İçeriğe atla

Konstantinopolis İmparatorluk Kütüphanesi

Koordinatlar: 40°59′46″K 28°55′43″D / 40.99611°K 28.92861°D / 40.99611; 28.92861
Konstantiniyye İmparatorluk Kütüphanesi
Harita
Genel bilgiler
DurumMevcut değildir
TürKütüphane
Şehirİstanbul
Ülke Türkiye
Koordinatlar40°59′46″K 28°55′43″D / 40.99611°K 28.92861°D / 40.99611; 28.92861
Başlama337 (1686 yıl önce) (337)
Tamamlanma361 (1662 yıl önce) (361)
YıkılmaÇeşitli dönemlerde geçirdiği yangınlar, yağmalar ve fetihler sonrası yok olmuştur
SahipBizans İmparatorluğu
Latin İmparatorluğu
Osmanlı İmparatorluğu
Tanınma nedeniAntik dünyanın büyük kütüphanelerinin sonuncusu olması

Konstantiniyye İmparatorluk Kütüphanesi, Bizans İmparatorluğu'nun başkentinde, antik dünyanın büyük kütüphanelerinin sonuncusuydu. Büyük İskenderiye Kütüphanesi'nin ve diğer eski kütüphanelerin yıkılmasından çok sonra, yaklaşık 1000 yıl boyunca antik Yunan ve Roma bilgisini korudu.[1] 1204'teki Dördüncü Haçlı Seferi'nin baskınları da dahil olmak üzere, yıllar boyunca meydana gelen bir dizi yangın ve savaş zamanlarında meydana gelen hasar, binanın kendisini ve içeriğini etkiledi. Kütüphane, 29 Mayıs 1453'te Konstantinopolis'in Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmesine kadar büyük ölçüde devam etmiştir, sonra kütüphanenin önemli ölçüde hayatta kalan içeriği yok olmuş veya kaybolmuştur.[2] Kütüphane, bir Scriptorium kurmuş olan II. Constantius (MS 337–361 arası hükümdar) tarafından Yunan edebiyatının hayatta kalan eserleri koruma için kopyalanabilmesi için kurulmuştur. İmparator Valens 372'de dört Yunan ve üç Latin hattatı kullanmıştır. Bugün bilinen Yunan klasiklerinin çoğunluğu, Konstantinopolis İmparatorluk Kütüphanesi'nden gelen Bizans kopyaları ile bilinir.[3]

Tarih

Antik Yunan'da yazılar ve çoğu edebiyat papirüs üzerine kopyalanmıştır. Papirüs bozulmaya başladıkça, 4. yüzyılda I. Konstantin gibi, okuma materyalini papirüsten parşömen aktarmak için bir hareket vardı, fakat onun hareketi özellikle kutsal metinler ile ilgiliydi. Konstantin'in taht varisi II. Constantius bu hareketi sürdürdü. Konstantinopolis'in ilk imparatorluk kütüphanesiyle sonuçlanan çalışma onun eseriydi. Kütüphanenin 100.000'den fazla eski metin içerdiği tahmin edilmektedir. Hareket, bir grup hattat ve kütüphaneciyi idare eden bir Themistios tarafından yönetildi.[4]

Agathon

Okutman Agathon, Konstantinopolis'in ilk Okutmanı ve sonra kütüphanecisiydi: Okutmanlığı sırasında 680 yılında, Monotelit sapkınlığı kınayan, Üçüncü Konstantinopolis Konsili'nde noter ya da yazman idi.[5] Kendisi tarafından yazılan yasaları beş patrikliğe yolladı. 712 yılında, Filippikos Bardanes'in Monotelitizmi yeniden canlandırma girişimleri üzerine Yunancası hala mevcut kısa bir inceleme yazdı.[6][7]

Kütüphane'nin içeriği

Eski papirüs metinlerinin parşömene aktarılması üzerinde çalışanlar, korunmayı hak edenlerin önceliği sırasına büyük bir zaman ve dikkat sarf ettiler. Homeros ve Helenistik dönem tarihi gibi eski eserler Latin eserlerine göre önceliğe sahipti.[8] Ayrıca öncelik verilmemesi Attik döneminin eserleri gibi daha eski eserlere de öncelik verilmedi. Sofokles ve diğer yazarlar gibi gramer üzerine odaklanmış çalışmalar ve metinler en az kullnılan ya da dönemin çalışmalarına göre daha çok seçilmiştir. Bu seçici koruma biçimi nedeniyle, Themistios tarafından bilinen ve Stoacı filozofların üçlüsü gibi bahsettiği pek çok eser günümüze ulaşmamıştır. Bu kayıp eserlerin bazı parçaları Herkulaneum'daki arkeolojik kazılarda bulunmuştur.[8]

Çevirilemeyen papirüs metinleri için, grup onları parşömenle kaplayarak, çürümekten korudu.

