İçeriğe atla

Komandor Adaları

Komandor adaları
Bering Adası'nda avcı Aleutlar, 1884-1886

Komandor Adaları ya da Komandorskiy Adaları (RusçaКомандорские острова, Komandorskiye ostrova), Uzak Doğu Rusyası'nda Kamçatka Yarımadası'nın doğusunda Bering Denizi'nde bulunan adalar. En büyüğü Bering Adası (95 km) ile Mednıy Adası (55 km) olan adalarda ayrıca 15 kadar da ufak adacık bulunur.

Yerli halk

Adaların ana yerli halkı Aleutlardır, fakat Rus egemenliğinde köleleştirmeye maruz kalıp asimile olmuşlardır. Mednıy Adası'ndaki Aleutlar Ruslarla yapılan evliliklerle kreolleşmişler ve Rus Unanganları (Kasakam Unangangis) adıyla anılırlar. Dilleri ise Rusça temelli Sasignan kreolüdür.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aleut Adaları</span> Kuzey Amerikada bir takımada

Aleut Adaları, Kuzey Amerika'nın kuzeybatı kıyısı açığında takımada.

<span class="mw-page-title-main">Bering Denizi</span> deniz

Bering veya İmarpik Denizi, Kuzey Büyük Okyanus'undan, Alaska Yarımadası ve Aleut Adaları'nın ayırdığı büyük su kütlesi. İki milyon km² yüzölçümüne sahiptir. Doğusunda ve kuzeydoğusunda Alaska, batısında Sibirya ve Kamçatka Yarımadası, güneyinde Alaska Yarımadası ve Aleut Adaları ile çevrilidir. Kuzeyindeki Bering Boğazı vasıtasıyla, Arktik Okyanusu'ndaki Çukçi Denizi'nden ayrılır. İsmini, kâşifi Danimarkalı seyrüseferci Vitus Bering'den almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vitus Bering</span>

Vitus Jonassen Bering, Danimarka'nın Horsens şehrinde doğmuş; Rusya Deniz Kuvvetleri'nde kaptan (kumandan) olan Danimarkalı denizci. Ruslar tarafından İvan İvanoviç ismiyle tanınarak hizmet eden Bering, Kuzey Pasifik'teki Rusya keşiflerinin önemli bir parçası oldu. Bu seferler sırasında hasta düşen Bering, ekibiyle birlikte Bering Denizi'nin güneybatısındaki Commander Adaları'na sığınmak zorunda kaldı. 19 Aralık 1741'de Commander Adaları'nın en büyüğü olan Bering Adası'nda iskorbüte yakalanarak ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Eskimo - Aleut dilleri</span>

Eskimo - Aleut dil ailesi, Grönland, Kanada, Alaska ve Sibirya'nın belli bölgelerinde konuşulan dillerdir. Eskimo - Aleut halklarının ana dilleridir.

<span class="mw-page-title-main">Aleutlar</span>

Aleutlar ya da Unanganlar, Aleut Adaları'nda ve Alaska'nın bir bölümünde yaşayan Eskimo - Aleut halklarının Eskimolar dışında kalan grubu.

<span class="mw-page-title-main">Supikçe</span>

Supikçe ya da Supik dili, Güney Alaska'da Supikler tarafından konuşulan Yupik dilleri kolundan bir Eskimo dili. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 3.500 kişilik Supik nüfustan 200 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Supikler</span>

Supikler ya da Pasifik Yupikleri, Alutikler, Güney Alaska'da yaşayan Yupik kolundan Eskimo halkıdır. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 3.500 kişilik Supik nüfustan 200 kadarı anadillerini konuşabilmektedir.

Aleutça ya da Unanganca, Aleut dili, Amerika Birleşik Devletlerinde Alaska'ya bağlı Aleut Adaları ile Pribilof Adalarında ve Rusya'da Kamçatka Krayına bağlı Komandor Adalarında Aleutlar ya da Unanganlar tarafından konuşulan ve Eskimo - Aleut dilleri ailesinin tek başına iki kolundan birini oluşturan dil. Alaska'daki 2.300 kişilik nüfustan 150 kadarı, Rusyadaki 200 kişilik nüfustan ise ancak 5 tanesi anadillerini konuşabiliyor

<span class="mw-page-title-main">Rus Amerikası</span>

Rus Amerikası günümüzde ABD topraklarının Alaska eyaleti, Kaliforniya’nın bir kısmı ile Hawaii’yi içerisine alan ve 1733 – 1867 yılları arasında Rus İmparatorluğuna ait olan sömürge bölgelerinin adıdır. Amerika'nın Ruslar tarafından sömürgeleştirilmesi ile başlayan sürecin resmiyet kazanıp sömürge topraklarının resmî ilhak edilmesi 1799 yılındaki Çarlık ukazı ile olacaktır.

<span class="mw-page-title-main">UTC-08.00</span>

UTC−08:00, UTC'den 8 saat geri zaman dilimi.

