İçeriğe atla

Konyalı Amfilokius

Konyalı Amfilokius
Kilise Babası, Kapadokya Babaları
Doğum339/340
Caesarea, Kapadokya
Ölüm403
Konya
KutsayanlarDoğu Ortodoks Kilisesi
Oryantal Ortodoksluk
Roma Katolik Kilisesi
Anglikanizm
Lütercilik
YortuDoğu Ortodoks Kilisesi: 23 Kasım; Roma Katolik Kilisesi: 22 Kasım

Konyalı Amfilokius (339/340, Caesarea-Kayseri – 403, İconium-Konya) İconium'lu bir piskopos. Hieronymus, ismini Kapadokyalı Kilise Babaları listesine dahil eder. Yortusu Katolik Kilisesi'nde 22 Kasım, Ortodoks Kilisesi'nde 23 Kasım'dır.[1]

Hayatı

Kapadokyalı, zengin ve nüfuz sahibi Hristiyan bir ailenin oğludur. Antakya’da, Grek ve pagan olan Libanios’tan hukuk eğitimi almıştır.[2] Amfilokius, arkadaşı ve kuzeni olan Nenizili Gregorios’un yanında dini bir hayata yönelmeden önce Konstantinopolis’te avukatlık yapmıştır.[3]

Kısa bir süre içinde Kayseri’li Basil’in etki çemberine girmiştir, Basil’in Kayseri’de kurduğu Hristiyan "Fakirler Şehri"nin bir üyesi olduğu düşünülmektedir. 374 yılında Konya’nın piskoposu olmuştur, muhtemelen Konya'ya Basil tarafından atanmıştır. Basil’in 379'da ölümüne kadar kendisine kilise işlerinde yardım etmiştir.[4] Ardından Nenizili Gregorios ile yakın ilişkiler kurmuş, kendisine 381 yılındaki Konstantinopolis Konsili'nde eşlik etmiştir, aynı konsilde Hieronymus ile tanışmış ve diyalog kurmuştur. (De Vir. Ill., c. 133).[5]

Eserleri

Amfilokius ’un çoğu eseri kayıptır.[6]

  • Sekiz vaazı günümüze ulaşmıştır, bunlardan birisi İsa’nın tapınakta sunumu bayramı ile ilgili bilinen en eski vaazdır. Bu bayram, Yeni Antlaşma’daki Luka İncili’nin ikinci bölümünde anlatılmaktadır ve Katolik ve Ortodoks Kiliselerinde Şubat ayının 2’sinde kutlanmaktadır.[7]
  • Vaazlarına ek olarak Konya konsiline yazdığı bir risale ve Macedonian sapkınlığına karşı Likya piskoposlarına yazdığı sinodik mektup (Episloa Synodica) vardır.[5]
  • Polemik incelemesi Sahte Çilecilik Üzerine eseri, Lykaonia kırsalında yayılmış olan ‘Enkratitler' ve ‘Apotatikler’lerin inanç ve pratiklerini hedef alarak yazdığı bir eserdir. 370’li yılların ikinci yarısında yazıldığı düşünülmektedir.[8]

Temel teolojik fikirleri

Amfilokius’un teolojisi tipik olarak Nazians’lı Gregorios, Nissali Gregorios ve Kayserili Basil’in adımarını takip etmektedir. Fikirinin temel özgünlüğü Üçlü Birliği ilişkiler olarak tanımlamasında yatmaktadır. Üçlü-Birliksel düşüncesinin yanı sıra, Amfilokius ayrıca ileri dönemlerde kullanılan Mesihsel terminolojideki ‘hipostaz' fikirini öngörmüştür. Mesih'in insan doğası üzerine ısrarı, Mesih'in iki irade ve doğası olduğu fikrine varmasını sağlamıştır.[9]

Kaynakça

  1. ^ "Konyalı aziz Amfilokius". 3 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ New Catholic Encyclopedia - Second Edition. A: G: Gibson (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. s. 365 Cilt 1 ISBN 07876-4005-0. 
  3. ^ Patrology. Johannes Quasten (İngilizce). Christian Classics INC. 1986. s. 296 Cilt 3 ISBN 0-87061-086-4. 
  4. ^ İdem. s. 296. 
  5. ^ a b İdem. s. 297. 
  6. ^ Encyclopedia of Early Christianity. Michael P. McHugh (İngilizce). Garland Publishing ING. 1998. s. 46 ISBN 0-8153-3319-6. 
  7. ^ Patrology. s. 299. 
  8. ^ İdem. s. 298. 
  9. ^ "St. Amphilochius of Iconium". 13 Şubat 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kalkedon Konsili</span>

