İçeriğe atla

Kongre Polonyası

Kontrol Edilmiş
Królestwo Kongresowe Polskie
Polonya Kongre Krallığı
1815-1916
bayrağı
Bayrak
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Kongre Polonya Haritası, yaklaşık 1815, Viyana Kongresi'nden sonra. Rus İmparatorluğu açık yeşil renkle gösterilmiştir.
Kongre Polonya Haritası, yaklaşık 1815, Viyana Kongresi'nden sonra. Rus İmparatorluğu açık yeşil renkle gösterilmiştir.
BaşkentVarşova
Yaygın dil(ler)Lehçe, Rusça
Tarihçe 
• Kuruluşu
1815
• Viyana Kongresi
1814-1815
• 1905 Polonya Krallığı Devrimi
1905
• Birinci Dünya Savaşı
1914-1918
• Dağılışı
1916
Öncüller
Ardıllar
Varşova Düklüğü
Prusya Krallığı
Polonya Krallığı (1916-1918)

Kongre Polonyası[1] veyahut resmi adıyla Polonya Krallığı[2], ya da Rus Polonyası, 1815'te Viyana Kongresi'nde egemen bir Polonya devleti olarak oluşturulan bir yönetimdi. Polonya, Habsburg Monarşisi, Rusya ve Prusya tarafından bölündükten sonra Rus egemenliği altında kuruldu. 1831 Kasım Ayaklanması'na kadar, krallık Rus Çarları ile birlikteydi. Daha sonra devlet, 19. yüzyıl boyunca Rus İmparatorluğu'na zorla entegre edildi. 1915 yılında, I. Dünya Savaşı sırasında, Polonya, 1918'de bağımsızlığını yeniden kazanana kadar, İttifak Devletleri tarafından Polonya'nın nominal Polonya Krallığı ile değiştirildi.

18. yüzyılın sonlarında Polonya'nın bölünmesinin ardından, Polonya'nın 123 yıl boyunca bağımsız bir devlet olarak varlığı sona erdi. Bölge, yerli nüfusu ile Habsburg Monarşisi, Prusya Krallığı ve Rus İmparatorluğu arasında bölünmüştü. 1804'ten sonra, Avusturya İmparatorluğu'ndaki Kongre Polonyası'na eşdeğer, yaygın olarak "Avusturya Polonyası" olarak da adlandırılan Galiçya Krallığı ve Lodomeria idi. Prusya'ya ve daha sonra Alman İmparatorluğu'na dahil olan bölge çok az özerkliğe sahipti ve sadece bir eyaletti (Posen Eyaleti).

Kongre Polonyası, liberal anayasa ile güvence altına alınan önemli bir siyasi özerkliğe sahipti. Bununla birlikte, yöneticileri, Rus İmparatorları, güçleri üzerinde herhangi bir kısıtlamayı göz ardı ettiler. Bu nedenle, Rus İmparatorluğu'nda statü bazında bir kukla devletten biraz daha fazlasıydı.[3][4] 1830–31 ve 1863'teki ayaklanmaların ardından özerklik, ülke başkan yardımcıları tarafından yönetildiği ve daha sonra valiliklere (vilayetlere) bölündüğü için ciddi şekilde kısıtlandı.[3][4] Böylece, Polonya özerkliği başından bozulmuş oldu.[5]

Başkent, 20. yüzyılın başına doğru St.Petersburg ve Moskova'dan sonra Rus İmparatorluğu'nun üçüncü büyük şehri haline gelen Varşova'da bulunuyordu. Kongre Polonyası'nın orta çok kültürlü nüfusunun 1897'de 9.402.253 nüfusu olduğu tahmin edilmektedir. Çoğunlukla Polonyalılar, Polonyalı Yahudiler, Alman azınlıklar ve küçük bir Rus azınlıktan oluşuyordu. Hakim din Roma Katolikliği idi ve devlet içinde kullanılan resmi dil, Rusçanın ortak-resmi dil haline geldiği 1863 Ocak Ayaklanması'na kadar Lehçe idi. Yidiş ve Almanca azınlık dilleri tarafından yaygın olarak konuşuluyordu. Kongre Polonyası toprakları kabaca günümüzün Kalisz Bölgesi ve Polonya'nın Lublin, Łódź, Mazovian, Podlaskie ve Holy Cross Voyvodalıkları yanı sıra güneybatı Litvanya ve Grodno Bölgesini kapsamaktaydı.

