İçeriğe atla

Kontralar

Kontralar
Kuruluş1979-1990
Etkin bölgelerNikaragua
İdeolojiAntikomünizm
Büyüklük23,000
Müttefikler ABD

Kontralar (İspanyolcacontras veya contrarevolucionarios, karşı devrimciler), Nikaragua'da Sandinista hükûmetine karşı savaşan ABD destekli silahlı gruplardır.

Haziran 1979'da gerçekleşen Sandinist Devrimi'nin sonucu Anastasio Somoza Debayle'nin devrilmesiyle 43 yıllık Somoza rejimi son bulmuş ve yerine solcu Sandinista hükûmeti kurulmuştu. Daha sonra Sandinista hükûmetine karşı ortak adları kontralar olan birçok silahlı isyan hareketi ortaya çıktı. Kontraların bir kısmı Somoza rejiminin ordusunda ve Ulusal Muhafızları'nda görev almış kişilerden, bir kısmı da eski Sandinistalardan oluşmaktaydı. Başlangıçta, kontralar ABD hükûmetinden açıktan mali ve askeri destek aldılar. Kontralar, Nikaragua hükûmetine karşı savaş sırasında çok sayıda insan hakkı ihlali[1][2][3][4][5] ve 1.300'den fazla terör saldırısı gerçekleştirmiştir.[6] Daha sonra ABD Kongresi'nin desteği yasaklanmasının ardından Reagan yönetimi bu işi gizlice gerçekleştirdi. Bu tür gizli faaliyetler İran-Kontra skandalı ile sonuçlandı.

Kaynakça

  1. ^ Feldmann, Andreas E.; Maiju Perälä (Temmuz 2004). "Reassessing the Causes of Nongovernmental Terrorism in Latin America". Latin American Politics and Society. 46 (2). ss. 101-132. doi:10.1111/j.1548-2456.2004.tb00277.x. 
  2. ^ Greg Grandin; Gilbert M. Joseph (2010). A Century of Revolution. Durham, Kuzey Karolina: Duke University Press. s. 89. ISBN 0822392852. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016. 
  3. ^ Todd, Dave (26 Şubat 1986). "Offensive by Nicaraguan "Freedom Fighters" May be Doomed as Arms, Aid Dry Up". Ottawa Citizen. 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016. 
  4. ^ Albert J. Jongman; Alex P. Schmid (1988). Political Terrorism: A New Guide To Actors, Authors, Concepts, Data Bases, Theories, And Literature. Transaction Publishers. ss. 17-18. ISBN 978-1-41280-469-1. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016. 
  5. ^ Athan G. Theoharis; Richard H. Immerman (2006). The Central Intelligence Agency: Security Under Scrutiny. Greenwood Publishing Group. s. 216. ISBN 0313332827. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016. 
  6. ^ Gary LaFree; Laura Dugan; Erin Miller (2014). Putting Terrorism in Context: Lessons from the Global Terrorism Database. Routledge. s. 56. ISBN 1134712413. 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">ASALA</span> Ermeni Milliyetçisi Marksist-Leninist silahlı örgüt

ASALA veya tam adı ile Ermenistan'ın Kurtuluşu için Ermeni Gizli Ordusu, 1975 ve 1994 yılları arasında, Türkiye dahil 16 farklı ülkede Türk ve diğer sivil, mülki ve diplomatik hedeflere karşı bombalı ve silahlı eylemlerde bulunmuş solcu ve aşırı milliyetçi silahlı örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">Nikaragua</span> Orta Amerikada bir ülke

Nikaragua, resmî adıyla Nikaragua Cumhuriyeti, 129.495 km²'lik yüz ölçümüyle Orta Amerika kıstağının en büyük ülkesidir. Ülke, kuzeyde Honduras, güneyde Kosta Rika ile komşudur. Ülkenin batısı Büyük Okyanus, doğusu ise Karayip Denizi ile çevrilidir. 11 ile 14 derece kuzey enlemleri arasında bulunan Nikaragua'nın başkenti Managua'dır. Nüfusun yaklaşık beşte biri bu kentte yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi</span>

Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi, Nikaragua'daki demokratik sosyalist bir siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Hizbullah (Lübnan)</span> Lübnan merkezli Şii İslamcı siyasi parti ve militan grup

Hizbullah, Lübnan'da bulunan, hem sivil hem de askeri kanadı olan Şiî inançlı siyasi ve askeri parti. 1982 yılında başta İsrail'i, o zamanlar işgal etmekte olduğu Güney Lübnan'dan çıkartmak ve ardından İsrail'i yıkmak amacıyla kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Daniel Ortega</span>

Daniel Ortega Saavedra, Nikaragualı siyasetçi ve mevcut Nikaragua devlet başkanı. Aynı zamanda Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesinin (FSLN) lideridir.