Kalkedon Konsili veya Kadıköy Konsili, 451 yılında 8 Ekim'de başlayıp 1 Kasım'da sonlanmış ekümenik konsildir. Kalkedon bugün İstanbul şehri içerisinde kalan Kadıköy ilçesinin merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Nenizili Gregorios</span>

Nenizili (Nazianz) Gregorius(Nenizi, Aksaray, 329 – Arianzus, Aksaray, ö. 389), 4. yüzyıl Hristiyan din adamı ve Azizi. Konstantinopolis Patriği olarak da görev yapmıştır. Teslis doktrinini savunmuş, Ariusçuluk'la mücadele etmiş en önemli antik dönemindeki Kilise Babası ve Doktoru.

<span class="mw-page-title-main">Basileios</span>

Kayserili Basil veya Büyük Basil, Ariusçu'lara karşı Kilise'nin resmî öğretilerini savunmasıyla öne çıkan Kilise Babası'dır. Kaisareia piskoposu ve Kapadokya metropoliti olmuş ve birçok kitap yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Konstantinopolis Konsili</span>

Birinci Konstantinopolis Konsili, 381 yılında I. Theodosius tarafından İstanbul'da toplanan konsildir. İznik Konseyi tarafından kurulan inanç sisteminin onaylanması ve Ariusçuluk ihtilafı ile ilgilenmiştir. Aya İrini Kilisesi'nde 381 yılının Mayıs ile Temmuz ayları arasında toplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nissalı Gregor</span>

Nissalı Gregor, Kapadokya bölgesindeki Nissa adlı antik kentin piskoposu.

Mopsuestialı Theodor, (350 – 428) MS 392 ve 428 yılları arasında Misis piskoposu. Ayrıca doğum yeri ve rahipliğini yaptığı yer olmasından ötürü Antakya’lı Theodor olarak da bilinir. Antakya Kateşistik Okulu’nun bilinen en iyi temsilcisidir. Günümüzde ihtilaflı da olsa, Nestûrîlik'un babalarından biri olarak kabul edilir. Nasturi Kilisesi olarak da bilinen Doğu Asur Kilisesince aziz kabul edilir.

Ortodoks Hristiyanlık, Doğu Ortodoks Kilisesi ve Oryantal Ortodoksluk için kullanılan ortak adlandırma. Hristiyanlığın bu iki mezhebi de antik Hristiyan Kilisesi'nin inancı, doktrini ve uygulamalarına olan bozulmaz bağı vurgulamak için ortodoks kavramını kullanır. Bu iki mezhebin üyeleri kendilerine sadece "Ortodoks Hristiyan" dese de "Doğu" ve "Oryantal" sıfatları bu grupların dışındakiler tarafından bu iki grubu ayırmak için kullanılır. Bu iki grup 451 yılındaki Kalkedon Konsili'nin ortodoksisi hakkında görüş ayrılığı yaşamışlardır ve hala aralarında bir komünyon yoktur; ancak hala birçok aynı doktrine, benzer kilise yapılanmasına ve benzer ibadetlere sahiptirler. İki inancın birleşmesi için yakın zamanda birçok görüşme yapılmış, birçok konuda uzlaşı sağlanmışsa da resmi bir birlik için henüz somut adımlar atılmamıştır.

Patrologia Graeca Yunanca dilinde kaleme alınmış, bilhassa Hristiyan Kilise Babaları ve çeşitli çağdaş yazarların eserlerinin toplandığı bir koleksiyondur. 1857 ila 1866 yılları arasında 161 cilt halinde J. P. Migne tarafından Paris'te yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kilisesi</span>

Konstantinopolis Kilisesi, ilk Hristiyan kiliselerinden ve Pentarşi'nin sözde "Bizans" bileşenlerinden biriydi. 7. yüzyıldan kalma efsaneye göre, Konstantinopolis'in ilk piskoposu MS 38 civarında havari Andreas tarafından kutsandı.