<span class="mw-page-title-main">Aleut Adaları'nın ada listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aleut adaları listesi, Aleut Adalarındaki doğudan batıya doğru en büyük kayda değer adalar ve ada gruplarının alfabetik listesidir. Adaların yerlileri Eskimo - Aleut halklarının Eskimoların dışında kalan grubunu oluşturan Aleutlar (Unanganlar) olsa da, uzun süren Rus Alaskası döneminde büyük ölçüde Ruslaşıp anadillerini unutmuşlardır. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska'daki 2.300 kişilik nüfustan 150 kadarı, Rusyadaki 200 kişilik nüfustan ise ancak 5 tanesi anadillerini konuşabiliyor. Rusya'ya bağlı Komandorskiy adalarında günümüzde «Rus Aleutları» anlamına Kasakam Unangangis denen Aleut-Rus melezleri Rusça temelli Sasignan kreolünü konuşur. Parantez içinde italik dizilenler adaların Aleutça (Unanganca) adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Shumagin Adaları</span>

Shumagin Adaları, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Aleut Adalarında Aleutians East Borough ilçesinin batısında 20 kadar adadan oluşan ada grubu. En büyük dört adası Unga, Popof, Korovin ve Nagai'dir. Diğer adaları içinde Andronica, Big Koniuji, Little Koniuji, Simeonof, Chernabura ve Bird sayılabilir. Adaların alanı 1,192.369 km² dir. 2000 sayımına göre nüfusu 953 kişidir. En büyük şehri Popof Adasında bulunan Sand Point şehridir.

Krenitzin Adaları, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinde Aleut Adalarından Fox Adalarının doğu bölümünü oluşturan ada grubu. Adaların güneybatısında Unalaska Adası, kuzeydoğusunda ise Unimak Adası yer alır. Adaların uzunluğu 440 km ve alanı Delarof Adaları alt grubu dahil 159.533 km² dir. İnsan yerleşimi yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Four Mountains Adaları</span>

Four Mountains Adaları, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin Aleut Adalarında ada grubu. Adaların alanı 545.596 km² dir. İnsan yerleşimi yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Near Adaları</span>

Near Adaları, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinde Aleut Adalarının en uzak noktasında yer alan ada grubu. En büyük iki adası Attu ve Agattu'dur. Diğer adaları içinde Semichi Adaları, Alaid, Nizki ve Shemya adaları bulunur. Adaların alanı 1,143.785 km² dir. 2000 sayımına göre nüfusu 47 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Awa’uq Katliamı</span>

Awa'uq Katliamı, Rus Amerikası döneminin kurulum yıllarında Alaska'da 14 Ağustos 1784 tarihinde Rus kürk tüccarı Grigoriy Şelihov önderliğinde misket tüfeği ile savaş topları bulunan 130 kadar Rus promışlennik tarafından Kodiak Adası'ndaki Old Harbor'un hemen güney karşı sahilinde yer alan ve Kodiak Takımadası'nın üçüncü en büyük adası olan Sitkalidak adasının orta güney ucunda Partition Cove denen koyun ortasında yer alan üstü düz uçurum gibi yüksek Awa'uq kaya-adacığına sığınan Kodiak Adası'ndaki Qik'rtarmiut kabilesinden Supiklerin 2000 kadarının çoluk çocuk intikamvari vahşice katledilmesidir. Saldırıda Ruslardan herhangi bir kayıp verilmemiştir. 1992 yazında yapılan kazıda künt bir tokmak/sopa nesneyle kafataslarının ezildiği de görülmüştür. Amerika'nın Ruslar tarafından sömürgeleştirilmesi sürecinde işlenen en büyük ve en vahşi katliam olan Awa'uq Katliamı arkeolog Rick Knecht'e göre Wounded Knee Katliamı'nın Alaska versiyonudur. Bu katliam (massacre), Rusların Alaska'daki Supik topraklarına yayılmasını ve yerleşmesini vahşi biçimde sağladığı gibi Kodiak Adasındaki Supikler için de sonun başlangıcı olmuştur. 1784-1864 Rus döneminde Ruslarca Aleutlarla bir tutulan Yupik halklarından en güneyde yaşayanı olan ve Pasifik Yupikleri de denen Supiklere günümüzde gerçek adları olan Sugpiaq yanında hâlâ Rus dönemindeki Aleut kelimesinden bozma olan Alutiiq adı da verildiği gibi, 2000 ABD Nüfus Sayımı'nda Alaska yerlileri kabile birliklerine göre düzenlenen etnik kod listelerinde doğrudan "Aleut" kelimesiyle nitelendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Three Saints Koyu</span>

Three Saints Koyu, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaletinde Kodiak Adası'nın güneydoğu kıyılarında Eskimo halkı Supiklerin topraklarında bulunan ve 14 km uzunluğunda olan koy (inlet). Koyun güneyinde Sitkalidak adası bulunur ve ikisi birbirinden Sitkalidak Boğazı ile ayrılır. Burası, 1784 yılında Grigoriy Şelihov önderliğindeki Rus kürk tüccarları ve yerleşimcileri olan promışlenniklerin Alaska'da kurmuş olduğu ilk yerleşim yeridir. Bu yerleşim kalıntılarının bulunduğu alan günümüzde Three Saints Bay Site (KOD-083) arkeolojik sitidir.

Mihail Dmitrieviç Levaşov bir Rus kaşif ve Rus İmparatorluk Donanması'nda teğmendi. Vitus Bering'in 1741'deki trajik macerasından sonra Peter Kuzmiç Krenitzin ile birlikte Alaska ve Aleutlara ilk sefer düzenleyenler arasındaydı.

<span class="mw-page-title-main">Bering Adası</span>

Bering Adası, Rusya'da Bering Denizi açıklarında bulunan bir adadır. Ada,Kamçatka Yarımadası yakınında yer almaktadır ve Komandor Adaları'nın bir parçasıdır. İdari olarak, Kamçatka Krayı'na bağlı Aleut rayonuna bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Medni Adası</span>

Medni Adası, Rusya'da Bering Denizi açıklarında bulunan bir adadır. Ada, Kamçatka Yarımadası yakınında yer almaktadır ve Komandor Adaları'nın bir parçasıdır. İdari olarak, Kamçatka Krayı'na bağlı Aleut rayonuna bağlıdır.