Kaynakça

  1. ^ Lehçe: Królestwo Kongresowe [kruˈlʲɛstfɔ kɔnɡrɛˈsɔvɛ]; Rusça: Конгрессовая Польша
  2. ^ Lehçe: Królestwo Polskie [kruˈlɛstfɔ ˈpɔlskʲɛ]; Rusça: Царство Польское, Tsarstvo Polskoye, Rusça telaffuz: [kərɐˈlʲɛfstvə ˈpolʲskəje, ˈtsarstvə ˈpolʲskəje], Lehçe: Carstwo Polskie, tercüme: Polonya Çarlığı
  3. ^ a b The Congress of Vienna: A Study in Allied Unity, 1812–1822. New York: Grove Press. 2001. s. 171. ISBN 0-8021-3744-X. 
  4. ^ a b Twilight of the Habsburgs: The Life and Times of Emperor Francis Joseph. Boston: Atlantic Monthly Press. 1997. s. 7. ISBN 0-87113-665-1. 
  5. ^ Agnieszka Barbara Nance, Nation without a State: Imagining Poland in the Nineteenth Century, dissertation for the degree of Doctor of Philosophy, The University of Texas at Austin, pp. 169-88

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Prusya</span> 1525-1947 yılları arasında Orta Avrupada varlığını sürdürmüş eski bir Alman devleti

Prusya, tarihin değişik dönemlerinde değişik anlamlarda kullanılmış bir isim olmakla birlikte en çok 1713-1867 yılları arasında kendine Prusya Krallığı adını veren ve Orta Avrupa'da hüküm süren Alman devletinin ismidir.

<span class="mw-page-title-main">Belarus</span> Doğu Avrupada bir ülke

Belarus, resmî adıyla Belarus Cumhuriyeti (Belarusça:

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Büyük Dükalığı</span> 1236dan 1795e kadar var olmuş bir Avrupa devleti

Litvanya Büyük Düklüğü, Avrupa'da 13. yüzyıl ile 1795 arasında varlığını sürdürmüş bir devlettir. Aukštaitija bölgesindeki çok tanrılı Baltık kabilelerinden biri olan Litvanlar tarafından kuruldu. Daha sonra Kiev Knezliği'nin büyük bir kısmını ve diğer Slav topraklarını ele geçirdi. Böylece bugünkü Belarus, Letonya, Litvanya'nın tamamı ile Moldova, Polonya, Rusya ve Ukrayna'nın bir kısmını kapsar hâle gelmişti. 15. yüzyılda en geniş sınırlara ulaştığında Avrupa'daki en geniş sınırlara sahip ülke konumundaydı. Etnisite ve din açısından çeşitliliğin var olduğu ülkede, kültür unsurları oldukça geniş bir yelpaze oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Polonya bayrağı</span> Ulusal bayrak

Polonya Bayrağı, Polonya Cumhuriyeti devletinin resmi ulusal bayrağı.

