İçeriğe atla

Konçerto grosso

Konçerto grosso (ya da büyük konçerto) küçük bir solist grup (konçertino) ve büyük bir orkestra grubu (ripieno) için yazılmış barok döneme ait bir müzikal türdür. Solo konçertonun tekbir melodi ve orkestra eşliği düşüncesine karşıtlık oluşturur.

Tarihçe

Her ne kadar isim ilk başta kullanılmasa da, form on yedinci yüzyılın sonlarında gelişti. Alessandro Stradella, farklı boyutlarda iki grubun karakteristik bir şekilde birleştirildiği ilk müziği yazmış gibi görünüyor. İsim ilk olarak Giovanni Lorenzo Gregori tarafından 1698'de Lucca'da yayınlanan on eserden oluşan bir sette kullanıldı.[1]

Konçerto grosso terimini kullanan ilk büyük besteci Arcangelo Corelli idi. Corelli'nin ölümünden sonra on iki konçerto grosso koleksiyonu yayınlandı. Çok geçmeden Francesco Geminiani, Pietro Locatelli ve Giuseppe Torelli gibi besteciler Corelli tarzında konçertolar yazdılar. Ayrıca Antonio Vivaldi üzerinde güçlü bir etkisi oldu.[2]

Konçerto grosso'nun iki farklı formu vardır:

  1. Concerto da Chiesa (kilise konçertosu)
  2. Concerto da Camera (oda konçertosu)

Kilise konçertosu yavaş ve hızlı hareketlerin yerlerini değiştirdi; Oda konçertosu, bir başlangıç ile tanıtılan ve popüler dans formlarını içeren bir süit karakterine sahipti. (Ayrıca bkz. oda sonatı ve kilise sonatı) Bu ayrımlar zamanla belirsizleşti.[3] Corelli'nin bu türlerdeki eserleri 48 trio sonat, 12 keman ve sürekli bas için sonat[4] ve 12 konçerto grosso içermektedir.

Chrysander tarafından 1888 ve 1891 arasında yayınlanan on iki kompozisyonun altı seti, birkaç başka eserle birlikte Corelli'ye atfedilmiştir.

  • Opus 1: 12 Kilise Sonatı (2 keman ve sürekli için trio sonat ) (Roma 1681)
  • Opus 2: 12 Oda Sonatı (2 keman ve sürekli kamera için trio sonat) (Roma 1685)
  • Opus 3: 12 Kilise Sonatı (2 keman ve sürekli için trio sonat) (Roma 1689)
  • Opus 4: 12 Oda Sonatı (2 keman ve sürekli kamera için trio sonat) (Roma 1694)
  • Opus 5: 12 Sonat, keman ve sürekli bas için (6 Kilise Sonatı ve 6 Oda Sonatı) (1700 Roma) 12 numaralı eser sonat başlığında tek parça halinde La Folia varyasyonlarıdır.
  • Opus 6 : 12 Konçerto Grosso (2 keman ve viyolonsel, yaylılar ve sürekli bas için, 8 kilise konçertosu ve 4 oda konçertosu) (Amsterdam 1714).

Corelli'nin konçertino grubu, iki keman ve çellodan oluşuyordu, ripieno grubu ise yaylı orkestrasından. Her ikisine de bir klavsen, org, lut veya tiorbo kombinasyonu içeren bir sürekli bas grubu eşlik eder.[3] Handel, çeşitli konçerto grosso koleksiyonları yazdı ve Bach'ın Brandenburg Konçertoları'nın birçoğu da konçerto grosso özelliklerini bir şekilde taşımaktadır.

Konçerto grosso formunun yerini on sekizinci yüzyılın sonlarında solo konçerto ve senfoni konçertant aldı ve formun yeni örnekleri bir asırdan fazla sürmedi. Yirminci yüzyılda, Igor Stravinsky, Ernest Bloch, Ralph Vaughan Williams, Bohuslav Martinů, Malcolm Williamson, Henry Cowell, Alfred Schnittke, William Bolcom, Heitor Villa-Lobos, Andrei Eshpai, Eino Tamberg, Krzysztof Penderecki, Jean Françaix, Ayrat İşmuratov ve Philip Glass tarafından tekrar konçerto grosso türünde eserler yazıldı. Edward Elgar modern bir besteci olarak kabul edilemezken, yaylı dörtlü ve yaylı orkestrası için Introduksiyon ve Allegro konçerto grosso kurulumuna oldukça benzemektedir.[5]