Kütüphanenin yıkımı

Yüzyıllar boyunca, Konstantinopolis Kütüphanesi'nde birkaç yangın, koleksiyonun çoğunu yok etti. Kütüphane 473 yılında yakıldı ve yaklaşık 120.000 cilt kayboldu.[9] Bununla birlikte, Themistios ve Constantius'un teşebbüsleri, bazı eserleri kurtardığı, başka metinler üzerinden yeniden dolaşıma sunduğu için, sonuçsuz değildi.[10] Sonuç olarak, Klasik Yunan edebiyatının modern bilgisi, bu çabaların olmadığı bir durumundan daha büyüktür.

12 Nisan 1204'te Konstantinopolis'in düşmesinden sonra, kütüphanenin, kentin yağmalanması sırasında Dördüncü Haçlı Seferi'nin Franklar ve Venedikliler tarafından tahrip edildiği iddia edilir.[1][11][12][13] Donald Queller, haçlıların saldırısı sırasında kenti kasıp kavuran üç yangında bazı el yazmalarının büyük olasılıkla kaybolmasına rağmen, o zamanlar resmi bir İmparatorluk kütüphanenin varlığına dair hiçbir belirti bulunmadığını ve hiçbir kaynağın el yazmaları kaybından bahsetmediğini belirir.[14]

Osmanlı dönemine kadar pek çok metin ulaşsa da, kütüphanenin önemli bir kısmı hiçbir zaman geri kazanılmamıştır. Professor Carlyle, 1800 yılında Osmanlı sonrası fetih sonrası hayatta kalan metinlerin bulunduğu depo olan Seraglio'ya erişim sağladı, ancak İmparatorluk Kütüphanesi'nden hiçbir metin bulunmadı.[15] Önemli bir istisna 1840 yılında ortaya çıkan Arşimet Palimpsest, 1915 yılında tercüme edildi ve esrarlı bir şekilde özel bir koleksiyonda bulundu ve 1998 yılında satıldı.

Tek bir Konstantinopolis Kütüphanesinin varlığı

Klasik Roma ve İskenderiye benzeyen tek bir İmparatorluk Kütüphanesi Kütüphanesi olup olmadığı tartışmaya açıktır. Tarihçi Steven Runciman, 5.yüzyıldan sonra, pek çok kilise ve manastıra ait olmasına rağmen, Konstantinopolis'te hiçbir halk kütüphanesinin bulunmadığını kaydeder.[16] Bilim insanlarına bunlardan en azından bir kısmına erişim verilmesi muhtemel olsa da, içeriği esas olarak teolojikdir. Bizans İmparatorluğu, Orta Çağ standartlarına göre oldukça okur-yazar bir toplumdu, fakat varlığını sürdüren kütüphaneler, özel mülkiyete ait koleksiyonlardı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b Wilson, Nigel G. (3 Mart 2003). "The Libraries of the Byzantine World". Greek, Roman, and Byzantine Studies. 8 (1). ss. 53-80. ISSN 2159-3159. 28 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018. 
  2. ^ Harris 1999, s. 76
  3. ^ Harris 1999, s. 75
  4. ^ "Preserving The Intellectual Heritage--Preface". 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018. 
  5. ^ Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology edited by William Smith v. 1, page 66 [1] 14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. ^ Conciliorum Nova Collectio a Mansi, vol. xii. p. 189
  7. ^ Christian, Albany James (1867), "Agathon (4)", Smith, William (Ed.), Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, 1, Boston, s. 66, 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Nisan 2018 
  8. ^ a b "Preserving The Intellectual Heritage--Preface — Council on Library and Information Resources". www.clir.org. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2016. 
  9. ^ [2] 8 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., pp 72–73
  10. ^ "History of Libraries of the Western World". 8 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018. 
  11. ^ "The Library". 20 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018. 
  12. ^ "World Encyclopedia of Library and Information Services". 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018. 
  13. ^ "The Story of Libraries, Second Edition". 13 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018. 
  14. ^ Donald Queller, The Fourth Crusade, n. 19 p. 291
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018. 
  16. ^ Steven Runciman, page 82 "Byzantine Civilisation", Library of Congress CCN: 56-6570
Genel

