İçeriğe atla

Komice

Komice
коми кыв
Ana dili olanlarRusya
BölgeKomi Cumhuriyeti, Perm Krayı, Kirov Oblastı
EtnisiteKomiler
Konuşan sayısı220,000  (2010)
Dil ailesi
Ural
Diyalektler
Zıryanca
Yodzyakça
Yazı sistemiKiril
Resmî durumu
Resmî dil Komi Cumhuriyeti (Rusya)
Dil kodları
ISO 639-1kv
ISO 639-2kom
ISO 639-3kom
Fin-Ugor dilleri
Komi dili

Komice (Komice: коми кыв, komi kıv), Ural dil ailesinin Perm dillerine ait bir dildir. Komice, birkaç lehçeleri ile tek dil olarak veya Perm dillerinin iki kolundan birini oluşturan yakından ilgili diller grubu[1] olarak kabul edilmektedir.

Komice'nin Zıryanca, Permyakça ve Yodzyakça olmak üzere üç diyalekti bulunmaktadır. Komice, 1940'lı yıllardan itibaren Kiril alfabesi ile yazılmakta olup Komi alfabesi Rus alfabesine ek olarak І ve Ӧ harflerini bulundurmaktadır. Komice, Rusça ile birlikte Komi Cumhuriyeti'nin resmi dilidir.

Alfabe

Orhun Alfabesine benzer Eski Komi Yazısı

şimdiki alfabe:

А/а, Б/б, В/в, Г/г, Д/д, Е/е, Ё/ё, Ж/ж, З/з, И/и, І/і, Й/й, К/к, Л/л, М/м, Н/н, О/о, Ӧ/ӧ, П/п, Р/р, С/с, Т/т, У/у, Ф/ф, Х/х, Ц/ц, Ч/ч, Ш/ш, Щ/щ, Ъ/ъ, Ы/ы, Ь/ь, Э/э, Ю/ю, Я/я
А а Б б В в Г г Д д Е е Ё ё
Ж ж З з И и І і Й й К к Л л
М м Н н О о Ӧ ӧ П п Р р С с
Т т У у Ф ф Х х Ц ц Ч ч Ш ш
Щ щ Ъ ъ Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я

Komice ve diğer Fin-Ugor dillerinin kıyaslamalı tablosu

Kiril alfabesi: Birebir karşılanmadığı için Kiril alfabelerin Latin karşılığı yazılmamıştır. Diğer Fin-Ugor dilleri ile kıyaslamalı tablo:

Komiceтӧлысьвыльмамчойвойныркуимсьӧдгӧрдвижтурунвижкӧин
Türkçeayyeniannekız kardeşgeceburunüçkarakızılsarıyeşilbörü (kurt)
Diğer Fin-Ogur dilleri
Permyakçaмесяц, тӧлісьвильмамöсойойныркуимсьӧдгӧрдвежзелёнӧй, турунвежкӧин
Udmurtçaтолэзьвыльмумы, нэнэ, анайсузэруйныркуиньсьӧдгордӵужвожкион
Mariceтылзеуаваака, шÿжарйÿднеркумшемйошкарсареужарпире
Erzyancaководавапатяйвесудо, нерь (у животных рыло)колмораужоякстереожопижэверьгиз
Mokşancaководтядяйсазорвешалкхаколмаравжаякстерьтюжяпижеврьгаз
Vepsçekuuz'mamsizarönenakoumemustruskedpakuinevihand, viherhändikaz
Karelcekuuuuziemä, muamosizär, čikkoyönenä, nokka (клюв)kolmemuštaruskiekeldainevihriehukka
Fincekuuuusiäitisisar, siskoyönenä, nokka клювkolmemustapunainenkeltainenvihreäsusi
Estoncakuuuusemaõde, sõsaröönina, nokk клювkolmmustpunanekollanerohelinehunt
Livoncakūūžjemā; ǟmasõzārīenanākuolmmustāpunnivīriōļaz; mõltsisuž [2]
İngricekuuuuzemoisiaröönenäkoltmussapunnainkeltainhaljaz, rohoinsuzi [3]
Votçakuuvassõnemäsõzaryynenä, nokka клювkõlmõd, kõmmussakaunizkõltainrohoinsusi [4]
Kildin Samiceма̅нно̅дте̅ннҍвуэррьпенҍыййнюннҍко̅ллмчо̅а̅ххпесьру̅ппьсесьруччкесьруэнн, руэнаспальтӭсь, чиррм, скуммьп
Mansiceэ̅тпосйильписянь, а̅ӈкву̅вси, яныг яга̅ги (старшая); йигирись, мань яга̅ги, э̅сь (младшая)э̅т, э̅тинёлху̅румсэ̅мылвы̅гыр, келпвосьрамхарпаня̅рппум оспаха̅йтнут, са̅лыпурнуй, салыуй [5]
Hantıcaтылщилупанкиупиатлнюлхэлумпитывыртывусыняртурнпастывой
Macarcahónapújanyalánytestvéréjorrháromfeketevörös, pirossárgazöldfarkas