Konçertino

Bir konçertino, kelimenin tam anlamıyla "küçük topluluk",[6] konçerto grosso'da solistleri ifade etmektedir.[7] Bu, konçertino ile zıt olan daha büyük grup ripieno ve tutti'ye karşıdır. Konçertino diğer gruptan daha küçük olmasına rağmen, materyali genellikle ripienodakinden daha virtüözite gerektirir. Ayrıca, konçertino tematik materyali ripieno ile paylaşmaz, ancak benzersiz fikirler sunar. Küçük grubun büyük gruba ve bir tematik grubun diğerine karşı kontrastı, Barok ideolojisinin çok karakteristik özelliğidir.

Ayrıca bakınız

Konuyla ilgili yayınlar

  • Bennett, R. (1995). Müzik Tarzlarının Araştırılması . Cambridge: Cambridge Üniversitesi Yayınları.
  • Büke, Aydın & Altınel, İpek Mine (2006), Müziği Yaratanlar Barok Dönem. Dünya Kitapları, ISBN 9789753043526.

Kaynakça

  1. ^ "Treccani Dizionario Biografico". 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020. 
  2. ^ "Concerto Grosso". Britannica. 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2016. 
  3. ^ a b "Concerto grosso". 25 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2016. 
  4. ^ D.D. Boyden: "Corelli's Solo Violin Sonatas Grac'd by Dubourg", Festskrift Jens Peter Larsen, ed. N. Schiørring, H. Glahn and C.E. Hatting (Copenhagen, 1972)
  5. ^ "Elgar – Introduction and Allegro for Strings". 19 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2016. 
  6. ^ How to Listen to and Understand Great Music. 3rd. The Great Courses. 2006. s. 75. ISBN 9781598032703. 
  7. ^ "Concertino". Grove Music Online. Oxford Music Online. Oxford University Press. Erişim tarihi: 14 Nisan 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Barok müzik</span> Avrupada 1580-1760 arasında biçimi ve müzik dilini etklemiş sanat anlayışı

Barok müzik, Batı Avrupa kökenli yaklaşık 1600 ile 1750 yılları arasında Batı klasik müziği'nin bir dönemi veya tarzıdır. Bu dönemi Rönesans müzik dönemi izledi, ardından Klasik dönem takip etti ve galant stili Barok ve Klasik dönemler arasındaki geçişi sağladı. Barok dönemi üç ana aşamaya ayrılmıştır: erken, orta ve geç. Zamanla örtüşecek şekilde bu üç dönem, geleneksel olarak 1580'den 1650'ye, 1630'dan 1700'e ve 1680'den 1750'ye dek olan süreçleri kapsar. Barok müzik, "klasik müzik" kanonu'nun önemli bir bölümünü oluşturur ve şu anda yaygın olarak çalışılmakta, çalınmakta ve dinlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Antonio Vivaldi</span>

Antonio Lucio Vivaldi, İtalyan barok dönem klasik müzik bestecisi, virtüöz kemancı ve rahip. "Kızıl Papaz" lakabıyla tanınan Vivaldi, konçerto türünde beş yüzden fazla eser bestelemiştir ve 'konçertonun babası' olarak da anılmaktadır. En bilinen eserleri Op. 8 eser sayılı Dört Mevsim başlıklı keman konçertolarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Konçerto</span>

Konçerto, sanatçının bir veya birkaç müzik çalgısıyla virtüözitesini ve müzikal yeteneklerini dinleyiciye sunmak amacıyla icra edilen müzik parçasının genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Eduard Lalo</span> Fransız besteci (1823 – 1892)

Eduard Lalo, Fransız müzisyeni ve opera bestecisi.

<span class="mw-page-title-main">Brandenburg Konçertoları</span>

Brandenburg Konçertoları, Johann Sebastian Bach'ın 1721 yılında Brandenburg-Schwedt uçbeyi Christian Ludwig'e sunduğu, 6 konçertodan oluşan enstrümantal eserlerine verilen addır. Bu konçertolar, Barok döneminin en sevilen ve sık seslendirilen orkestra eserleri olarak addedilirler. Bu 6 eser Brandenburg uçbeyi Christian Ludwig için yazıldığı ve 24 Mart 1721 günü imzalanmış sunum yazısıyla ona gönderildiği için sonradan Brandenburg Konçertoları olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">La minör keman konçertosu (Bach)</span>