<span class="mw-page-title-main">Józef Piłsudski</span> Polonyalı mareşal ve İkinci Polonya Cumhuriyetinin ilk devlet başkanı

Józef Klemens Piłsudski (

<i>Sejm</i> Polonya Parlamentosunun alt kanadı

Sejm, Polonya Cumhuriyeti'nin Polonya Parlamentosu'nun alt meclisidir. 460 kişiden genel oy hakkı ile seçilmiş ve "Polonya Cumhuriyeti'nin Sejm'inin Mareşali" olarak bilinen konuşmacı tarafından yönetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kościuszko Ayaklanması</span>

Kościuszko Ayaklanması, 1794 yılında Polonyalıların Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda savaşmış Tadeusz Kosciuszko liderliğinde Polonya'yı, Belarus'u ve Litvanya'yı ikinci defa bölen ve Targowica Konfederasyonu ile burada hegemonyasını kuran Rus İmparatorluğuna karşı başkaldırısıdır. Ayaklanma başladıktan sonra komutan Tadeusz Kosciuszko, Polaniec yasalarını ilan etti. Bu yasalar direnişçilerin hakim olduğu yerlerde uygulandı. Hegemonyayı kırmak amacıyla gerçekleşen ayaklanma başarılı olamadı ve Prusyalılar ile birlikte Avusturya İmparatorluğu'nun askeri destekleri ile Ruslar ayaklanmayı bastırdı. Ayaklanma bastırıldıktan sonra Polonya üçüncü kez bölündü. Ancak bu bölünme ile hukuken var olan devlet yıkıldı ve kısa süren Varşova Düklüğü hariç Polonya 123 yıl boyunca Ekim Devrimine kadar işgal altında kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Wielkopolska Ayaklanması</span>

Wielkopolska Ayaklanması veya 1918-1919 Büyük Polonya Ayaklanması , Alman hakimiyetinde bulunan Poznań'daki Polonyalıların Weimar Cumhuriyeti'ne karşı ayaklanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kraków Büyük Dükalığı</span>

Krakow Büyük Dükalığı, Krakow Serbest Şehri'nin 16 Kasım 1846 tarihinde Avusturya İmparatorluğuna katılmasından sonra kurulan Dükalık. Krakow Büyük Dükası unvanı 1846-1918 tarihleri arasında Avusturya İmparatoru'nun kullandığı unvanlar arasındaydı.

<span class="mw-page-title-main">Polonya'nın parçalanması</span> Polonya-Litvanya Birliğinin 18. yüzyıl sonundaki üç zorunlu bölünmesi

Polonya'nın parçalanması, Lehistan-Litvanya Birliği'nin 18. yüzyılın sonunda Rus İmparatorluğu, Prusya ve Avusturya İmparatorluğu tarafından parçalanmasıdır. Bu parçalanma 123 yıl boyunca egemen olan Lehistan ve Litvanya'nın ortadan kaldırılmasıyla sonuçlanarak devletin varlığını sona erdirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Vilnius Guberniyası</span>

Vilnius Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Litvanya'nın doğusunu ve Belarus'un kuzeybatısını kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Vilnius idi.

<span class="mw-page-title-main">Kasım Ayaklanması</span>

Kasım Ayaklanması, Polonya-Rus Savaşı 1830-31 veya Cadet Devrimi, parçalanmış Polonya'nın merkezinde Rus İmparatorluğu'na karşı gerçekleşen silahlı eylemler bütünü.

<span class="mw-page-title-main">Polonya'nın ilk parçalanması</span>

Polonya'nın ilk parçalanması, sonunda 1795'e kadar Polonya-Litvanya Birliği'nin varlığını sona erdiren üç parçalanmadan ilki olarak 1772'de gerçekleşti. Prusya Krallığı ve Habsburg Monarşisini tehdit eden Rus İmparatorluğu'nun gücünde büyüme, bu ilk parçalanmanın arkasındaki temel sebepti.