ISO-Kodu

ISO-639-Komi dili kodu kv ve kom (ISO 639-2), SIL-Code ist KOI.

Ayrıca bakınız

Fin-Ugor kavimleri

Yararlı çalışmalar

  • Bartens, Raija (2000). Permiläisten kielten rakenne ja kehitys (in Finnish). Helsinki: Suomalais-Ugrilainen Seura. ISBN 952-5150-55-0.
  • Hausenberg, Anu-Reet (1998), "Komi", in Abondolo, Daniel, The Uralic Languages, London and New York: Routledge, pp. 305–326, ISBN 0-415-08198-X
  • Nagyezsda Manova: Komi-zürjén nyelvkönyv. Studia uralo-altaica. Szeged, 1998.
  • Nyikolaj Kuznyecov: Komi-magyar szótár. Savaria University Press, Szombathely, 2003.
  • Nanovfszky György (szerk.): Nyelvrokonaink. Teleki László Alapítvány, Budapest, 2000. ISBN 9630034247
  • Csepregi Márta (szerk.): Finnugor kalauz. Panoráma, 1998. ISBN 963-243-813-2

Kaynakça

  1. ^ Saunders, Robert A.; Strukov, Vlad (2010). Historical Dictionary of the Russian Federation. Scarecrow Press. ss. 724. ISBN 9780810854758. 
  2. ^ "Šuvcāne V., Ernštreite I, Latviešu-lībiešu-angļu sarunvārdnīca, 1999, 9984-771-74-1, 69". 23 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2015. 
  3. ^ Чернявский В.,Ижорский язык (Самоучитель),2005
  4. ^ Чернявский В.,Водский язык (Самоучитель),2005, 162
  5. ^ Афанасьева К.В.,Русско-мансийский тематический словарь

Dış bağlantılar

Vikipedi
Vikipedi
Özgür Ansiklopedi Vikipedi'nin Komice (kv) sürümü

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kazakça</span> Kazakistanın resmî dili olan Türk dili

Kazakça veya Kazak Türkçesi, Kıpçak öbeğine ait, Kazakistan'da konuşulan çağdaş Türk dillerinden biridir. Nogayca ve Kırgızcaya yakındır.

<span class="mw-page-title-main">Rusça</span> Doğu Slav dili

Rusça, Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri koluna bağlı bir dil. Rusça, Belarus ve Ukrayna dilleri ile yaşayan üç Doğu Slav dilinden biridir. Yaklaşık 260 milyon konuşanı olan Rusça dünyanın en çok konuşulan dillerinden biri olup Rusya, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova (Gagavuzya) ile kısmî olarak tanınan Abhazya, Güney Osetya, Transdinyester'de resmî dil statüsündedir. Aynı zamanda Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biri ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nun İngilizce ile birlikte kullanılan iki dilinden biridir. Orta Asya, Kafkasya, Ukrayna ve kısmen Baltık devletlerinde lingua franca olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sırpça</span> Sırbistanın resmi dili