<span class="mw-page-title-main">İran-Kontra skandalı</span>

İran-Kontra skandalı veya Irangate, Ronald Reagan yönetimi sırasında Kasım 1986'da ortaya çıkan politik bir skandalın adıdır. Skandal, ABD'nin yönetim kademesinden bazı kişilerin İran'a silah satmasını ve gelirlerin yasa dışı bir şekilde Nikaragua'da dönemin solcu yönetimini devirmeye çalışan anti-komünist Kontraları desteklemek için kullanılmasını kapsar. Skandalla ilişkili önemli miktarda belge, Reagan yönetimi görevlilerince ya imha edilmiş ya da müfettişlerden gizlenmiştir. Skandal günümüzde dahi bilinmeyenlerle doludur. ABD ve İran arasında silah ve çeşitli askerî malzeme satışlarına ilişkin resmî olmayan görüşmeler 1986 Kasım'ında Lübnan'da yayın yapan Ash-Shiraa adlı dergi tarafından ortaya çıkarılmış, skandalın büyümesi üzerine Ronald Reagan bir televizyon konuşması yaparak olayın varlığını inkâr etmiştir. Bir hafta sonra, Reagan tekrar bir televizyon konuşması yaparak İran'a silah satışı yapıldığını doğruladı fakat bunun rehinelerin kurtarılması amacına yönelik olarak yapılmadığını söyledi.

<span class="mw-page-title-main">Irgun</span>

Irgun, 1931-1948 arasında Filistin Mandası'nda faaliyet gösteren siyonist bir milis örgütüdür. Eski ve büyük Yahudi paramiliter örgüt Haganah'ın bir koluydu. Grup Haganah'tan ayrıldıktan sonra Haganah Bet veya alternatif olarak haHaganah haLeumit ya da Hama'amad olarak tanınmaya başlandı. Irgun üyeleri, 1948 Arap-İsrail savaşının başlangıcında İsrail Silahlı Kuvvetleri'ne dahil edildi. Irgun ayrıca İbranice harflerin bir kısaltması veya IZL kısaltması Etzel olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Augusto César Sandino</span>

Augusto Nicolás Calderón Sandino, Nikaragualı gerilla önderi. Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi (FSLN) adını ondan almıştır.

<i>Walker</i> (film)

Walker 1987 ABD yapımı dramatik fantastik western filmidir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi</span>

Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi veya Sovyet-Afgan Savaşı, Sovyet kontrolündeki Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nde (DRA) 1979'dan 1989'a kadar süren uzun süreli bir silahlı çatışmaydı. Savaş, Soğuk Savaş'ın büyük bir çatışmasıydı, çünkü DRA, Sovyetler Birliği ve müttefik paramiliter gruplar arasında Afgan mücahitlere ve onların müttefik yabancı savaşçılarına karşı yoğun çatışmalar yaşandı. Mücahitler çeşitli ülke ve kuruluşlar tarafından desteklenirken, desteklerinin çoğunluğu Pakistan, ABD, İngiltere, Çin, İran ve Basra Körfezi'ndeki Arap ülkelerinden geldi. Yabancı güçlerin katılımı, savaşı ABD ile Sovyetler Birliği arasında bir vekalet savaşı haline getirdi. Çatışmalar 1980'ler boyunca çoğunlukla Afgan kırsalında gerçekleşti. Savaş yaklaşık 3.000.000 Afgan'ın ölümüyle sonuçlandı, milyonlarcası da mülteci olarak ülkeden kaçtı. Ülke dışında yerinden edilen Afganların çoğu Pakistan ve İran'a sığındı. Afganistan'ın 1979 nüfus sayımına göre 13,5 milyonluk eski nüfusunun yaklaşık %6,5 ila %11,5'inin çatışma sırasında öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Sovyet-Afgan Savaşı, Afganistan genelinde büyük yıkıma neden oldu ve bilim adamları tarafından Sovyetler Birliği'nin dağılmasına ve Soğuk Savaş'ın resmen sona ermesine katkıda bulunan önemli bir faktör olarak gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Condor Planı</span> 1970li yıllarda Latin Amerikadaki sağ diktatörlüklerin CIA desteğiyle uygulamaya koyduğu operasyon

Condor Planı veya Condor Operasyonu, 1970'li yıllarda Latin Amerika'daki sağ diktatörlüklerin CIA desteğiyle uygulamaya koyduğu operasyon. Bill Clinton döneminde (2000) açıklanan belgeler sonucunda CIA desteği daha açık biçimde ortaya konmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nikaragua'daki Yahudilerin tarihi</span>

Nikaragua Yahudileri, Nikaragua'da doğmuş veya oraya göç etmiş Yahudilere veya onların nesillerinden gelenlere denir. Yahudi diyasporasının bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Reagan Doktrini</span> Soğuk Savaşın sonuna kadar Amerikan stratejisi

Reagan Doktrini, Amerika Birleşik Devletleri başkanı Ronald Reagan'ın Soğuk Savaş'ın son yıllarında Sovyetler Birliği ve komünistlerin dünya üzerindeki etkisini kırmayı amaçlayan bir dış politika stratejisydi. Doktrin her ne kadar 10 yıldan az bir süre uygulandıysa da 1980'lerden Sovyetler Birliği'nin dağıldığı 1991 yılına kadar ABD dış politikasının merkezindeydi.

