İçeriğe atla

Konya Ovası

Konya Ovası'nın fiziki haritası

Konya Ovası, İç Anadolu Bölgesi'nin orta ve güney kesiminde yer alıp, büyük bölümü Konya ili içinde yer alan çanak biçimli ovadır.

Ovanın kuzey-kuzeybatı tarafında, Bozdağ ile Obruk Platosu bulunmaktadır. Güneyde ise, Sultan Dağları'ndan başlayarak Karaman'ın güneyine kadar devam eden Toros Dağları çevrelemektedir. Kuzey-güney yönünde 80 km ve batı-doğu yönünde 50 km kadar uzanıp 151.000 km²'lik bir alanı kaplamaktadır.[1]

Özellikleri

Konya Ovası, Çukurova'da yer alan delta ovasından sonra Türkiye'nin en büyük ikinci ovasıdır. Bu ova ülkenin tarım alanlarının yüzde 17'sini karşılar. Konya - Karapınar arasında kuzeybatı - güneydoğu, Karapınar - Bor arasında güneybatı - kuzeydoğu doğrultusundadır. Bu iki kesim kısmen volkanik bir eşikle ayrılır. Ovanın alçak kesimleri, yeni alüvyonlar arasında yazın kuruyan bataklıklarla kaplıdır. Yer yer içinde tatlı su gölü kavkıları olan eski alüvyonlara rastlanır. Bunlara göre Dördüncü Zaman 'ın şimdikine göre daha nemli ve serin bir devresinde Konya Ovası'nın geniş bir tatlı su gölüyle kaplı olduğu anlaşılır. Volkanizma etkinlikleri üçüncü zamanda başlar ve hemen hemen günümüze kadar ulaşır. Ancak son yıllarda Konya Ovası kurumaya başlamıştır.

Konya Ovası, KOP Projesi sayesinde tekrar canlandırılmaya çalışılmaktadır. ETİ'nin sponsor olduğu bu kampanyada ova, %30'luk bir oranla geri kazanılmıştır. Böylece küresel ısınma sebebiyle oluşan kuraklık, Türkiye'nin verimli toprakları üzerinde etkisini azaltma hedeflenmiştir.[]

Ekonomi

Ovada geçim gevşek bir tahıl ekimine ve küçükbaş hayvancılığa (koyun) dayanır. Konya, Çumra, Karaman, Ereğli, Bor ve Karapınar gibi başlıca yerleşim merkezleri ovanın kenarında sıralanır.

Ovada yetişen başlıca tarım ürünleri: Şeker pancarı, patates, tahıl ürünleri (buğday, yulaf, çavdar, arpa) ve baklagiller (fasulye, nohut, yeşil mercimek).[2]

Jeolojik sorunlar

Erozyon

Su ve rüzgar erozyonları, ovanın en önemli problemlerindendir. İlkbahar aylarında düşen yağışlar bölgedeki su erozyonunun tetikleyicisi niteliğindedir. Özellikle sağanak şeklindeki yağışlar, ova topraklarını etkilemektedir. Bitki örtüsünün insan eliyle tahrip edilmesi de bölgedeki su erozyonunu hızlandırmaktadır.

Ovada rüzgâr erozyonu da su erozyonu kadar etkilidir. Türkiye'nin en az yağış alan ve rüzgâr erozyonuna uğrayan sahaların %22,1'ini oluşturan Karapınar ilçesi de bu bölgede yer almaktadır. Sıcaklık değerlerinin kurak geçen yaz aylarında yükselmesiyle, yağış şartları ve nem miktarının azlığı da erozyonu güçlendiren faktörler arasındadır. Alandaki toprakların kumul yapıda oluşu erozyon açısından olumsuz bir durum ortaya koymaktadır. Karapınar ve çevresi bitki örtüsü bakımından fakirdir. Bunun yanı sıra bozkırdaki bitkilerin yakacak ve hayvan otlatmak maksadıyla ortadan kaldırılması erozyonunun beşeri yönden de yörede aktif hale geçmesinde en önemli unsurlarındandır.[3]

Obruk oluşumu

Ovadaki obrukların oluşumunda ana sebep, yeraltındaki mağara yapısındaki boşlukların tavanlarının çökmesidir. Bu çökmeler yer altı suyu seviyesindeki değişimlerden kaynaklanmaktadır. Su seviyesindeki değişimlerde de iklim, jeolojik ve jeomorfolojik faktörler etkili olmaktadır. Değişimler yılın belli dönemlerinde gerçekleşmektedir. Bunlar kurak yaz dönemine denk gelen Haziran-Eylül ayların alçalma, yağışlı döneme denk gelen Ocak-Mayıs ayları arasındaki dönemde ise artış olarak görülmektedir. Havzada mevcut rezervin üstündeki su talebi, her yıl su seviyelerinin bir önceki yıla göre düşmesinin yanı sıra bilinçsiz tarımsal sulama ve içme suyu tüketimi de bu değişimlerdeki beşeri faktörlerdir.[4][5]

