Apaçiler ya da Apaşlar, Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona, New Mexico ve Oklahoma eyaletlerinde yaşayan, Güneybatı Kızılderilileri kültür grubundan, Atabaskların Güney Atabaskları bölümünden ve Güney Atabask dillerine giren Ova Apaçicesi, Hikarilaca, Lipanca, Meskalero-Çirikavaca ile Batı Apaçicesi adlı dilleri konuşan Kızılderilileri topluca niteleyen ortak addır. Kendilerini Apaçi olarak nitelendiren kişi sayısı 2000 yılı rakamlarına göre 56.060 olup en yakın akrabaları Navaholardır.
Komançiler Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan yerli Amerikalı bir gruptur. Anavatanları Comancheria olarak bilinen ve günümüz New Mexicosu'nun doğusu, güney Kolorado, güney Kansas, Oklahoma'nın tamamı ve kuzey ve güney Teksas'ın büyük bölümünü kaplayan topraklardır. Comancheler'in sayısının bir zamanlar 20.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Bugün ise Comanche Ulusu 10.000 üyeden oluşmaktadır. Günümüzde 5.000 civarında Comanche Oklahoma'da, geri kalanlarsa Teksas, Kaliforniya ve New Mexico'da yaşamaktadır. Ova Kızılderilileri kültür grubuna dahildirler.
Kızılderili dilleri ya da Amerind dilleri, Sibirya kökenli Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili halklarının konuştuğu dilleri toplayan ve Joseph Greenberg tarafından 1960 yılında ortaya atılan tartışmalı makro-dil ailesi. Greenberg, Yeni Dünya yerli dillerini üç ana aile olarak düzenler: Eskimo-Aleut dilleri, Na-Dene dilleri ve Amerind dilleri. 1987 yılında yayımladığı Language in the Americas adlı kitap, çok sayıda metodolojik kusura sahiptir ve önerdiği benzerlikler tarihî dilbilimcilerin çoğu tarafından reddedilir.
Potavatomice, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Michigan, Wisconsin ve Oklahoma eyaletleri ile Kanada'nın Ontario eyaletinde yaşayan Potavatomiler tarafından konuşulan Algonkin dilleri ailesinin Merkezî Algonkin dilleri grubundaki Anişinabe dilleri grubundan soyu tükenmek üzere olan bir Kızılderili dilidir. 2012 yılı itibarıyla konuşanı yalnızca 9 kişidir.
Numi dilleri ya da Numik dilleri, ABD'nin batısında Kızılderililer tarafından konuşulan Uto-Aztek dilleri ailesinden dil grubu.
Teksas-Kızılderili savaşları, Teksas'taki göçmen yerleşimciler ile yerli Güney Ova Kızılderilileri arasında patlak veren ve 1820 - 1875 arası aralıklı olarak yıllara yayılan bir dizi çatışmalar silsilesidir. Bu savaşların ilki Fransız Teksası'ndan (1684-1689) sonra İspanyol Teksası'na (1690-1821) gelen ve büyük ölçüde İspanyollardan oluşan Avrupalı yerleşimciler ile yerli Kızılderili kabileleri arasında çıkmıştır. Sonra da Teksas'ın Meksika'daki parçası olan Meksika Teksası'nda (1821-1836) devam etmiştir. Teksas Cumhuriyeti (1836–1845) döneminde de süren savaşlar 1845'te Amerika Birleşik Devletleri'nin 28. eyaleti olmasıyla da sona ermemiş ve 1875 yılına kadar devam etmiştir. Kızılderili savaşları sırasında Arizona'dan sonra en fazla ölüm görülen eyalet Teksas'tır.
Teksas Kızılderilileri, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Teksas eyaletinde yaşayan Kızılderili halkları. Alaska'dan sonra en büyük araziye sahip ikinci eyalet olan Teksas'ta günümüzde federal olarak tanınan ve Teksas dışından tehcir edilen yalnızca iki Kızılderili rezervasyonu bulunmaktadır.
Kado dilleri ya da Kaddo dilleri, Amerika Birleşik Devletlerinde Kuzey Dakota'dan Oklahoma'nın güneyine ve Teksas'a kadar Büyük Ovalar'da konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi. 3.000 yıl önce Kuzey ve Güney olarak iki ana gruba ayrıldıkları tahmin eiliyor. Toplam 5 dilden oluşur ve birinin soyu tükenmiş, diğer dördünü konuşanlar ise ancak 50 kişidir ve soyu tehlike altında olan dil ailesidir.
Tano dilleri, Amerika Birleşik Devletlerinib New Mexico, Kansas, Oklahoma ve Teksas eyaletleri ile Meksika'da konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi.
Viyotça ya da Viyot dili, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzeybatısında Viyotlar tarafından konuşulmuş olan Algonkin–Yurok dilleri ailesinden bir Amerind Kızılderili dilidir. Son konuşanı Della Prince 1962 yılında ölünce dil de tükenmiş oldu. Bazı Viyotlar anadillerini canlandırmak için çalışmaktadırlar. En yakın akrabası birlikte Ritwan adıyla da ele alınan Yurokça en uzak akrabaları ise Algonkin dilleridir. Hem Viyotça hem de Yurokça Algonkin dillerinin coğrafyasından oldukça uzakta izole bir alandadır.