Sırpça, Slav dillerinin güney grubuna ait, çoğunlukla Sırplar tarafından konuşulan dil. Hırvatça, Karadağca ve Boşnakçanın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dili'nin standart bir formu olarak kabul edilmektedir. Sırpça, Sırbistan'ın ve Kosova'nın resmî dilidir. Ayrıca Bosna-Hersek'in 3 resmî dilinden biridir. Dil aynı zamanda Karadağ, Hırvatistan, Makedonya, Romanya, Slovakya ve Çekya'da azınlık dili olarak tanınmaktadır. Yaklaşık 10 milyon Sırp tarafından konuşulmaktadır. Dil, Türkçeden kelimeler almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kiril alfabesi</span> Slav dillerinin kullanımında rol oynayan bir alfabe

Kiril alfabesi, Avrasya'da çeşitli dillerin yazımı için kullanılan alfabedir. Çeşitli Slav, Kafkas, Moğol, Ural, ve İranî dillerinin resmî alfabesidir. En eski Slav kitaplarının yazıldığı iki alfabeden biri olan Kiril yazısı, Aziz Kiril ve kardeşi Metodius tarafından 9. yüzyılın ilk çeyreğinde oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kazak alfabesi</span>

Kazak alfabesi, Kazakistan'ın resmî dili olan ve Türk dilleri ailesinde yer alan Kazakçayı yazarken kullanılan yazı sistemidir. Kazak alfabesinde tarih boyunca; Kiril alfabesi, Latin alfabesi ve Arap alfabesi olmak üzere üç farklı alfabe türü kullanılmıştır. 2017 yılında, dönemin Kazakistan cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından 2025 yılına kadar Kiril alfabesinden Latin alfabesine kademeli olarak geçileceği belirtilmiştir. Arap alfabesi ile yazılan Kazakça, günümüzde Çin, İran ve Afganistan'da yerel olarak kullanılmaya devam etmektedir.

Şorca veya Şor Türkçesi, Şorlar tarafından konuşulan Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı Türk dillerinden biridir. Tuvacaya büyük benzerlik gösterir. Rusya'nın Kemerovo bölgesinde 2010 yılı itibarıyla 2.840 kişi tarafından konuşulmaktadır. Günümüzde Şorca Kemerovo Üniversitesi'nde öğretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çuvaşça</span> Türk dili

Çuvaşça, Rusya'nın orta kesiminde, Ural Dağları’nın batısında konuşulan çağdaş dönem Türki dillerden biridir. Türk dillerinin Ogur-Bolgar grubu öbeğinden varlığını korumuş tek dilidir. Çuvaşça, Çuvaşların anadili ve Çuvaşistan’ın resmî dilidir. Yaklaşık iki milyon kişi tarafından konuşulur. 2002 verilerine göre Çuvaşistan’da bu dili konuşan nüfusun % 92 etnik olarak Çuvaş, % 8’i ise başka etnik kökenlidir. Çuvaşça, okullarda eğitim dili olmasına ve medyada kullanılmasına karşın, Rusçanın yaygın kullanımından dolayı tehlike altında olan bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Dolganca</span>

Dolganca Türk dillerinin Sibirya grubuna ait, Sahaca ile çok yakın olan, ağırlıklı olarak Dolganların konuştuğu dildir. Konuşucu sayısının azlığı nedeniyle tehlike altındadır. Taymır bölgesinde konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tuvaca</span> Rusyada bir Türk dili

Tuvaca, Tuva Türkçesi, Tuva dili, Rusya'ya bağlı özerk Tuva Cumhuriyetinde Tuvalar tarafından konuşulan Sayan dilleri grubundan çağdaş Türk yazı dillerinden biridir. Tuva Cumhuriyeti'ndeki 250.000 civarındaki Tuva nüfusunun yanı sıra, kuzey-batı Moğolistan'da 27.000 kişi ve Çin'in adlandırmasıyla Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne Türk Dünyasındaki adlandırmayla Doğu Türkistan'a bağlı Altay İli'nde 2.400 kişi bu dili konuşmaktadır. Ayrıca Buryat Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde ve Kazakistan'da az sayıda Tuvaca konuşanlar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Tacik alfabesi</span> Tacik dilinde yazmak için kullanılan alfabe

Tacikçe, tarih boyunca Arap, Latin ve Kiril alfabelerinin farklı sürümleri ile toplam üç ayrı yazı sistemi ile yazılmıştır. Tacikçeye ait kullanılan herhangi bir sürüm, Tacik alfabesi olarak tanımlandırılabilir; bunlar Tacikçede اﻟﻔﺒﺎﯼ تاجيكی, , olarak gösterilmektedir.