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İskenderiye Kütüphanesi</span> Mısır İskenderiyede antik dünyanın en büyük kütüphanelerinden biri

İskenderiye Kütüphanesi, MÖ 3. yüzyılın başlarında Mısır'ın İskenderiye kentinde Yunan Hellenistik Kralı I. Ptolemaios Soter tarafından kurulmuş olan antik kütüphanedir. İskenderiye Müzesi olarak bilinen araştırma enstitüsünün bir bölümü olarak inşa edildi. İnsanlık tarihinde meydana getirilmiş önemli eserlerden biridir. Eski kaynaklar, burada 150 bin cilt el yazması eserin toplandığını kaydeder.

<span class="mw-page-title-main">Kütüphane</span> kitaplar, el yazmaları, ses kayıtları veya filmler gibi edebi, müzikal, sanatsal veya referans materyallerinin koleksiyonuyla ilgilenen bir kurum

Kütüphane anlamına gelen ve genellikle Batı dünyasında yaygın olarak kullanılan ‘bibliothek’ kelimesinin aslı Eski Yunancadır ve biblion kitap, baskılı ürünlerin saklandığı yer demektir. Türkçedeki kütüphane ise, Farsça ve Arapça kökenli kütüb (kitaplar) ile Farsça hane (ev) sözcüklerinden türemiştir ve kitapların evi anlamına gelmektedir. Her iki dilde de kütüphane terimi, kitapların saklandığı yer anlamında kullanılmaktadır.“Kütüphaneler, elde edilen bilginin toplanması, depolanması ve dağıtılması fonksiyonlarını gören hizmet işletmeleridir” Toplumsal gereksinimleri karşılamak için kurulan kütüphaneler, her türlü kayıtlı bilgi kaynağını bilgi gereksinimi olan kullanıcıya etkin biçimde sunar böylece bağlantı işlevini sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kongre Kütüphanesi</span> ABDnin ulusal kütüphanesi

Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kütüphanesi, ABD'nin ulusal kütüphanesidir. Dünyanın en büyük ve en önemli kütüphanelerinden olan kongre kütüphanesi Washington'da bulunmaktadır. Ayrıca ABD'de yer alan en eski federal kültür yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (1204)</span> IV. Haçlı seferi sırasında bir muhasara

Konstantinopolis Kuşatması (1204) Haçlılarca ele geçirilen Bizans İmparatorluğu'nun başşehri Konstantinopolis'in bir kısmı tahrip edildi.

<span class="mw-page-title-main">Millî kütüphane</span> özellikle hükumet tarafından kurulan kütüphane

Millî kütüphane, bir ülke tarafından, o ülke için en önemli bilgi deposu olarak hizmet vermek üzere kurulmuş bir kütüphanedir. Halk kütüphanelerinin aksine, millî kütüphaneler nadiren vatandaşların kitap borçlanmasına izin verir. Genellikle çok sayıda nadir ve değerli eserler içeren kütüphane, bulunduğu ülkenin edebiyatına dair eserleri bir araya toplamak ve muhafaza etmekle yükümlü olan kütüphanedir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Kütüphanesi</span>

British Library, Birleşik Krallık'ın ulusal kütüphanesi ve dünyanın en büyük 2 kütüphanesinden biridir. Önemli bir araştırma kütüphanesi olan kurum değişik ülkelere ve dillere ait basılı ya da dijital kitaplar, el yazmaları, dergiler, gazeteler, ses ve müzik kayıtları, videolar, patentler, veritabanları, haritalar, mühürler ve çizimler gibi yaklaşık 170 milyon ögeye ev sahipliği yapar. Kütüphane koleksiyonunda yaklaşık 14 milyon kitap ve MÖ 2000'lere kadar geçmişe uzanan birçok el yazması vardır.