Yurokça ya da Yurok dili, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinin kuzeybatısında Yuroklar tarafından konuşulmuş olan Algonkin–Yurok dilleri ailesinden bir Amerind Kızılderili dilidir. Bir düzine konuşanı olan dil yok olma sürecine girmiştir. En yakın akrabası birlikte Ritwan adıyla da ele alınan Viyotça en uzak akrabaları ise Algonkin dilleridir. Hem Viyotça hem de Yurokça Algonkin dillerinin coğrafyasından oldukça uzakta izole bir alandadır.
Kızılderili kadını, Kuzey Amerika'da Kızılderili kadınlarına verilen ad. Özellikle de Kanada Kızılderilileri ile ABD Kızılderilileri için kullanılır. Çocuklarına papoose adı verilir.
Amerikan İşaret Dili veya ASL, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'daki sağır topluluklarının kullandığı doğal bir işaret dilidir. Lehçeleri ve ASL'den türemiş kreyollar ile birlikte Batı Afrika ve Güneydoğu Asya'daki topluluklarca da kullanılmaktadır. Fransızca işaret dilinin bir kreyolu olduğu düşünülen ASL, Amerika Birleşik Devletleri'nın batısındaki Connecticut'ta yer alan American School for the Deaf adlı sağırlar okulunda dil ilişkisi sonucunda gelişmiştir.
Amerika'nın yerel dilleri, Amerika'yı oluşturan Alaska ve Grönland'dan Güney Amerika'nın ucuna kadar yayılan topraklarda yaşayan Kızılderililer tarafından konuşulmaktadır. Bu yerel diller içlerinde izole ve Sınıflandırılmamış diller de dahil olmak üzere birbirinden farklı çok sayıda dil ailelerinden meydana gelmektedir. Bunları daha yüksek seviyede aileler halinde gruplandırmak için üç makrofamilya; Eskimo - Aleut dilleri, Na-Dene dilleri ve Amerind dilleri gibi öneriler yapılmıştır. Bu öneri neredeyse bütün uzmanlar tarafından kabul edilmemiştir.
Formosa dilleri, Tayvan aborjinlerinin konuştuğu dillerdir. Tayvan aborjinleri günümüzde ada nüfusunun yaklaşık %2.3'ünü oluşturmaktakla birlikte, yüzyıllarca süren dil değişikliğinden sonra ana dillerini daha az konuşmaktadırlar. Tayvan kökenli yaklaşık 26 dilden en az 10'u ölü, dördü tehlike altında ve bir kısmı daha az tehlike altındadır.
Tay-Kaday veya Kra-Day dilleri, Güney Çin, Kuzeydoğu Hindistan ve Güneydoğu Asya'da konuşulan tonlamalı bir dil ailesidir. Bu aileye ait Tayca ve Laoca, Tayland ve Laos'ta resmi dildir. Yaklaşık 93 milyon insan, %60'ı Tayca olmak üzere Kra-Day dillerini konuşmaktadır. Ethnologue, ailede 95 dili listeler ve bunlardan 62'sini Tay dilleri dalına atamaktadır.
Huasteka Nahuatl dili, Meksika'nın La Huasteca bölgesinde Hidalgo (Doğu) ve San Luis Potosí (Batı) eyaletlerinde bulunan bir milyondan fazla insanın konuştuğu bir Nahua dilidir.
Tetelsingo Nahuatl dili, Meksika'nın merkezinde bulunan bir Nahuatl dili türevidir. Klasik Nahuatl dili ile yakından ilişkili olan çekirdek türevlerden biridir. Tetelsingo, Morelos ve bitişikteki Cuauhtémoc Kolonisi ve Lázaro Cárdenas Kolonisi şehirlerinde konuşulmaktadır. Bu üç nüfus merkezi Cuautla, Morelos'un kuzeyinde yer alır ve büyük ölçüde kentsel alanların içine doğru yutulmaktadır; sonuç olarak Tetelsingo dili ve kültürü yoğun baskı altındadır.
Çamca, Avustronezyan ailesine ait bir Malaya-Polinezya dilidir ve Güneydoğu Asya'da yaşayan Çamlar tarafından konuşulur. İlk olarak modern Doğu Kamboçya ve Güney Vietnam'ı kapsayan eski Çampa Krallığı topraklarında konuşulmaya başlanmıştır. Batı türünü Kamboçya'da 220.000 kişi, Vietnam'da 25.000 kişi, doğu türünü Vietnam'da yaklaşık 73.000 kişi konuşmakta olup dil, toplamda yaklaşık 320.000 kişi tarafından konuşulmaktadır.
Maithili Hint alt kıtasına özgü bir Hint-Aryan dilidir ve çoğunlukla Hindistan ve Nepal'de konuşulur. Hindistan'da, Bihar ve Jharkhand eyaletlerinde konuşulmaktadır ve 22 tanınmış Hint dilinden biridir. Nepal'de doğu Terai'de konuşulur ve Nepal'in en yaygın ikinci dilidir. Tirhuta eskiden yazılı Maithili'nin ana alfabesiydi. Daha az yaygın olarak, Kaithi'nin yerel varyantında da yazılmıştır. Bugün Devanagari alfabesinde yazılmıştır.