Yeni Türk alfabesi (Tatarca: Яңа төрки әлифбасы, Yaña törki älifbası) veya kısaca Yenielif (Yanelif) (Tatarca: Яңалиф, Yañalif; Tatarca telaffuz: [jɑŋɑˈlif]), 1930'lu yıllarda Sovyetler Birliği'ndeki Slav kökenli olmayan halklar için oluşturulmuş Latin alfabesi temelli bir yazı sistemidir. 1926 yılının Şubat ayında Bakü'de toplanan Birinci Türk Halkları Kurultayı'nda alınan karar ile 1926 yılının Nisan ayında Kazan'da Yeni Tatar Alfabesi adıyla tasarlandı. 3 Temmuz 1927 tarihinde Tataristan hükûmeti tarafından Yanelif, Tatar dilinin resmi yazı sistemi olarak kabul edildi ve 1940 yılına kadar kullanıldı.

Vuk Stefanović Karadžić tarafından hazırlanmış alfabedir. Sırp Alfabesi'nde her ses için bir harf oluşturulduğundan yazıldığı gibi okunur. Okunduğu gibi yazılır. Sırpça hem Latin hem de Kiril harfleriyle yazılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Çerkes dilleri</span> Kuzeybatı Kafkas dil ailesinin alt bölümü

Çerkes dilleri, Kuzey Kafkasya’da, Rusya'ya bağlı Adigey, Karaçay-Çerkesya ve Kabartay-Balkarya cumhuriyetleri ile Krasnodar Krayı'nda yerli Çerkeslerin ve bugün Türkiye, Ürdün, Suriye ve İsrail gibi ülkelerde yaşayan diaspora Çerkeslerinin dili ya da lehçeleri birliğidir. Batı (ady) ve Doğu (kbd) olmak üzere her biri resmî olarak dil kabul edilen iki formu bulunur. En yakın akrabası 1992 yılında soyu tükenen Ubıhça [uby], en uzak akrabaları ise Abazaca [abq] ile Abhazca [abk] olup hepsi de Kuzeybatı Kafkas dilleri adıyla bir grupta toplanır. 17. yüzyılda Evliya Çelebi tarafından Çerkesçenin ilk kaydı yapılmıştır. Çerkesçe eklemeli dillerden olup ergatif yapı görülür.

Haçek, karon veya ters şapka işareti (ˇ), Latin alfabesi kullanan bazı dillerde bulunan bir ayırıcı imdir. Üzerine eklendiği harfin okunuşunu değiştirmek amacıyla kullanılır.

Ukrayna alfabesi Ukrayna'nın resmî dili olan Ukraynacayı yazmak için kullanılan alfabedir. Kiril alfabesi'nin ulusal varyasyonlarından biridir.

Şor alfabeleri — Şor Türkçesinde yazı için kullanılan damgalar sistemleri. XX. yüzyıldan beri kullanılan Şor alfabesini 3 etapta ayırabiliriz

Udegeyce Udegey halkının dilidir. Tunguz dil ailesinin bir üyesidir.

Megrelce alfabe Megrelce bir kayıt sistemidir. Modern bilimsel literatürde Megrelce yazılı olmayan bir dil olarak nitelendirilmektedir Bununla birlikte, 19. yüzyılın ikinci yarısında Rusya İmparatorluğu'nda, 1930'larda SSCB'de ve 20. yüzyılın başında ve 21. yüzyılda Abhazya'da Megrelcenin yazılı olarak resmi kurumlarda kullanılmasına yönelik girişimler olmuştur. Ayrıca, Megrelcenin yazılı olarak 2010'lu yıllardan itibaren Gürcistan'daki dil aktivistleri tarafından kullanıldığına da dikkat çekilmiştir. Günümüzde Megrelceyi yazıya geçirmek için Gürcü alfabesi kullanılmaktadır; geçmişte Kiril alfabesi de kullanılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.