Keman, Yaylı Çalgılar ve Sürekli Bas için BWV 1041 eser sayılı la minör Konçerto, Johann Sebastian Bach Köthen'de Prens Leopold'un sarayında müzik yöneticisi iken, keman ve diğer çalgılar için sonat, süit, konçerto ve benzeri birçok çalgısal eser yazmıştır. Keman konçertolarını da 1717-1723 yıllarında yazdığı düşünülmektedir. Eserin orijinal el yazması partitürü kayıptır fakat 1730'lu yıllara ait çalgısal partilerinin besteciye ait el yazmaları günümüze ulaşmıştır. Bu kopyalar eserin yazıldığı gerçek tarih konusunda müzikologları düşündürmüş ve sürekli farklı argümanların ortaya atılmasına neden olmuştur. Bach 1730'lu yıllarda Leipzig'de, Collegium Musicum orkestrasının direktörlüğünü yapmakta iken, eseri solo klavsen ve yaylılar için bir ton aşağı aktararak yeniden düzenlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mi majör keman konçertosu (Bach)</span>

Keman, Yaylı Çalgılar ve Sürekli bas için Mi Majör Konçerto BWV 1042, Johann Sebastian Bach'ın 1720-1732 yılları arasında Köthen'de yazdığı sanılan eseri.

<span class="mw-page-title-main">Arcangelo Corelli</span> İtalyan kemancı ve besteci (1653-1713)

Arcangelo Corelli, İtalyan müzisyen, besteci ve keman virtüözüdür. Besteleri ile Barok müzik stilinin önemli bestecilerinin başında geldiği bildirilir. Modern keman çalma tekniğinin kurucusu olarak daha sonraki kemancılar üzerinde büyük etkisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İki keman için re minör konçerto (Bach)</span>

'İki keman, yaylı çalgılar ve sürekli bas için BWV 1043 eser sayılı re minör konçerto, Johann Sebastian Bach'ın 1720-1732 yılları arasında Köthen'de yazdığı sanılan çalgısal bir eseridir. Kısaca 'İkili Konçerto olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İki Klavsen için Konçerto BWV 1062 do minör (Johann Sebastian Bach)</span>

İki klavsen, Yaylılar ve Sürekli bas için BWV 1062 eser sayılı do minör konçerto, Johann Sebastian Bach'ın 1735-1736 yıllarında Leipzig'de yazdığı bir eseridir. Bestecinin Köthen yıllarında yazdığı BWV 1043 eser sayılı re minör iki keman için konçertosunun Leipzig yıllarında bir ton aşağı aktarılıp iki klavsen için yeniden düzenlemiş versiyonudur. İki klavsen ve yaylılar için yazdığı üç konçertonun sonuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Flüt, keman ve klavsen için la minör üçlü konçerto (Bach)</span>

Flüt, Keman ve Klavsen için BWV 1044 eser sayılı Üçlü Konçerto, Johann Sebastian Bach'ın önceki bir eseri olan BWV 894 eser sayılı Prelüd ve Füg'ü birinci ve üçüncü bölüm olarak, BWV 527 eser sayılı org için re minör trio sonatının ikinci bölümünü de orta bölümü olarak yeniden uyarladığı bir eserdir.

Bu liste, konçerto grosso (büyük konçerto) türündeki çalışmaları içermektedir;

<span class="mw-page-title-main">Giuseppe Torelli</span> Geç Barok dönemde yaşamış İtalyan bir kemancı ve bestecidir.

Giuseppe Torelli geç Barok dönemde (geç barok dönem 1680-1750) yaşamış İtalyan bir viyolacı, kemancı, öğretmen ve bestecidir.

<span class="mw-page-title-main">Trevor Pinnock</span>

Trevor David Pinnock CBE İngiliz klavsenist ve orkestra şefidir.

<span class="mw-page-title-main">L'estro armonico</span>

L'estro armonico, Op. 3, İtalyan besteci Antonio Vivaldi'nin ilk olarak 1711'de Amsterdam'da yayınlanan yaylı çalgılar için 12 konçertodan oluşan setin adıdır. Vivaldi'nin Op. 1 on iki trio sonatı ve Op. 2 on iki keman sonatı, sadece sonat biçimde eserler içeriyordu, bu yüzden L'estro Armonico bestecinin yayımlanan ilk konçerto derlemesi olma özelliğini de taşımaktadır. Ayrıca ilk kez bir İtalyan yayın evi yerine yabancı bir yayın evi olan Estienne Roger'ı seçti. Her konçerto sekiz partili şekilde basılmıştır: 4 keman, 2 viyola, viyolonsel ve sürekli bas.

