İçeriğe atla

Kombu Bijek

Kombu Bijek
Doğum1 Mart 1937
Erzin, Tuva Cumhuriyeti
MeslekYazar, devlet adamı
MilliyetTuva (Türk)

Kombu Doyduloğlu Bijek (Tuvaca: Комбу Дойдулович Бижек / Kombu Doydul-oglu Bijek) (1 Mart 1937; Erzin köyünde Çağdaş Tuva edebiyatında tanınan şair, yazar, çevirmen, binbaşı, sınır hattında görevli askerlerin komutanı. Tuva Yazarlar Birliği ve Rusya Federasyonu Ressamlar Cemiyeti'nin mensubudur. Moskova'da Tuva Cumhuriyeti'nin yetkili elçilerinden biridir

Hayatı ve eserleri

Kombu Doyduloğlu Bijek, 1 Mart 1937 yılında Tuva Halk Cumhuriyeti'nin Erzin yöresinde doğmuştur. Erzin orta okulunu, Tıva Ziraat Mühendisliğini, Leningrat'ta sendikaların Yüksek okulunundan mezun olmuştur.

Emekçi yaşamı Kolhoz muhasebesinden başlayıp ekonomist olarak çalışmış, 1974-1989 yılları arasında Moskova'da tercümanlık yüksekokulunda öğretmenlik yapmış, 1989-1991 yılları arası sınır hattındaki askerlere gerek eğitim gerek komutanlık yapmış, 1991-1996 yıllarında Rusya Federasyonunun Cumhurbaşkanlığı yanında Tıva Cumhuriyeti daimi elçiliğinde görev almıştır.

Bazı eserleri

Yazarlığa 1962 yılında başlamıştır. İlk şiirlerinin antolojisi çok daha sonra «Kazırgı» adı ile 1983 yılında yayınlanmıştır. Yine bu yıllarda «Ülüüm» (1986) adlı Tıva dilinde kitabı ve Tuva Türkçesinde adı «Hün-bile çaştıp oynap tur bis» (1991) olan kitabı Rusça olarak yayınlamıştır. Şiirleri Tuva gazetelerinde, «Ulug-Hem» almanağında, «Başkı» adlı öğretmen dergisinde, Sovyet devri Ermenistan'ın «Kızıl Yıldız» gazetesinde, «Kızıgaarjı» dergisinde yayınlanmıştır. Moğolcadan Tuva Türkçesine tercümeleri yapmıştır. «Mongulın nuun Tovgoo» adlı kitabı Moğolcadan Tıva Türkçesine tercüme edilmiştir.

Ödüller

  • «Sovyet Sosyalist Cumhuryetler Birliği-niñ kızıgааr kаmgаlаlıngа şılgаrаl dееş» medal;
  • «Sovyet Sosyalist Cumhuryetler Birliği-niñ Çеpsеktig küştеriniñ 60 çılı» mеdаl;
  • «Sovyet Sosyalist Cumhuryetler Birliği-niñ Çеpsеktig küştеriniñ 70 çılı» mеdаl;
  • Mооl Ulus Rеspublikаnıñ «Hаlhingоlgа tiilеlgе» mеdаl:
  • «Mооl Ulus Rеspublikаnıñ 60 çılı» mеdаl:
  • «Mооl Ulus Rеspublikаnıñ Çеpsеktig küştеriniñ 60 çılı» mеdаl;
  • «Küş-аjılçı аldаr» mеdаl;
  • Tıvа АSSR-niñ Dееdi Sоvеdiniñ Pryеzidiumunuñ Hündülüg bijii;
  • «Sovyet Sosyalist Cumhuryetler Birliği-niñ Kızıgааr şеriiniñ tеrgiini» I-IIgi çеrgyеziniñ hörеk dеmdеktеri;
  • «Mооlduñ kızıgааr şеriiniñ tеrgiini» hörеk dеmdее;
  • «Mооlduñ hündülüg kızıgааrjızı» hörеk dеmdее.

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tuva Halk Cumhuriyeti</span> Komünist, 20. yüzyıl türk devleti

Tuva Halk Cumhuriyeti, 1921-1944 yılları arasında Güney Sibiryada şimdiki Tuva Cumhuriyeti topraklarında bağımsız yaşamış bir Türk cumhuriyetidir. 11 Ekim 1944'te SSCB'ye bağlanmıştır. Kuruluşta Tandı Uranhay ülkesindeki Tañnı Tuva Cumhuriyeti adı sonra Tuva Halk Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir. Tuva meclisinin ilk başkanı Buyan Badırgıdır.