Kaynakça

  1. ^ Bozyiğit, Recep (2009). "Konya Ovası ve Çevresinde Yeraltı Sularının Obruk Oluşumlarına Etkisi". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21. s. 139. 
  2. ^ "Konya Ovası". Ova.gen.tr. 5 Aralık 2018. 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 
  3. ^ Bozyiğit, Recep (2011). Şenay, Güngör (Ed.). "Konya Ovası'nın toprakları ve sorunları". Marmara Coğrafya Dergisi, 24. ss. 189-193. ISSN 1303-2429. 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 
  4. ^ Özekinci, Engin (21 Mart 2019). "Konya Ovası'nda obruk sayısı artıyor". Konya. Anadolu Ajansı. 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 
  5. ^ Sevin, Serhan (13 Kasım 2020). "Konya Ovası'nın kalbi günden güne deliniyor". TRT Haber. 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erozyon</span> toprağı bir yerden başka bir yere taşıyan dışsal süreçler

Erozyon, diğer adıyla aşınım, yer kabuğunun üzerindeki toprakların, başta akarsular olmak üzere türlü dış etkenlerle aşındırılıp, yerinden koparılması, bir yerden başka bir yere taşınması ve biriktirilmesi olayına denir.

<span class="mw-page-title-main">Karapınar</span> Konyanın ilçesi

Karapınar, Türkiye'nin Konya ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ova</span> düz coğrafi alan

Coğrafyada, ova genellikle alçak bölgelerde bulunan ama yanlış bilinenin aksine bazen yükseklerde de bulunabilen, akarsu alüvyonlarının oluşturduğu birikimli, düz bir arazi alanıdır. Ovalar vadiler boyunca veya dağların eteklerinde, kıyı ovaları ve yaylalar veya yayla ovaları olarak ortaya çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Birikinti ovası</span>

Birikinti ovası, genel olarak alüvyon materyalin birikmesiyle oluşur. Temel oluşturucu süreç akarsu aşındırması erozyon ve akarsu biriktirme süreçleridir. Ancak dalgalar ve buzulların aşındırma, biriktirme süreçleriylede oluşabilir. Örneğin: Kuzey Almanya ovası buzulların yığdırdığı lösler ile kaplı polderler ve geest adı verilen alçak platoda hafifçe engebelendirilmiş tekdüze büyük bir ovadır. Ülkenin hemen hemen en verimli toprakları bu bölgededir.

<span class="mw-page-title-main">Obruk</span> yerde çöküntü sonucu oluşan doğal çukur

Obruk, yer altında kireçtaşı gibi eriyebilen kayaçların zamanla boşluklar meydana getirmesi ve bu boşlukların tavanlarının çökmesiyle oluşan karstik yer şekli.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Ovası</span>

Adapazarı Ovası, Sakarya ilinin en büyük ovasıdır. Sakarya Irmağı'nın tektonik çöküntüyü alüvyonlarla doldurması ile oluşmuş tektonik bir ovadır. Adapazarı, Akyazı ve Hendek ilçelerinin bir kısmını kapsamaktadır. Bir diğer adı da Akova'dır. Aşağı Sakarya havzasında Sapanca Gölü ile Adapazarı'nın doğusunda yer alır. Doğuda Keremali Dağı'nın eteklerine dek uzanan Akova, Marmara Bölgesinin kuzeydoğusunda, Karadeniz Bölgesi sınırı içerisinde yer almaktadır. Coğrafi konumuyla Karadeniz Bölgesinin ve İç Anadolu Bölgesinin Marmara Bölgesine açılan kapısı durumunda bulunan ova, gelişmiş karayolu bağlantıları ve demiryolu ile önemli bir ulaşım ağı üzerindedir.

<span class="mw-page-title-main">Obruk Platosu</span>

Konya iline bağlı Karapınar ilçesi sınırlarında bulunan, Tuz Gölü havzası (950m) ile Konya Ovasını (1000m) birbirinden ayıran Obruk Platosu, doğu-batı yönünde yaklaşık 75–80 km uzunluğa, kuzey-güney yönünde 35–65 km genişliğe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Harran Ovası</span> Harranda bir ova

Harran Ovası, Şanlıurfa şehrinin güneydoğusundan başlayıp Suriye sınırına kadar uzanan bir bölgedir. Ova'da yer alan tarihi Harran ilçe merkezi Şanlıurfa'ya 46 kilometre uzaklıktadır. Toprağı çok verimli olan ovalardan biridir. Aynı zamanda geçmişten günümüze arkeolojik kalıntıların kaldığı ovalardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Çöl kaldırımı</span>

Çöl kaldırımı, kırılmış ince çakıl ya da irice taş parçalarının birbirine açısal bir şekilde yüzeyi kaplayıp, sıkışmasıyla oluşan yüzey şekline denir. Kısaca bölgedeki iri taşların kırılmış ufak taşlar ile birleşerek açısal bir şekilde bir alanı sıkıştırıp doldurması ile oluşan kaldırımlardır.

