İçeriğe atla

Konkurtay

Konkurtay
Doğum13. yüzyıl
Ölüm17 Ocak 1284
Ölüm sebebiBoyunu kırılarak infaz
BranşıSüvari
KomutasıAnadolu valiliği
Ailesi
BabasıHülâgû Han
AnnesiAçuça Akuçi
EşiTogiyatay Hatun
ÇocuklarıEsen Timur Harbende, Eldar

Konkurtay, Cengiz Han'ın soyundan gelen bir prens ve Anadolu'daki İlhanlı valisidir. Hitay kabilesinden Hülaku Han'ın cariye eşinden dünyaya gelen Konkurtay, doğrudan tahta sahip çıkamasa da askeri ve siyasi yeteneği sayesinde Elhanlı devletinin yönetiminde önemli kişilerden biri haline geldi. Ahmed Teküder'in 1282'de iktidara gelmesi ve 1284'te Argun tarafından devrilmesi gibi olaylarda önemli rol oynadı. Devlet içinde seçildiği bir diğer konu da uzun süre İlhanlılar devletinin Anadolu naibi olarak görev yapmasıydı.

Hayatı

Konkurtay, Hülaku Han'ın Hitay kabilesinden cariye eşi olan Açuça Akuçi ile evliliğinden doğdu. Konkurtay, Hülaku Han'ın dokuzuncu oğluydu ve kardeşi Abaka'nın saltanatı sırasında ana komutanlardan biri olarak görev yaptı. İlhanlılar devletinin Anadolu naibi olarak iki kez atandı, ilk naiplik Abaka'nın, ikincisiAhmed Teküder'in saltanatı sırasında oldu. Kış kampı Tokat yakınlarındaki Kazova Ovası'ndaydı ve valiliğinin merkezi Kayseri'ydi.

Hamdullah Kazvinî, Zafarname adlı eserinde onu bilge bir vali olarak tanımlıyor.[1] Kalavun, onu sadece onursuz biri olarak değil, aynı zamanda zalim biri olarak da tanımlıyor.[2]

Anadolu'da valiliği

1277'deki Elbistan Savaşı'ndan sonra Anadolu'daki Moğol ordusunun komutanı Konkurtay, vezirliğine de Şemseddin Cüveyni atandı. Bu atama sırasında Anadolu Selçuklu Devleti'ne isyan eden Türkmen boylarına karşı savaşmakla da görevlendirildi.[3] Selçuklu tahtına sahip çıkan Cimri'nin peşine düştü ve hamisi Karamanoğulları'na saldırdı. Sonuç olarak, Ekim 1277'de Karamanoğulları hükümdarı I. Mehmed, oğulları Mahmud ve Karaman yakalanıp idam edildi.[4] Konkurtay daha sonra Sahib Peder'e kendi adına hareket etmesi için yetki verdi. III. Gıyaseddin Keyhosrova'nın 1282'de Karamanoğulu ve Eşrefoğulları Beyliği'ni boyun eğdirmesine yardım etti. Her halükarda Konkurtay, Abaka Han'ın ölüm haberini duyduktan sonra Anadolu'daki faaliyetlerini askıya almak zorunda kaldı.

Taht mücadelesine katılımı

Abaka Han'ın ölümünden sonra Konkurtay, Ahmed Teküder'in Maragha'daki taht iddialarını destekledi. Bunun karşılığında Teküder, 12 Temmuz 1282'de ona Hülaku Han'ın Kereit hizmetçisi ve Dokuz Hatun'un yeğeni Togitay Hatun'u verdi. Aynı gün yeniden Anadolu valiliğine atandı.[5] Ancak daha sonra tahtta hak iddia eden Argun'u Ahmed Teküder'i karşı desteklemeye başlaması Teküder'i şüphelendirdi.