<span class="mw-page-title-main">Prusya Bölümü</span>

Prusya Bölümü veya Prusya Polonyası, Polonya'nın parçalanması sırasında 18. yüzyılın sonlarında Prusya Krallığı tarafından alınan Polonya-Litvanya Birliği'nin eski topraklarını ifade eder. Prusya'nın elde edilmesi ile Milletler Topluluğu'nun eski batı bölgesini oluşturan arazisi 141.400 km2'yi buldu. Prusya katılımıyla imparatorluk Rusyasının liderliğindeki ilk parçalanma 1772'de, ikincisi 1793'te ve üçüncüsü 1795'te gerçekleşti, bu da Polonya'nın sonraki 123 yıl boyunca devlet olarak elenmesine neden oldu. Polonya dili önemsizleştirildi

<span class="mw-page-title-main">Avusturya Bölümü</span>

Avusturya Bölümü, 18. yüzyılın sonlarında Polonya'nın parçalanması sırasında Habsburg Monarşisi tarafından ele geçirilen Polonya-Litvanya Birliği'nin topraklarını kapsamaktadır. Polonya; Rusya İmparatorluğu, Prusya Krallığı ve Habsburg Avusturya tarafından bölüşüldü ve Polonya Krallığı tamamen ortadan kaldırıldı. Avusturya, 1772'deki birinci bölünme sırasında ve 1795'te üçüncü bölünmesi sırasında Polonya topraklarını ele geçirdi. Üçüncü bölünmenin ardından Avusturya İmparatorluğu topraklarına 128,900 km² eklenmiş ve imparatorluğa 2,65 milyondan fazla insan dahil olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Polonya tarihi (1795-1918)</span>

1795-1918 yılları arasındaki Polonya Tarihi, Polonya'nın bağımsızlığını tamamen kaybettiği ve Prusya, Avusturya İmparatorluğu ve Rusya arasında bölündüğü dönemdir. 1795'te, Polonya, 18. yüzyılda gerçekleşen üç bölünmenin üçüncüsü ve sonuncusu gerçekleşti ve Polonya-Litvanya Birliği tamamen ortadan kalktı. Bununla birlikte, hem Polonya'da hem de Polonya'nın dışında yaşanan olaylar, 19. yüzyıl boyunca Polonya bağımsızlığının yeniden tesis edilmesi umutlarını canlı tuttu.

<span class="mw-page-title-main">Polonya mimarisi</span>

Polonya mimarisi tarihî ve çağdaş sanat anlayışını yansıtan yapıtlardan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Prusya</span>

Güney Prusya, Prusya Krallığı'nın vilayetlerinden biriydi. 1793 yılında Polonya'nın ikinci parçalanması sırasında ilhak edilen toprakların üzerine kurulmuş olup 1807 yılında Dördüncü Koalisyon sırasında Varşova Dükalığı'nın bir parçası haline geldi ve Viyana Kongresi'nden sorna Posen Büyük Dükalığı ile Rus İmparatorluğu'na bağlı Kongre Polonyası arasında paylaştırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Polonya'nın ikinci parçalanması</span>

Polonya'nın ikinci parçalanması, 1793 yılında Polonya'nın parçalanmasının ikinci aşamasıdır. İkinci parçalanma, 1792 Polonya-Rus Savaşı ve 1792 Targowicka Konfederasyonu'nun ardından gerçekleşti ve bölgesel hak sahipleri olan Rus İmparatorluğu ve Prusya Krallığı tarafından onaylandı. Bölünme, baskı altındaki Polonya parlamentosu (Sejm) tarafından 1793'te Polonya'nın üçüncü parçalanması olan kaçınılmaz olarak tamamen ilhakını önlemek için kısa ömürlü bir girişimde onaylandı.

Dobrzyń Arazisi, orta-kuzey Polonya'da tarihi bir bölgedir. Vistül Nehri'nin kuzeydoğusunda, Drwęca'nın güneyinde ve Skrwa'nın batısında yer alır. Bölge, diğer ilçelerin bazı kısımlarını da kapsamasına rağmen, yaklaşık olarak Kuyavian-Pomeranian Voyvodalığı'ndaki Lipno, Rypin ve Golub-Dobrzyń'ın yarısının bugünkü powiat'larına karşılık gelmektedir. Toplamda yaklaşık 3.000 km 2 ve 200.000 nüfusa sahiptir. Tarihi başkenti, tüm bölgeye adını veren Dobrzyń nad Wisłą'dır. En büyük kasabası Rypin'dir.