Johann Sebastian Bach'ın BWV 1041-1043 keman konçertoları ve BWV 1046-1051 Altı Brandenburg Konçertosu orijinal çalgılamalarıyla bugüne dek ulaşmıştır. Klavsen konçertoları çoğunlukla diğer solo çalgılar (keman, obua, flüt vb.) için yazılmış (önceki) konçertoların uyarlamalarıdır. Klavsen konçertolarından bazıları, diğer solo çalgılar için konçertoların bugünkü orijinal versiyonları ile örtüşürken bazı klavsen konçertolarının başka bir versiyonu bulunmamaktadır, bu da her bir klavsen konçertosunun önceki bir solo çalgı versiyonundan uyarlandığını düşündürmektedir (Ör: BWV 1057 ve 1054 sayılı klavsen konçertoları, 1041 ve 1042 sayılı keman konçertolarının bir ton aşağı aktarılarak yeniden düzenlenmiş versiyonları iken 1055 ve 1056 sayılı klavsen konçertosunun klavsen harici bir solo çalgı için versiyonu bulunmamaktadır).

<span class="mw-page-title-main">On iki konçerto grosso, Op. 6 (Corelli)</span> On iki konçerto grosso (büyük konçerto)

On iki konçerto grosso (büyük konçerto), Op. 6, Arcangelo Corelli tarafından muhtemelen 1680'lerde yazılmış, ancak 1714'e kadar yayımlanmamış on iki konçertodan oluşan bir koleksiyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Concerti grossi, Op. 6 (Handel)</span>

Op. 6 Konçerto Grosso'lar veya On İki Büyük Konçerto, HWV 319–330, George Frideric Handel'in iki keman ve viyolonselden oluşan bir solist üçlü ve sürekli bas için klavsenin de yer aldığı dört partili bir yaylı orkestrası eşliği için hazırladığı 12 konçerto içeren eser dizisi. İlk olarak 1739'da John Walsh tarafından Londra'da yayımlandı, 1741'in ikinci baskısında Op. 6 eser sayısı ile yayımlandı. Johann Sebastian Bach tarafından tercih edilen Antonio Vivaldi'nin üç bölümlük Venedik konçertosundan ziyade, Arcangelo Corelli'nin eski kilise konçertosu ve oda konçertolarını model almış, oratoryolarının performansları sırasında çalınmak üzere yazılmıştır. Geleneksel modele rağmen, Handel, trio (üçlü) sonatalar, operatik aryalar, Fransız uvertürleri, İtalyan tarzı sinfoniler, fügler, temalar ve varyasyonlar ve çeşitli danslar da dahil olmak üzere beste tarzlarının tamamını bölümlere dahil etti. Konçertolar büyük ölçüde yeni malzemelerden oluşuyordu: Barok konçerto grosso türünün en güzel örneklerindendirler.

<span class="mw-page-title-main">On İki Konçerto, Op. 7 (Vivaldi)</span>

1720'de Amsterdam'da Estienne Roger Yayınevi tarafından, Antonio Vivaldi adı altında Opus 7 eser sayısıyla her biri 6 konçerto içeren iki cilt halinde toplam on iki konçertodan oluşan bir set yayınlanmıştır. Concerti à Cinque Strumenti, tre Violini, Alto Viola e Basso continuo… Uno è con Oboe alt başlığını taşıyan bu set on tanesi solo keman için; diğer ikisi obua solo için konçerto içerir. Dahil edilen bazı eserler gerçekliğinden müzik tarihçileri tarafından uzun süredir şüphe edilmektedir. Konçertolardan üçü üslûpla ilgili nedenlerden ötürü aslında Vivaldi tarafından bestelenmediği düşüncesiyle artık asılsız kabul edilmektedir.

Antonio Vivaldi'nin 1729'da yayınlanmış Op. 11 eser sayılı altı konçertodan oluşan set. Bazı opus sayılı eserlerinden farklı olarak on iki konçerto yerine yalnızca altı konçerto içermektedir. Konçertoların ilk beşi keman, sonuncusu obua, yaylılar ve sürekli bas içindir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.