Tekudar, Eski Moğol grubu olarak adlandırılan Nasturi Hristiyan[6] ve Budist Moğol seçkinleri[7] arasındaki popülaritesini yavaş yavaş kaybetti. Abaka Han'ın oğlu ve Teküder'in yeğeni Argun artık daha çok sevilmeye başlandı.[7][8] Devlet işlerine karışmakla tehdit eden yüce Moğol hanı Kubilay Han'a Teküder'i şikayette bulundular ve onlara kızan Teküder, Doğu Nasturi Kilisesi'ni suçladı ve patrik III Yahballah'ı hapse attı. III Yahballah'ın hayatı bir Nasturi olan Kutuy Hatun tarafından kurtarıldı.[8] Argun, daha önce Teküder'i destekleyen Konkurtay'ın desteğini alarak taht için önemli bir ilerleme kaydetti. Konkurtay daha önce Mangu Teymur ve annesi Ölcey Hatun'nu destekleyen gruptandı.[7] Yanıt olarak Tekudar, Konkurtay'ı Alinag ile değiştirdi ve hem Konkurtay'ın hem de Argu'nun tutuklanmasını emretti. Argun'un ordusu 4 Mayıs 1284'te Kazvin yakınlarındaki Ağhoca denilen yerde bozguna uğradı ve teslim oldu.[8] Argun, Alinag tarafından esir tutulurken Teküder, Argun'un kaderini belirlemek için annesinin fikrini almak için zaman harcadı.[7] Ancak askeri nedenlerle[8] bir saray darbesi gerçekleşti ve 4 Temmuz'da Argun serbest bırakıldı. Teküder, 10 Ağustos'ta kendi ordusu tarafından öldürüldü. Argun ertesi gün tahta çıktı.[8]

Ailesi

12 Temmuz 1282'de ona Hülaku Han'ın Kereit hizmetçisi ve Dokuz Hatun'un yeğeni Togitay Hatunla evlendi ve bu evlilikten doğan çocuklardan sadece ikisi yetişkinliğe ulaştı:[1]

  • Esen Timur Harbende (1296'da Gazan Han tarafından idam edildi[9])
  • Polad
  • Eldar (1296'da Gazan Han tarafından idam edildi[9])
  • Karay (bebekken öldü)
  • Beyaz Timur
  • Çanktimur (bebekken öldü)
  • Taştimur (bebekken öldü)
  • Aşiktimur (bebekken öldü)

Kaynak

Kaynakça

  1. ^ a b Ward 1983, s. 204.
  2. ^ Allouche 1990, s. 437–446.
  3. ^ Lane 1952, s. 201.
  4. ^ Kate və başqaları 2006, s. 70.
  5. ^ De Nicola 2017.
  6. ^ Grousset 1970, s. 371.
  7. ^ a b c d De Nicola 2017, s. 98.
  8. ^ a b c d e Grousset 1970, s. 372.
  9. ^ a b Brack 2016.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abaka</span> İlhanlıların ikinci hükümdarı.

Abaka Han, Moğolca: Абаха/Абага хан (Khalkha Kiril), ᠠᠪᠠᠭ᠎ᠠ
ᠬᠠᠨ (Geleneksel yazı) İlhanlı hükümdarı. Cengiz Han'ın torunu ve İlhanlılar devletinin kurucusu Hülagû Han'ın ve Yesuncin Hatun'un oğludur.

III. Alâeddin Keykubad, Anadolu Selçuklu Sultanı ve II. İzzeddin Keykavus'un torunudur.

<span class="mw-page-title-main">İlhanlılar</span> İran merkezli Moğol devleti (1256–1335)

İlhanlılar veya İlhanlı Devleti, Cengiz Han'ın torunu Hülagû Han tarafından, merkezi Tebriz olmak üzere Orta Doğu'da kurulan Moğol devletidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Baybars</span> 1260-1277 arasında Memlûk Devleti sultânı

I. Baybars ya da tam künyesiyle el-Melikü'z-Zâhir Rüknüddîn Baybars el-Bundukdârî, Mısır ve Suriye'de hüküm sürmüş Kıpçak asıllı Memlûk Devleti sultanıdır. Baybars, muhtemelen 15 yaşında köle olarak satın alınıp bir memlûk olarak yetiştirilmiş, yeteneği sayesinde hızla terfi ederek emirliğe kadar yükselmiştir. Mansure Muharebesi ve Ayn Calut Muharebesi'ni başarılı sevk ve idaresiyle bu muharebelerin kazanılmasında başrol oynamış ve ün kazanmıştır. Mısır Eyyûbî sultanı Turanşah'ı bir suikastla öldürmesinden sonra Kutuz sultan olmuş, Baybars çeşitli nedenlerle onu da öldürerek Memluk Sultanlığı hükümdarı olmuştur. Devletin gerçek anlamda kurucusu olarak kabul edilir. Pek çok Haçlı kalesini ve kentini ele geçirmiş, Levant'daki Haçlı varlığını birkaç sahil kentine kadar daraltmış, İlhanlılar'ın Kuzey Suriye'deki varlığına son vermiştir. Anadolu Selçuklu Devleti'ni İlhanlı işgalinden kurtarmak için Anadolu'ya bir sefer düzenlemiş olmasına rağmen Anadolu Selçuklu yöneticilerinden vadedilen desteği göremeyince ülkesine geri dönmüştür.