<span class="mw-page-title-main">Tabiiyetçilik</span>

Tabiiyetçilik, Hristiyanlık teolojisinde; Oğul yani Mesih’in Baba Tanrı tarafından yaratıldığından ötürü ona bağlı ve astı olduğu, Baba Tanrı’nın ise Mesih’te olmayan yaratılmamışlık ve aşkınlık sıfatlarına sahip olduğu düşüncesine yatkınlık anlamına gelmektedir.

Sardisli Melito, apolojet, teolog, Kutsal Kitap uzmanı idi. İzmir yakınlarındaki Sardis’in piskoposu ve erken Hristiyanlıktaki büyük otoritelerden birisi. Yortusu 1 Nisandır.

<span class="mw-page-title-main">Gregorios Thaumaturgus</span>

Gregorios Thaumaturgus (214-270) veya 'Harikalar Yaratan' gregorios, bir episkopos ve Kilise Babasıdır. Beş efsanevi hayat hikâyesi kendisine thaumaturgus unvanını kazandırmıştır. Katolikler ve Ortodokslar tarafından Kasım 17’de anılır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Nazianslı Gregorius</span>

Büyük Nazians'lı Gregorius Roma döneminde Aksaray'da bulunan Nazians’ının piskoposuydu. Üç çocuğu olmuştur. Bunlar, II. Konstantin'ın hekimi olan Nazianslı Sezaryüs, Kilise Babası ve Kilise Doktoru olan Nenizili Gregorios ve Azize olan Gorgonia idi.

<span class="mw-page-title-main">Nazianslı Kaisarios</span>

Nazians'lı Caesarius Romalı seçkin bir hekim ve politikacı. Nenizili Gregorios’un kardeşi olmasıyla tanınır, Doğu Ortodoks ve Katolik Kilisesince aziz kabul edilir. Yortusu 25 Şubat'tır.

Kayserili Leontius Kayseri episkoposu. 325 yılındaki İznik Konsiline katıldığı düşünülmektedir. Ortodoks ve Katolik Kiliselerince aziz kabul edilir. Yortusu 13 Ocak'tır.

<span class="mw-page-title-main">Antakyalı Eustathius</span>

Antakyalı Eustathius, bazen ‘büyük’ olarak da anılır, 4. yüzyılda yaşamış Antakyalı patrik ve Hristiyan Kilise Babalarından biri. Yortusu Şubat 21.

Tarsuslu Diodorus Episkopos, hristiyan akademisyen, öğretmen ve Manastır hayatı reformcudur. “İkinci” Antakya Kateşistik Okulu’nun kurucularından birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kirroslu Theodoretus</span>

Cyrrhuslu Theodoretus ihtilaflı bir Kilise Babası, episkopos, Antakya Kateşistik Okulu'na ilham veren bir teolog ve İncil yorumcusu. Geç antik dönemin Kayserili Eusebius, Sozomenos, Sokrates Skolastikos ve Evagrius Skolastikos ile birlikte ana kilise tarihçilerindendir. Süryani Kilisesi’nce aziz kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Kapadokyalı Babalar</span>

Kapadokyalı Babalar veya geleneksel bilinen ismiyle Üç Kapadokyalı, Kayseri piskoposu Büyük Basil (330-379); Basil'in küçük kardeşi Nissa psikoposu Nissalı Gregor (335-395); ve yakın arkadaşı, Konstantinopolis Patriği Nenizili Gregorios'dan (329-389) oluşan üç Kapadokyalı Hristiyan azizi ifade eden terimdir. Günümüz Türkiye'sindeki Kapadokya bölgesi, Pavlus'un bu bölgedeki çeşitli misyonları ile erken dönem Hristiyan tarihinin önemli bir mekanıdır.

Konstantinopolisli Nektarios 381 yılından ölümüne dek Konstantinopolis'in patrikliğini yapmıştır. Görevini Nenizili Gregorios'tan almış ve Altın Ağızlı Yuhanna’ya bırakmıştır. Ortodoks ve Katolik Kiliselerince aziz kabul edilmektedir. Yortusu 11 Ekimdir.