<span class="mw-page-title-main">Çölleşme</span> Verimli toprakların giderek daha kurak hale gelmesi süreci

Çölleşme, doğal yılların sonlarında Afrika'daki Sahel bölgesi çölleşmesi ile başladı. Ayrıca insanların doğa üzerindeki madencilik, tarım, ağaç kesme gibi aktiviteleri ile de gerçekleşir. Yağışların azalması, bitkilerin seyrekleşmesi, çıplak toprak arazisinin artması doğal çöl oluşumunun sebepleridir. Çölleşme var olan çöllerin genişlemesini değil, yeni bir çölün oluşumunu ifade eder.

Terme Ovası, Terme Çayı'nın, Samsun ilinde, Karadeniz kıyısında oluşturduğu alüvyal delta ovası. Çarşamba Ovasının doğu kısmını oluşturur. Adını merkezinde bulunan Terme yerleşmesinden almıştır.

Mugan ya da Mugan Ovası, Hazar Denizi'nin batısında ve Aras Nehri'nin güneyinde yer alan ova.

İnegöl Ovası, Marmara Bölgesi, Bursa ilinde, merkezinde İnegöl ilçesinin yerleştiği ova.

Sandıklı Ovası, Ege Bölgesi'nde, Afyonkarahisar ilininnde, kuzeybatı yamacında Sandıklı ilçesinin bulunduğu tektonik ovadır.

<span class="mw-page-title-main">Konya kapalı havzası</span>

Konya kapalı havzası, yaklaşık olarak Türkiye'nin ortasında bulunan kapalı havza. 5 milyon hektarlık alanıyla Türkiye'nin yaklaşık %7'sini kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Finike Ovası</span> Finikede bir ova

Finike Ovası, Teke Yarımadasının güneydoğusunda yer alan ova. Doğu bölümüne Kumluca Ovası, batı bölümüne Turunçova adı da verilmektedir.Doğu-batı uzunluğu 15 km, kuzey-güney genişliği 5–7 km olan ovanın büyüklüğü 120 km2'dir. Kıyıdan itibaren yüksek ve engebeli yapıya sahip Teke Yarımadası için önemli bir düzlük alandır. Güneyi sınırını Akdeniz'in oluşturduğu kıyı ovasını asıl şekillendiren Bey Dağları'ndan doğan Alakır Çayı ve Akçay akarsularının alüvyonlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çivril Ovası</span>

Çivril Ovası, Ege Bölgesinde, Denizli ilinin kuzeydoğu topraklarında yer alan tektonik ova. Denizden 820 m yüksekliğindeki ovanın büyüklüğü 400 km2'dir. Güneydoğudaki Işıklı Ovası ve güneybatıdaki Baklan Ovası ile beraber ters V (bumerang) şekilli büyük bir düzlük oluşturur. Denizli, Burdur, Afyon Isparta arasındaki ova Ege horst-graben yapısının doğu bölümünü oluşturur. Büyük Menderes'in içinden geçtiği ovanın doğu bölümünde Işıklı Gölü yer alır.

Kolhis Ovası, Gürcistan'ın batı kesiminde yer alan bir ovadır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Yakut Ovası</span>

Orta Yakut Ovası veya Orta Yakut Ovaları, ayrıca Orta Yakut Düzlükleri veya Vilyuy Ovası olarak da bilinir, Sibirya, Rusya'da yer alan alçak rakımlı bir alüvyon ovasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye coğrafyası</span> Suriyenin coğrafi özellikleri

Suriye, Batı Asya'da, Arap Yarımadası'nın kuzeyinde, Akdeniz'in doğu ucunda yer almaktadır. Kuzeyde Türkiye, batı ve güneybatıda Lübnan ve İsrail, doğuda Irak ve güneyde Ürdün ile komşudur. Batıda sıradağlardan ve iç kesimlerde sarp bir alandan oluşur. Doğuda Suriye Çölü, güneyde ise Cebel el-Dürzi Sıradağları yer almaktadır. İlk bölge Fırat Vadisi tarafından ikiye bölünür. Fırat üzerinde 1973 yılında inşa edilen bir baraj, Suriye'nin en büyük gölü olan Esad Gölü adında bir rezervuar oluşturur. Suriye'nin en yüksek noktası Lübnan sınırındaki 2,814 metre yüksekliğindeki Hermon Dağı'dır. Nemli Akdeniz kıyısı ile kurak çöl bölgeleri arasında, ülkenin dörtte üçüne yayılan ve çöl boyunca esen sıcak ve kuru rüzgarları alan yarı kurak sarp bir bölge yer alır. Suriye'de toprakların yüzde 28'i ekilebilir, yüzde 4'ü kalıcı ürünlere ayrılmış, yüzde 46'sı çayır ve mera olarak kullanılırken sadece yüzde 3'ü orman ve ağaçlıktır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.