III. Gıyaseddin Keyhüsrev, Anadolu Selçuklu Sultanı ve IV. Kılıç Arslan'ın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Sâhib Ataoğulları Beyliği</span>

Sâhib Ataoğulları Beyliği Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılmasında sonra Afyonkarahisar ve çevresinde kurulan II. Dönem Anadolu Beylikleri'ndendir. Anadolu Selçuklu Devleti veziri Sâhib Ata Fahreddin Ali'nin oğulları tarafından kurulan beylik, 1275-1341 yılları arasında varlığını sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Teküder</span> Hükümdar

Ahmed Teküder, 1282 - 1284 arasında hüküm sürmüştür.) İlhanlı hükümdarı, Hülagü'nün oğlu ve Abaka Han'ın kardeşiydi. Nikolas Teküdar Han adıyla Nesturi Hristiyan olarak dünyaya gelen Teküdar sonradan İslam dinini benimseyip adını Ahmet Teküder olarak değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Muînüddin Süleyman</span>

Pervâne Muineddin Süleyman,, Anadolu Selçuklu dönemi devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Gazan</span> 1295-1304 yılları arasında Moğol İlhanlının hükümdarı

Gazan Han veya Tatarların Hanı Kazaan, d. 11 Aralık 1271 – 25 Mayıs 1304), 1295-1304 yıllarında Moğol İmparatorluğunun İran'daki İlhanlı bölümünün 7. hükümdarıydı. Batı tarihçileri ona bazen Casanus veya Cassanus da derler.

<span class="mw-page-title-main">VI. Davit</span>

VI. Davit Narin, Bagrationi hanedanına mensup Gürcü kralı. Gürcü Krallığını 1245-1259 yılları arasında yönetmiş, Moğol İmparatorluğu işgali altındaki dönemde 1259 yılından ölümüne dek İmereti Krallığının hükümdarı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Humus Muharebesi</span> 1281 yılında Memlükler ve Moğollar arasındaki muharebe

İkinci Humus Muharebesi, batı Suriye'de, Humus kenti ve civarında, Türk kökenli Memlük Sultanlığı ve Moğol İmparatorluğu'nun, İran merkezli İlhanlı İmparatorluğu kolu arasında, 29 Ekim 1281 tarihinde yapılan ve Memlük zaferiyle sonuçlanan savaştır.

Abiş Hatun ya da Abaş Hatun, Fars atabegi.

<span class="mw-page-title-main">Baydu Han</span> İlhanlı imparatoru

Baydu Han ; 1295 yılında kısa süreli İlhanlı hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Geyhatu Han</span> İlhanlı Hanı

Geyhatu Han; Moğolca: ᠭᠠᠶᠺᠠᠲᠦ, Гайхат Gaikhat, ; 1291-1295 yılları arasında hüküm süren beşinci İlhanlı Devleti'nin hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Argun Han</span>

Argun Han diğer adıyla Argon Moğol İmparatorluğu İlhanlılar'ın 1284 ile 1291 yılları arasındaki hükümdarı. Abaka Han'ın oğluydu ve babası gibi o da bir Budistti. Kutsal Topraklardaki Müslümanlara karşı Franco-Moğol ittifakı kurma amacıyla Avrupa'ya birkaç elçilik göndermesiyle tanınıyordu. Ayrıca Argun büyük amcası Kubilay Han'dan yeni bir gelin talep etmişti. Genç Kököçin Asya üzerinden Argun'a giderken ona refakat etme görevi Marco Polo'ya verildiği bildirildi. Kököçin gelmeden önce Argun öldüğü için onun yerine Argun'un oğlu Gazan ile evlendi.

Muzaffereddin Yavlak Arslan, 1280-1292 yılları arası hüküm sürmüş Çobanoğulları Beyi. Saltukname'de Melik Muzaffereddin olarak da anılmaktadır.

Kutuy Hatun, İlhanlılar Devletinin kurucusu Hülagû Han'ın eşi ve 1282'den 1284'e kadar İlhanlılar devletini yöneten Ahmed Teküder Han'ın annesiydi. Oğlunun hükümdarlığı döneminde devlet işlerinde önemli söz sahibi olmuştur. Karabağlar külliyesinin bir bölümü onun anısına dikilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Moğol hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede Moğol İmparatorluğu'nu yöneten Moğol hükümdarları yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.