<span class="mw-page-title-main">Beytü'l-Hikme</span> Abbâsîlerin 800lü yılların başında Bağdatta kurduğu, dönemin en büyük kütüphanesi ve çeviri merkezi

Beytülhikme veya Bilgelik Evi, aynı zamanda Büyük Bağdat Kütüphanesi olarak da bilinen, ya büyük bir Abbasi devlet akademisini ve Bağdat'taki entelektüel merkezini ya da İslam'ın Altın Çağı sırasında Abbasi halifelerine ait büyük bir özel kitaplığı belirtir. Bilgelik Evi, Abbasi Halifeliğinin çöküşünün ardından fiziksel kanıt eksikliği ve bir anlatı oluşturmak için edebi kaynakların doğrulanmasına güvenerek, resmi bir akademi olarak işlevlerine ve varlığına ilişkin aktif bir tartışmanın konusudur. Bilgelik Evi, 8. yüzyılın sonlarında Halife Harun Reşid'in koleksiyonları için bir kütüphane olarak veya el-Mansur (754-775) tarafından hem Arapça hem de Farsça nadir kitaplara ve şiir koleksiyonlarına ev sahipliği yapmak üzere oluşturulan özel bir koleksiyon olarak kuruldu.

Oxford Üniversitesi'nin ana araştırma kütüphanesi olan Bodleian Kütüphanesi, Avrupa'nın en eski kütüphanelerinden biridir. On iki milyonun üzerinde esere sahip olan kütüphane İngiliz Kütüphanesi'nden sonra İngiltere'nin en büyük ikinci kütüphanesidir. 2003 Resmi Derleme Kütüphaneleri Kanunu'na göre İngiltere'de yayınlanan eserlerin derlendiği altı resmi derleme kütüphanesinden biri olduğu gibi İrlanda Kanunu'na göre de İrlanda Cumhuriyeti'nde yayınlanan her kitaptan bir nüsha talep etme hakkı bulunmaktadır. Oxford'a mensup kişiler arasında “Bodley” veya “Bod” olarak bilinen kütüphane öncelikli olarak araştırma kütüphanesi hizmeti verdiğinden belgeler genelde okuma salonlarının dışına çıkartılamaz.

<span class="mw-page-title-main">Carnegie Kütüphanesi</span>

Carnegie Kütüphanesi, İskoç iş adamı ve hayırsever Andrew Carnegie tarafından yapılan bağışlarla kurulan bir kütüphanedir. 1883 ile 1929 arasında toplamda 2,509 Carnegie kütüphanesi yapılmıştır ve bunların arasında kamu veya üniversite kütüphaneleri sistemine bağlı olanlar da vardır. Rakamsal olarak açıklamak gerekirse; ABD'de 1689, İngiltere ve İrlanda'da 660, Kanada'da 125 ve Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Belçika ve Fransa'da birçok kütüphane yaptırmıştır.

İsrail Milli Kütüphanesi, eski adı Yahudi Milli ve Üniversite Kütüphanesi olan, kendisini İsrail ve Yahudi miraslarını toplamaya adayan kütüphanedir. 5 milyondan fazla kitabı içinde bulundurur. Kudüs İbrani Üniversitesi’sinin Givat Ram kampüsünde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çek Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi</span>

Çek Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi Çek Cumhuriyeti'nin merkez kütüphanesidir. Çek Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı tarafından yönetilmektedir. Kütüphanenin ana binası ve kitaplarının yaklaşık yarısı Prag'ın merkezindeki tarihi Clementinum binasındadır. Koleksiyonun diğer yarısı Hostivař bölgesinde bulunuyor. Millî Kütüphane, yaklaşık 6 milyon belgeye ev sahipliği yapan Çek Cumhuriyeti'ndeki en büyük kütüphanedir. Kütüphanenin şu anda yaklaşık 20.000 kayıtlı okuyucusu bulunmaktadır. Çoğunlukla Çekçe metinlerden oluşmasına rağmen kütüphane, Türkiye, İran ve Hindistan'dan daha eski materyalleri de saklamaktadır. Kütüphane Prag'daki Charles Üniversitesi için de kitaplar barındırıyor.