Tuva kelimesi ile ilgili Tuva sayfasına da bakabilirsiniz. Tuva aşağıdaki anlamlara gelmektedir:

Saylıkmaa Kombu,, Tuva edebiyatçı, eleştirmen, çevirmen ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Tuva Özerk Bölgesi</span>

Tuva özerk bölgesi — Güney Sibiryadaki Sayan Dağları dolayında 11 Ekim 1944 tarihinde Sovyetler Birliği'nin II. Dünya Savaşı yıllarındaki rejim ihracıyla ve yöneticilerini kendi tarafına çekmesiyle Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti içine kattığı 10 Ekim 1961 tarihine kadar süren özerk bölge.

<span class="mw-page-title-main">Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span> SSCBe bağlı bir özerk devlet

Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, — Altay Dağları-Sayan Dağları dolayında 10 Ekim 1961 tarihinde kurulan 31 Mart 1992 tarihinde yıkılan ve Sovyetler Birliği'nin özerk bir cumhuriyeti.

Tuva Cumhuriyeti idari yapılanması — Sovyetler Birliği devrinden kalma bir yönetim birimi olan rayon denilen ilçe tipi idari yapılanma görülür. Sumon köy tipi yerleşimlerdir.

Stepan Sarıgool (Kasım 17, 1908 yılı - Mayıs 27, 1983 yılı) — roman yazarı, şair, oyun yazarı, mütercim, Tıva ulusunun ulusal yazarı. Tıva Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti'nin edebiyat ve sanatının ünlü kalemidir. Tıva Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti'nin Yüksek Şura'sının milletvekili olmuştur. Çağdaş Tıva edebiyatının kurucularının arasında yer alır.

Viktоr Şоgjаpоviç Kök-ооl — Tuva Türkleri arasında ünlü bir oyun yazarı, yönetmen, Tıvа edebiyatının önde gelen yazarlarından biridir. Rusya Sovyet Sosyalist Federasyonu Cumhuriyeti'nin önde gelen, Tıvа Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti'nin milli sanatçısı idi.

Moldurga Salçak — Tuva Türklerinde ünlü Tıva yazarı, şair, Tıva Otonom Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kültürünün tanınmış usta kalemi. Tıva Cumhuriyetinin Yazarlar Birliğinin üyesidir.

Oleg Sagan-ool — Tıvalı şair, nesir ustası, yazar, oyun yazarı.

Karaküske Çoodu, Tıvalı yazar, şair, gazeteci.

Eker-ool Keçil-ool — Tıvalı yazar, şair, çevirmen.

Sıldıs Dongak Övür bölgesindeki Torgalıg'da doğmuştur. Tıva şair, nesir ustası, Çağdaş Tuva edebiyatında şair, yazar yönünün yanında bir tüccardır.

Oleg Suvakpit — Tıva yazar, şair, çevirmen. SSCB Yazarlar Birliği üyesi. SSCB Gazeteciler Birliği üyesi olan Rusya Yazarlar Birliği Denetim Komisyonu üyesiydi, Kızıl Kent Konseyi'nin üç toplantısından halk milletvekili seçildi.

Aleksandr Palmbah, Rus yazar, romancı, filolog, çevirmen ve Türkolog. Sovyet bilim insanı. Tıva Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bilim çalışmalarının bilinen araştırmacısı. Eski ve Çağdaş Türk dili - Tıva dili araştırmacısı, Tıva edebiyatı bölümünün kurucularından birisidir. Tıva alfabesi ve Tıva dilinin ilk kez dilbilgisi alanının kurucularından. Rusça-Tıvaca (1953) ve Tıvaca-Rusça sözlüklerin oluşturulmasını projeleyen, editörlüğünü üstlenen kişidir.

Şomaadır Kuular Süthöl yöresinde Hör-Tayga'da doğmuştur. Tıva Türklerinden gazeteci-yazar, romancı.

Yuri Şoydakoğlu Künzegeş Toju yöresinde Arbık'ta doğmuştur. Tuva yazar, çevirmen.

Artık Höm-Ottuk kızı Hovalıg (12 Mayıs 1951; Sug-Aksı köyü, Süt-Höl kojuunu,Tıva, Çağdaş Tuva edebiyatında eserler vermiş yayıncıdır. Tuva Cumhuriyeti Gazeteciler Birliği Başkanı. Kadınlar için "Ene sözü" gazetesi ve "Kadın" dergisi adıyla yayınlar kurdu.

Toybuhaa Hertek — Tıvanın görkemli taş ustası, Tıva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin halk sanatçısı, Tıva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Devlet Mükafatı ödülüne sahip kişi.