Bazı kesimler, Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a askerî müdahalesi sırasında Sovyet güçlerine karşı savaşan Afgan mücahitlere Siklon Operasyonu kapsamında eğitim, para ve silah desteği veren CIA'in, Usame bin Ladin'in de aralarında bulunduğu gönüllü Arap mücahitleri de destekleyerek bin Ladin'in liderliğindeki el-Kaide'nin kurulmasına zemin hazırladığını iddia etmektedir.

Direniş hareketi, bir ülkenin sivil nüfusunun bir kısmının kendi yasalarına olarak kurulmuş hükûmetine, yönetim gücüne sahip iktidarına veya herhangi bir işgal gücüne karşı sivil düzeni ve istikrarı bozması için organize edilmiş çabadır. Bu gruplar amaçlarına pasif direniş, sivil direniş veya silahlı ya da silahsız güç kullanımı yoluyla ulaşmayı hedefleyebilir. Birçok durumda, örneğin II. Dünya Savaşı'nda Norveç'te olduğu gibi, bir direniş hareketi genellikle farklı kuruluşlar altında faaliyet gösteren ve bir ülke içinde farklı aşamalarda veya coğrafi bölgelerde faaliyet gösteren hem şiddet içeren hem de şiddet içermeyen yöntemleri kullanabilir.

Devlet destekli terörizm, devletler veya devletlerle ilişkili ulusaltı gruplar tarafından stratejik, politik, dinî veya ekonomik hedeflere ulaşabilmek için hedef toplum üzerinde korku ortamı yaratmaya yönelik şiddet ve yıldırma eylemleridir.

<span class="mw-page-title-main">Danimarka-Nikaragua ilişkileri</span> Danimarka Krallıkı ile Nikaragua Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkiler

Danimarka-Nikaragua ikili ilişkileri, Danimarka ve Nikaragua arasındaki tüm münasebeti ifade eder. Danimarka, Meksika'nın başkenti Meksiko elçiliği tarafından Nikaragua'da temsil edilmektedir. Nikaragua ise Finlandiya'nın başkenti Helsinki'deki elçiliğinden Danimarka'da temsil edilmektedir. İlişkiler iyi olarak tanımlanır.

Edén Atanacio Pastora Gómez, 2006 genel seçimlerinde cumhurbaşkanlığı için Değişim Alternatifi (AC) partisinin adayı olarak yarışan Nikaragualı politikacı ve gerilla. Somoza rejiminin çöküşünden önceki yıllarda Pastora, Güney Nikaragua'nın en büyük milisleri olan Güney Cephesi'nin lideriydi. Kuzeyde sadece FSLN'ye ikinci oldu. Pastora, Comandante Cero olarak adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Yeniden Yapılanma Süreci</span>

Ulusal Yeniden Yapılanma Süreci 1976-1983 dönemi arasında Arjantin devletini yöneten askerî diktatörlük dönemini anlatır. Rejimin temeli 24 Mart 1976 tarihinde Devlet Başkanı Isabel Martínez de Perón'a karşı düzenlenen başarılı darbeyle atılır. İktidarı alan cunta, Kirli Savaş adı verilen ve sivil halka karşı çok çeşitli suçların işlendiği bir süreç başlatmıştır. Rejim 1982 yılında İngiltere'ye karşı başlattığı Falkland Savaşı'nda yenilince toplumsal muhalefet yükselişe geçmiş ve cuntacılar 1983 yılında iktidarı bırakmak durumunda kalmıştır. Takip eden demokrasi döneminde hayatta kalmış olan önde gelen darbecilerin çoğu mahkeme önüne çıkmış ve hapis cezaları almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sandinist Devrimi</span>

Sandinist Devrimi veya Nikaragua Devrimi, Nikaragua'da 1960'larda ve 1970'lerde Somoza diktatörlüğüne karşı yükselen muhalefeti, Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (FSLN) 1978-79'da diktatörlüğü devirmek için yürüttüğü şiddetli mücadele, FSLN'nin 1979'dan 1990'a ülkeyi yönetme çabaları ile 1981-1990 yılları arasında FSLN liderliğindeki Nikaragua hükûmeti ile Kontralar arasındaki çatışmaları kapsayan bir dizi siyasi olaylardır. Devrim, Nikaragua tarihinde önemli bir döneme damgasını vurdu ve ülkeyi Soğuk Savaş'ın en önemli vekil savaş alanlarından biri olarak ortaya çıkardı ve uluslararası alanda büyük ilgi gördü.