<span class="mw-page-title-main">Bodmer Papirüsleri</span> el yazması

Bodmer Papirüsleri, 1952'de Mısır'da keşfedilen Kıptîce ve Yunanca dillerinde 58 papirüse bilim camiasında verilen isimdir. Bu isim papirüsleri satın alan Martin Bodmer'den gelmektedir. Papirüsler Eski ve Yeni Ahit'in dışında, Erken Hristiyanlık metinleri, Homeros ve Menandros'a ait ve başka metinleri barındırmaktadır. En eski metin papirüs MS 200'e tarihlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Chester Beatty Papirüsleri</span> Antik papirüs elyazmaları

Chester Beatty Papirüsleri, ekseriyetle Kitab-ı Mukaddes'ten parçalar içeren Yunanca kaleme alınmış bir grup antik papirüstür. Toplamda 15 farklı el yazması içeren papirüslerin 13'ü Kutsal Kitap'a ait içeriğe sahipken geriye kalan iki son el yazması apokrif kitaplardan parçalar ile Melito'nun bir vaazını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda Kraliyet Kütüphanesi</span> Hollandanın ulusal kütüphanesi

Hollanda Kraliyet Kütüphanesi, 1798 yılında kurulan Hollanda'nın Lahey merkezli ulusal kütüphanesidir. KB, Orta Çağ edebiyatından günümüz yayınlarına kadar Hollanda içinde yayımlanan ve hakkında olan her yayını koleksiyonunda toplamaktadır. Deposunda kitaplar, gazeteler ve dergiler dahil olmak üzere yaklaşık 7 milyon yayın saklanmaktadır. KB ayrıca ulusal çevrimiçi kütüphane ve Delpher gibi birçok dijital hizmet sunmaktadır. KB, 2015'ten bu yana halk kütüphanesinin ağının koordinasyonunu üstlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bibsys</span>

BIBSYS, Norveç Eğitim ve Araştırma Bakanlığı tarafından kurulan ve düzenlenen bir idari kurumdur. Araştırma, öğretim ve öğrenmeyle ilgili verilerin - tarihsel olarak kütüphane kaynaklarıyla ilgili meta veri alışverişi, depolanması ve alınması üzerine odaklanan bir hizmet sağlayıcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Oxyrhynchus Papirüsleri</span>

Oxyrhynchus Papirüsleri, arkeologlar tarafından 19. yüzyılın sonunda Mısır'daki tarihi Oxyrhynchus bölgesi yakınlarındaki eski bir çöplükte bulunan papirüs üzerine yazılmış el yazmalarıdır. Bu geniş papirüs koleksiyonu, antik Yunanca ve Latince binlerce belge, mektup ve edebi eser içermektedir. Ayrıca bazı parşömen el yazmaları ve kağıt üzerinde daha yeni Arapça el yazmaları da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ahit'in Metin Tarihi</span>

Yeni Ahit'in Metin Tarihi, Yunanca ve diğer dillerde günümüze ulaşan çok sayıda el yazmasının aktarılmasıdır. Yeni Ahit'in el yazısı aktarılması, diğer tüm eski edebi eserlerden daha iyi ve daha kapsamlıdır. En eski metin tanıkları, yazarların orijinal metinlerinin çıkış zamanına çok yakındır.

<span class="mw-page-title-main">John Rylands Papirüsleri</span>

John Rylands Papirüsleri, İngiltere'nin Manchester kentindeki John Rylands Üniversitesi Kütüphanesinde tutulan Kuzey Afrika ve Yunanistan'dan binlerce papirüs fragmanı ve belgesinin bir koleksiyonudur. Koleksiyon, Yuhanna Fragmanı olarak da bilinen Papirüs 52'yi içerir; bu, kanonik bir incilin hayatta kalan en eski fragmanıdır.

Antik dünyadaki kütüphaneler listesi Antik dünyanın büyük kütüphaneleri, imparatorluklar için arşivler, kutsal yazılar için mabetler ve edebiyat ile günlüklerin depondıkları yerler olarak hizmet etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bergama Kütüphanesi</span> Anadoludaki antik kütüphane, MÖ 300-MS 100 civarı

Bergama Kütüphanesi veya Pergamon Kütüphanesi, Bergama, Anadolu'da, bugün Türkiye'nin batısındaki İzmir İli'nin modern Bergama kasabası yakınlarında yer alan Antik Yunan yapısıydı. Antik dünyanın en önemli kütüphanelerinden biriydi.