Kompost

Kompost, bitkisel ve hayvansal atıkların nemli-oksijenli ortamda bozunarak dönüştüğü organik gübredir.

Kompost değişik şekillerde ve değişik araçlar kullanarak elde edilebilir. Doğal ortamdakine benzer şekilde bitkisel artıklar koku yapan anaerobik bozunmaya izin vermeyecek şekilde oksijenli bozunmaya uğratılır, böylece hızlı ve temiz bir gübre elde edilmiş olur. Bu sistemde yer solucanlarının ve bakteri kültürlerinin kullanımı da söz konusu olabilir. Bakteri kültürü ile uygun nem ve ısı koşulları sağlandığında çok hızlı bir kompost eldesi mümkün hale gelmektedir.

Evsel Organik Mutfak Atıklarının ayrıştırlarak, kimi uygulamalarda solucanlar yardımıyla geri dönüşüm yapılarak yüksek kaliteli organik gübre elde etmek için tasarlanan bir araçtır.

ABD Kaliforniya eyaletinde, evsel atıkları değerlendirme için geliştirilen bir proje sonucu dünya ilk kez KompostBox ile tanıştı.

Eyaletin amacı, kâğıt, plastik, cam vb. evsel atıkları değerlendiren “Evsel atıkları değerlendirme” projelerine bir yenisini eklemek ve evlerden çöpe atılan ve koku, sinek yaratan sebze, meyve benzeri organik atıkları ayrıştırarak geri dönüşüme dahil edip, tekrar doğaya kazandırmaktı. Çünkü evlerden atılan sebze ve meyve atıkları, aslında kompostlaştırıldığında (yığın haline getirip, bekletildiğinde) verimli bir gübre haline gelmekteydi.

Proje çalışmaları başladığında, Kaliforniya Üniversitesi, bu evsel atıkların toplanması için yine kamyonlarla taşıma yapılacağı, bunun da yine mazot, yağ, lastik vs. kullanımı ile emisyon oranlarının arttıracağını, yine fabrikalar kurulacağını, bacaların tüteceğini ve nihayetinde üretilen gübrenin tekrar aynı evlere geri satılmak için kamyonlara yükleneceğini, dağıtım şirketleri, pazarlama çalışmaları, istihdam gibi kalemlerle, Evsel Atıkların evlerden toplanıp tekrar tüketiciye ulaştırılmasında bu döngü çalıştırıldığında, projenin çevreye yarardan çok zarar getireceğini raporladı.

Bunun üzerine Eyalet, Evsel Atıkları tüketicinin evlerinde kompost'a nasıl çevrilebileceği üzerine bir proje sipariş etti.

Bilim insanları, evlerde kompost üretiminin kolay olduğunu ama atıkların koku, küflenme vs. doğal dönüşümlerinden dolayı tüketicinin isteksiz davranacağını düşünerek, aslında yüzbinlerce yıldır toprakta bu görevi sessiz sakin yerine getiren solucanların bu iş için mucize bir çözüm olduğunu fark ettiler.

Çünkü solucanlar, evlerden çıkacak meyve, sebze, yumurta kabukları, çay, kahve posası, kâğıt vb. atıkları kokusuz, doğal bir şekilde kompostlaştırmaktaydılar.

Ve üstelik bu dönüşümden elde edilen gübre Solucan Gübresi (Vermicompost), solucanlarda bulunan sölom sıvısı sayesinde, diğer organik gübrelere oranla kat kat daha güçlü, verim arttırıcı, bitki hastalıklarına karşı direnç sağlayıcı olduğunu tespit ettiler.

Bu tespitler sonucu Kaliforniya Eyaleti, her eve birer kompostbox ve bu proje için özel yetiştirilmiş kültür solucanı Eisenia foetida ya da dünyada bilinen adıyla Kırmızı Kaliforniya Solucanı'nı dağıtarak, evlerde Solucan gübresi üretimini teşvik edici kampanyalar düzenlediler.

Günümüze gelindiğinde Amerika, Kanada ve Avrupa ülkeleri başta olmak üzere tüm dünyada Evsel Organik Atıklar KompostBox'lar ve solucanlar yardımıyla değerlendirilip, yüksek kalitede Solucan Gübresi üretimi teşvik edilmekte.

Kırmızı Kaliforniya solucanı 40 yıla yakındır başta ABD olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde tarım sektöründe kullanılıyor. Kırmızı Kaliforniya solucanı adıyla bilinen Lumbricus rubellis ve Eisenia foetida solucan gübreleri, toprağın dengesini düzenlemesi ve bitkileri beslemesi amacıyla üretilip kullanılır.

Solucan gübresi yüksek oranda (rhizobium) ve asimbiyotik (serbest ve azot fiske eden bakteriler ve mikoriza mantarları) bakteriler içerir. Bu sayede toprağa canlılık kazandırmaktadır.

• Toprakta bulunan zararlı bakterileri pasife ederek bakterilerin zararlı etkilerini ortadan kaldırır.^[1]
• Don, aşırı sıcaklık gibi bitkilere zarar veren hava şartlarına karşı bitkileri koruma altına alır.
• Topraktaki asit seviyesini dengeler ve tarıma daha elverişli hale getirir.
• 0 ekolojik ve organik olması tercih edilmesinin başlıca sebeplerinden biridir.
• Ziraat de kullanılan gübreler ne kadar organik adı altında satılsalar da üretilen sebzelerde nitrat kalıntıları bırakırlar. Solucan gübresi ile yetişmiş sebzede nitrat kalıntısı bulunmaz.
• Yabani ot tohumu içermeyen solucan gübreleri yaşamın doğal dengesinde ki gibi doğal üretimi amaçlar.
• Bitkileri daha dayanıklı hale getirir.
• Faydalı mikroorganizmaları uyarır.
• Suda çabucak çözülür ve piyasada kullanılan diğer gübrelerle uyumludur.

• Sebzelerde alınan verimi %35- 40 oranında arttırır.
• Sebzelerde erkencilik özelliği bulunmaktadır.
• Çimlenme oranını arttırır
• Besinlerde ekolojik olmasından dolayı orijinal tat, koku ve renkte olmasını sağlar.

• Bitki kök ve gövde yapısını güçlendirir.
• Erken hasat olmasını sağlar.
• Lezzet ve tatlarını arttırır.

• Sağlıklı sürgün oluşumunu sağlar gövde yapısını güçlendirir.
• Erkencilik özelliği bulunur.
• Üretilen ürünler yüksek vitamin değerine sahip olmanın yanı sıra kanserojen etkisi olmaz.

Çimlenmeyi arttırır. Çimlerde oluşacak sararmayı önler ve verim arttığı için tohum maliyeti en aza iner.

Sebzelerde dikimden önce sıraya atılmalıdır. Dikim sonrası atacaklar ise iz düşümüne denk gelen zamanda toprağa uygulama yapmalıdır.

Ağaçlar da ise dikim öncesi veya sonrası iz düşümüne denk gelen toprağa uygulama yapılması öneriliyor.