya Ekim aylarının farklı günlerine denk gelir.

<span class="mw-page-title-main">Sinagog</span> Musevi ibadethanesi

Sinagog veya havra, Yahudilik inancına inanan Yahudi ve Samirilerin ibadet etmek için gittikleri ibadethane.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Tapınağı</span>

Kudüs Tapınağı ya da Kutsal Tapınak, Kudüs'ün Eski Şehrindeki Moria Tepesi'nde bulunan ve Yahudilerce kutsal sayılan tapınak. Birinci Tapınak, Kral Süleyman tarafından M.Ö. 960 dolaylarında kurulmuş ve Nabukadnesar yönetimindeki Babilliler tarafından M.Ö. 586'da yıkılmıştır. İkinci Tapınak ise, M.Ö. 520 dolaylarında açılmış ve Titus tarafından yönetilen Romalılar tarafından 70'te yıkılmıştır.

Kurban, İslami bir terim olarak Arapçadan Farsçaya, oradan da Türkçeye geçmiş bir sözcük olup her türlü adağa kurban dense de İslamda özellikle Kurban Bayramı'nda Allah adına kurban kesme ibadetini tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Bar Kohba İsyanı</span>

Bar Kohba Ayaklanması (132-136), Yahudiye topraklarında Roma İmparatorluğu'na karşı yapılmış üçüncü büyük ayaklanması ve Yahudi-Roma savaşlarının sonuncusudur. Bu ayaklanma ayrıca İkinci Yahudi-Roma savaşı, İkinci Yahudi ayaklanması, 115-117 yılları arasında gerçekleşen Kitos Savaşı dikkate alındığında Üçüncü Yahudi-Roma savaşı veya Üçüncü Yahudi ayaklanması olarak da bilinir.

Pidyon haben, ilk doğan erkek çocuğu Kudüs Tapınağı'ndaki görevlerinden azat etmek için çocuğu bir Kohen'den "kurtarmak" adına yapılan bir ayindir. Bugün Kudüs Tapınağı olmamasına rağmen bu ayin Tutucu ve Ortodoks Yahudiler tarafından hala icra edilir.

<span class="mw-page-title-main">Leviler</span> Antik kabile

Yahudilik geleneğine göre Levi kabilesi İsrailoğullarından Levi'nin soyundan gelenlere denir. İsrailoğulları Yeşu önderliğinde Kenan topraklarına girdiği zaman Levi kabilesine yönetmesi için toprak verilmedi, onun yerine şehirler takdis edildi çünkü "onların mirası İsrail'in Tanrısı Rab'bin kendisidir". Levi kabilesinin diğer İsrail kabileleri adına yaptıkları dini ve bazı politik görevleri vardı bunun karşılığında ise kendilerine Maaser Rişon ya da Levi vergisi denen aşar vergisi ödeniyordu.

Kohen Yahudiler'de baba tarafından Tora'daki Aaron (Harun)'un torunlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Makkabiler</span> Yahudiyenin kontrolünü ele geçiren Yahudi asi savaşçı grubu

Makkabiler, Selevkos İmparatorluğu'na bağlı uydu devlet olan Yahudiye'nin kontrolünü eline geçiren Yahudi asi ordusudur. MÖ 164 ila MÖ 63 yılları arasında Haşmonayim hanedanlığı olarak Yahudilik dinini tekrar hayata geçirip İsrail Diyarının sınırlarını genişletti ve Helenizmin etkisini azalttı.

613 Mitsvot Musa'nın beş kitabı olan Tevrat'ta anlatılan, yapılması gereken kanuni, ahlaki ve ruhani uygulamalardır. Tevrat'taki bu kanun ilkeleri için bazen "bağlantılar" veya "emirler" (mitsvot) denip hepsine birden "Musa'nın kanunları", ya da kısaca "Kanun" denir. Mitsvot, İbranicede mitsva'nın çoğul halidir.

Yahudiliğe geçiş, Yahudi cemaatinin üyesi olmayı arzulayan Yahudi olmayan birinin yaptığı dini işlemdir. Yahudiliği tercih etmek, Yahudilik ilkelerine uymayı istemektir. Yahudi milletinin bir parçası olunamaz, çünkü Yahudiler bir etnisitedir. Bu dini geçiş bazen Yahudilikleri şaibeli olanların Yahudiliğini tasdiklemek için de yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dört Kutsal Şehir</span>

Dört Kutsal Şehir, Yahudi geleneğinde Kudüs, El Halil, Taberiye ve Safed'in dördüne birden verilen genel isimdir. 16. yüzyıl'dan beri Filistin'in kutsallığı, başta gömü olmak üzere, bu dört şehre yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudilikte Yeruşalim</span> Yeruşalimin Yahudilikteki önemi

Yahudilikte Yeruşalim veya Yahudilikte Kudüs, MÖ 10. yüzyıldan beri Yahudilerin odağı ve ruhani merkezi olmuştur; 4 kutsal şehirden en kutsalıdır:

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Tapınak</span>

Üçüncü Tapınak veya Hezekiel Tapınağı, Hezekiel kitabında mimari olarak tasvir edilen tapınaktır. Hezekiel burası için, ebedi mabet ve Kudüs'te bulunan Tapınak Tepesi'ndeki İsrail'in Tanrısı'nın kalıcı mekanı demektedir.

<span class="mw-page-title-main">Temiz olmayan hayvan</span>

Temiz olmayan hayvan, bazı dinlerde etinin yenmesi ve temas edilmesi tabu sayılan hayvandır. Bu dinlere göre bu hayvanlarla temas eden kişiler kendilerini temizlemek için bazı temizlenme ritüellerini uygulamak zorundadırlar.

Yahudilik, Levililer 19:27'nin " Başınızın yan tarafındaki saçları kesmeyecek, sakalınızın kenarlarına dokunmayacaksınız." şeklindeki haham yorumuna dayanarak usturayla tıraş olmayı yasaklar. Mişna bunu sakalda jilet kullanma yasağı olarak yorumlar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.